✡^ Macce 9:9-10; 10:3; Maarko 2:14-15; Luk 5:27-29
*1:1 1:1 Kiristaa : marka ini fiisu ŋ ini kaɗ ŋ Mucɗohi Gapohse ŋ aaya 16.
✡1:2 1:2 Camba 21:1-3
✡1:2 1:2 Camba 25:21-26
†1:2 1:2 Israayel ci raakeen cuuɓ ndaŋkiyaah na cuuɓ kanak (12). Yudaa, na taambɗoh ciŋ ɗe ƴaar ci, ɓeɗ caac ciŋ cuuɓ ceem.
✡1:2 1:2 Camba 29:31–30:24; 35:16-18
✡1:3 1:3 Camba 38
✡1:3 1:3 Camba 46:12
✡1:3 1:3 Riit 4:19
✡1:4 1:4 Riit 4:19
✡1:4 1:4 Kind ci 1:7
✡1:4 1:4 Riit 4:20
✡1:5 1:5 Riit 4:21; Yosuwe 2
✡1:5 1:5 Riit 4:13-17
✡1:6 1:6 Riit 4:22; 1 Samuwel 16:11-13
‡1:6 1:6 Dawuuda faankeen na ɓiti ƴaari na woyse Uri, ɓitɓeem taambohha nga ammba rook. Dawuuda appa ƴaar ce, a tokka ɗe ɓitiɓ. Wa nikee bakaaɗ yakiɗ. Wa kuɓka rimuk, Kooh tummba a pesɗi, waaye kuɓkiŋ ɓa kanakɗoh Kooh teyɗukiɗ ɗe, a yi tumsee buur wi baab ɓa Dawuuda kuruk nga. Kuɓkeem a yi Suleymaan (marka teerndiŋ 2 Samuwel 11:2–12:24).
§1:7 1:7 Tiik ci amboh Suleymaan po ŋ Sorobabel, ini uup ŋ tiik ceem, ca ɗi ŋ teerndiŋ 1 Nguur ci 3:10-19.
*1:16 1:16 Mucɗohi Gapohse : "Masiyah" ŋ heber, weɗ toksu ndii "Mucɗohi Gapohse". Farañse toksoha "Messie", waar, "Almasi bi", weɗ ɓoyi kooɗu, ɓoyi yiifu diw ŋ hafiŋ ɗe ne a tufkiɗu findi buur wala seeƴkiɗoh wuu Kooh wala woosuuɗ ŋ Israayel (marka teerndiŋ Pula 40:12-15; 1 Samuwel 16:1-13; 1 Buur ci 19:16). Ɓi woosuuɗ, findi Esayi (Esayi 61:1) na Dañeel (Dañeel 9:26), woyeen ne "ɓo' yiifuuɗ" yii hay, a hey mucɗe ɓooɓiŋ Kooh, waaye ɓa woyeeɗi andi a na hee nike buur wala seeƴkiɗoh wala woosuuɗ wala in wiiriis. Ɓi uup ŋ Israayel ci kosee ne ɓoyeem na hee ɓa mucɗe ŋ yaah ciŋ ɓi Rom, te ɓa nikee sekeeɗa ɗe keeh-keeh. Fiis ciŋ Ambtiɗohi Asi teeɓoh ne e Yeesu Mucɗohi Gapohse, yi woosuuɗ ci woye, waaye muci a haytoh mandɗi na wa ɓooɓa liiɓe. Ŋ gerek, "ɓo' yiifuuɗ" na woyse "Kiristaa" te wa kaɗta po haa ne wa tiik nga ɗe. Kaɗta po wa nikka tiik ɗah, ɓoo na toksoheeɗi wa "Mucɗohi Gapohse", ɓoo na faɗe tiiki "Kiristaani" nga.
†1:18 1:18 Fuuɗsiŋ Kooh : ngaŋ heber na gerek, feruuɗ ci na hotkeeɗi, na puuɗsi, na liiɓ ɓo', ceɗ ɓaah tiik. Ŋ heber wa nikka "ruwah", ŋ gerek, wa nikka "pnewma". Kon, ɓa woo "ruwahiŋ Kooh wala pnewmaaniŋ Kooh ɗah, wa yooɓɗi tokis. A mand na liiɓi nik ŋ ɗooƴ Kooh, a mand na in ci na hotkeeɗi. Ngaŋ teerndiŋ Tum ci 2:2-4 "pnewmaaniŋ" Kooh hayiɗ findi puuɗsi. A yi ɓoo teek "Fuuɗsi Hoolohngaani" wala "Fuuɗsiŋ Kooh" ŋ saafi-saafi, waaye in ci kaahay ceem jen, ca ɗii ŋ ɗooƴi.
‡1:21 1:21 Tiikiŋ "Yeesu" tokis "Nikiɗi, a yi na mucɗohe".
✡1:23 1:23 Esayi 7:14