Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Luki 11

O Yeesu wee zéení ho fìoró wéró

(Matiye 6.9-13)

1 Wizonle ɓúi ó o Yeesu vaá wee wé mí fìoró le lùe ɓúi. Á bìo ó o fìora vó, ó o nì-kenínia nì-kéní bía làa wo: «Ɲúhṹso, kení wɛn lè ho fìoró làa bìo ó o Zãn Batiisi keníanáa mí nì-kenínia.» 2 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hen ká mi wé wee fìo, à mi bío kà:

Wàn Maá,

wé à ɓa nùpua zũń le fo lé le Dónbeenì na ɓàn síi mia.

Dí ũ bɛ́ɛnì hã lùa ɓúenɓúen yi.

3 Hã wɛn lè mu bè-dínii na ko làa wɛn

hã wizooní lè mí dà-kéní kéní yi.

4 Sɛ́n wa bè-kora día,

làa bìo á warɛ́n mún wee tà sɛ́n día

à na bìa wó khon làa wɛn yi.

Pa wɛn bìo wee khà wɛn dé mu bè-kohó wéró yi bìo yi.»

5 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O ɓúi ɓàn bɔ̃́nlo wã́a lá wi síi. Wizonle ɓúi ó o hĩ́nɔn vaá yú a ho tá tĩ́ahṹ á bía nɔn yi: ‹Ĩ bɔ̃́nlo, ke mi làa búurú bi-zàwa bìo tĩn, 6 wàn bɔ̃́nlo nì-kéní ɓúi ló le kúii yi á ɓueé ló ĩ wán, à bè-dínii mía ĩ cɔ̃́n máa na a yi.› 7 Á yìa zoó le zĩi yi ɓɛ̀n bía bìo kà: ‹Día mi, yí bũmaka mi. Ho woohṹ pon, á ĩ zàwa làa mi dũma vó. Ĩ yí dà máa hĩ́ní máa na búurú foǹ. Bɔ̃́nlo na à wé bṹn mía.› 8 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hàrí ká a pã́ le mí máa hĩ́ní máa na ho búurú mu wo yi ɓa bɔ̃́nmu bìo yi, á bìo ó o yí wi ò o yèni yáa, ó o pá hĩ́a hĩ́ní á à na bìo ó o wee cà ɓúenɓúen wo yi.

(Matiye 7.7-11)

9 «Ĩnɛ́n wee bío mu na mia: Mi wé fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è hã mia. Mi wé cànka mu bìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á mi ì yí. Mi wé ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho mi ì zo. 10 Lé bìo á yìa wee fìo á le è hã, yìa wee cà bìo le cɔ̃́n, ó o yí mu, yìa wee ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho ó ò zo.

11 «Minɛ́n tĩ́ahṹ ó o ɓúi za* fìora a ceza o cɔ̃́n, ó o so o na háa wo yi le? 12 Tàá ká a fìora le fũaale ó o so o na naa wo yi le? 13 Àwa, á bìo minɛ́n na yí seka á zũ bìo se naló mi zàwa yi, à sɔ̃̀nkú mìn Maá na wi ho wáayi á à wé kaka máa nanáa mí Hácírí bìa wee fìo le o cɔ̃́n yi?»

Bɛ́ɛnì na nùpua wee fi mín yi yí dà máa va yahó

(Matiye 12.22-30; Maaki 3.20-27)

14 Wizonle ɓúi ò o Yeesu wee ɲa a cĩ́ná á à lén o nìi ɓúi na ó o cĩ́ná mu wó ó o yí dà máa bío yi. Bìo ó o ló a yi vó, ó o nìi ɲii dɛ̀ɛnía fá á wee bío. Á ɓa zã̀amáa wó coon mu bìo yi. 15 Ká ɓa nì-kéní kéníwà ɓúi màhã́ pá wee bío: «Mu lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso *Bɛlezebuule† lé yìa nɔn ho pànká wo yi, ó o dà wee ɲanáa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi.» 16 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le miì khũaa o ɲii yi, á ɓa bía nɔn wo yi: «Wé ho yéréké bìo ɓúi na wee zéení le ũ dàńló ló le Dónbeenì cɔ̃́n le wa mi.» 17 Ká a Yeesu màhã́ zũna ɓa yilera, ó o bía nɔn ɓa yi: «Kɔ̃hṹ lée kɔ̃hṹ na nùpua wee fi mín yi, á à fì ì vé. Á zĩ-ɲúhṹ na nùpua mún wee fi mín yi á ɲúhṹ á à ɓúe. 18 Ká a *Satãni hĩ́a bĩnía wee fi lè míten ó o bɛ́ɛnì á à wé kaka à kɛńnáa? Bìo á mi màhã́ wee bío le mu lé o Bɛlezebuule lé wón nɔn ho pànká miì á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa. 19 Ká lé bṹn mu wóráa, á bìa làa mia lé le dà-kéní ɓɛ̀n wee ɲa ɓa cĩ́náwa mu lè ho pànká yɛ́n? Bán mí bɛɛre wee zéení le mi bìo yí bon. 20 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Lé le Dónbeenì pànká lé hìa á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa. Bṹn wee zéení le le Dónbeenì mu bɛ́ɛnì wã́a ɓueé ɓó mia. 21 Ká a pànká ɓànso ɓúi á hĩa sĩa wi ó o kará pannáa mí lùe yi, ó o níi bìo á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. 22 Ɛ̀ɛ ká yìa pànká wi po a vaá ló ɓuara ɓueé dàńna a han, o ò fé o hĩa sĩa na ó o lá dó mí sĩi yi, á mún ǹ khuii o níi bìo á à sanka.

23 «Yìa yí tà ĩ bìo se wón lé ĩ zúkúso, á yìa mún yí máa séení mi ho kúeemínwánló bìo yi, se wón wee saawaní.

(Matiye 12.43-45)

24 «Hen ká a cĩ́ná ló a nùpue na ó o lá wi yi, ò o vaa hɛ́ɛ vará le dùure yi, à cà ho lahó na ó ò kɛɛní á à vũń yi ká a máa yí ho. Ká a wó san ò o bío mí yi: ‹Mu sṹaaní à ĩ bĩní va hen na á ĩ ló yi.› 25 Ká á bĩnía van bĩ́n, ò o vaa yí ho lahó mu ká ho sàara á wíokaa sesese. 26 Ká a mɔn mu, ò o bĩní vaa fé ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun na ɓɛ̀n ɲii po arɛ́n à ɓa páaní ɓuee zoo kɛɛní cìcàkà ho lahó mu yi. Ká mu wó kà, à wón nùpue so bìo wíoka yáa poń bìo mu fù karáa.»

27 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ò o hã́a ɓúi na wi ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ bía nɔn wo yi pɔ̃́npɔ̃́n: «O hã́a na ton fo á yɛ̀ɛnía ɓɛ̀ntĩ́n ɲúhṹ sĩ.» 28 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìa ɲúná sĩ lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à mún tà bè le yi.»

Ɓa le o Yeesu wé yéréké bìo à mí mi

(Matiye 12.38-42)

29 Pã̀ahṹ na ɓa zã̀amáa kĩ́nía o Yeesu yi wee ɲàa mín, ó o wee bío làa ba: «Ho lònbìo nùpua yiwa yí se. Ɓa wi à ĩ wé yéréké bìo ɓúi à ɓa mi. Ɛ̀ɛ ká ɓa máa mi yéréké bìo ɓúi ká mu yínɔń le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zonaasi bìo. 30 Bìo ó o Zonaasi bìo hĩ́a zéeníanáa ho Niniivesa,‡ lé bṹn ɓàn síi ó o *Nùpue Za bìo mún khíi zéenínáa ho lònbìo nùpua.

31 «O bɛ́ɛ hã́a na hĩ́a wi ho Sabaa kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán§ á hĩ́a ló le lùe na dã́ní nàyi làa sòobɛ́ɛ á ɓueé ɲá a Salomɔn bè-zũńminì bíoní. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Salomɔn. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ ó o bɛ́ɛ hã́a mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi.» 32 «Ho Niniivesa khú mu bè-kora wéró yi lé bìo ɓa ɲá a Zonaasi bíonì. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Zonaasi. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Niniivesa mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi.

Le fĩ̀ntã́ní wàhiire

(Matiye 5.15; 6.22-23; Maaki 4.21)

33 «Nùpue máa dé fĩ̀ntã́ní á máa sànka, ó o mún máa ɓún le yi làa láahó. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wee zo le zĩi wé mi.

34 «Ũ yìo lé ũ sãnía fĩ̀ntã́ní. Ká ũ yìo se, á ũ sãnía ɓúenɓúen á à kɛń mu khoomu yi. Ká ũ yìo yáara á ũ sãnía á à kɛń le tíbírí yi. 35 Àwa! Á ũ cén pa ũten bìo, à ũ khoomu à yí wé le tíbírí. 36 Ká ũnɛ́n ũ bɛɛre á wi mu khoomu yi á bìo ɓúi yúii mía yi, á fo ò dĩ̀n wé è mi làa bìo ká fo dĩ̀n le fĩ̀ntã́ní khoomu yi à ũ mináa bìo síi.»

O Yeesu wee kooní ho làndá ɲúnása yi

(Matiye 23.4-36; Maaki 12.38-40)

37 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu bía vó yi, ó o *Farizĩɛ ɓúi ɓueé von wo lè ho dĩ́nló mí zĩi. Ó o Yeesu hĩ́nɔn á vaá zoó kará wee dí. 38 O Farizĩɛ mu na von wo á wó coon bìo ó o wee dí ò o yí sɛɛkaa míten làa bìo ɓa wee wé wéráa mu. 39 Ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi: «Minɛ́n Farizĩɛwa, mi ka lè mu ɲumu ɲuuníi lè ho dĩ́nló díiníi sĩ̀a na máa mí dòn wee ce wéréwéré, ká mi yiwa hɔ̃́n màhã́ sú lè ho kɔ̃̀nló lè mu sũnsũmámu. 40 Mi lé ɓa bɔ̃́nbúwá. Le Dónbeenì na wó bìo wee mi ho khũuhũ á so mún yí wó bìo wi lè ho yi le? 41 Mu hãmu wéró se, ká mi yiwa naló le Dónbeenì yi à mi yí nɔnsã yi, lé bṹn ǹ na ká mu bìo ɓúenɓúen á à ce wéréwéré. 42 Ká minɛ́n Farizĩɛwa, ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á hàrí hã vɔ̃n-zà-wĩ́níwà na ɓa wee kúee le zéení yi ɓúenɓúen á mi wee na ɓàn cúa-pírú níi, à mu húaaràmu lè le Dónbeenì waminì á mi màhã́ wee pɔ̃́n día, à bṹn lé bìo mi ɲɔǹ lá ko à mi wé wé ká mi yiwa mún yí nɔnsã bìo ká wéró yi.

43 «Ho dɔ̃hṹ khíi cĩ̀ minɛ́n Farizĩɛwa, lé bìo mi wa ho yahón lùa kɛɛníló ho kàránló zĩní yi, á mún wa à ɓa nùpua wé tɛ̀ɛní mia lè le kɔ̃̀nbii ɓa zã̀amáa fèmínló lara yi. 44 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo mi ka lòn búráa na yí máa mi sese na ɓa wee vará wán à ɓa yí zũ mu*.»

45 Á ho *làndá bìo zéenílo nì-kéní bía làa wo: «Nì-kàránlo, fo wee bío kà, se lé warɛ́n fo mún wee là.» 46 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa á ho dɔ̃hṹ mún khíi cĩ̀, lé bìo á mi wee ɲì ho sèró na lì ɓa nùpua wán, à mi màhã́ yí máa dé mi níní ho sèró bìo yi hàrí cĩ́inú. 47 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na á mìn maáwà ɓó bán búráa lé hɔ̃́n á minɛ́n wee so. 48 Bṹn wee zéení le bìo á mìn maáwà mu wó á mí tà á nɔn mi wee soráa ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mu na ɓa ɓó búráa.

49 «Lé bṹn nɔn le Dónbeenì bè-zũńminì bíaráa bìo kà: ‹Ĩ ì tonka ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà lè ɓa tonkarowà ɓa cɔ̃́n, á ɓa ɓúi ɓa à ɓúe ɓa tĩ́ahṹ, ká ɓa ɓúi ɓa à beé lò.› 50 Ho dĩ́míɲá ɲúhṹ fáráló pã̀ahṹ, á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na ɓa ɓó ɓúenɓúen á ho zuia nùpua lé bán á le lònbee na wi ɓa húmú mɔ́n á à ɲì wán. 51 À lá a *Abɛɛle ɓúeró pã̀ahṹ à ɓuee dã a Zakari ɓúeró yi, wón na ɓa ɓó le *Dónbeenì zĩ-beenì yi mu hãmu wéeníi lahó lè le *sòobá-lùe pã̀ahṹ.† Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Dén cãni so na kúará ɓúenɓúen lé ho lònbìo nùpua lé bán á le lònbee na wi mu mɔ́n á à ɲì wán.

52 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa: Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo le Dónbeenì zũńló binbirì wɔ̃hṹ á mi tun. Minɛ́n mi bɛɛre á yí bò ho, á bìa le mí ì bè ho á mi mún hò.» 53 Bìo ó o Yeesu ló le zĩi yi, à bìo ho làndá bìo zéenílowa mu lè ɓa Farizĩɛwa sĩa wee cĩ̀ a yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa lée wee tùaka a yi mu bìowa lè mí sìíwà dã́ní yi. 54 Ɓa le mí ì ɲí a ɲii yi ká a hĩ́a bía khon à ɓa yí o níi ɓua yi.

* 11:11 Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: Ká a za fìora ho búurú o cɔ̃́n ó ò na le huee wo yi le. † 11:15 Mi loń Matiye vũahṹ 10.25 ‡ 11:30 Mi loń Zonaasi vũahṹ 2.11–3.9 § 11:31 Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1Rois) 10.1-13 * 11:44 Hã búráa bìo: Ho làndá bìo zéenílowa cɔ̃́n ká yìa dɔ̃n o nì-hío à ɓa le wón tun. Lé bṹn á hàrí hã búráa á nùpue yàá pá yí ko ò o vará wán tàá ò o dã, bṹn ká a pá dɛ̀ɛnía tun. Lé bṹn nɔn á ɓa zúifùwa fù wee wé khũunínáa mí búráa à hã wé mi sese. † 11:51 O Abɛɛle là a Zakari húmú bìo: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ làa bìo ɓa zúifùwa fù túara làa ho, ó o Abɛɛle lé yìa lé o yahón nùpue na ɓa ɓó, á ho vũahṹ mu vaa véeníi ó o Zakari lé yìa ɓa ɓó dú ho mɔ́n. Mi loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 4.8; Wizooní bè-wénia nín-yání vũahṹ (1 Chroniques) 24.20-22