12
Jun ixoq kuqꞌej kunabꞌal kiꞌ ruxlabꞌ che ri raqan ri Jesús
(Mt. 26:6-13; Mr. 14:3-9)
Waqibꞌ qꞌij chi kꞌu riꞌ che ri nimaqꞌij Pascua, ri Jesús xeꞌek Betania pa jeqel wi ri Lázaro, ri jun xukꞌastajisaj lo che ri kamik. Chiriꞌ xkiꞌan wi jun waꞌim re yakbꞌal uqꞌij ri Jesús. Ekꞌu ri Marta e kaniman ri waꞌim y ri Lázaro e jun chike ri etzꞌul chwa ri mexa rukꞌ ri Jesús.
Ekꞌu ri María xukꞌam lo jun libra re saqil nardo, waꞌ e jun kunabꞌal lik kiꞌ ruxlabꞌ y lik kꞌi rajil. Xuqꞌej kꞌu riꞌ che ri raqan ri Jesús; tekꞌuchiriꞌ, xuchaqisaj rukꞌ ruwiꞌ. Ronoje kꞌu rupa ja lik xmuyuy che ri ruxlabꞌ wa kunabꞌal.
Kꞌo kꞌu chiriꞌ ri Judas aj Iscariot, jun chike rutijoꞌn ri Jesús. (E ri kakꞌayin re ri Jesús). Rire xubꞌiꞌij:
—¿Suꞌbꞌe na xkꞌayix ta waꞌ wa kunabꞌal chi oxibꞌ ciento denarios chaꞌ rukꞌ ri rajil ketoꞌ ri nibꞌaꞌibꞌ? —xchaꞌ. Ri Judas xubꞌiꞌij waꞌ na e ta ruma karaj kebꞌutoꞌ ri nibꞌaꞌibꞌ, ma e ruma rire eleqꞌom. Yey puqꞌabꞌ kꞌo wi ri bꞌolxa pa kꞌolotal wi ri puaq ke rutaqoꞌn ri Jesús y kꞌo ne karesaj che.
Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij che ri Judas:
—Matchꞌaꞌt chirij wiꞌxoq, ma wa kunabꞌal xex chi ukꞌolom re pan ruqꞌijol ri muqubꞌal we.* Ma taq ri nibꞌaꞌibꞌ ronoje qꞌij e kꞌo iwukꞌ, noꞌj riꞌin na xaqi ta in kꞌo iwukꞌ —xchaꞌ.
Raj judiꞌabꞌ kakitzukuj suꞌanik kakikamisaj ri Lázaro
E kꞌi chike raj judiꞌabꞌ xketaꞌmaj kꞌo ri Jesús chilaꞌ Betania. Xebꞌek kꞌu che rilik, na xew ta ruma kakaj keꞌkila ri Jesús, ma kakaj keꞌkila ri Lázaro, ri jun xukꞌastajisaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq. 10 Ruma kꞌu riꞌ, ri nimaq e aj chakunel pa Rocho Dios xkiꞌan tzij chikiwach chaꞌ kakikamisaj ri Lázaro; 11 ma ruma rire, e kꞌi chike raj judiꞌabꞌ xkesaj bꞌi kibꞌ kukꞌ y e xkubꞌiꞌ kikꞌuꞌx rukꞌ ri Jesús.
Ri winaq kakiyak uqꞌij ri Jesús echiriꞌ kok Jerusalem
(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40)
12 E kꞌi ri winaq ebꞌoponinaq Jerusalem ruma ri nimaqꞌij Pascua. Chukaꞌm qꞌij kꞌu riꞌ xketaꞌmaj kopon ri Jesús pa ri tinamit. 13 Xkiqꞌat kꞌu uxaq palma y xebꞌel bꞌi che ukꞌulik. Ekꞌuchiriꞌ, xkijeqo lik kesikꞌinik, jewaꞌ kakibꞌiꞌij:
«¡Qayaka uqꞌij!
¡Nim uqꞌij ri jun petinaq chupa rubꞌiꞌ ri Dios Qajawxel!*
¡Rire e ri Rey re Israel!» kechaꞌ.
14 Ri Jesús uriqom lo jun qꞌapoj buru y ukojom loq, pachaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:
15 Mixiꞌij iwibꞌ ri ix aj Sion.
Chiwilapeꞌ, ri Rey iweꞌix kakꞌunik,
ukojom lo jun qꞌapoj buru Zac. 9:9
kachaꞌ.
16 Echiriꞌ xuꞌan taq waꞌ, rutijoꞌn na xkimaj ta usukꞌ; kꞌa e xkimaj usukꞌ echiriꞌ lik xyak uqꞌij ri Jesús chikiwach ruma rukꞌastajibꞌal. Kꞌa ekꞌuchiriꞌ xkꞌun chikikꞌuꞌx, e janipa ri xꞌaniꞌ che, ronoje waꞌ tzꞌibꞌital kan pa Ruchꞌaꞌtem ri Dios.
17 E taq ri e kꞌo rukꞌ ri Jesús echiriꞌ Rire xusikꞌij pan ri Lázaro chupa ri muqubꞌal y xukꞌastajisaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq, ketajin che utzijoxik ri xkilo. 18 Ruma waꞌ, ukꞌiyal winaq xebꞌel lo che ukꞌulik ri Jesús, ma xkita ri katzijox puwi wa kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ.
19 Ekꞌuchiriꞌ, ri fariseos xkibꞌiꞌij chikiwach: «Kiwil kꞌu laꞌ, lik na jinta kutiqoj saꞌ ri qaꞌanom chirij ri Jesús, ma ¡chiwilapeꞌ! konoje ri winaq eteran chirij» xechaꞌ.
Jujun na e ta aj Israel kakitzukuj ri Jesús
20 E kꞌo jujun na e ta aj Israel chikixoꞌl ri winaq ebꞌoponinaq Jerusalem re keꞌkiloqꞌnimaj uqꞌij ri Dios pa ri nimaqꞌij Pascua. 21 Waꞌ xeqibꞌ rukꞌ ri Felipe, ri aj Betsaida, jun luwar re Galilea. Lik kꞌut xebꞌelaj che, jewaꞌ xkibꞌiꞌij:
—Maꞌan ko la riꞌ, chojtoꞌo la, ma riꞌoj kaqaj kaqil uwach ri Jesús —xechaꞌ.
22 Ri Felipe xeꞌek y xutzijoj waꞌ che ri Andrés. Tekꞌuchiriꞌ xebꞌek junam, xeꞌkitzijoj che ri Jesús.
23 Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—Xopon kꞌu ruqꞌijol ri yakbꞌal uqꞌij Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex. 24 Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: E juna ijaꞌ re trigo echiriꞌ katzaq pulew, kamuqik y kakamik. Yey we na jelaꞌ ta kuꞌano, kakanaj kan utukel xew ijaꞌ. Noꞌj we rijaꞌ katzaq pulew, riꞌ lik kawachinik y jekꞌuriꞌlaꞌ kakꞌiyar uwach. 25 Jekꞌuriꞌlaꞌ, china ri lik kok il che rukꞌaslem che ruwachulew, riꞌ e kujam ri kꞌaslemal chilaꞌ chikaj; noꞌj china ri na kok ta il che rukꞌaslem wara che ruwachulew, riꞌ na kujam ta kꞌu ri chomilaj ukꞌaslemal na jinta utaqexik chilaꞌ chikaj.
26 »China ri karaj kachakun pa ri nuchak, chirajawaxik riꞌ katerej lo chwij. Jekꞌulaꞌ tobꞌ pa kinkꞌojiꞌ wi riꞌin, chiriꞌ kakꞌojiꞌ wi ri waj chak. China kꞌu ri kaꞌanaw ri nuchak, riꞌ kayak uqꞌij ruma ri Nuqaw.
Ri Jesús kuqꞌalajisaj saꞌ rukamik
27 »Woꞌora lik paxinaq nukꞌuꞌx. ¿Saꞌ nawi ri kambꞌiꞌij? ¿Utz nawi jewaꞌ kambꞌiꞌij: “Nuqaw, chinkolobꞌej la che wa kankꞌulumaj woꞌora”? ¡Na utz taj! Ma ruma ne waꞌ in petinaq. 28 Xew kambꞌiꞌij: “Nuqaw, nimarisaj uqꞌij ri bꞌiꞌ la” —xchaꞌ.
Ekꞌuchiriꞌ, xchꞌaw lo Jun chilaꞌ chikaj, jewaꞌ xubꞌiꞌij:
—Nunimarisam chik, y e waꞌ kannimarisaj tanchik —xchaꞌ.
29 Ri winaq e kꞌo chiriꞌ xkita waꞌ y xkibꞌiꞌij: «Laꞌ uchꞌawibꞌal jabꞌ.» Yey jujun chik xkibꞌiꞌij: «Jun ángel xchꞌaw lo che» xechaꞌ.
30 Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—Na wuma ta riꞌin xtataj wa jun qulaj, ma e uma ralaq. 31 Yey woꞌora kaqꞌat tzij pakiwi ri winaq re ruwachulew y kesax na kꞌu bꞌi ritzel winaq, ri jun kataqan che ruwachulew. 32 Echiriꞌ kinyakiꞌ na lo chikaj,§ kanꞌan chike ri tikawex che ronoje ruwachulew chaꞌ lik kacha kikꞌuꞌx che kepe wukꞌ —xchaꞌ. 33 Rukꞌ waꞌ e xuqꞌalajisaj saꞌ rukamik.
34 Ri winaq xkikꞌul uwach:
—Ruma Rutzij Upixabꞌ ri Dios riꞌoj qetaꞌam: Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios na jinta utaqexik rukꞌaslemal. ¿Chaꞌta kꞌu riꞌ kabꞌiꞌij la Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex kayakiꞌ che ruwachulew? ¿China kꞌu riꞌ “Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex” kabꞌiꞌij la? —xechaꞌ.
35 Xubꞌiꞌij kꞌu ri Jesús chike:
—Na naj ta chi kꞌo ri Qꞌijsaq chixoꞌl alaq. Bꞌina kꞌu alaq pa ri Qꞌijsaq xaloqꞌ kꞌa kꞌo ukꞌ alaq, chaꞌ ri qꞌequꞌm na kumaj ta alaq xaqikꞌateꞌt. Ma china ri kabꞌin pa qꞌequꞌm, na retaꞌam taj pa keꞌek wi. 36 Kojo alaq ri Qꞌijsaq xaloqꞌ kꞌa kꞌo ukꞌ alaq, chaꞌ jelaꞌ kuꞌan alaq re ri Qꞌijsaq —xchaꞌ.
Echiriꞌ xukꞌis ubꞌiꞌxik waꞌ ri Jesús, xel bꞌi chikixoꞌl y xeꞌek pa jun luwar pa na kariqitaj ta wi kuma rike.
Na konoje ta ri tikawex kakubꞌiꞌ kikꞌuꞌx rukꞌ ri Jesús
37 E kꞌo ri na xkubꞌiꞌ ta kikꞌuꞌx rukꞌ ri Jesús, tobꞌ Rire xuꞌan ukꞌiyal kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ ri Dios chikiwach. 38 Jekꞌulaꞌ e xuꞌana pachaꞌ rutzꞌibꞌam kan ri qꞌalajisanel Isaías echiriꞌ xubꞌiꞌij:
Qajawal, ¿china ekojoyom re ri qatzijom chik? yey
¿China taq chikiwach kꞌutum wi ri chuqꞌabꞌ la, Lal Dios Qajawxel?** Is. 53:1
xchaꞌ. 39 E uwariꞌche na xkubꞌiꞌ ta kikꞌuꞌx rukꞌ ri Jesús ma e xuꞌana pachaꞌ rutzꞌibꞌam kan ri Isaías puwi ri xuqꞌalajisaj ri Dios che, echiriꞌ xubꞌiꞌij:
40 Wa tinamit uꞌanom pachaꞌ potzꞌ ri kiwach
y uꞌanom ko ri kanimaꞌ;
jekꞌulaꞌ na jinta kꞌo kakilo,
na jinta kꞌo kakimaj usukꞌ
y na kakitzelej tane kitzij chinuwach
chaꞌ jelaꞌ kebꞌenukunaj Is. 6:10
41 Ri qꞌalajisanel Isaías xutzꞌibꞌaj waꞌ ma xril pan runimal uchomal ri Jesús y lik kꞌo xuqꞌalajisaj chwi Rire.
42 Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, e kꞌi xekojow re ri Jesús, jujun ne chike e aj wach re ri tinamit. Pero na xkiqꞌalajisaj ta waꞌ chikiwach ri kachbꞌiꞌil ruma kakixiꞌij kibꞌ chikiwach ri fariseos. Ma we xetaꞌmaxik, na kekꞌul ta chi pa ri sinagoga. 43 E xkiꞌan waꞌ ma e más kukꞌul kikꞌuꞌx ri yakbꞌal kiqꞌij kakiꞌan ri winaq, chwa ri yakbꞌal kiqꞌij kuꞌan ri Dios.
Ri kakikoj rubꞌiꞌ ri Jesús kekolobꞌetajik
44 Ri Jesús ko xsikꞌin che ubꞌiꞌxikil:
«China ri kakubꞌiꞌ ukꞌuꞌx wukꞌ, na xew ta kakubꞌiꞌ ukꞌuꞌx wukꞌ riꞌin, ma e kakubꞌiꞌ ukꞌuꞌx rukꞌ ri Jun taqayom lo we. 45 China ri kilow we riꞌin, e junam rukꞌ karil ri Jun taqayom lo we.
46 »In ri in Qꞌijsaq in kꞌuninaq che ruwachulew chaꞌ china ri kakubꞌiꞌ ukꞌuꞌx wukꞌ riꞌin, na kakꞌojiꞌ ta pa qꞌequꞌm. 47 Noꞌj we kꞌo junoq xuta ri nuchꞌaꞌtem yey na kuꞌan ta ri kambꞌiꞌij, na in ta ri kinqꞌataw tzij puwiꞌ. Ma in kꞌuninaq che ruwachulew na re ta kanqꞌat tzij pakiwi ri tikawex; e in kꞌuninaq re kebꞌenukolobꞌej konoje ri tikawex.
48 »Yey china ri kukꞌaq bꞌi nuqꞌij y na kukoj ta ri nuchꞌaꞌtem, kꞌo ri kaqꞌataw tzij puwiꞌ. Waꞌ e ri chꞌaꞌtem nubꞌiꞌim, ri kaqꞌataw tzij puwiꞌ che rukꞌisbꞌal qꞌij. 49 Ma na xa ta pa we riꞌin kinchꞌaꞌtik; ri Nuqaw ri taqayom lo we, e intaqayom lo che ronoje saꞌ ri kambꞌiꞌij y ri kankꞌutu. 50 Riꞌin wetaꞌam e rutaqanik ri Nuqaw kukꞌam lo kꞌaslemal na jinta utaqexik. Jekꞌulaꞌ, ronoje ri kambꞌiꞌij riꞌin, e inutaqom lo riꞌ ri Nuqaw che ubꞌiꞌxikil» xchaꞌ.
* 12:7 Echiriꞌ kakam junoq, raj judiꞌabꞌ kakatinisaj ri cuerpo y kakikoj aceite o perfume che. Waꞌ e pachaꞌ ri xuꞌan rixoq che ri raqan ri Jesús. * 12:13 Sal. 118:26 12:25 “Ri lik kok il che rukꞌaslem”: Pa griego kubꞌiꞌij “ri kꞌax kunaꞌ rukꞌaslem”. Waꞌ e keꞌelawi xew kok il chiribꞌil ribꞌ y na kok ta il che ri karaj ri Dios. 12:25 “Ri na kok ta il che rukꞌaslem”: Pa griego kubꞌiꞌij “ri tzel karil rukꞌaslem”. Waꞌ e keꞌelawi kuya ribꞌ che uꞌanik janipa ri karaj ri Dios, tobꞌ kujam ronoje ri kꞌo rukꞌ, tobꞌ ne kakamisaxik. § 12:32 Ri Jesús xyakiꞌ lo chikaj echiriꞌ xyaꞌ chwa ri cruz. Kil Juan 3:14-15; 8:28. Tekꞌuchiriꞌ, xkꞌastaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq y lik xyak uqꞌij echiriꞌ xeꞌek chilaꞌ chikaj. ** 12:38 Ri Dios lik ukꞌutum ruchuqꞌabꞌ chikiwach ukꞌiyal tikawex; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, na e ta kꞌi ri e ekojoyom re rutzij