24
Sa Barikaleqe te Aisake
1 Kamahire si barogoso sisigiti se Ebarahami, meke mana nia e Zihova si asa koari doduru tiṉitoṉa saripu ele taveti sa. 2 Meke zama la koasa nabulu sapu ele koa va seunae hola meke kopuni sari doduru pu ele tagoi sa, “Mamu taṉini mae ia sa nenequ,* Sa hahanana hie si lopu bakala valeana, ba gina pude vata dogoro nia sa tie sapu lopu boka hobea sa sa nana vina tatara. pude mamu zama tokotokoro. 3 Hiva nigo rau pude zama tokotokoro si goi pa pozana e Zihova, sa Tamasa maṉauru meke pepeso, sapu lopu kaqu vizatia goi, si keke barikaleqe tanisa tuqu koreo, koari na tinoni tani pa Kenani. 4 Ba kaqu pule la si goi koasa popoa vasina podo rau, koari na turaṉaqu soti; mamu la vagia si keke barikaleqe tanisa tuqu koreo sapu se Aisake.”
5 Ba nanasa sa nabulu, “Vegua be korona luliau sa vineki meke mae pa popoa hie, kaqu turaṉa la nia rau sa tumu koreo koasa popoa vasina mae gua mu?”
6 Meke olaṉa se Ebarahami, “Lokari, lopu kaqu turaṉa la nia goi sa tuqu koreo vasina! 7 Se Zihova, sa Tamasa pa Maṉauru si turaṉa vura nau pa popoa tanisa tamaqu, meke pa popoa tadi na turaṉaqu, meke ele va tatara zoṉazoṉa nau Sa sapu kaqu poni nia Sa sa popoa hie koa rini pu tuti gore mae gua koa rau. Kaqu garunu va kenue atu nia Sa koa goi sa mateana, pude boka vagia goi sa barikaleqe tanisa tuqu koreo vasina. 8 Be korona luli koa goi sa vineki, si kaqu ta rupaha si goi koasa vina tatara hie, ba lopu kaqu turaṉa la nia goi sa tuqu koreo hie vasina.” 9 Ke veko la nia sa nabulu sa limana, pa nenena sa nana baṉara, sapu se Ebarahami, meke zama tokotokoro gua tugo sapu tepa ia Ebarahami koasa.
10 Meke vagi sa nabulu pu kopuni sari na tinago te Ebarahami sari ka manege puta kameli tanisa nana palabatu, meke topue la koasa vasileana lavata, vasina pu koa se Nehoa pa kali la gua, pa popoa Mesopotemia. 11 Meke sipu kamo sa vasina, si va habotu gorei sa koasa berukehe pa sadana sa vasileana lavata sari na kameli, na ele veluvelu sa popoa na totoso pude vagi kolo sari na barikaleqe. 12 Meke varavara guahe si asa, “Ke Zihova, Agoi sa Tamasa tanisa qua palabatu Ebarahami, Mamu va boka au pa rane ṉinoroi, Mamu tataru nia sa qua palabatu Ebarahami. 13 Dotu, hiera si rau, korapa turu aqa pa berukehe, vasina sapu kote mae utuvu kolo sari na tudia vineki rina tie koasa vasileana nomana hie. 14 Pana be zama gunia he rau si keke vineki, ‘Mu va gore maea sa mua zagi kolo, maqu napo gequ,’ meke be zama si asa, ‘Ego napo gemu tu ba goi; maqu va napoi tugo sari na mua kameli’, be ta evaṉa sapu gua asa, si kaqu gilania rau sapu asa toṉoto sa barikaleqe tanisa mua nabulu Aisake. Meke kaqu gilania rau sapu tataru nia goi se Ebarahami sa qua palabatu.”
15 Meke sipu lopu ele va hokotia sa sa nana vinaravara si kamo mae mo se Ribeka, kokovaria nana pa avarana sa bogu kolo. Meke se Ribeka hie si na tuna vineki e Betueli, sapu se Nehoa sa tamana, meke na tasina tugo Ebarahami si asa, meke e Milika sa nana barikaleqe. 16 Na vineki tolavaena meke vaqurana hola, sapu namu loke tie hokara ele hite tiqua tinina si asa. Gore la pa kolo si asa meke va siṉia sa sa nana bogu kolo, beto asa si sage pule mae si asa. 17 Meke haqala la tutuvia sa nabulu si asa, meke zama, “Mu poni au vasi kolo koasa mua bogu kolo sana.”
18 Meke zama se Ribeka, “Leana, palabatu, napo tu ba goi,” meke tuture va gorea sa pa avarana sa bogu kolo, meke tuqea, sipu napo si asa. 19 Meke sipu beto napo sa si zama se Ribeka, “Maqu zoropo poni kolo tugo sari na mua kameli. Madi napo beto tugo sari doduru.” 20 Ke tuture zoropo beto nia sa pa naponapoana tadi na kameli sa kolo koasa nana bogu, meke haqala pilipule la si asa koasa berukehe, osolae napo va deṉa betoi sa sari doduru kameli. 21 Ba kopu totoko nia sa nabulu si asa, pude gilania sapu va bokaia Tamasa si asa babe lokari. 22 Meke sipu beto va napoi sa vineki sari na kameli, si hena ia sa tie si keke riṉi qolo, sapu noma hola hinoluna meke va sotoa sa pa isuna e Ribeka. Meke karua pizopizo qolo nomadi si va sageni sa koari na limana.
23 Meke zama si asa, “Mu tozi nau sa pozana sa tamamu. Meke vegua, pada sa nana vetu pude atu puta paki keke boṉi si rau meke sari na qua tie?” gua si asa.
24 Meke olaṉa si asa, “Sa tamaqu si e Betueli pozana, na tudia koreo ri Nehoa e Milika.” 25 Meke olaṉa si asa, “Koadia soku duduli popadi meke na ginani tadi na kameli; meke koa nana tugo sa vasina pude boka mae puta si gamu,” gua si asa.
26 Meke kokotuṉu gore sa tie, meke vahesia sa se Zihova, 27 meke zama, “Tamanae se Zihova, sa Tamasa tanisa qua palabatu se Ebarahami, sapu lopu hite malohoro kopu nia sa Nana vina tatara koasa qua palabatu. Meke turaṉa toṉoto mae nau sa koasa turaṉana soti sa qua palabatu!” gua si asa.
28 Meke haqala la pa vetu tanisa tinana sa vineki, meke la tozia sa sa doduruna sa vivinei. 29 Ego, koa nana tugo si keke tasina koreo e Ribeka, na pozana sa si e Lebani; meke haqala vura la si asa koasa berukehe vasina korapa koa sa nabulu te Ebarahami. 30 Ele dogoria tu Lebani sa riṉi pa isuna meke sari na pizopizo koari na limana sa tasina vineki, meke ele avosi tu sa koasa, sapu gua zama nia sa tie. Ke ene la koasa nabulu te Ebarahami, sapu korapa turu tata koari nana kameli koasa berukehe si asa, 31 meke zama, “Mae, mada la pa vetu. Agoi si keke tie sapu ele tamanae koe Zihova. Nasa si turu nia goi tani? Ele va namaia rau si keke vasina pa qua vetu, meke gua tugo keke vasina pude tadi na mua kameli,” gua si asa.
32 Ke nuquru la pa vetu sa tie, meke va goregorei e Lebani sari na pinaleke pa mudidia rina kameli, meke poni duduli popadi na ginani sa sari na kameli. Meke paleke ponia kolo sa sa nabulu te Ebarahami, meke sari nana tie pude ṉuzapa va via i sari na nenedi. 33 Meke sipu ta paleke la sari na ginani, si zama sa tie, “Lopu kaqu ture henahena si rau, osolae tozi paki rau sapu gua hiva zamani rau,” gua si asa. Meke zama se Lebani, “Ego, mamu zama tu ba goi,” gua si asa.
34 Meke tiqe podalae zama si asa, “Arau si na nabulu te Ebarahami. 35 Ele tamanae hola koe Zihova sa qua baṉara, meke vata evaṉae nia keke tie tagotagona sa si asa. Ele poni va soku nia rovana sipi, na qoti, na bulumakao, na siliva, na qolo, na pinausu koreo na vineki, kameli na doṉ'ki Sa si asa. 36 Meke sipu ele kaleqe se Sera sa nana barikaleqe si va podo nia sa si keke tuna koreo, meke vala betoni sa qua baṉara sari doduru tiṉitoṉa pu tagoi sa koasa. 37 Meke va tatara nia sa qua baṉara sa nana zinama tokotokoro koa rau pude va tabea sa nana zinama. Zama si asa, ‘Lopu kaqu vizatia goi koari na vineki pa popoa Kenani si keke barikaleqe pude tanisa tuqu koreo. 38 Ba kaqu la si goi koari na tinoni tanisa tamaqu, meke koa rina turaṉaqu, mamu la vizatia si keke vineki tanisa,’ gua. 39 Meke nanasia rau sa qua baṉara, ‘Vegua, be korona luli koa rau sa vineki?’ 40 Meke olaṉa si asa, ‘Se Zihova sapu va tabea rau doduru totoso, si kaqu garunu luli nia koa goi sa Nana mateana pude va boka igo, meke kaqu la vagia goi si keke vineki tanisa tuqu koreo koari na turaṉaqu soti, meke na butubutu tanisa tamaqu. 41 Ba keke siraṉa si koa nana sapu boka vata rupahigo si goi koasa mua zinama tokotokoro! Be la si goi koari na turaṉaqu, meke lopu hiva nigo rini, si ta rupaha mua mo si goi,’ gua si asa.
42 Ba sipu kamo si rau koasa berukehe ṉinoroi, si varavara guahe si rau, ‘Ke Zihova, Tamasa tanisa qua baṉara e Ebarahami, Mu va bokau koasa tinavete sapu korapa tavetia rau. 43 Do, hiera si rau koasa berukehe. Be guana mae si keke vineki vaqurana pude mae vagi kolo, meke be tepa ia rau pude poniau kolo napo koasa nana zagi, gua; 44 meke be leana, gua si asa, meke la poni kolo tugo sa sari na qua kameli, si kaqu asa tugo si ele vizatia Goi pude na barikaleqe tanisa koreo tanisa qua baṉara, gua. 45 Ba sipu lopu ele va hokotia rau sa qua vinaravara, pa korapa buloqu, si mae nana mo se Ribeka meke palekia nana pa avarana si keke bogu kolo, meke ene gore koasa berukehe pude vagi kolo,’ gua. Meke zama la koasa si rau, ‘Poni au vasi kolo napo!’ gua. 46 Ke hinoqa ovulu gore nia sa sa nana bogu kolo pa avarana meke zama, ‘Ego, napo tu ba goi, maqu poni kolo tugo sari na mua kameli.’ Ke napo si rau, meke poni kolo tugo sa sari na kameli. 47 Meke nanasia rau si asa, ‘Esei sa pozana sa tamamu?’ Meke olaṉa si asa, ‘Sa pozana sa tamaqu si e Betueli, na tudia ri Nehoa e Milika;’ gua asa ke va soto nia riṉi rau isuna, meke va sageni pizopizo rau sari na limana, 48 meke tiqe kokotuṉu gore si rau meke vahesia se Zihova. Vahesia rau se Zihova, sa Tamasa tanisa qua baṉara Ebarahami, sapu turaṉa toṉoto lani au koasa turaṉana sa qua baṉara, meke boka dogoria rau sa tuna vineki pude tanisa tuna koreo sa qua baṉara. 49 Ego, be hiva va gorevura ia goi sa mua tinavete koasa qua baṉara, si mamu tozi nau kamahire; babe lokari gua goi, si mamu tozi nau tugo, pude gilania sapu na sa si kaqu boka tavetia rau.”
50 Meke olaṉa sari Lebani e Betueli, “Va hinokaria gami, sapu mae guana koe Zihova sa ginugua hie, ke lopu gita kote vizatia si asa. 51 Ego, hiera se Ribeka, vagia mamu turaṉa taloa nia. Mani koa na barikaleqe tanisa tuna koreo sa mua baṉara, gua sapu ele zama nia e Zihova telena,” gua sari karua. 52 Meke sipu avosi sa nabulu te Ebarahami sari na dia zinama gua hire, si kokotuṉu gore si asa, meke vahesia sa se Zihova. 53 Meke vagi vurani sa nabulu sari na poko na siliva meke na qolo sapu ele tava namadi meke valani sa koe Ribeka; meke ponia vinariponi noma hinoludi tugo sa sa tasina koreo meke sa tinana.
54 Beto asa si tiqe henahena na napo sa nabulu te Ebarahami, meke sari na tie pu luli koasa, meke koa vasina si arini koasa boṉi asa. Meke sipu vaṉunu si arini pana munumunu, si zama si asa, “Va malumau, maqu pule la koasa qua baṉara,” gua si asa.
55 Ba zama sa tasina koreo e Ribeka meke sa tinana, “Leana pude koa paki koa gami se Ribeka pa keke vuiki, babe ka manege puta rane meke tiqe taloa si asa,” gua si arini.
56 Ba zama la koarini sa nabulu, “Mu lopu va koa seunae gami, ura ele va bokaia mo e Zihova sa qua inene. Maqu pule la qua mo koasa qua baṉara,” gua si asa.
57 Ba olaṉa si arini, “Mada tiokia sa vineki, mada gilania sapu nasa si kote zama nia sa.” 58 Ke tiokia rini se Ribeka meke nanasia, “Vegua, hiva luli si goi koasa tie hie?” Meke olaṉa si asa, “Uve.”
59 Ke va malumia rini se Ribeka, meke sa nana nabulu pude luli koasa nabulu te Ebarahami, meke sari nana tie. 60 Meke hire sari na zinama saripu zamani rini sipu ponia minana rini se Ribeka, “Agoi na vavene mami, kaqu na tinadia ri soku vurotina tie si goi! Meke kaqu raovo vagi rina tutimu sari na vasileana lavata tadi na dia kana!” gua.
61 Meke tiqe va namanama sari Ribeka meke sari nana vineki vaqura, meke hake koari na kameli, pude lulia sa nabulu te Ebarahami, meke podalae ene taloa si arini.
62 Meke ele mae se Aisake pa korapa qega koasa berukehe sapu ta pozae “Na berukehe tanisa Tamasa Toana sapu dogorau”*Zen 16:14, gua, meke la koa pa qega popana ta pozae Neqevi pa Kenani si asa. 63 Meke sipu enene dodogoro nana gua si asa pa popoa qega pana veluvelu opokaputu, si dogori sa sari na kameli sapu korapa ene mae. 64 Meke sipu dogoria Ribeka se Aisake, si gore koasa nana kameli si asa. 65 Meke nanasa la ia sa sa nabulu te Ebarahami, “Esei sa tie sapu korapa ene toṉoto mae hoi koa gita?” “Asa sa qua baṉara,” olaṉa gua sa nabulu. Ke vagia sa si keke nana poko nobi, meke nobia sa sa isumatana.
66 Meke vivineini sa nabulu koe Aisake sari doduru gua pu ele taveti sa. 67 Meke turaṉa la nia Aisake se Ribeka pa ipi te Sera, meke ta evaṉae na nana barikaleqe si asa. Meke tataru nia Aisake se Ribeka, meke tava manoto si asa pa mudina sa minate tanisa tinana.
*24:2 Sa hahanana hie si lopu bakala valeana, ba gina pude vata dogoro nia sa tie sapu lopu boka hobea sa sa nana vina tatara.