III. Irhegeko ly’okuharâmya ensanamu y’amasholo
3
Nabukondonozori ayîmanza ensanamu y’amasholo
Mwâmi Nabukondonozori anacibumba ensanamu y’amasholo, obulî bwâyo bwàli bwa makano makumi galindarhu n’obugali bwàli bwa makano ndarhu; agendiyiyimanza omu kabanda ka Dura, omu cihugo ca Babiloni. Mwâmi anacihuluza abarhambo bâge, abalenga b’amarhegeko, abatwî b’emmanja na ngasi bakulu b’omu cihugo, mpu bajè oku lusiku lukulu lw’okugishwa kw’eyôla nsanamu yayîmanzibwe na mwâmi Nabukondonozori. Ntyo bashûbûkirayo, abarhambo boshi, abarhumisi, abarhambo b’akashala, abahanûzi, abarhindisi, abalenga b’amarhegeko, abatwî b’emmanja na ngasi bandi bakulu b’omu cihugo, boshi bashûbûkira yo mpu bajè kuli olwôla lusiku lukulu lw’okugisha eyôla nsanamu yayîmanzibagwa na mwâmi Nabukondonozori. Bacîhira embere z’ensanamu mwâmi Nabukondonozori ayîmanzagya. Omu­kûbiza anacihamagaza n’emisî yoshi, erhi: «Mwe bantu ba ngasi lubaga, abà ngasi ishanja na ngasi lulimi, muhîrwe eri irhegeko mpu: Hano muyumva izù ly’omushekera, ely’akarhêra, ely’olulanga, ely’enzenze ely’elikembe, e­ly’ecinanda n’elya ngasi lubero lya bizihwa, mweshi mwanakumba bûbi, muharâmye eyôla nsanamu mwâmi Nabukondonozori ayîmanzize. Ngasi yeshi orhakumbiri bûbi n’okulahira okuyiharâmya ayishikwêbwa ho na halya omu ndugurhira y’omuliro.» Okwôla kwarhuma erhi olubaga luyumva izù ly’omushekera, ely’akarhêra, ely’olulanga, ely’enzenze, ely’elikembe n’elya ngasi bindi bizihwa, embaga zoshi, amashanja n’abantu ba ngasi lulimi, baku­mbà bûbi, bakola baharâmya eyôla nsanamu yayîmanzibagwa na mwâmi Nabukondonozori.
Abayahudi bashobekwa banatwirwa olufù
Kuli okwôla, baguma omu Banya-Kaldea bayisha balishobeka Abayahudi. Banacibwîra mwâmi Nabukondonozori mpu: «Yâgirwa Mwâmi, olame e­nsiku zoshi! 10 W’oyu Yâgirwa Mwâmi wahanyire eli irhegeko mpu ngasi muntu wânayumve izù ly’omushekera, ely’akarhêra, ely’olulanga, ely’enzenze, e­ly’elikembe, ely’ecinanda n’elya ngasi bindi bizihwa, agwâsirwe akumbe bûbi, aharâmye eyôla nsanamu y’amasholo. 11 Kandi wanaderha oku ngasi yêshi orhakumbiri bûbi akabula buharâmya, oyôla anakwêbwe omu ndugurhira y’o­muliro. 12 Ci haligi Abayahudi, abà wênene wajiraga bakulu b’okulanga e­by’omu cihugo c’e Babiloni, bo Sadraki, Mesaki n’Abednego, abôla bantu barhajira bukenge buci kuli we, yâgirwa Mwâmi, barharhumikira banyamuzinda bâwe, barhanakumba bûbi embere z’erya nsanamu y’amasholo wayîmanza­gya.» 13 Oku bundi Nabukondonozori akunira, yêshi arûkûza bwenêne, anacirhegeka mpu bajilêrha Sadraki, Mesaki n’Abednego; abôla bantu banaciyisha babadwîrhwe embere za mwâmi. 14 Nabukondonozori abadôsa, erhi: «Ka kwo binali wâni Sadraki, Mesaki na Abednego mpu murharhumikira Nyamuzinda wâni, mpu murhaharâmya erya nsanamu y’amasholo nzindiyîmanza? 15 “Lêro akabà mucirheganyizagye, hano munayumva izù ly’omushekera; ely’akarhêra, ely’olulanga, ely’enzenze ely’elikembe, ely’ecinanda n’elya ngasi bindi bizi­hwa, okukumba bûbi n’okuharâmya erya nsanamu nayîmanzagya. Ci mukabula kuyiharâmya, bwo na buno mwakwêbwa omu ndugurhira y’omuliro, na nyamuzinda ohi wankacibashugunula omu maboko gâni?”» 16 Sadraki, Mesaki n’Abednego banacishuza mwâmi banacimubwîra, mpu: «Nabukondonozori, ntâco rhugwâsirwe okukushuza kuli ecôla cinwa. 17 “Akabà Nyamuzinda wîrhu, olya rhurhumikira, alonzize okurhurhenza muli eyo ndugurhira y’omuliro, anahashirhurhenza n’omu maboko gâwe, yâgirwa mwâmi”. 18 “Na ciru akabà arhali ntyo, omanye wâni mwâmi oku rhurhârhumikire oyôla nyamuzinda wâwe, rhurhânaharâmye eyôla nsanamu yâwe y’amasholo oyîmanzize.”» 19 Obwo Nabukondonozori ayunjula burhè n’obusù bwâge bwahinduka erhi Sadraki, Mesaki na Abednego bàrhuma. Erhi ashubirhòla akanwa, arhegeka mpu erya ndugurhira edukûzibwe kali nda kulusha oku eyôrha etwânwamwo omuliro. 20 Anacirhegeka abasirika bazibuzibu b’omu murhwe gwâge mpu bashwêke Sadraki, Mesaki, n’Abednego, banakwêbwe omwôla ndugurhira y’o­muliro. 21 Oku bundi, abôla bantu haguma n’ebishûli byâbo n’orhubutura rhwâbo n’ensirha zâbo n’eyindi myambalo yâbo banacibaziriringa banabà­kwêba omu ndugurhira y’omuliro. 22 Ebwa kubà eryo irhegeko lya mwâmi lyàli lyakuyûkirizibwa duba duba, n’ebwa kubà endugurhira yali ehirûsire okurhalusire, engulumira y’omuliro yayîrha balya bantu bashwêkaga Sadraki, Mesaki n’Abednego. 23 Nabo abôla bantu oku banali basharhu, kwo kuderha Sadraki, Mesaki n’Abednego, bakwêbwa muli eyo ndugurhira y’omuliro boshi banali baziriringe.
Olwimbo lw’Azariasi omu ndugurhira y’omuliro
24 Bajà balambagira omwôla ngulumira y’omuliro, bajà bakuza Nyamuzinda­da banaharâmya Nyakasane*3, 24 Aha, lyo ishwinjiro ly’ebiyandisirwe omu lulimi lw’eciharameya, n’enkulikizi yayo rhuyilole oku mulongo gwa 91; 3, 24-90: Eyi myanzi erhali omu Bibliya y’e cihabraniya, cikwône ehugwîrwe omu cigereki. Ekleziya yayirhôzire nka cigabi ca Bibliya.. 25 Azariasi ayimanga aderha ogu musengero; erhi abumbûla akanwa anali muli eyôla ngulumira y’omuliro aderha erhi:
26 Oyagirwe Nyakasane Nyamuzinda wa Bashakulûza; izîno lyâwe likuzibwe linaje irenge ensiku zoshi.
27 Bulya oli mushinganyanya muli ebi warhujirîre byoshi, n’emikolo yâwe eri y’okuli n’enjira zâwe zishingânîne, n’obucîranuzi bwâwe buli bw’okuli.
28 Bulya wahanyire obucîranuzi bw’okunali muli oku wanarhujirîre kwoshi kuguma n’okuwajiriraga olugo lutagatîfu lwa larha, Yeruzalemu; wajira okwôla kunali kunashingânîne koshi erhi byâha bîrhu birhuma.
29 Bulya rhwajizire ecâha rhwanahemuka embere zâwe rhwanayunjula amabî goshi.
30 Rhurhashimbaga amarhegeko gâwe goshi, rhurhagabîkiriraga rhurhanagakulikiraga nk’oku wanali orhegesire lyo rhubona iragi.
31 Empîmbo warhuhimbwîre zoshi na ngasi kundi warhujirîre, okwôla kwoshi wakujizire n’obushinganyanya.
32 Wàrhuhanyire emwa abashombanyi bagalugalu, abapagani babî bwenêne, emwa omwâmi orhîshi bushinganyanya, alushire abà hano igulu lyoshi bubî.
33 Na bunôla rhurhacicîshomya nti rhwabumbûla akanwa; enshonyi n’ebihamba byayisire bambali bâwe, kuguma na ngasi bandi banakuharâmya.
34 Yâgirwa orharhulekereraga omu maboko g’abashombanyi bîrhu erhi izîno lyâwe lirhuma, orhanavunaga endagâno yâwe.
35 Yâgirwa orharhurhenzagya kwo obwonjo bwâwe oku makwânane gw’o­mwîra wâwe Abrahamu, n’aga mwambali wâwe Izaki n’omutagatîfu wâwe Israheli.
36 Abà walaganyagya mpu waluza iburha lyâbo nka enyenyêzi z’oku nkuba, na nka mushenyi g’omu nyanja.
37 Bulya, yâgirwa Nyakasane rhwe rhukola banyi kulusha omu gandi mashanja goshi, rhunalibusire buno omu igulu lyoshi erhi byâha bîrhu birhuma.
38 Bunôla ntà mwâmi, ntà murhambo, ntà mulêbi rhucijira; ntà nterekêro rhucijira ôli ez’okukuza, ôli ez’enkalangè, ciru n’okutumbûsa enshangi, rhurhacijira ciru aha rhwakakurhûlira eby’omu mburho zîrhu lyo rhurhona emu­nda oli.
39 Ci, Yâgirwa nîrhu rhuyankirirwe n’omurhima gw’obucîyunjuze gunayunjwîre bwîrhôhye.
40 Rhubè nk’abadwîrhe enterekêro z’ensirîra z’engandabuzi n’ez’empanzi, nîsi erhi nk’abadwîrhe ez’ebihumbi by’ebibuzi bishushagîre; ntyôla kwo ebâge ene eyi nterekêro rhukurhûzire bunôla, enabè nyimâna embere zâwe, bulya ntâko bankabulabula abakulangâlira.
41 Yâgirwa we rhukulikîre bunôla n’okukurhînya n’omurhima gwîrhu goshi, rhwayisha rhwalongereza obusù bwâwe.
42 Orharhubonêse nshonyi. Ci, Yâgirwa orhujirire nk’oku obutûdu bwâwe bunali na nk’oku obwonjo bwâwe bunji bunali.
43 Orhulîkûze n’ebirhangâzo byâwe n’izîno lyâwe lij’irenge, yâgirwa Nyakasane.
44 Barhungwe n’obwôba ngasi balibuza olubaga lwâwe, enshonyi zibabu­mbè omu kuhoza obuhashe n’irenge bagwêrhe n’emisî ebahwêre.
45 Banamanye oku wêne we Nyakasane, wêne we Nyamuzinda oyunjuzize igulu irenge!
46 Ci kwônene balya barhumisi ba mwâmi bakwêbaga balya bantu basharhu omu ndugurhira y’omuliro barhahusagya okuyidukumbya omu kuhiramwo ebitoro, ebikundukundu by’ecimoge, amagoba g’eyindi mirhi gayâka nka mavurha n’amashami g’emizâbîbu. 47 Engulumira yakazihika omu nkuba-karhî, ya makano makumi anni na mwenda oku nyanya ly’endugurhira y’omuliro. 48 Lêro omuliro gwalandira gwanayôca Abanya-Kaldeya boshi bali eburhambi bw’endugurhira y’omuliro. 49 Ci malahika wa Nyakasane ali amâbungulukira omu itanuru, abêra boshi na Azariasi n’abâbo, akazirhenza omwôla ndugurhira ezôla ngulumira ndârhi z’omuliro. 50 Omwôla ndugurhira ahiramwo empûsi y’ehibohôlolo, empûsi y’ecishuhaha, ntyo omuliro gurhabahikagakwo ciru n’eriguma, gurhabababazagya gurhanabajiraga akantu.
Olwimbo lwa misole isharhu
51 Okubundi abôla bantu basharhu nka muntu muguma, banacijà omu ka­nwa baharâmya, bacîshinga banakuza Nyamuzinda omwôla ndugurhira y’omuliro baderha, mpu:
52 «Osûhirwe Nyakasane Nyamuzinda wa bashakulûza, okuzibwe onaj’irenge emyâka n’emyâka. Lisûhirwe izîno ly’irenge lyâwe litagatîfu, Okuzibwe onajè irenge emyâka n’emyâka.
53 Osûhirwe omu nyumpa ntagatîfu y’irenge lyâwe. Okuzwe onaj’irenge emyâka n’emyâka.
54 Osûhirwe oku ntebe y’obwâmi bwâwe, Okuzibwe onaj’irenge emyâka n’emyâka.
55 Osûhirwe we fukûla emisima, we na bwârhîre kuli bakerûbini oganze onagandâze emyâka n’emyâka yoshi.
56 Osûhirwe omu cirêre c’oku nkuba, oganze onagandâze emyâka n’emyâka yoshi.
57 Mwe biremwa bya Nyakasane mukuze Nyakasane, kuzagyi ye munamuhè irenge emyâka n’emyâka.
58 Mwe bamalahika ba Nyakasane, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka, n’emyâka.
59 Mwe malunga ga Nyakasane, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
60 Mwe mîshi g’oku nkuba, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
61 Mwe mahashe goshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
62 Ninyu mwe izûba n’omwêzi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
63 Mwe nyenyêzi z’emalunga, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
64 Mwe nkuba, ninyu mwe lumè, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
65 Mwe mpûsi mweshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
66 Mwe muliro n’idûrhu, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
67 Mwe mpondo n’ecanda, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
68 Mwe lumè n’amahuhira, mukuze Nyakasane, kui ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
69 Mwe mboho n’emisirûla, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
70 Mwe bibuye n’olubula lw’oku nkuba, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
71 Ninyu mwe budufu n’omûshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
72 Mwe bumoleke n’omwizimya, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
73 Mwe milazô n’ebitù, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
74 lgulu likuze Nyakasane, limukuze linamuhe irenge emyâka n’emyâka.
75 Mwe ntondo n’orhurhondo, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
76 Mwe mburho z’omw’idaho mweshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
77 Mwe maliba mweshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
78 Mwe nyanja n’enyîshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
79 Mwe mpirahira na ngasi hindi binyagasi by’omu mîshi, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
80 Mwe nyunyi z’emalunga, mukuze mweshi Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
81 Mwe nsimba z’erubala, ninyu bishwêkwa by’eka, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
82 Mwe bene abantu, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
83 Wâni Israheli, kuza Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
84 Mwe badâhwa ba Nyakasane, mukuze Nyakasane, kuli ye obuhashe n’irenge emyâka n’emyâka.
85 Mwe bambali ba Nyakasane, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
86 Mwe mirhima n’amaroho g’abashinganyanya, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
87 Mwe batagatîfu n’abîrhôhye b’omurhima, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka.
88 Ananiasi, Azariasi na Misaheli, mukuze Nyakasane, kuli ye obukuze n’irenge emyâka n’emyâka. Bulya arhufumize ecihenama, anarhuyâsa olufù; amârhufumya oku ngulumira y’omu ndugurhira y’omuliro, amârhukûla omu karhî k’omu­ liro n’engulumira zâgwo.
89 Vugagi Nyakasane omunkwa bulya ali mwinjà; bulya obuzigire bwâge buli bw’ensiku n’amango.
90 Mweshi mwe mumuharâmya, mukuze Nyakasane Nyamuzinda wa ba­ nyamuzinda, mumukuze munamuvuge omunkwa, bulya obuzigire bwâge buli bw’e­ nsiku n’amango.»
Okumanywa kw’ecisômerîne
91  Okubundi, mwâmi Nabukondonozori anacifuduka, ayimuka duba duba anacibwîra abagula bâge b’ihano, erhi: «Ka rhurhakwêbire omu muliro balya bantu basharhu erhi banali bashwêke?» Banacishuza mwâmi, mpu: «Nêci, kwo binali ntyo, waliha mwâmi!» 92  Naye ashubiza ababwîra, erhi: «Ci niono mbwînage bantu bâni barhali bashwêke bajà balambagira omu muliro barhanalu­mwa; n’enshusho y’oyôla wa kani eshushire mugala wa banyamuzinda».
93  Oku bundi Nabukondonozori anaciyegêra aha muhango gw’erya ndugurhira y’omu­liro aderha, erhi: «Sadraki, Mesaki n’Abednego, barhumisi ba Nyamuzinda w’Enyanya bwenêne, muhuluke omwo muyishe!» Oku bundi Sadraki, Mesaki n’Abednego banacihuluka, barhenga omu muliro. 94  Abarhambo bâge, abambali, abarhambo bâge b’akashala n’abahanûzi bâge, erhi babà bamashûbûza­nya, balola, babona oku gurhahumire oku mubiri gwâbo, n’oku emviri z’oku irhwe lyâbo zirhàbabusire, n’ebishûli byâbo biciri bigumagumà n’oku barhana­gwêrhi kabayo ka muliro. 95  Nabukondonozori aderha erhi: «Ayâgirwe Nyamuzinda wa Sadraki, Mesaki n’Abednego ye warhumaga bamalahika bâge mpu balikûze abarhumisi bâge abamwikubagira, bàtwa irhegeko lya mwâmi, bahûna emibirî yâbo ahâli ha okukolera n’okuharâmya owundi nyamuzinda orhali nyamuzinda wâbo. 96  Namâtwa alula lushika: Ngasi muntu, abè wa lubaga luhi, abè w’ishanja lihi, abè wa lulimi luhi, erhi ankaderha ebigalugalu ebiyere­kire Nyamuzinda wa Sadraki, wa Mesaki n’Abednego, oyo muntu banamurhole bihimbi bihimbi n’enyumpa yâge bayihongole ebè cirundo camvu, ebwa kubà ntà wundi nyamuzinda wankahasha okulîkûza abantu okwa bene okûla.» 97  Oku bundi mwâmi aganûziza Sadraki, Mesaki n'Abednego omu cihugo ca Babiloni.
IV. Ebindi bilôrho bya Nabukondonozori
98  Niene Mwâmi Nabukondonozori, oku mbaga zoshi, oku mashanja n’oku bantu ba ngasi lulimi bayûbasire omu igulu lyoshi; mmulongîze omurhûla munji bwenêne! 99  Namâbona oku kuli kwinjà mbabwîre n’ebirhangâzo Nyamuzi­ nda, Ow’Enyanya bwenêne, ajizire oku bunguke bwâni. 100  Ebimanyîso byâge biri binene, mushâna! N’ebirhangâzo byâge biri bya kusômeza bwenêne! Obwâmi bwâge buli bw’ensiku n’amango! N’obuhashe bwâge burhenzire oku iburha kujà oku lindi!

*3:24 3, 24 Aha, lyo ishwinjiro ly’ebiyandisirwe omu lulimi lw’eciharameya, n’enkulikizi yayo rhuyilole oku mulongo gwa 91; 3, 24-90: Eyi myanzi erhali omu Bibliya y’e cihabraniya, cikwône ehugwîrwe omu cigereki. Ekleziya yayirhôzire nka cigabi ca Bibliya.