5
Abayahudi balwîsa Abanya-Idumeya n’ab’Amoniti
Erhi amashanja gayûbakaga eburhambi bayumva oku oluhêrero lwayûbasirwe n’oku ecirhînyiro cashakwîrwe nk’oku byanabaga embere, bagaya bwe nênè. Banacirhôla omuhigo g’okumalîra ngasi bene Yakôbo bayûbakaga ekarhî kâbo, okukazibayîrha n’okubaherêrekeza.
Yûda naye erhi adwîrhe alwîsa bene Ezau omu Idumeya, omu cihugo ca Akrabatana bulya bali bamâlibuza Bene Israheli okukazibarhêra; abahima loshi, anabanyaga*5, 3 Enyi milongo 3-9 eshambîre biguma na 2 Mak 10 na 12. Anacikengêra obulyâlya bwa Bene Beyani, abâli oku lubaga nka mirhego n’okukumba kwa ngasi lusiku omu mirhego yâbo ya ngasi lusiku bajaga barhega Abayahudi omu njira. Anacibagorha omu ngurhugurhu bali bayâkîre, abahumbârhaza, abanigûza anaciyôca engurhu zâbo, kuguma n’abâli bayâkiremwo boshi. Kandi anacigera emwa Amoni, anacishîmâna ahôla omurhwe muzibu n’engabo nyinji, n’omurhambo wâbo ye wali Timoteyo. Abatulako entambala kanji kanji, anacibahima; abalibirhako boshi. Anacigwârha Yazeri, n’ebishagala byanali biyegîre, anacishubira omu Buyahudi.
Enshokolezi y’entambala omu Galileya n’omu Galadi
Amashanja goshi ganali omu Galadi ganacishubûzanya mpu galwîse Abayahudi banayûbakaga emwâbo mpu babamalîre nabo, balya Buyahudi banaciyâkira omu nyumpa nzibuzibu y’okulwîra Datema. 10 Banacirhumira Yûda na bene wâbo amaruba gali mandike ntyâla: Birya bihugo rhuyûbakanwa nabyo birhuzungulusire mpu birhumalîre. 11 Bakola badwîrhe bacîrheganya mpu bayîshe bagorhe eyîra nyumpa rhucîfulisiremwo, na Timoteyo ye murhambo w’engabo yâbo. 12 Oyîshe duba mâshi yâgirwa, orhukûle omu maboko gâbo. bulya banji muli rhwe bamâfà. 13 Ngasi bene wîrhu bali omu cihugo Tobiya, boshi banizirwe, abashombanyi bîrhu bagwâsire bajà, abakazi bâbo, abâna bâbo, ebirugu bahagula, bayîsire ahôla hôfi ha bantu cihumbi. 14 Okubacidwîrhe basoma agôla maruba ezindi ntumwa zahubuka e Galileya, n’emyambalo yâbo misharhule erhi ogûla mwanzi gurhuma. 15 Abantu b’e Ptolemayisi, ab’e Tiri, Sidoni, n’ab’omu Galileya boshi, abôla bantu b’ihanga5, 15 Galileya ya mashanja: bulya gwo mulungano gw’abagalugalu babaga omu Buyahudi. bashûbûzinye mpu ba rhumalîre. 16 Yûda n’olubaga bajà omu ndêko mpu bolole kurhi bankashubijira abâla bene wâbo bali omu mbaka ntyôla, bakola barhezirwe n’abashombanyi. 17 Yûda anacibwîra mwene wâbo Simoni erhi: ocîshoge abantu bakanye okujilikûza bene wîrhu bali e Galileya nâni rhweshi na mwene wîrhu Yônatani rhwajà e Galadi. 18 Omu Buyahudi asigamwo Yozefu mugala wa Zakariya na Azariyasi, murhambo w’olubaga, kuguma n’abandi bantu basigalaga mpu balange ecihugo. 19 Anacibahà er’irhegeka erhi: orhegeke olubaga, ci omanye wankaderha mpu watula entambala oku mashanja kuhika amango rhwayîsha. 20 Anacihà Simoni bantu bihumbi bisharhu, oku kujà e Galileya, na Yûda bantu bihumbi munâni oku kujà e Galadi.
Abasirika barhumwa okujitula entambala e Galileya n’e Galadi
21 Simoni anacilîkulira e Galileya, anacitulako galya mashanja entambala zirhali nyi, amashanja ganacihimwa. 22 Naye anacibâminika kuhika oku muhango gwa Ptolemayisi. Omu mashanja mwâfà hôfi bantu bihumbi bisharhu, banabatungôla. 23 Anaciyanka balya Buyahudi, babaga omu Galileya, kuguma n’àbabâga omu Arbata boshi na bakâbo, n’abâna bâbo, na ngasi bindi banajira byoshi, anacibahêka omu Buyahudi n’obusîme bunene. 24 N’abo oku lwâbo lunda Yûda na bene wâbo Yônatani banaciyikirira e Yordani, banacijira nsiku isharhu erhi bagenda amw’irungu. 25 Banacishimânana n’Abanabatiya, banacibayankirira n’omurhûla banacibashambâlira ebyabîre kuli bene wâbo omu Galadi. 26 Banji muli bo bali bashwêkere aho Basara, n’aho Bosori, omu Alema n’omu Kasfoni, omu Makedi n’e Karanayimi, ebyôla bishagala byoshi biri bikomeze bwenêne, na bigali. 27 Mpu hacirigi n’abandi bali bashwêkere omu bindi bishagala bya Galadi. N’abashombanyi bâbo balâlîre okurhabâlira abwôla bashwêsirwe irhondo sêzi, bashandâze ezôla nyumpa, banabamalîre oku lusiku luguma.
28 Caligumiza n’omurhwe gwa Yûda anacigolonjoka, anacirhôla enjira y’irungu ly’e Basora agwârha lulya lugo, anacinigûza ngasi hya bûko bwa mulume hyolwo lubaga lwayûbakaga ahôla, ahâha ebirugu byâbo byoshi, n’olugo lwâbo aludûlika muliro. 29 Anacirhenga ahôla budufu, balâla bagenda kuhika oku nyumpa y’akulwîramwo aha Datema. 30 Oku bwanaca ntyâla, banacilangîra omwandu gw’abantu badwîrhe amâshoneza n’amashami mpu bashâbe erya nyumpa nzibunzibu, banalwîse abôla bagosirwe bo baligi Buyahudi. 31 Erhi balangîra oku entambala yamâzûka n’oku ecihôgêro c’emishekera n’amazù g’abantu gashakanyize amalunga. 32 Yûda anacibwîra abantu b’engabo yâge erhi: mulwîre bene winyu ene. 33 Abageza muli mihanda isharhu enyuma ly’abashombanyi, emishekera yashekêreza, babanda orhuhababo rhw’okushenga. 34 Erhi engabo ya Timoteyo emanya oku ali Makabeyo oyôla wayisha banacikûla omulindi, banacimuyâka, naye anacibacinagiza, kwacifa hôfi bantu bihumbi munâni muli olo lusiku lônene. 35 Kurhenga ahôla Yûda agaluka e Alema alwîsa olwo lugo aluhima analurhôla, ananigûza ngasi obûko bw’omulume onabà muli lwo. Agugumba ebyaho n’olugo aludûlika muliro. 36 Akanya, kulî kulusha, arhôla Kasfoni, Makedi, Bosori n’ebindi bishagala by’e Galadi. 37 Byanacibà ntyôla, Timoteyo ashubishûbûza eyindi ngabo, anacigendihanda aha ishiriza lya Rafoni, olundi lunda lw’omugezi. 38 Yûda arhuma abalangûza mpu bagendi lolà eyôla ngabo kurhi; banaciyishimubwîra mpu: amashanja goshi gurhuzungulusire, banabwîzire engabo ya Timoteyo, bajira ntyôla n’engabo nyinji bwenêne barhenzize. 39 Abaharâbu mpu barhabâle, banakola bahanzire ishiriza ly’omugezi, bali hôfi kukulwîsa. 40 Timoteyo anabwîra omurhambo w’engabo yâge erhi: Nka Yûda n’emirhwe yâge, bankanayikira olwîshi bakanaja eno baburhanzi, rhurhamurhangaga bulya rhumugwêrhemwo obunguke. 41 Ci konene erhi ankayôboha okuyîkira, akatwa ecirâlo câge ebw’ishiriza ly’olwîshi, rhunayîkirire emunda ali, rhwanamuhima.
42 Yûda erhi ahika hôfi n’olwîshi, ayîmanza abandisi b’olubaga oku bikunguzo, anacibabwîra erhi: murhazigaga omuntu ciru n’omuguma atwa eburhambi, ci boshi banayishe oku matabâro. 43 Anaciyikirira emunda omushombanyi ali, ayîkira olwîshi, ye murhangiriza n’engabo yâge, anacimushimba. Balya bapagani boshi banacihimwa naye bajandika emiherho yâbo bayîkirira omu lugo lw’abazimu bâbo e Karanayimi5, 43 Karanayimi: Lolà Murh 14, 5; 2 Mak 12, 20.26.. 44 Abayahudi banarhôla lulya lugo, banayôca ecirhînyiro câbo; kuguma n’abaliyakiremwo boshi. Karanayimi ahenangulwa ntyôla, na kurhenga ahôla ntâye wacidesire mpu akacalîka Yûda.
45 Okubundi Yûda anacishûbûza Abayahudi boshi bali omu Galadi; ngabo kurhenga omurhò bwenêne kuhika oku mushosi bwenêne, kuguma n’abakazi n’abâna n’ebirugu byâge byoshi, amasò gâbo, manene bwenêne bagendekanwa e Buyahudi. 46 Banacihika aha Efroni, lugo lunenc lwakazagilanga enjira yali ezibuhizibwe kulusha, ebwa kubà barhankahashire okulugera, oli ebwa kulyo, oli ebwa kumosho, ci kône ntâko bakajizire okurhali kulugeramwo. 47 Abantu bamuli balâlîra okulugeza, bacîhamikira muli lwo, ciru n’enjira zoshi bazifuka n’amabuye. 48 Yûda anarhuma entumwa emwâbo, n’ebinwa by’omurhûla, erhi: Leki nîrhu rhugere omu lugo, rhujè e mwîrhu, ntâye wamuhumako, rhwacigerera kwônene, banacilahira okubayigulira. 49 Okubundi Yûda anacirhuma irhegeko omu bigamba byoshi mpu: ngasi muguma agwârhe buzibu aha anali. 50 Eyôla ngabo y’abantu yanaciyanjikira, banacicîguga kuli lulya lugo, omulegerege goshi n’obudufu boshi, olwo lugo lwanarhogera omu maboko gâbo. 51 Ngasi wa bûko mulume yêshi anacimugeza oku boji bw’engôrho, anacishâbûla olugo loshi, anacigugumba ebyalimwo, agera mulilwo ayisha alà mbagira omu mifù. 52 Erhi babà bamâyîkira e Yordani, Abayahudi bahika omu kabanda kanene kali embere za Betisani. 53 Yûda anacicihangana okujà akuza kuza abàmarhama, n’okujà kwaha olubaga omurhima omu njira yoshi, kuhika omu cihugo c'Abayahudi. 54 Anacisôka entondo ya Siyoni n’omwîshingo, n’obusîme bunene, banarherekêra enterekêro z’embâgwa bulya bamâshubûka buzira kuheza ciru n’omuguma muli bo.
Yamuniya acîhimûla
55 Agôla mango Yûda boshi na Yônatani bali omu Galadi, naye mwene wâbo Simoni erhi anali omu Galileya embere za Ptolemaniya. 56 Yozefu mwene Zakariya naye Azariyasi ye wali murhambo mukulu, banaciyumva ebyôla bijiro byâbo by’oburhwâli oku bajîre balwa banahima. 57 Banacibwîrana mpu: nîrhu rhuheke izîno lîrhu irenge; rhukanye rhugendilwîsa amashanja gayubasire eburhambi. 58 Okubundi banacihâna irhegeko oku bantu b’engabo yâbo, banacirhabâlira Yamuniya. 59 Gorigiyasi anacirhenga omu lugo n’engabo yâge, anaciyisha emunda bali mpu balwe. 60 Yozefu na Azariyasi, bahimwa okurhankaderhwa, banaciyisha babaminisire kuhika oku lubibi lwa Yûda. Olwo lusiku hôfi bantu bihumbi bibiri omu Buyahudi byanacifà, olubaga lwahimwa bwenêne. 61 Ebwa kubà barhayumvanya na Yûda na mwene wâbo bamanya mpu bône banahasha okucijirira ebijiro byankabahêka irenge omu lubaga. 62 Ci kwônene barhali muli balya bahîrwe okulanga Israheli n’okuboko kwâbo.
Okuj’irenge kwa Yûda omu cihugo c’e Idumiya n’ec’Abafilistini
63 Entwâli Yûda na bene wâbo, bakuzibwa bwenêne omu Israheli n’omu mashanja goshi ngasi aha bamanyire izîno lyâbo; ngasi aha izîno lyâbo lyakazâg’iderhwa. 64 Bakaziyîsha babalundumînekwo mpu babakuze. 65 Okubundi Yûda ashubirhabâla boshi na bene wâbo mpu bagendilwîsa bene Ezau omu cihugo ciri eburhambi bwâbo. Anacirhôla Hebroni n’ebishagala byâge, anacihenangula ebyôgo byâbo bizibuzibu, anaciyôca engurhu zàli omu ndalâlà yâge. 66 Anacirhabâlira omu cihugo c’Abafilistini, anaciyîkira Marisa. 67 Muli olwo lusiku badâhwa banji balonzagya okuyêrekana oburhwâli bwâbo babafamwo, omu kucikweba omu ntambala nka mihûrha. 68 Okubundi Yûda anacisôkera e Azoti, cihugo c’Abafilistini, ahenangula empêrero zâbo, ayôca ensanamu z’a bazimu bâbo, n’erhi abà amâhagula omu bishagala ashubira e Buyahudi.

*5:3 5, 3 Enyi milongo 3-9 eshambîre biguma na 2 Mak 10 na 12

5:15 5, 15 Galileya ya mashanja: bulya gwo mulungano gw’abagalugalu babaga omu Buyahudi.

5:43 5, 43 Karanayimi: Lolà Murh 14, 5; 2 Mak 12, 20.26.