6
Sises Esi Sapa' Epuru Pe Rɨ
(Ma'siu 12:1-8; Ma' 2:23-28)
Tʉron nɨ Sapa' a'tai, Sises utɨ'pʉ a'nai' e'kwa nawɨrɨ. Ipoitorʉ ton e'sara'tɨ'pʉ iye'suruupɨ'sa' i'kwɨ'pɨtʉ pɨ'.+ To' uya isoko'soko'ma'pʉ temiya kon yau, mɨrɨpan kon uya ɨku'pʉ. Serɨ ensa' tʉuya'nokon a'tai, Pari'si amʉ' uya Sises ekama'po'pʉ, “Ɨ'rɨ pe iyesi pɨ' Main uya tʉku'sen pen nɨ Sapa' a'tai tasa' rʉ'pʉ kupʉ auya'nokon Sapa' a'tai?” ta'pʉ to' uya.
Sises uya to' eikʉ'pʉ, “Kin Tepi' nʉkupʉ'pʉ pe' etasa' auya'nokon pʉra nai? Tʉpoitorʉ ton pokon pe iwan pe tesi kon a'tai, Esuwerʉ amʉ' use'mato', ɨpʉremato' iwʉ' ta' iyewomʉ'pʉ, ipʉremasa' pʉreti tʉyu oton tepose iyenta'na'pʉ, Main uya Papa ena' use'man nɨto' tʉrawasomanin nan yu pe rɨken te'sen tasa' ɨku'pʉ iya, e'tane rɨ mɨrɨ uya imakoima'pʉ pen. Tʉtonpa ton nɨrɨ repa'pʉ iya,” ta'pʉ iya.+
Mɨrɨ a'tai, Sises uya ta'pʉ to' pɨ', “Ka'pon, Papa winon esi Sapa' Epuru pe rɨ,” ta'pʉ iya.
Sises Uya Itemiya Aipʉtasa' Warawo' Epi'tɨ'pʉ
(Ma'siu 12:9-14; Ma' 3:1-6)
Tʉron nɨ kanan Sapa' a'tai, itɨ'pʉ Esuwerʉ amʉ' usenupato' iwʉ' ta' to' enupase'na. Mɨrɨ yau, ka'pon esi'pʉ enwo'ne' itemiyatʉ yaipʉtasa' amʉrasa'. Pari'si amʉ' mɨrɨ awonsi'kɨ Main pɨ' enupanin nan esi'pʉ Sises enpɨtʉ pɨ' eseru'tɨto' pe tʉuya'nokon. A'ko pe enpɨtʉ pɨ' to' esi'pʉ Sapa' a'tai ka'pon epi'tɨ iya ene i'se. E'tane Sises uya to' usenuminkato' i'tu'pʉ, mɨrɨpan uya ta'pʉ itemiyatʉ yaipʉtasa' amʉrasa' pɨ', “E'mʉ'sa'ka' tanporon kon rau,” ta'pʉ. Mɨrɨpan e'mʉ'sa'kasa' e'soto'ka'pʉ to' rau. Mɨrɨpan a'tai Sises uya ta'pʉ to' pɨ', “Ɨyekama'po uya 'nokon. Nai esi Main awɨrɨ Sapa' a'tai tʉku'sen pe: Wakʉ kupʉ mɨrɨ pe pʉra ɨri kupʉ katɨ? Ka'pon pika'tɨ, ima'tanʉkʉ katɨ?” 10 Tanporo to' ene'pʉ iya, mɨrɨpan uya ta'pʉ warawo' pɨ', “Ɨyemiyatʉ ɨnka'!” Ikupʉ'pʉ iya, mɨrɨpan emiyatʉ enna'po'pʉ tesi'pʉ ya'.
11 E'tane, ipan pe Pari'si amʉ' mɨrɨ awonsi'kɨ Main pɨ' enupanin nan usakorota'pʉ. “Ɨ'rɨ pe iku'pai nai?” tukai' to' usaurokʉ'pʉ.
12 Kaisaron Kon Enno'sa' Kon
(Ma'siu 10:1-4; Ma' 3:13-19)
12 Mɨrɨ a'tai'ne, Sises utɨ'pʉ wʉ' poi rɨ ɨpʉremai', ewarupɨ nau ɨpʉreman pɨ' iyesi'pʉ Papa pɨ' pata tema'kwai'. 13 Pata ema'sa' a'tai, tʉpoitorʉ ton kɨ'ma'pʉ iya. 12 kaisa rɨ to' anʉmʉ'pʉ iya, itekare ekamai' enno'sa' kon pe to' koneka'pʉ iya. 14 To' ese' esi'pʉ: Saiman (Pi'ta tukai' inese'tɨ'pʉ), iyakon Anturu, Isens, Isaan, Piri', Pa'taramiu, 15 Ma'siu, Tamas, Isens (Arʉ'piyas mumu), Saiman (Usera' tukai' tesa'sen*), 16 Isutas (Isens mu), mɨrɨ awonsi'kɨ Isutas Eskariya', eparankanin pe iyena'pʉ na'ne'.
Sises Uya To' Enupa'pʉ, To' Epi'tɨpɨtʉ'pʉ Nɨrɨ
(Ma'siu 4:23-25)
17 To' a'kɨrɨ iu'tɨ'pʉ, mɨrɨpan e'soto'ka'pʉ rɨmon po. Tu'ke rɨ anpisin pe ipoitorʉ ton esi'pʉ mɨrɨ yau mɨrɨ awonsi'kɨ tu'ke rɨ ka'pon amʉ' Isutiya, mɨrɨ awonsi'kɨ Surusiran winon kon uye'sa' esi'pʉ. Tʉron kon ka'pon amʉ' uyee'pʉ parau e'pi Taya, Saitan winon kon. 18 To' uyee'pʉ etase'na, ɨsepi'tɨse'na teparan kon apai'ne. Makoi a'kwarʉ yen pe te'san usepi'tɨ'pʉ. 19 Tanporon kon ka'pon amʉ' usi'tu'pʉ a'pɨtʉ i'se, apʉne pʉra meruntɨ epa'ka pɨ' piyapai, mɨrɨpan uya tanporo to' epi'tɨpɨtʉ pɨ'.
Pori' Ton Mɨrɨ Awonsi'kɨ Ɨsɨ Yawon Kon
(Ma'siu 5:1-12)
20 Tʉpoitorʉ ton enei'ma ta'pʉ iya,
“Pori' pe ɨwesi kon, ɨmɨrɨ'nokon entu'ma' na'ne' nan,
apʉne pʉra Papa e'to' esa' wannɨ pe esi pɨ' ɨiwano' kon pe.
21 Pori' pe ɨwesi kon, ɨmɨrɨ'nokon serɨ pe iwan pe na'ne' nan,
apʉne pʉra aya'wetato' oton kon.
Pori' pe ɨwesi kon, ɨmɨrɨ'nokon serɨ pe nʉkaranyai'ne' nan,
apʉne pʉra auta'kɨrɨto' oton kon.
22 “Pori' pe ɨwesi kon, ɨmɨrɨ'nokon ka'pon amʉ' newaruma'tɨnʉ ton, tʉpokon pe ɨwesi kon i'se pʉra to' esi a'tai, asapema kon a'tai, ɨyese' kon eno'ma a'tai ɨri tukai', Ka'pon, Papa winon uriya'.+ 23 Ipan pe mepori'matʉi', pori' pe ɨwesi kon pɨ' me'sanʉnpɨ'tʉi' mɨrɨ wʉi a'tai, apʉne pʉra eke rɨ ɨyepe'pʉ kon esi pɨ' Epʉn po. Apʉne pʉra mɨrɨ kasa rɨ to' kʉipʉnʉ ton uya pu'kena' ton ku'pɨtʉ'pʉ.+
24 “E'tane ɨsɨ yau me'atʉi' ɨmɨrɨ'nokon ipʉrataaikena' ton,
apʉne pʉra wakʉ epoka'sa' auya'nokon pɨ'.
25 Ɨsɨ yau me'atʉi', ɨmɨrɨ'nokon tʉuta're'tɨsan,
apʉne pʉra iwan pe ɨwe'to' oton kon.
Ɨsɨ yau me'atʉi', ɨmɨrɨ'nokon tʉuta'kɨrɨsan,
apʉne pʉra tʉuta'kwarʉkai' aukaranto' oton kon.
26 “Ɨsɨ yau me'atʉi', ɨmɨrɨ'nokon wakʉ pe ka'pon amʉ' usaurokʉ a'tai ɨpɨ'nokon, mɨrɨ na'ne' kasa to' tɨpiya ton uya ennakanin nan pu'kena' amʉ' ku'pɨtʉ'pʉ mɨrɨ.
Ɨyeyaton Kon I'nʉnkatɨ'
(Ma'siu 5:38-48; 7:12a)
27 “E'tane ekama uya ɨpɨ'nokon uyetayatʉi'ne' nan: ɨyeyaton kon i'nʉnkatɨ', ɨyewaruma'tɨnin kon pɨ' wakʉ iku'tɨ'. 28 Kamo apa'nʉ'nin nan kon pona ɨpʉrematɨ', ɨri pe ɨku'nin nan kon pona ɨpʉrematɨ'. 29 Ɨnʉ' uya rɨ ɨwɨnɨ yau ɨye'peta pɨ', iratoi rʉ'pʉ rɨ marɨ ira'tɨkɨ iwinɨkʉi'. Ɨnʉ' uya rɨ ɨpon kon pʉro'pon anʉmʉ pe iyesi yau, kʉsereutanʉ'tʉu iyo'non ɨpon anʉntane iya. 30 Tanporon kon ɨyekama'poyai'ne'nokon irepatɨ', ɨnʉ' uya rɨ ɨiwano' kon anʉmʉ yau, inna'pokɨ kʉkatʉu. 31 Iku'tɨ' tʉron kon pɨ', ikupʉ to' uya i'se me'atʉi'ne' kasa ɨpɨ'nokon.
32 “Ɨi'nʉnkanin kon nɨken i'nʉnka auya'nokon yau, ɨ'rɨ wakʉ eporo auya'nokon? Tʉmakooikena' nan uya rɨ ti'nʉnkanin kon i'nʉnka. 33 Mɨrɨ awonsi'kɨ wakʉ kupʉ auya'nokon yau wakʉ pe ɨku'nin kon pɨ', ɨ'rɨ wakʉ eporo auya'nokon? Tʉmakooikena' nan uya rɨ mɨrɨ rɨ kupʉ. 34 Itʉrʉ auya'nokon pe iyesi yau, kamoro inna'ponin nan pe te'san ena', ɨ'rɨ wakʉ eporo auya'nokon? Tʉmakooikena' nan uya itʉrʉ tʉmakooikena' nan ena' inna'po to' uya mɨ tukai'. 35 E'tane, ɨyeyaton kon i'nʉnkatɨ', wakʉ iku'tɨ' to' pɨ'. To' irepatɨ', to' uya inna'po enupɨkɨrɨ ɨwesi kon pa pʉra. Mɨrɨ a'tai, ɨyepe'pʉ kon e'to' oton eke pe, mɨrɨ awonsi'kɨ Eke Kuru munkɨ pe ɨwe'to' oton kon, apʉne pʉra mannʉ' pe iyesi tenki tawon nan pen pɨ' mɨrɨ awonsi'kɨ ɨri ton pɨ'. 36 Tʉusentu'masan pe e'tɨ', ɨkʉipʉnʉ kon esi tʉusentu'masen pe kasa.
Ka'pon Eseru Kʉsaimenkatʉu
(Ma'siu 7:1-5)
37 “Ɨnʉ' rɨ ka'pon eseru kʉsaimenkatʉu, mɨrɨ a'tai ɨyeseru kon nɨ nɨrɨ aimenka pen. Ka'pon kʉseno'matʉu, mɨrɨ a'tai ɨmɨrɨ'nokon nɨ nɨrɨ eno'ma pen. Ɨsentu'matɨ', mɨrɨ a'tai ɨmɨrɨ'nokon pɨ' rɨ usentu'man. 38 Itʉkɨ, mɨrɨ awonsi'kɨ ɨyena' iye'tʉto' pe. Wakʉ i'tuto' yai, eremuru'sa', itʉntʉnmasa', mɨrɨpan anʉ'sa' e'tʉrʉ'kwa, tʉrʉ mɨrɨ ɨye'mata pona. Apʉne pʉra i'tuto' auya yai, yai ɨyenakan i'tu mɨrɨ,” ta'pʉ Sises uya.
39 Sises uya panton ekama'pʉ to' pɨ', “Tenku'nan uya pe' tenku'nan kanan arɨ? Asa'rɨ rɨ marɨ pe' akasa' ya' to' uta'mo'ka pen?+ 40 Tʉusenupasen esi pʉra iyesi mɨrɨ tʉti'saai entai. E'tane tanporon kon ipan pe isenupasa' kon e'to' oton tʉti'saai kon kasa rɨ.+
41 “Ɨ'rɨ pe iyesi pɨ' aiko rʉ'kwɨ rɨ paranka punu'pɨ ɨnenpai ɨwesi ɨtonpa enu yawon, eke rɨ paranka e'tane ɨyenu yau? 42 Nai kasa ɨtonpa pɨ', ‘Utonpa, apʉne amuru simo'kai' ɨyenu apai,’ ta auya, ɨyenu awon nɨ paranka ene auya pen nɨ e'tane? Ɨmɨrɨ'nokon wakʉ pe te'ku'san, wapiya ɨyenu apai paranka imo'kaka'kɨ, mɨrɨ a'tai wakʉ pe ene auya ɨtonpa enu apai amuru mo'ka pa,” ta'pʉ Sises uya.
Yʉi Mɨrɨ Awonsi'kɨ Iteperu
(Ma'siu 7:16-20; 12:33-35)
43 To' enupa pɨ' rɨ Sises esi'pʉ, ta'pʉ iya, “Wakʉ yʉi epeta pʉra iyesi mɨrɨ ɨri pe, mɨrɨ pe pʉra ɨri yʉi epeta pʉra iyesi mɨrɨ wakʉ pe. 44 Ikaisa rɨ iteperu pɨkɨrɨ yʉi usi'tu mɨrɨ. Ka'pon amʉ' uya pi' pʉipɨtʉ pʉra rɨ iyesi mɨrɨ tikʉ kenan e'kwa apai, mɨrɨ pe pʉra kʉre' ɨmɨ'nɨ ton ye' apai. 45 Wakʉ ka'pon uya wakʉ usentɨsa' tewan yawon enpa'ka mɨrɨ, mɨrɨ awonsi'kɨ ɨri ka'pon uya ɨri usentɨsa' tewan yawon enpa'ka mɨrɨ. Apʉne pʉra itewan yau te'sen epe'tɨsa' ke inta usaurokʉ mɨrɨ.
Asa'ron Kon Ɨutɨ Amɨnin Nan
(Ma'siu 7:24-27)
46 “Ɨ'rɨ pɨ', ‘Uyepuru, uyepuru,’ tukai' uyesa'pɨtʉ auya'nokon, ukayai'ne' kupʉi'ma pʉra rɨ? 47 Ɨnʉ' kasa iyesi tukai' enpoika uya kʉrɨ upiya' nʉye'ai'ne' mɨrɨ awonsi'kɨ umaimu etayai'ne' mɨrɨpan kupʉ pɨ' na'ne'. 48 Ka'pon uya ɨutɨ amɨ kasa iyesi, i'na' akanin nʉ'pʉ mɨrɨpan uya iyapon nonkasa' tɨ' pona. I'mʉnpʉ uye'sa' a'tai, itapʉ'netʉ uya mɨrɨ ɨutɨ wɨnɨ'pʉ e'tane iwokouka iya poken pʉra iyesi'pʉ, apʉne pʉra wakʉ pe amɨsa' pe iyesi pɨ'. 49 E'tane kʉrɨ umaimu eta pɨ' na'ne' mɨrɨpan kupʉ iya pʉra na'ne' esi ɨutɨ amɨnin ka'pon non po iyapon pʉra kasa. I'mʉnpʉ apʉ'netʉ uya mɨrɨ ɨutɨ wɨnɨ'pʉ, mɨrɨpan uta'mo'ka'pʉ, ipʉra rɨ tʉuma'tai',” ta'pʉ iya.
+ 6:1 Isu'taronomi 23:25 + 6:4 Ripaiti'kas 24:9; 1 Sanwerʉ 21:1-6 * 6:15 Usera'—Roman amʉ' enapai temo'ka kon i'sero'. 6:18 Makoi a'kwarʉ; mɨrɨ pe pʉra, Ɨri a'kwarʉ + 6:22 1 Pi'ta 4:14 + 6:23 2 Kʉrono'kʉrʉs 36:16; Inkupʉ'pʉ 7:52 + 6:39 Ma'siu 15:14 + 6:40 Ma'siu 10:24-25; Isaan 13:16; 15:20