23
Tok ri Jesús c'o chuvech ri Pilato
(Mt. 27:1, 2, 11-14; Mr. 15:1-5; Jn. 18:28-38)
Quebuchma'y xecataj-e conojel, xquiq'uen-e ri Jesús richin xequijacha' pa ruk'a' ri gobernador Pilato. Chiri' chuvech ri gobernador, niquisujuj-apu* ri Jesús, y quire' c'a niqui'ij-apu: Roj katz'eton chi ri achi re' nuya' quino'oj vinak, nubila' chique chi can man tiquitoj ri impuestos che ri rey César.* Nu'ij chi rija' jun rey,* y chi ja rija' ri Jun ri takon-pe chucolic rutinamit ri Dios, yecha'.
Jac'a ri Pilato xuc'utuj che: ¿Ja rat ri Rey quichin ri israelitas? xcha'. Ja', quiri',* achel ri na'ij, xcha' ri Jesús.
Jac'ari' tok ri Pilato xu'ij chique ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas, y chique conojel ri quimolon-apu-qui' chiri': Yin man jun ch'o'oj ninvil chirij ri jun achi re',* xcha'.
Pero rije' xa más riq'uin cuchuk'a' niquisujuj-apu y niquibila-apu: Rija' pa ronojel tinamit richin ri Judea yerutijoj-vi ri vinak richin eruyacon. Chila' pa Galilea rutz'ucun-vi-pe ri quiri' nubanala', y vacami ja xuka vave' pa tinamit Jerusalem, xecha-apu.
Ri Jesús neyo'ox chuvech ri Herodes
Tok ri Pilato xrac'axaj chi ri Jesús pa departamento Galilea elenak-vi-pe, rija' xuc'utuj si aj-Galilea. Tok xbix che chi ja', rija' xu'ij chi tejach ri Jesús pa ruk'a' ri Herodes ri yec'ojon ri vinak pa Galilea,* tuc'ul ri Herodes c'o yan chic chiri' pa tinamit Jerusalem chupan tak ri k'ij ri'. Tok ri Herodes xutz'et ri Jesús, jani na xquicot ránima, roma riq'uin ri rac'axan* chirij, c'o chic chi k'ij rurayin chi nutz'et ruvech. Bala ta nrojo' chi ri Jesús nu'on jun milagro chuvech. Jalajoj xeruc'utula' ri Herodes che, pero ri Jesús man jun rutzolic rutzij xu'on. 10 Jac'a ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas, y ri achi'a' q'uiy queteman chirij ri ley yesiq'uin niquisujuj-apu ri Jesús. 11 Jac'ari' tok ri Herodes junan quiq'uin ri ru-soldados xuya' jun tziek nitz'intz'ot chirij ri Jesús richin nitze'en chirij y man jun ruk'ij* nu'on che. C'ajari' xutzolij chic e che ri Pilato. 12 Ri Pilato y ri Herodes c'o oyoval chiquivech ri rubanon-pe, pero ja k'ij ri' xech'o chic chiquivech.*
Ri Pilato nujach-e ri Jesús richin nicamises
(Mt. 27:15-26; Mr. 15:6-15; Jn. 18:38–19:16)
13 Jac'ari' tok ri Pilato xeroyoj ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas, ri achi'a' junan niqui'en gobernar, y ri tinamit, 14 y xu'ij chique: Rix xu'iya' ri Jesús pa nuk'a', y nisujuj chi nuyala' quino'oj vinak. Pero chivech rix mismo xinc'utuj-vi che, y yin nintz'et chi xa man jun chique ri achel ni'ij rix erubanon.* 15 Nis-ta ri Herodes manak achique xril chirij tok xixintak-e riq'uin. Chiri' nik'alajin-vi chi ri achi re' man jun achique rubanon richin quiri' nitak pa camic. 16 Vacami c'a, xtin-ij chi tich'ay* y c'ajari' xtincol-e, xcha'.
17 Ri Pilato nrojo' man nrojo', juna-juna' nucol-e jun preso chupan ri nimak'ij pascua. 18 Pero ri vinak junan quitzij xqui'ij-apu riq'uin cuchuk'a': ¡Tacamisaj la achi c'o-apu chavech y tasok'opij-e ri Barrabás chikavech!* xecha'.
19 Ri Barrabás re' tz'apel pa cárcel roma xcataj chirij ri gobierno richin ri tinamit, y roma rubanon camic. 20 Jun bey chic ri Pilato xch'o-pe chique ri vinak, roma nrojo' nucol-e ri Jesús. 21 Pero rije' xech'o chic apu riq'uin cuchuk'a', y xqui'ij: ¡Ticamises chuvech cruz! ¡Ticamises chuvech cruz! yecha-apu.
22 Chi rox (mul, paj) ri Pilato xu'ij-pe chique: Pero, ¿achique mac rubanon ri achi re' chivech? Roma yin man jun ch'o'oj ninvil chirij chi can ta utz nitak pa camic. Romari' xtintak-e richin nich'ay y c'ajari' xtincol-e, xcha'.
23 Jac'a ri vinak y ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas man yetane' ta ka, xa más riq'uin cuchuk'a' niquic'utuj-apu chi tirip ri Jesús chuvech cruz. Can nik'alajin chi ja ri quitzij rije' ri xtech'acomaj. 24 Jac'ari' tok ri Pilato xu'ij chi ti'an ri niquic'utuj-apu ri vinak,* 25 y xucol-pe ri achi tz'apel roma xcataj chirij ri gobierno y rubanon camic, achel ri niquic'utuj-apu. Jac'a ri Jesús xujach-e richin ti'an che achel nicajo' ri vinak.*
Ri rucamic ri Jesús chuvech cruz
(Mt. 27:32-56; Mr. 15:21-41; Jn. 19:17-30)
26 Tok ri soldados ja quic'amon-e ri Jesús, (xquitz'om, xquichop) jun achi rubinan Simón aj pa tinamit Cirene tzolijnak-pe pa juyu', y chirij c'a ri Simón re' xquiya-vi-e ri cruz richin tuc'uaj chirij ri Jesús.
27 Y man juba' ta oc vinak ebenak chirij, y ec'o ixoki' ri nicok'ej y niquibisoj ri Jesús ebenak. 28 Jac'a ri Jesús xtzu'un can chirij, y xu'ij chique: Ixoki' aj-Jerusalem, man quinivok'ej yin, xa tivok'ej-ivi' rix, y que'ivok'ej ri ival. 29 Roma xque'uka k'ij tok xti'ix chi utzulaj tzij rubanon ri Dios chique ri ixoki' man e'alanel ta, ri man jun bey xc'uje' ac'ual chiquik'a', y nis-ta jun bey xtz'uman jun ac'ual choquic'u'x.* 30 Chupan tak ri k'ij ri' ec'o xquech'o chique ri chovon tak juyu' y xtiquibila': Quixtzak-pe chikij, xquecha'. Y xquech'o chique ri cocoj tak juyu' y xtiquibila': Kojimuku', xquecha'.* 31 Roma si chuve yin ri yin achel jun che' rex ni'an chi nink'asaj k'axomal, tinojij na pe achique xti'an chique ri e'achel chaki'j tak che',* xcha' ri Jesús.
32 (Chuka', ka) ec'amon-e ca'i' elek'oma' junan riq'uin ri Jesús richin ye'ecamises.* 33 Tok (xe'apon, xe'ebos) chupan ri lugar ri ni'ix lugar* richin rubakil (rujolon, ruvi') ámna che, ri soldados xquibajij ri Jesús y ri ca'i' elek'oma' chuvech qui-cruz. Chi tak rutzalanen ri Jesús xequiya-vi ri elek'oma'. Quiri' xqui'en ri soldados. 34 Jac'a ri Jesús xu'ij: Nata' Dios, que'abana' perdonar,* roma man queteman ta* achique yetajin riq'uin, xcha'. Y chuvi' etz'anen xquijach-vi-e ri rutziak chiquivech. 35 Jani na chi vinak yetz'eto-apu* richin ri Jesús, y hasta ri yebano gobernar chiquicojol ri israelitas yetze'en-apu chirij, y niquibila': Rija' xerucol ch'aka' chic. Vacami tucolo-ri' ruyon, si kitzij chi ja rija' ri cha'on-pe roma ri Dios y takon-pe chucolic rutinamit, yecha'.
36 Ja jun ri soldados yetze'en-apu chirij ri Jesús. Yejel-apu riq'uin, niquisuj-apu ch'amilaj vino che, 37 y niquibila-apu che: Si ja rat ri Rey quichin ri israelitas, tacolo-avi' ayon, yecha'.
38 Chutza'n e ri cruz, chuvech jun pedazo tabla, c'o tz'iban pa griego, pa latín y pan hebreo. Ri tz'iban quire' nu'ij: JARE' RI REY QUICHIN RI ISRAELITAS.
39 Pero jun chique ri ca'i' elek'oma' ri ec'o chuvech qui-cruz, quire' tzij ri xu'ij-apu che ri Jesús: Si kitzij chi ja rat ri Jun ri takon-pe roma ri Dios chucolic ri rutinamit, tacolo-avi' ayon y kojacolo' roj, xcha'.
40 Jac'a ri jun chic elek'on xa xuch'olij, y xu'ij che: Rat ratc'o chupan ri mismo k'axomal junan kiq'uin, y, ¿nis-ta man naxi'ij ta avi' chuvech ri Dios? 41 Rat y yin can utz ri ni'an chike, roma ja nikatoj ronojel ri man utz ta kabanalo'n. Pero rija' man jun rumac.
42 Jac'ari' xu'ij-apu che ri Jesús: Quinac'uxlaj c'a tok na'an chic gobernar* pa ruvi' ronojel, xcha'.
43 Y ri Jesús xu'ij che: Kitzij nin-ij chave: Vacami mismo yatec'uje' viq'uin chupan ri lugar jabel (nic'ases, ch'u'l),* xcha'.
44 Pa nic'aj k'ij cami chiri', xk'uk'umer ruvech ronojel ri roch'ulef, y c'a richin a las tres xk'ak'ij xq'uis-e ri k'eku'n. 45 Ri k'ij xk'uk'umer ruvech, y ri pinilaj tziek ri achok che jachon-vi rupan ri racho ri Dios, xel pa nic'aj. 46 Jac'ari' tok ri Jesús riq'uin ronojel ruchuk'a' xu'ij: Nata', pan ak'a'* ninjach-vi ri vánima, xcha'. Tok ru'in chic quiri', jari' (xcom, xquen).
47 Jac'a ri uc'uay quichin ri soldados tok xutz'et ri xbanataj, xuya' ruk'ij ri Dios, y xu'ij: Can kitzij vi chi ri achi re' jun chojmilaj achi, xcha'.
48 Chi nimalaj conojel ri ec'o-apu chiri', tok xquitz'et ri xbanataj, jani na xk'axo cánima y romari' niquitinila-ka roquic'u'x* xetzolij. 49 Jac'a conojel ri queteman ruvech ri Jesús, y ri ixoki' ri c'a pa Galilea quitzekle'en-vi-pe, niquitz'et-apu chi naj* ri najin chiri'.
Ri Jesús xmuk
(Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Jn. 19:38-42)
50 C'o c'a jun achi rubinan José, aj pa tinamit Arimatea, jun tinamit richin ri Judea. Ri José re' jun chique ri achi'a' junan niqui'en gobernar chiquicojol ri israelitas, y jun utzulaj y chojmilaj achi. 51 Rija' riq'uin ronojel ránima royo'en* ri k'ij tok ja ri Dios xtibano gobernar pa ruvi' ronojel, y man juba' junan rutzij xu'on quiq'uin ri (rachbil, rach'il) ri junan niqui'en gobernar, riq'uin ri xecanaj chiquivech pa ruvi' ri Jesús, nis-ta riq'uin ri achique rubeyal xquicanoj richin xquiya' pa camic.* 52 Xbe c'a ri José riq'uin ri gobernador Pilato, xuc'utuj ri ru-cuerpo ri Jesús richin numuk. 53 Tok ri José rukasan chic pe ru-cuerpo ri Jesús chuvech cruz, xubolkotij-e pa jun tziek, y xberuya' can chupan jun jul c'oton-apu chuvech jun juyu' ruyon abaj, ri c'a man jani tiyo'ox ámna chupan.* 54 Ri k'ij ri', ri israelitas niquibanala' can rubanic* ronojel ri nic'atzin chi niqui'en na'ey chi nitiquer-ka ri k'ij richin uxlanen.
55 Pero ri ixoki' ri c'a pa Galilea epetenak-vi chirij ri Jesús,* tok xc'amer-e ri ru-cuerpo, xquitzekle'ej-e, y xquitz'et can ri jul ri xyo'ox-vi,* y ri achel x-an can che. 56 Tok xetzolij chi tak cacho, xequibanala' rubanic jubulaj tak ak'on y aceite richin nequiya' chirij ri cuerpo,* pero xe'uxlan chupan ri k'ij richin uxlanen,* achel nu'ij chupan ri ley ri xyo'ox che ri Moisés.
* 23:2 Sal. 35:11; 64:3-6. * 23:2 Mt. 22:21. * 23:2 Jn. 19:12; Hch. 17:7. * 23:3 Mt. 27:11; 1 Ti. 6:13. * 23:4 2 Co. 5:21; 1 P. 2:22. * 23:7 Lc. 3:1. * 23:8 Mt. 14:1; Mr. 6:14; Lc. 9:9. * 23:11 Is. 53:3. * 23:12 Hch. 4:27. * 23:14 Dn. 6:4. * 23:16 Hch. 5:40, 41. * 23:18 Hch. 3:14. * 23:24 Hch. 3:14. * 23:25 Pr. 17:15. * 23:29 Lc. 21:23. * 23:30 Is. 2:19; Os. 10:8; Ap. 6:16; 9:6. * 23:31 Pr. 11:31; Ez. 20:47; 21:3, 4; 1 P. 4:17. * 23:32 Is. 53:12. * 23:33 He. 13:12. * 23:34 Mt. 5:44; Hch. 7:60; 1 Co. 4:12. * 23:34 Hch. 3:17. * 23:35 Sal. 22:17; Zac. 12:10. * 23:42 He. 1:3; 8:1. * 23:43 Ap. 2:7. * 23:46 Sal. 31:15. * 23:48 Lc. 18:13. * 23:49 Sal. 38:11. * 23:51 Lc. 2:25, 38. * 23:51 Gn. 37:21, 22; 42:21, 22; Ex. 23:2; 1 Ti. 5:22. * 23:53 Is. 53:9. * 23:54 Mt. 27:62. * 23:55 Lc. 8:2, 3. * 23:55 Mr. 15:47. * 23:56 Mr. 16:1. * 23:56 Ex. 20:10; Is. 56:2, 6; 58:13; Jer. 17:24.