Maana dɨnə Jesu duwa dɨ
Markɨ
jangɨdɨ
Maktubu dɨ ka dwar̰ɨ
Markɨ da, i woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa nə mwaj dii sɨr gun day bədə, me an̰ji àl giyə nan̰ i gɨ paja nənə Jesu duwa nə Pol day gɨ Piyer. I Piyer me wayɨw gwale di me an̰ji jangɨw nɨm dodə. Janga duwa di da, ɨrmə duwa nan̰ i nare nə kretiye nə gɨndəgɨ i nare nə Juwib bədə dɨdəgɨ lə. Markɨ gwale duwa gɨ wayɨw pii da, way i dara Jesu ba i Mãr̰ĩ gorndɨw, me gɨl dara Jesu ba ùr nare ba ꞌwacn̰ana kaláng ba i wi mo di bədə. (1.1–8.26) Jesu ꞌwogɨ sɨw duwa gang ba i «Gun gorndɨw».
Markɨ di gɨl Jesu dwana duwa, way ba Jesu ba so nare nə i mwom daa me, ꞌyor dúndi dɨ àcn̰e bam nare sɨdəgɨ lə me, àl mani nə dan̰a me, way gwale gɨ dwana me ca (1.14–8.31). Jesu waygɨ woni gɨrsə gwale duwa ba a ha gɨlə dɨrɨn̰ me ba a ha mara nɨm me, cendi ꞌwocn̰ gwale gɨ ta di gɨndɨw bədə (8.31–10.52).
Ɨr̰ɨ Markɨ way gwale gɨnə Jesu duwa gɨ ha gər nɨm mana gɨ Jursalem me nare yə̀w nɨm sɨdəgɨ lə ladɨ, cor gechide nənə nare nə Juwib day ɨlɨw. Gɨ ɓengɨw ɓabɨr̰ɨw daa habda gɨ dagɨla sɨwə me, an̰ji mar me, dɨm daa munɨ lə. Made dɨnə Jesu me dɨmə duwa gɨ daa munɨ lə me da, gɨl daa pɨden̰yə dara an̰ji ba i Mãr̰ĩ gorndɨw ꞌyang (chapitɨr 11–16).
1
Berni dɨnə Jã Batis duwa
(Matiyə 3.1-12; Luk 3.1-9; Jã 1.19-28)
1-2 Dwaynandɨ Nõ dɨ lade dɨnə Jesu Kris gɨnə Mãr̰ĩ gorndɨw duwa di. Mani di diy gɨnɨn̰ i ya aba cɨmə Mãr̰ĩ bɨw gɨ Esayi ba jangɨ nɨm gɨ gwale day mana gɨ maktubu lə pii de: Mãr̰ĩ wayɨw gorndɨw ba da:
«Doy, nə giy paja ni yá lə dɨrəmmə
dara ba ɗangr̰ɨnam bɨrmə dɨma bam ladɨ.*1.1-2 Malachi 3.1
Paja gɨ ta di i gun gaba swaya berni mana gɨ dɨn dwar̰ɨ lə ba da:
Aba ciri gɨ Mãr̰ĩ hára lə!
Ɗangr̰ɨnaw bɨrmə,
kalɨw a inə i tɨba!»1.3 Esayi 40.3
Gun gɨ ta di, i Jã gaba àlagɨ́ nare batem mana gɨ dɨn dwar̰ɨ lə. An̰ji waygɨ nare cendi ba àlna batem dara ba gɨlnə cendi ba kal i àcn̰a day bam me, ba ùr ba gɨ ꞌyo i Mãr̰ĩ. I yande do me Mãr̰ĩ ba ha kala dusɨw hɨlala àcn̰a day dɨwə sɨn̰.
Nare pad nə wama gɨ Judeyə me nə ciri dɨ geche dɨ Jursalemə me, dɨmə hára ꞌyo Jã. Cendi piy àcn̰a day gɨndɨw daa nare dɨrəgɨ lə do me an̰ji àlgɨ́ batem mana gɨ kuray gɨ Jurdeyə sɨn̰.
Jã di da, i gun gɨ hurə i barge gɨ gɨ ɗangr̰ɨw i gɨ wudɨn̰ nənə jambal dɨra, me an̰ji ma wamdaw i gɨ gare gɨ kulajɨ me, an̰ji wom i sɨba me dùmbu dɨ bam me ca.
An̰ji àsɨgɨ nare berni waygɨ ba da: «Tarɨnnə da, gun gɨ ɗang gɨ dwana duwa ɗoy dɨ ni bam hára lə. Gun gɨ ta di i gɨ geche gɨ ɨndi da, nə nem àsa dɨgɨlan mana gɨ dɨgɨlaw duwa dɨ an̰ji àsɨdɨ dodə dɨdə bədə.1.7 nə nem àsa dɨgɨlan mana gɨ dɨgɨlaw duwa dɨ an̰ji àsɨdɨ dodə dɨdə bədəMana gɨ Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa dɨ gɨ jangɨdɨ pii gɨ bii gɨ gɨrek da, gɨ jangɨw i Gun gɨ ta di i gɨ geche gɨ ɨndi da, nə nem ɗimbɨlə dodə n̰ir̰ɨbəw gɨ gɨbande duwa bam gɨdawə bədə mana gɨ ka lə. Wála gɨnə nare nə Juwib dayyə da, n̰ir̰ɨbəw gɨ gun gɨbande bam gɨdawə da, i giyə gɨnə kwaya duwa. Ɨndi da, nə àlang batem i gɨ nimi, me an̰ji duwa da, gɨra ha àlang batem i gɨ dúndi dɨnə Mãr̰ĩ duwa.»
Jã Batis àlɨw Jesu batem
(Matiyə 3.13-17; Luk 3.21-22)
Wála gɨ ta lə da, Jesu swaa mana gɨ ciri dɨ Najaret dɨ i wama gɨ Galileyə, me gɨra ꞌyo Jã Batis mana gɨ kuray gɨ Jurdeyə, me Jã àlɨ́w nɨm gɨ batem. 10 Mana gɨ Jesu ilə dɨmə lə daa nimiyə da, an̰ji yər siyaya gɨ daa tɨn̰ər bam. Ɗang kaw, an̰ji yər dúndi dɨnə Mãr̰ĩ duwa hára chɨ́ dɨwə wun ya kogəl de. 11 Gwale nɨmə daa siyaya dalawə ba da: «Ɨjɨm da, mə i gorndɨn. Dusɨn ùrɨm nan̰e, me sɨn kaw ꞌyolɨn dɨmmə me ca.»
Sidan gɨrsɨ Jesu
(Matiyə 4.1-11; Luk 4.1-13)
12 Mana gɨ ta lə di dog da, dúndi dɨnə Mãr̰ĩ duwa nogɨ Jesu gɨndɨw ha nɨm bam dɨn dwar̰ɨ lə. 13 An̰ji dam mana gɨ ta lə di bɨraa àl wála gɨnɨn̰ wodɨ me Sidan gɨrsɨw nɨm lə, gaa ba dɨ ha nyama lamaw àsàw àla gɨ àcn̰a lə mo? An̰ji dam i mwagɨne nə bam dwar̰agɨ lə me, paja nənə Mãr̰ĩ duwa nə daa gamɨw cendi.
Jesu waygɨ nare Nõ dɨ lade
(Matiyə 4.12-17; Luk 4.14-15)
14 Wála mɨn ɗang da, gɨ yɨ Jã Batis àsɨ̀w dangeyə.§1.14 Yarna gwale gɨnə dange dɨnə Jã Batis duwa mana gɨ Markɨ 6.14-29. Mwom da, Jesu cwara hára mana gɨ wama gɨ Galileyə. An̰ji waygɨ nare Nõ dɨ lade dɨnə Mãr̰ĩ duwa ba da: 15 «Wála gɨ Mãr̰ĩ ɨrmɨw di, yala nem ɗɨm. Wála duwa gaba lama dwãr̰ĩ di yala ib ɗɨm. Yande da, kalna àcn̰a dan di bam me hane ꞌywana Mãr̰ĩ, me kalna dusɨrəng mana gɨ Nõ dɨ lade di dɨdə me ca.»
Jesu ꞌwogɨ woni gɨrsə gwale duwa nə dɨrɨn̰ nə piiyə
(Matiyə 4.18-22; Luk 5.1-11)
16 Wála mɨn, Jesu ha mana gɨ kuray gɨ ɓɨle gɨ Galile bɨwə cab cab me, yər nə Simõ day gɨ chendɨw gɨ Andɨre. Cendi i nare woni ūrə, ilə bwaa law dayyə mana gɨ kuray dalawə. 17 Jesu waygɨ ba da: «Kalna ūrə gɨ gòche di ɗi, me hane pamna tarɨn, kal nə cwang woni kan̰jan nare.» 18 Mana gɨ ta lə di dog da, cendi bo law day di dodə me pam tarɨw.
19 Mana gɨ ba a ha chidɨ pii hin̰e da, an̰ji yər nə Jak day gɨ chendɨw gɨ Jã, nə i Jebede dɨndaw. Cendi kaw dam bɨrwa day dalawə me ilə ɗangr̰a law dayyə. 20 Ɨr̰ɨ Jesu ꞌwogɨgɨ me cendi swaa kala abɨragɨ gɨ Jebede day gɨ nə woni wagɨ lə ūrə lə di bam bɨrwa dalawə, me pam tarɨw.
Jesu ꞌyor dúndi dɨ àcn̰e bam
(Luk 4.31-37)
21 Ɨr̰ɨ Jesu day gɨ nə nare nə an̰ji dee ꞌwagagɨ di gɨrgɨ mana gɨ ciri dɨ Kapernom. Mana gɨ wála gaba bwaa gwayniyə da, Jesu gandɨ ha kulu gaba amsa Mãr̰ĩ gɨnə nare nə Juwib dayyə me, an̰ji gɨlgɨ nare gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa. 22 Gɨlə duwa gɨ mani di ꞌyàgɨ́ nare ɨrmə nan̰e, dara i gɨ dwana, wundər gɨ gɨlə gɨnə nare woni gɨlə bii gɨ ꞌwoo gɨnə Moyis duwa di bədə.
23 Mana gɨ nare nə ilə kulə dwaya gwale gɨnə Jesu lə di da, gun mɨn gɨ dúndi dɨ àcn̰e widɨbɨw kaw ilə dwar̰agɨ lə me. Gun gɨ ta di sojɨ mar̰ɨjaw daa nan̰ way ba: 24 «Jesu gɨ Najaret, mə ùr i na sɨdəninnə mo? Mə hára i dara myandanin bam mo? Ɨndi da, nə ꞌwocn̰ɨmme: Mə i Gun gɨ wun mɨnaw jiga gɨ Mãr̰ĩ giyəm di!» 25 Ɨr̰ɨ Jesu ɨr̰ɨn̰ dúndi dɨ àcn̰e gɨ dwana me waydɨ ba da: «Ɗesɨ biy daa me gandɨ bam abe di sɨwə!» 26 Mwom da, dúndi dɨ àcn̰e di gɨgdɨ abe di daa gɨ dwana me, soy daa nan̰ me, kal sɨdɨ gandɨ nɨm bam abe di sɨwə sɨn̰. 27 Nare nə ilə kulə pad di da, lán̰a àlgɨ̀ dara mani di ꞌyàgɨ́ ɨrmə, me ùrbɨ sɨdəgɨ ba da: «Mani nə àlal ka di da, i nə man yande mo? Gun gɨ ka di, gɨləndɨ duwa i mani nə dɨrway me i gɨ dwana me ca! Dúndi dɨ àcn̰e kaw, an̰ji waydɨ gwale me tandi doy gwale bɨwə!» 28 I ta di me Jesu sumɨw ꞌwogɨ nɨm mana gɨ wama gɨ Galileyə pad kaláng yande.
Jesu so Simõ nuwaw daa
(Matiyə 8.14-15; Luk 4.38-39)
29 Mana gɨ Jesu swaa kulu gaba amsa Mãr̰ĩyə da, an̰ji ɗɨgɨ daa ced ha kɨrə nə Simõ day gɨ Andɨreyə. Jak day gɨ Jã kaw, ilə gandɨw me. 30 Mana gɨ kɨrə di da, Simõ dyaməw idɨ ilə dodə mwom, sɨdɨ ur̰ɨ nan̰e. Gɨ wayɨw Jesu gwale dɨra. 31 Ɨr̰ɨ Jesu ha ꞌywadɨ. An̰ji yɨ ɨsədɨ, kaldɨ so daa, me sɨdɨ gɨ ur̰e di chɨ́ hɨlal dodə me, tandi so daa àlgɨ́ mɨjəni me.
Jesu so nare nə woməre daa
(Matiyə 8.16-17; Luk 4.40-41)
32 Gɨ turgɨ bɨdɨ, mana gɨ dawa ba dɨ ɗondɨ bam mwom da, wála gaba bwaa gwaynigɨnəJuwibday di kaw, ꞌyen̰ye ɗɨm. Mwom da, gɨ layaw Jesu nare woni mwom gɨ dɨrəw jiga jiga pad hára nɨm, me nare nə dúndi dɨ àcn̰e gɨlgɨ dɨrəgɨ pad me ca. 33 Nare pad nə ciri dɨ Kapernommə hára dayar gɨr̰ɨ nan̰ mana gɨ ciri dɨnə Simõ bɨdə. 34 Jesu so nare nan̰ nə i gɨ mwom gɨ jiga jiga di daa me, ꞌyorgɨ nare nan̰ dúndi dɨ àcn̰e di bam sɨdəgɨ lə me ca. An̰ji ɨmdɨ dúndi dɨ àcn̰e waya gɨ gwale bam, dara tandi ꞌwocn̰ɨw ba i Dole gɨ Mãr̰ĩ biyəw gɨ Kris di.
Jesu so kal Kapernom bam
(Luk 4.42-44)
35 Sanga gɨ mana pɨr, mana wor ur̰ɨn̰e sɨlɨm sɨn̰ da, Jesu so gandɨ ha bam dɨn dwar̰ɨ lə mɨnaw, me an̰ji dam amsɨ gɨ Mãr̰ĩyə. 36 Simõ day gɨ nə kwandaw moso sogɨ hargɨ kan̰jaw daa kaláng. 37 Mana gɨ cendi gɨr ha ꞌywaw mwom da, wayɨw ba da: «Cware bi! Nare nə pad di ilə kan̰jammə.» 38 Me Jesu cogɨ lə diiyə waygɨ ba da: «Nə cor bədə; me hane, də hárang mana gɨ ciri dɨ bam tulɨn̰yə tulɨn̰yə, dara nare dɨra kaw, ùrɨn i wayagɨ gɨ Nõ dɨ lade di me ca. I dara yande ɓag me nə hára nɨm.» 39 Ɨr̰ɨ cendi ha mana gɨ ciri dɨ wama gɨ Galileyə mɨn mɨn pad. An̰ji àsɨgɨ nare berni mana gɨ kululi day woni amsa Mãr̰ĩyə me, ꞌyorgɨ nare dúndi dɨ àcn̰e di bam sɨdəgɨ lə me ca.
Jesu sɨr̰ɨw abe cagɨm bam sɨwə
(Matiyə 8.1-4; Luk 5.12-16)
40 Wála mɨn da, gun mɨn gɨ cagɨm àlɨ̀w hára Jesu dɨrəwə ib. An̰ji piy gubɨrəw dodə dɨrəwə me amsɨw ba da: «Aba ciri ni, dɨrəm ùrnə da, mə nem sɨr̰ɨn sɨn bam cwan gɨdən gun gɨ lade bi.» 41 Jesu dɨrəw ꞌyəngɨw me, yəə ɨsəw ɓɨl aba cagɨm di sɨw me, wayɨw da: «Nə ùre. Kal sɨm di sɨr̰ɨnə bam!» 42 Mana gɨ ta lə di dog me mwom gɨ cagɨm di sɨr̰ɨ bam abe di sɨwə, an̰ji cor gun gɨ lade ɗɨm. 43-44 Ɨr̰ɨ Jesu yəə abe di sumɨw nan̰e me wayɨw ba da: «Doy ladɨ! Cɨmɨw gun daa bədə! Me ha gɨləw aba bwasa Mãr̰ĩ sɨm me, mə ha àla sarga dɨ bii gɨ ꞌwoo gɨnə Moyis duwa ɨrɨm dara gwale gɨnə cagɨm di. Ta di me nare pad ha ꞌwacn̰a dara cagɨm dɨma di ba sɨr̰ɨ i bam sɨmmə ɗɨm me, ba mə cor gɨdɨ i gun gɨ lade Mãr̰ĩ dɨrəwə di sɨn̰ me ca.» 45 Ɨr̰ɨ abe di so ha me ha cɨmdəgɨ nare gwale di daa pəgɨn̰ yag yag me, nare pad kaw ꞌwocn̰ mani nə gɨ àlaw gandagɨ di com. I dara yande di me Jesu ùr gaba gɨlə gɨ sɨw daa mana gɨ ciriyə bədə di. Ɨr̰ɨ an̰ji dam nɨm tulɨn̰yə bam dɨn dwar̰ɨ lə me, nare nə swaa ciri dayyə jiga jiga kaw hára ꞌyow nɨm.

*1:1-2 1.1-2 Malachi 3.1

1:3 1.3 Esayi 40.3

1:7 1.7 nə nem àsa dɨgɨlan mana gɨ dɨgɨlaw duwa dɨ an̰ji àsɨdɨ dodə dɨdə bədəMana gɨ Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa dɨ gɨ jangɨdɨ pii gɨ bii gɨ gɨrek da, gɨ jangɨw i Gun gɨ ta di i gɨ geche gɨ ɨndi da, nə nem ɗimbɨlə dodə n̰ir̰ɨbəw gɨ gɨbande duwa bam gɨdawə bədə mana gɨ ka lə. Wála gɨnə nare nə Juwib dayyə da, n̰ir̰ɨbəw gɨ gun gɨbande bam gɨdawə da, i giyə gɨnə kwaya duwa.

§1:14 1.14 Yarna gwale gɨnə dange dɨnə Jã Batis duwa mana gɨ Markɨ 6.14-29.