Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa Luk 6

Jesu i wála gaba bwaa gwayni di aba ciri duwa

(Matiyə 12.1-8; Markɨ 2.23-28)

1 Wála mɨn gɨ i wála gaba bwaa gwayni gɨnə Juwib day da, Jesu day gɨ nə woni gɨrsə gwale duwa ilə jàgɨ gɨ dàge dwar̰agɨ lə. Woni gɨrsə gwale duwa piy geme me gogɨlɨw gɨ ɨsɨragɨ wom. 2 Ɨr̰ɨ nare nə gɨ ꞌwogɨgɨ̀ Parise nə yab yərgɨ wama lə me waygɨ da: «Anə àl mani nə bii ɨnda gɨ ꞌwoo ɨm àla day bam gɨ wála gaba bwaa gwayniyə yande dana mo?» 3 Jesu cogɨ waygɨ da: «Anə āsɨ mani nə Dabid àlgɨ̀ di mana gɨ Maktubu dɨnə Mãr̰ĩyə bədə mo? Dabid me woni bwaw me, wála mɨn, cherni àlgɨ̀. 4 An̰ji dɨm ha kulu gɨnə Mãr̰ĩyə me, lay mapa gɨ gɨ chɨ́gdɨw* Mãr̰ĩ kulə di wom, me ꞌyàgɨ́ nare duwa di me ca.† Ɓag da, mapa gɨ ta di, i woni bwasa Mãr̰ĩ me nem wamaw cendi mɨra. Me mani nə Dabid àlgɨ̀ ta di, i àcn̰a Mãr̰ĩ dɨrəwə bədə.»

5 Jesu waygɨ ɗang bi ba da: «Ɨndi gɨ Gun gorndɨw di, nə i wála gaba bwaa gwayni di aba ciri duwa.»‡

Jesu so abe daa wála gaba bwaa gwayniyə

(Matiyə 12.9-14; Markɨ 3.1-6)

6 Wála gaba bwaa gwayni gɨ ɗangə da, Jesu dɨm ha kulu gaba amsa Mãr̰ĩ gɨnə Juwib dayyə me ilə gɨləgɨ nare maniyə. Nare di dwar̰agɨ lə da, gun mɨn gɨ ɨsəw gɨ abe mar bam ilə me ca. 7 Woni gɨlə bii gɨ ꞌwoo gɨnə Moyis duwa me, nare nə Parise me, dam ilə àsa angal day yara, gaa Jesu ba ha swaa aba mwom di daa gɨ wála gaba bwaa gwayniyə di mo? Ɨrmə dayyə ɓag kaw, cendi kan̰jɨ ba gɨ ꞌyo gwale gɨ àcn̰e bɨwə dara ba gɨ ha gandɨw woni àla sariya dɨrəgɨ lə.

8 Me Jesu da, ꞌwocn̰ ɨrmə day com. An̰ji wayɨw abe gɨ ɨsəw mar bam di ba da: «So ɗɨbɨ daa nare dɨrəgɨ lə.» Me an̰ji so ɗɨbɨ daa. 9 Ɨr̰ɨ Jesu waygɨ ba da: «Nə ùrəng sɨn̰: Ɓag da, wála gaba bwaa gwayniyə da, bii ɨnda gɨ ꞌwoo kal bɨrmə dara ba mə àlna i mani nə lade labaa, ba mə àlna i nə àcn̰e mo? Ùr dara ba mə bɨlnə gun daa labaa, ba mə kalnaw ba marna bam mo?» 10 Jesu co dɨrəw mana gɨ nare dɨdəgɨ lə yərbɨgɨ mɨn mɨn pad, me wayɨw abe di: «Yə́ ɨsəm di dodə!» An̰ji yə́ ɨsəw di dodə me, ɨsəw di cor ladɨ mana duwa lə bi. 11 Ɨr̰ɨ woni gɨlə bii gɨ ꞌwoo me, nare nə Parise me, dusɨrəgɨ nagɨ nan̰ Jesu dɨwə me, cendi gagɨ gwale dɨwə me ɨrɨm mani nə ba gɨ ha àláw nɨm me ca.

Jesu an̰jir paja duwa nə mwaj dii sɨr

(Matiyə 10.1-4; Markɨ 3.13-19)

12 Wála mɨn da, Jesu so nagɨ ha daa kur̰a dɨdə dara amsa gɨ Mãr̰ĩ. An̰ji amsɨ Mãr̰ĩ di bɨraa mana walɨw daa baj. 13 Gɨ jomni da, an̰ji ꞌwaga woni gɨrsə gwale duwa sɨwə ib, me gɨra an̰jir nə yab dwar̰agɨ lə mwaj dii sɨr me ꞌwogɨgɨ́ sumdəgɨ ɗang ba i paja duwa.

14 Nare nə ta di i nə Simõ gɨ an̰ji ꞌwagáw sumɨw Piyer di, me chendɨw gɨ Andɨre me, Jak me Jã me, Pilip me Bartelemi me, 15 Matiyə me Toma me, Jak gɨnə Alpe gorndɨw me, Simõ gɨ gɨ ꞌwogɨw «gun gɨ day gɨ nə kwandaw nə ùr nare nə Juwib ba damna gɨ dɨdəgɨ day» me, 16 Judas gɨnə Jak gorndɨw me, Judas Iskariyot gaba ꞌyàa Jesu woni mar̰ande duwa ɨsɨragɨ lə di me ca.

Jesu so nare nə gɨr̰e woni mwom daa

(Matiyə 4.23-25)

17 Mana gɨ Jesu day gɨ nə paja duwa di, chə́gɨ daa kur̰a dɨdə, gɨra ɗɨbɨgɨ dodə kur̰a mana dɨra gɨ dodə gɨ ɓɨleyə da, woni gɨrsə gwale duwa nə gɨr̰e me nare nə ꞌyarbar nan̰ me ilə. Nare nə ta di, swaa i mana gɨ wama gɨ Judeyə me, ciri dɨ Jursalem me, ciri dɨ dam kuray gɨ geche bɨwə wama gɨ Tirrə me gɨ Sidonnə me ca. 18 Cendi hára i dara dwaya gɨ gwale gɨ Jesu wayɨw me, dara an̰ju ba swanagɨ daa mwom dayyə me ca. Woni dúndi dɨ àcn̰e ilə sɨdəgɨ lə kaw, an̰ji ꞌyorgɨ gandɨdɨ bam. 19 Nare nə pad ta di kan̰jɨ bɨrmə dara ba gɨ ɓɨlbɨ sɨw. Dara gun ba ɓɨlnə sɨw da, dwana duwa gandɨ ꞌyorɨw mwom bam sɨwə.

Nare nə dam gɨ sii ꞌywala me nə wamani ha ꞌywagɨ me

(Matiyə 5.1-12)

20 Ɨr̰ɨ Jesu co dɨrəw yər woni gɨrsə gwale duwa me waygɨ ba da:

«ꞌYeni nare nə bugɨr da,

anə dam i gɨ sii ꞌywala,

dara anə nem dɨmə hára ciri dɨnə Mãr̰ĩyə ꞌyeni.

21 ꞌYeni nə cherni àlang caga ka da,

anə dam i gɨ sii ꞌywala,

dara anə ha wama mani ɨbdə le.

ꞌYeni nə anə ilə bwaa gura caga ka da,

anə dam i gɨ sii ꞌywala,

dara anə ha piyə baya pəgɨn̰.

22 Mana gɨ nare ɨlnəng labaa, ꞌywarnang bam sɨdəgɨ lə labaa,

cadɨbɨnang labaa, myandɨnang sumdəng bam

dara ɨndi gɨ Gun gorndɨw da,

anə dam i gɨ sii ꞌywala.

23 Mani nə ya ta de di àlnana gandang da, kalna sɨdəng ꞌywalnange, me ajɨna pide me ca, dara ꞌywaga dan gɨ geche gamangə daa Mãr̰ĩ sɨwə. Yarna, woni gɨləng dɨrəng ta di mwágɨragɨ nə pii kaw, gɨlgɨ woni cɨmə Mãr̰ĩ bɨw nə pii di dɨrəgɨ yande me ca.

24 Me ꞌyeni woni ꞌywaa mani da,

wamani ha ꞌywange. Anə ꞌyo ꞌywala dan bam ɗɨm.

25 ꞌYeni woni wama mani ɨbdə caga ka da,

wamani ha ꞌywange. Cherni ha àlange.

ꞌYeni woni piyə baya caga ka kaw,

wamani ha ꞌywange. Anə ha dama n̰agɨniyə me gura lə me ca.

26 Wála gɨ nare pad wayna gwale dan gɨ lade da,

wamani ha ꞌywange.

Yarna, mwágɨragɨ nə pii kaw, way gwale gɨ lade yande dara woni cwaa sɨdəgɨ ba gɨ i woni cɨmə Mãr̰ĩ bɨw di me ca.»

Jesu way gwale gɨnə ùrə gɨ woni mar̰ande dɨma

(Matiyə 5.38-48; 7.12)

27 «Me ꞌyeni nə anə dam ilə dwaya gwale niyə da, dwayna, nə ilə wayangə: Ùrnə woni mar̰ande danne, me woni ɨləng kaw, cwarna àlnagɨ́ ladni com. 28 Woni sɨrgəng da, piynə bɨdəng dɨdəgɨ lə me, woni waya gwale dan gɨ àcn̰e kaw, amsɨna Mãr̰ĩ daragɨ me ca. 29 Gun ajɨna gajam nə mɨn da, cow nə ɗang kalɨw a ajɨ lə me ca. Gun layna gumaj dɨma gɨ geche bam da, kalɨw a lay gumaj dɨma gɨ jaw dalawə di lə me ca. 30 Gun gɨ we we amsɨnam mani da, ꞌyàw, me gun unə mani dɨma da, ùrɨw dara ba cwanam daa bədə me ca.

31 Mani nə anə ùr nare ba àlnáng gandagɨ da, ꞌyeni kaw, àlnagɨ́ nare di yande me ca. 32 Anə ùrnə i nare woni ùrəng mɨra da, ꞌywala duwa ilə na lə Mãr̰ĩ dɨrəwə mo? Nare nə àcn̰e kaw ùr i woni ùrəgɨ me ca. 33 Anə àlna ladni gɨ woni àlang ladni mɨra da, ꞌywala duwa ilə na lə Mãr̰ĩ dɨrəwə mo? Nare nə àcn̰e kaw àl yande me ca bədə mo? 34 Anə ꞌwánagɨ i nare nə anə ɨrɨm sanga ba ha cwang mani di daa bi mɨra da, ꞌywala duwa ilə na lə Mãr̰ĩ dɨrəwə mo? Woni àla àcn̰a kaw ꞌwogɨ kwandagɨ woni àla àcn̰a di mani me, ɨrɨm sanga ba gɨ ha ꞌywaa i daa bi bədə mo?

35 Ɨr̰ɨ ꞌyeni da, ùrnə woni mar̰ande danne me àlna gandagɨ ladni me ca. Anə ꞌwánaw gun mani da, ɨrmɨnə dara ba cwanang daa bá bədə. Anə àlna yande mwom da, Mãr̰ĩ ha ꞌywagang gwayni dan nan̰a le, me anə ha ꞌya i Mãr̰ĩ gaba dama mani dɨdəgɨ lə pad dɨndaw, dara an̰ji kaw i aba àla ladni gɨ nare nə gun ꞌyàgɨ́ mani kaw nem àláw dóche bədə me, nə dusɨrəgɨ ur̰in̰ me ca. 36 Yarna nare n̰agɨni day, ya Abɨrang gɨ Mãr̰ĩ ba a yər gɨ nare n̰agɨni day de me ca.»

Gwale gɨ diri gɨnə sogɨlə me habda gɨ geche me

(Matiyə 7.1-5)

37 «Kalna yara gɨ kwandang àcn̰a day ɗi. Anə yarna kwandang àcn̰a day bədə da, Mãr̰ĩ kaw ha yara àcn̰a dan bədə me ca. Kalna waya da, gun gɨ ta di, ba i gɨ àcn̰e ɗi, me Mãr̰ĩ kaw ha waya anə banə i nə àcn̰e bədə me ca. Kalna dusɨrəng hɨlalna kwandang àcn̰a day dɨwə, me ꞌyeni kaw, Mãr̰ĩ ha kala dusɨw hɨlala àcn̰a dan dɨwə me ca. 38 ꞌYànagɨ́ kwandang mani, me ꞌyeni di kaw, Mãr̰ĩ ha ꞌyàng me ca. Ha wunə ya an̰ji ba u gɨ ɗagɨna dɨ sabɨra ɗengsang gɨ mani ꞌwon daa ꞌyàng nɨm ta de. Əw, i mani nə anə ɨrɨm gɨ mani ꞌyàgɨ́ gɨ kwandang ta di gang me, sanga Mãr̰ĩ ha ɨrməng nɨm lə yande di dige dige me ca.»

39 Jesu cor waygɨ gwale gɨ diri ɗang ba da: «Gun gɨ dɨrəw bu da, sur jaw gɨ dɨrəw bu man man mo? An̰ji surnəw da, cendi ha bwara gubu lə ca dayyə ca bədə mo?

40 Aba gɨrsə gun gwale duwa da, ɗoy aba gɨləw gwale di bam mo? Bədə. Me gun gɨ gɨrsɨnə mani ladɨna da, an̰ji ha bwara i gɨ aba gɨləw di.

41 Mə yər sogɨlə gɨ hin̰e ɨndər jam dudɨwə me, ɨr̰ɨ cor mə yər habda gɨ geche gɨ gɨr̰angar dudɨm dɨma lə gang ta di bədə, dana mo? 42 Cor man me, mə wayɨw chendɨm ba da: “Chendɨn, kal nə um sogɨlə bam dudɨmmə” me, ɨr̰ɨ mə yər habda gɨ geche gɨ gɨr̰angar dudɨmmə di bədə mo? Ɨjɨm gɨ gwale ꞌyol bɨmmə, me dusɨm dɨ korgɨn̰ i jiga gá! U habda gɨ geche gɨ gɨr̰angar dudɨmmə ta di bam kal mə yər mana ladɨ do me, mə uw chendɨm duwa di bam dudɨwə sɨn̰.»

Habda me yàa duwa me

(Matiyə 7.17-20; 12.34-35)

43 «Habda gɨ lade da, ha yàa yàa gɨ àcn̰e man mo? Me, habda gɨ àcn̰e da, ha yàa yàa gɨ lade man mo? 44 Habda gɨ we we kaw, gɨ ꞌwocn̰ɨw i dara yàa duwa. Gun nem cəə dwaga yàa dɨra mana gɨ chele dɨdə bədə, me gun nem cəə yabɨr̰a yàa duwa mana gɨ garja dɨwə bədə me ca. 45 Gun gɨ dusɨw ladɨ da, way i gwale gɨ lade gɨ ꞌwon dusɨw dɨ korgɨn̰ daa, me gun gɨ dusɨw àcn̰ da, way i gwale gɨ àcn̰e gɨ ꞌwon dusɨw dɨ korgɨn̰ daa me ca. Dara gun bɨw da, way i gwale gɨ ꞌwana dusɨw daa.»

Jesu way gwale gɨ diri gɨnə nare nə sɨr nə woni awa kululi day

(Matiyə 7.24-27)

46 «Anə ꞌwogɨn “Aba ciri nin, Aba ciri nin!” me, anə àl mani nə nə wayang gandagɨ di bədə, dana mo? 47 Gun gɨ hane sɨnnə dwayna gwale ni me unəw àlna gɨ giyə da, nə ha gɨləng gun gɨ an̰ji wunɨw di. 48 An̰ji wun i ya gun gaba awa kulu gɨ pol kulu duwa di gɨndɨw ɗungɨ dodə me àsɨ kulu di gɨndɨw sɨn̰a dɨ woye dɨdə ta de. Wála mɨn, kuray biyara gɨ dwana hára ɗɨbə kulu di gɨndɨwə kaw, nem jow bam bədə, dara gɨndɨw di poləl yá dodə cog.

49 Ɗɨm da, aba dwaya gwale gɨ nə wayɨw di me unəw àlna gɨ giyə bədə da, wun i ya aba àsa kulu duwa daa sɨn̰a dɨdə pəgɨn̰, dɨban pwala gɨ gɨndɨw dodə ta de. Wála gɨ kuray biyara gɨra dɨbə gɨndɨwə mwom da, kulu di jur bam kaláng ɓam, ɨr̰ɨ sɨn̰a wor ꞌyara lə, tandi mɨra.»

*6:4 6.4 mapa gɨ gɨ chɨ́gdɨw Mãr̰ĩ Yarna Lebitik 24.5-9.

†6:4 6.4 Yarna maana dɨnə Dabid me mapa di me mana gɨ 1 Samiyel 21.1-7 lə.

‡6:5 6.5 wála gaba bwaa gwayni aba ciri duwa Jesu ùr ba way i dara an̰ju me ba i gɨ dwana dɨ idɨ ɨrmə mani woni àla wála gaba bwaa gwayniyə labaa, ɨmə àla day bam me ca.