14
Aꞌnaakt ein namin raan maꞌnifaꞌ he nheek Usif Yesus
(Naiꞌ Mateos 26:1-5, Naiꞌ Lukas 22:1-2, Naiꞌ Yohanis 11:45-53)
1-2 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein namin raan maꞌnifaꞌ feꞌ he nheek Naiꞌ Yesus. Fin sin he nroor Goe. Ma sin anꞌaotr ein asraak am nak, “Kaisaꞌ feꞌ! Kais atmanaap he theek Je, fin neon kouꞌn ii anhaumaakn een. Kais-kaisaꞌ too mfaun ein napoitn ein taisibu.”
Sin naꞌuab ein on naan, natuin anmeu te, atoin Yahudis sin nateef nok neon koꞌu ‘Paska’, ma ‘Fesat Utunuꞌ ka Maseor Muur fa’. Anbin nenon reꞌ naan, sin feest ein he namnau nafaniꞌ oras ahunut, reꞌ Uisneno napoitan sin beꞌi-naꞌi sin naꞌkon pah Masir.
Bifee reꞌ naronib miin foo meniꞌ reꞌ maꞌosaꞌ neu Usif Yesus
(Naiꞌ Mateos 26:6-13, Naiꞌ Yohanis 12:1-8)
Anbi kuan Betania, anmuiꞌ atoin es, kaan ee naiꞌ Simon. Nahunu te, atoniꞌ anmaiꞌniisn ee, natuin in ameen nui-atrokiꞌ. Mes oras ia, in nareko nrair.
Onaim oras neon kouꞌ gui ka ntea fa feꞌ, Naiꞌ Yesus sin annaon ma nbukaen anbin naiꞌ Simon in umi. Oras sin nbukaen, bifee jes neem nateef nok Naiꞌ Yesus. In nnaaꞌ neik boot faut goes, reꞌ narai je nok miin foo meniꞌ reꞌ maꞌosaꞌ.* Rarit bifee naan anꞌipu nporin botor naan in neon. Ma in naronib akreꞌo-kreꞌo neu Naiꞌ Yesus In aꞌnakan he anjair tanar nak in nhormaat Naiꞌ Yesus.
Mes anbi naan, anmuiꞌ atoniꞌ fauk reꞌ anbukaen nokan amsaꞌ. Oras sin niit bifee naan anmoeꞌ on reꞌ naan, sin natoꞌon ma naꞌuab ein nok haan beꞌo mnak, “Huu! Bifee saaꞌ na es reꞌ ia, es naꞌ in nporin nareuꞌ miin foo meniꞌ maꞌosaꞌ reꞌ ia!? Reko nneis in naꞌsosaꞌ minaꞌ reꞌ naan! Rarit in nbait roit ein naan neu amaꞌmuiꞌt ein! Natuin miin foo meniꞌ naan in oosn ii namnees nok kai tuaf es anbi toon es.” Rarit sin nakain ee nok maꞌtaniꞌ.
Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi kais misusab bifee reꞌ ia! Amkonan! Au ꞌmariin, natuin in nꞌoop anrair miin foo meniꞌ neu Au aok. Amaꞌmuiꞌt ein nok ki neno-neno. Onaim hi bisa mturun ma mbaab sin ansuun oras. Mes ka ꞌroo fa te, Au ka neu he ubua ꞌteniꞌ fa ꞌok ki. Au ꞌmoink ii ka ꞌroo fa goen. Ma bifee reꞌ naronib minaꞌ neu Kau, in npairoir nain Au aok ii, on reꞌ in nkakiꞌ nain fubonaꞌ neu Au aok-taꞌuk. Mimnau mirek-rekoꞌ! Uisneno In Rais Reko of nanaob on anbi mee-mee nbi pah-pinan ia, ma tuaf of naretaꞌ anmatoom nok bifee ia in aꞌmoꞌen arekot. Maut he areꞌ mansian ein namnau goe.”
Naiꞌ Judas naim ranan he naꞌsosaꞌ Usif Yesus
(Naiꞌ Mateos 26:14-16, Naiꞌ Lukas 22:3-6)
10 Rarit anmuiꞌ tuaf es naꞌko atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nua, kaan ee naiꞌ Judas Iskariot. In npoi nnao ma naim aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus neu sin. Oras in nateef nok sin, in nateabaꞌ in sarit. 11 Oras aꞌnaakt ein anneen naiꞌ Judas in uaban naan, sin nmarinan nmaten. Ma sin nbaasn ee mnak, “Karu ho he muꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus meu kai, hai of ambaen ko.” Rarit naiꞌ Judas anpoi ma nmurai naim ranan he nanaꞌat Naiꞌ Yesus neu sin.
Usif Yesus anbukae nbi fesat Paska nok In atoup noinꞌ ein
(Naiꞌ Mateos 26:17-25, Naiꞌ Lukas 22:7-14,21-23, Naiꞌ Yohanis 13:21-30)
12 Neno naan, neon ahunut naꞌko neon koꞌun atoin Yahudis sin. Anbi neno naan, sin biasa ntunun utunuꞌ reꞌ ka mamuur fa, ma sin nroron ꞌbib-kase msaꞌ. Onaim Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nataan Ee mnak, “Aam! Neno ia, hit neon koꞌu Paska. Onaim Ho roim ii he hai mnao mibarab baer fesat Paska meu mee?”
13 Rarit Naiꞌ Yesus anreun In atoup noniꞌ tuaf nua mnak, “Hi mnao mihuun nai meu kota. Anbi naan, of hi miteef mok atoin es reꞌ nasaah oe nbi kuis aan es. Hi mnao mituin ee. 14 Karu in nnao ntaam neu umi mee te, hi mtaam mituin ee. Rarit hi mitoon meu uim tuaf naan am mak, ‘Aam! Hai Tungguur goe ntoit bare he nmoeꞌ fesat Paska nok In atoup noinꞌ ein.’ 15 Fin atoniꞌ naan of naruruꞌ ki keꞌen mainuan es, et umi ktutaꞌ naan in fafon. In nkikin anrair keꞌen naan. Onaim hi nua ki mibarab bukaet ambi naan.”
16 Rarit sin nua sin annaon neun kota. Anbi naan, sin nateef nok areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrair sin. Onaim sin nabarab he Naiꞌ Yesus sin nbukaen fesat Paska anbi naan. Rarit sin nua sin annao naskau Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ bian.
17 Oras maans ii he noi nmouf, Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ boꞌes am nua nnaon ntaman neun bare naan. 18 Anbin bare naan, sin ntokon ma nbukaen nabu-buan. Oras sin nbukaen, Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Hi mneen! Anmuiꞌ tuaf es naꞌko ki reꞌ of naꞌsosaꞌ Kau neu atoin sonaꞌ.”
19 Oras sin nnenan on naan ate, sin neek ein naꞌuun ein. Rarit sin es-es ate nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Reꞌ Ho mteek ee naan, ka au fa, oo?”
20 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Tuaf reꞌ narepaꞌ utunuꞌ nok Kau nbi ꞌpik-oef ia, of in es reꞌ naꞌsosaꞌ Kau. 21 Mimnau, joo! Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ro he ꞌmaet, on reꞌ matuꞌi nrair et Uisneno In Suur Akninuꞌ. Onaim ampaant om! Atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau naan, of in nsutai kuun in amreꞌun! Reko nneis bait in ainf ee kais nahoins ee.”
Usif Yesus naꞌuab am nak, utunuꞌ ma tua min-kase anjair tanar he tamnau Goe
(Naiꞌ Mateos 26:26-30, Naiꞌ Lukas 22:14-20, 1 Korintus 11:23-25)
22 Oras sin nbukaen, Naiꞌ Yesus nait naan utunuꞌ fua es, ma ntoit makasi neu Uisneno. Rarit In nteib utunuꞌ naan pisaꞌ-pisaꞌ, ma nfee sin neu In atoup noinꞌ ein. Rarit In naꞌuab am nak, “Utunuꞌ reꞌ ia, Au aok. Mait ma mbukae nai, tua.”
23 Rarit In nait naan kraa mninut reꞌ matuaꞌ tua min-kase. Ma In ntoit makasi neu Uisneno. Rarit In nnonaꞌ kraas naan neu In atoup noinꞌ ein, he sin nbukaen. 24 Ma In naꞌuab am nak, “Tua min-kase ia, Au naaꞌ. In of natꞌoop he nsoi nafetin too mfaun. Naaꞌ reꞌ ia, anjair tanar reꞌ namnaub kit nak, saaꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair sin naan, anjarin esan reꞌ ia. Mait ma mbukaen nai. 25 Amneen mirek-rekoꞌ! Anmurai mabeꞌ ia, Au ka neu he ꞌbukae ꞌteniꞌ fa tua min-kase on reꞌ ia. Tar Au ꞌok Au Amaꞌ amtuun Om ma miprenat mibu-bua mbi sonaf neno tunan, naꞌ Au ꞌbukae ꞌteniꞌ.”
26 Rarit sin nsii siit es, he nboꞌis Uisneno. Rarit sin npoin oras fai, ma nnaon neun aꞌtoꞌef Saitun.
Usif Yesus natoon nahuun nak, naiꞌ Petrus of nasuan Ee
(Naiꞌ Mateos 26:31-35, Naiꞌ Lukas 22:31-34, Naiꞌ Yohanis 13:36-38)
27 Oras sin nnaon nabuan naan, Naiꞌ Yesus natoon nanin sin am nak, “Mabeꞌ ia, hi arki of maen misaitan Kau. Fin matuꞌi nrair et Uisneno In Suur Akninuꞌ nak,
‘Uisneno of naꞌmaet atukus,
ma in ꞌbib-kaesn ein naen ansiksaakn ok.’
28 Namneo, Au ro he ꞌmaet. Mes karu Au ꞌmoni ꞌfain jen ate, Au of aꞌnao uhunun ki ꞌeu propinsi Galilea.”
29 Rarit naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Aam! Maski sin naen nasaitan Ko, mes au ka neu fa he ꞌaen, tua!”
30 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Peꞌu! Natiꞌ mumnau! Mabeꞌ ia, nahuun naꞌko maun ii nkokreꞌon hanaꞌ nua, ho musuan amrair Kau eraꞌ teun goen mak, ho ka muhiin Kau fa!”
31 Mes naiꞌ Petrus haan ii nsae mnak, “Kaah fa, tua! Karu Ho mmate te, au ꞌmaet ꞌok. Au ka neu fa he ꞌaen usaitan Ko, tua!”
Naiꞌ Petrus in aok-bian sin es-es ate naꞌuab on naan amsaꞌ.
Usif Yesus anꞌonen anbi poꞌon Getsemani
(Naiꞌ Mateos 26:36-46, Naiꞌ Lukas 22:39-46)
32 Rarit Naiꞌ Yesus nok sin annaon nkonon ma ntean pooꞌn es et aꞌtoꞌef Saitun, kaan ee ‘Getsemani’. Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Amtoko mpao Kau mbi reꞌ ia. Au he ꞌnao ꞌonen ꞌeu reꞌ nee.”
33 Ma In nhaman neik naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus, ma naiꞌ Yohanis, he nnao nabua nok Ne. Anmurai naꞌko oras naan, In neekn ii nsuus ma ka ntaininaꞌ fa. 34 In naꞌuab neu sin am nak, “Au neek ii nsuus anmaet! Au ꞌnaben ate Au he ꞌmaet jen. Hi mtook ma mpao mbi reꞌ ia.”
35-36 Rarit In nnao nteniꞌ kreꞌo, rarit anriꞌtuu ma nꞌonen am nak, “Amaꞌ amanekat! Karu Ho mromi te, Au kais aꞌsutai nanaꞌrenat naan tar aꞌtea he ꞌmaet on reꞌ ia. Au uhiin urair ꞌak, ka tiit tain fa saaꞌ reꞌ Ho ka bisa mmoeꞌ maan ee fa. Onaim karu reko te, Ho mait muꞌrobaꞌ rais haꞌmuꞌit reꞌ ia naꞌko Kau. Mes kaisaꞌ mutuin Au romik; maut nai he mutuin Ho romim, tua.”
37 Rarit In nfain neu In atoup noniꞌ tua teun ein naan, mes sin ntupan nfinin. Onaim In npooꞌ naꞌfenaꞌ sin, ma naꞌuab neu naiꞌ Petrus am nak, “Hoe! Peꞌu! Ho mtuup kuum, oo? Au ꞌbi nee rabah. Mes hi he mpao kreꞌo msaꞌ, hi ka mibeiꞌ fa! 38 Mumeu maatm ein naan feꞌ. Rarit amfeen he mpao mok Kau! Hi neekm ein anromin he hi mmoeꞌ rais reko, mes hi aom ein anꞌoren. Onaim reko nneis hi mꞌonen, he karu ꞌsuuꞌ te neem ate, kais niis ki.”
39 Rarit Naiꞌ Yesus annao nꞌonen anteniꞌ haef es. In ntoit antein he Uisneno nait naꞌrobaꞌ rais haꞌmuꞌit reꞌ naan naꞌko In tuan. 40 Rarit In nfain neem neu In atoup noniꞌ tua teun ein naan. Mes sin ntupan nfinin, fin sin maatk ein nmaꞌfenan reꞌ-reꞌuf. Onaim In npooꞌ nafenaꞌ ntein sin. Mes sin ka nahini ntein-teinꞌ ein fa, he nataah Ee nak saaꞌ.
41 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan sin he nꞌonen haeꞌ teun ii. Rarit In nfain neem, ma anpooꞌ nafenaꞌ antein sin. In naꞌuab am nak, “Airoo! Hi mtuup-tuup feꞌ, oo? Noo goah nai! Amfeen nai! Fin atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, anpaumaak een. Oras ia, sin he nheek ma nnonaꞌ Kau neu atoin amoeꞌ saant ein. 42 Amfeen nai ma mkius nai! Atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau, neem een. Iim he tnao tateef tok sin!”
Anheek Usif Yesus
(Naiꞌ Mateos 26:47-56, Naiꞌ Lukas 22:47-53, Naiꞌ Yohanis 18:3-12)
43 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan feꞌe te, nok askeken naiꞌ Judas nok atoni mfaun ein neman. Sin neik suin tukaꞌ nok hau tukaꞌ, he nheek Naiꞌ Yesus. Sin nmoeꞌ rasi naan, fin sin napenin aprenat naꞌko atoin Yahudis sin aꞌnaakt ein. Sin arsin esan reꞌ aꞌnakat rasi pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma mnais harat Yahudi sin. 44 Naiꞌ Judas ansenen nain sin am nak, “Amkius mirek-rekoꞌ! Au ꞌneek sekau te, mheek Je nai! In es reꞌ hi mam-mami!”
45 Onaim oras naiꞌ Judas nok sin antean bare naan, in neem anhake nbi Naiꞌ Yesus In matan. Ma in nasee Je mnak, “Aam Tungguru!” Onaim naiꞌ Judas anhoo ma nneek Ee. 46 Rarit too mfaun ein neman he nheek Naiꞌ Yesus.
47 Mes Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf es anfaik in benas, ma nsaip namouf atoin es in rukin noon. Atoin ruik papaꞌ naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe in ate. 48 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok tuaf ein reꞌ he nheek Je naan am nak, “On mee? Hi mak Au reꞌ ia, atoin aburarut Kau, oo? Es naꞌ hi iim he mheek Kau meik suniꞌ ma hau tukaꞌ? 49 Neno-neno te, Au unoniꞌ ki aꞌbi Uisneno In Uim Onen Uuf, mes ka tiit fa tuaf es, reꞌ neem he nheek Kau. Iim he mheek Kau nai! Fin rasi naan matuꞌi nrair naꞌko unuꞌ et Uisneno In Suur Akninuꞌ.”
50 Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein namtau nmaten. Onaim sin naen nasaitn Ee nmees.
51 Anbi naan, anmuiꞌ atoin muinf es, annao natuinaꞌ Naiꞌ Yesus. In tainuus tai tuuk es. Atoni mfaun sin he nheek je msaꞌ, 52 mes sin nnaaꞌ naan ahaa in tais. Onaim in naen aaf-aaf aah, natuin in namtau nmaet.
Sin neik Usif Yesus annao neu afeek rais pirsait ein
(Naiꞌ Mateos 26:57-68, Naiꞌ Lukas 22:54-55,63-71, Naiꞌ Yohanis 18:13-14,19-24)
53 Rarit sin neik Naiꞌ Yesus annao neu aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe in umi. Anbi naan, kaes kouꞌn ein nabuan nrarin. Sin arsin esan reꞌ aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma atoni mnais harat Yahudi sin. 54 Oras sin nheek neik Naiꞌ Yesus ate, naiꞌ Petrus natuin nok aꞌkor-koroꞌ, tar antea aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe in umi. In ntaam anbi umi naan in kintal, ma in ntook nok araar ai ngguin.
55 Anbi umi naan in nanan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein naꞌuab ein nok afeek rais pirsait ein. Sin arsin namin bukti he nasaan Naiꞌ Yesus, fin sin he nhukun naꞌmaet Je. Mes sin ka napenin fa bukti saaꞌ-saaꞌ. 56 Rarit sin noꞌen saksii namfau, he namouf Naiꞌ Yesus. Mes sin uabk ein nasurin es nok es.
57 Rarit anmuiꞌ saksii bian reꞌ anfeen anhaken ma naꞌuab ein puta-kriu mnak, 58 “Hai mneen atoniꞌ ia naꞌuab am nak, ‘Au of useer Uim Onen Uuf, reꞌ nafeen ee neik ꞌnimaf mansian. Ma neno tenu nteniꞌ te, Au ufena ufaniꞌ Umi naan, mes ka ꞌpaek fa ꞌnimaf mansian.’ ” 59 Mes sin uabk ein nasurin es nok es.
60 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe nfeen anhaek anbi areꞌ afeek rasin naan sin maatk ein. In nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Too mfaun ii natraak Ko. Mes nansaaꞌ am es Ho mtaaꞌ kuum?”
61 Mes Naiꞌ Yesus ka ntoin fa fefaꞌ mese msaꞌ. Onaim aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe nataan Ee mnak, “Ho mutoon miit! In amneon ii, Ho reꞌ ia, batuur-batuur Kristus, Uisneno In Anah reꞌ In nbaꞌan nain Je naꞌko un-unuꞌ?”
62 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Namneo! In es reꞌ Au reꞌ ia. Hi arki of miit Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, aꞌtoko ꞌbi sonaf neno tunan, aꞌbi Uisneno In abnapan aꞌneꞌu. Uisneno anmuiꞌ kuasat maꞌtaniꞌ nneis! Au of ꞌok Ne mnaaꞌ aprenat mibu-bua. Namuni te, Au ꞌsaun ꞌuum aꞌbi nope uꞌko sonaf neno tunan.”
63 Anneen Naiꞌ Yesus In uaban naan ate, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe natooꞌ maꞌtaniꞌ, tar antea in npius nakratiꞌ in baru mnanuꞌ. Rarit in nkoaꞌ ma naꞌuab neu areꞌ afeek raisn ein am nak, “Hit kais taim atteniꞌ saksii! 64 Hi mneen meik hi ruikm ein kiim. In es neikn on naꞌuab on naan. In nait In tuan ii njair Uisneno in Anah. In naꞌreꞌuf Uisneno! Tatuin hit atoran rais pirsait, karu tuaf es nanees on nok Uisneno, in ro he nmaet! Onaim oras ia, hi he mifeek mak saaꞌ?”
Onaim sin nafekan ok-okeꞌ mnak, “Namneo, atoniꞌ ia nsaan! Onaim ro he thukun tiis ne!”
65 Rarit tuaf fauk neiki ntaman ma naroon Naiꞌ Yesus. Sin nꞌaum naan In maatk ein, rarit sin nbeos Goe. Onaim sin nataan Ee mnak, “Ho mtakseer miit, sekau es reꞌ antuuf ko?” Rarit sin noꞌen apao Uim Onen Uuf ein, he neem ma neik Naiꞌ Yesus. Oras sin neik Je nnao, sin npaas nafan-fainꞌ Ee.
Naiꞌ Petrus nasuan Usif Yesus no teun
(Naiꞌ Mateos 26:69-75, Naiꞌ Lukas 22:56-62, Naiꞌ Yohanis 18:15-18,25-27)
66-67 Oras naan, naiꞌ Petrus antoko nbi kintal feꞌ. Rarit aet bifee tuaf es naꞌko aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe, neem niit naiꞌ Petrus anraar ai. In nnanoꞌ narek-rekoꞌ naiꞌ Petrus in human, ma in naꞌuab am nak, “Feꞌe na, ho mubua mok Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan. Tebe, oo?”
68 Mes naiꞌ Petrus nataah am nak, “Kaah fa, tua! Nansaaꞌ am es ho mutaan on naan? Au ka uhiin Je fa!” Rarit naiꞌ Petrus anpoi ma nhaek anbi enoꞌ ꞌkonoꞌ. [Nateef oras naan, maun goe ankokreoꞌ.]
69 Rarit ate naan niit anteniꞌ naiꞌ Petrus. Ma in natonan atoni mfaun nbin naan am nak, “In reꞌ ia, tuaf es naꞌko sin amsaꞌ.”
70 Mes naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Of oniꞌ ho mumaun! Au ka uhiin Je fa!”
Ka ꞌroo fa te, tua ꞌtetaꞌ es, reꞌ anhake nbi naan naꞌuab anteniꞌ naiꞌ Petrus am nak, “Hoe! Ho he mputa-kriu mak ho ka mubua mok sin fa! Hi arki atoin Galileas!”
71 Mes naiꞌ Petrus anraban maꞌtaniꞌ am nak, “Au ꞌsuup! Au ka uhiin fa atoniꞌ naan, tua!”
72 Nateef oras in naꞌuab on naan ate, maun goe nkokreoꞌ no nua. Onaim naiꞌ Petrus namnau niit Naiꞌ Yesus In uaban feꞌe na nak, “Nahuun naꞌko maun ii ankokreꞌon no nua te, ho musuan Kau eraꞌ teun goen.”
Oras namnau niit on naan ate, naiꞌ Petrus ankae nmeꞌ-meꞌur.
14:1-2 Anpoin naꞌkon Pah Masir 12:1-27 * 14:3 Miin foo meniꞌ naan in oosn ii namnees nok kai tuaf es anbi toon es. Suur Akninuꞌ uab Yunani ntui mnak minaꞌ naan in oosn ii ‘denari’ natun teun, ma minaꞌ naan in kaan ee ‘nardos’, reꞌ nahunu te atoniꞌ nmoeꞌ je naꞌko hau ꞌbaꞌat reꞌ foo bonaꞌ. Suur Akninuꞌ uab Indonesia nak ‘narwastu’. Botor naan, sin nmoeꞌ je naꞌko fatu reꞌ atoniꞌ anpaaht aah ee. Botor naan amsaꞌ ate, maꞌosaꞌ. Suur Akninuꞌ uab Yunani nak botor naan sin nmoeꞌ je naꞌko fatu reꞌ in kaan ee ‘alabastros’. Suur Akninuꞌ uab Indonesia nak fatu naan in kaan ee ‘batu pualam’. Amrees naiꞌ Lukas 7:37-38 amsaꞌ. 14:7 Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 15:11 14:18 Siit Pures-Boꞌis sin 41:10 14:24 Anpoin naꞌkon Pah Masir 24:8, Naiꞌ Yeremias 31:31-34 14:27 Naiꞌ Sakarias 13:7 14:28 Naiꞌ Mateos 28:16 14:37 Suur Akninuꞌ uab Yunani ntui nak ‘Simon’ anbi eraꞌ ia. Naiꞌ Simon naan, naiꞌ Petrus in kanan bian. 14:38 1 Korintus 10:13 14:49 Naiꞌ Lukas 19:47, 21:37 14:58 Naiꞌ Yohanis 2:19 14:62 Naiꞌ Danial 7:13 14:64 Aꞌnaak Rais Pirsait ein sin Atoran 24:16 14:68 Tuis uab Yunani bian ka ntui fa eraꞌ reꞌ ia.