6
Ri Jesús xutijoj que c'o modo chuvüch ri Dios que nc'uxux vüy chupan ri k'ij richin uxlanen
1 Pa jun k'ij richin uxlanen, ri Jesús y ri rachibila' nyec'o apu c'a pa jun ulef ticon ruvüch riq'uin trigo. Y ri rachibila' c'o c'a ruvi-trigo nyequich'up-e, y ri ruvi' ri trigo ri' nyequibiyila' pa quik'a'. Y ja ri ruvüch ri trigo, nquic'ux.
2 Romari' tok yec'o achi'a' fariseos xquibij cheque ri rachibila' ri Jesús: ¿Achique c'a roma rix nibiyila' ri trigo pan ik'a' ri k'ij re'? Ri k'ij re', k'ij richin uxlanen y man utz tüj richin nban samaj, xquibij.
3 Pero ri Jesús xch'o-apu cheque, y xbij: ¿Man jun bey comi itz'eton ri jun tzij ri tz'iban can pari' ri xquibün ri rey David y ri ye rachibil, chupan ri ojer can tiempo, tok juis xenum quipan?
4 Ri David xbe chucanoxic vüy chiri' pa racho ri Dios, y xa ja ri lok'olüj tak caxlan-vüy ri xbejach-pe chin. Rija' xuc'ux ri lok'olüj tak caxlan-vüy ri', y xuya' chuka' cheque ri ye benük chirij. Y man riq'uin tüj ri', man mac tüj ri xquibün. Y ri' xaxe ri sacerdotes c'o quik'a' chin, xbij ri Jesús.
5 Y ri Jesús xbij chuka' cheque ri achi'a' fariseos: Ri Rajaf ri k'ij richin uxlanen ja yin, ri xinalüx chi'icojol, xbij.
Ri Jesús xuc'achojrisaj jun achi chaki'j ri rajquik'a' (ru-mano derecha)
6 Pa jun chic c'a k'ij richin uxlanen, ri Jesús y ri rachibila' xebe pa jun jay ape' ntzijos-vi ri rutzij ri Dios, y xutz'om c'a quitijoxic ri quimolon-qui' chiri'. Y chiquicojol ri vinük ri quimolon-qui' chiri', c'o c'a jun achi ri chaki'j ri rajquik'a' (ru-mano derecha).
7 Roma c'a ri' yec'o cheque ri etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés y yec'o chuka' achi'a' fariseos ri nquinachaj-apu ri Jesús, k'alüj ri' si nuc'achojrisaj ri achi, richin quiri' nquisujuj que ri Jesús xsamüj chupan ri jun k'ij richin uxlanen ri'.
8 Pero ri Jesús jabel retaman ri nyetajin nquinuc ri etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés y ri achi'a' fariseos ri'. Y ri Jesús xbij chin ri achi chaki'j ri ruk'a': Cac'o-pe chiri' pa nic'aj.
Y ri achi jari' xcatüj-pe ape' tz'uyul-vi, y xbepa'e' ape' ri xbix-vi chin roma ri Jesús.
9 Xpu'u c'a ri Jesús xbij cheque ri vinük ri yec'o chiri': Vocomi ninjo' c'a ninc'utuj chive: ¿Más comi c'uluman nban ri utz pa jun k'ij richin uxlanen o ri itzel? ¿Ri ncol jun vinük chuvüch ri camic o ri ncamsüs? ¿Achique ninuc rix? xbij.
10 Y ri Jesús xerutz'eta' c'a conojel ri quimolon-qui' chiri'. Xch'o chin ri achi ri yava' ruk'a', y xbij: Tayuku' la ak'a'.
Y ri achi xaxe xuyuk ri ruk'a' cachi'el ri xbix chin roma ri Jesús, xa jari' xchojmir can ri ruk'a'.
11 Pero ri etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés y ri achi'a' fariseos ri yec'o-apu chiri', xcatüj coyoval. Y ri achi'a' re' nquitz'etela-qui', y nquic'utula' chuka' chiquivüch achique nquinuc nquibün chin ri Jesús.
Tok ri Jesús xerucha' ri doce apóstoles
12 Y jun k'ij, ri Jesús xbe c'a pari' ri juyu' richin xberubana' orar. Y junak'a' c'a xc'ase' richin xtzijon riq'uin ri Dios pan oración.
13 Y chupan c'a ri cumaj yan ruca'n k'ij, rija' xeroyoj ri achi'a' ri nyetzekleben-vi richin. Chiquicojol c'a ri achi'a' ri', xerucha' ye doce, y xbij apóstoles cheque.
14 Ri ye doce ri xerucha' ri Jesús, ja ri Simón ri xbij chuka' Pedro chin, y ri Andrés ri ye quichak'-qui', ri Jacobo, ri Juan, ri Felipe, ri Bartolomé,
15 ri Mateo, ri Tomás, ri Jacobo ri ruc'ajol jun achi rubini'an Alfeo, ri Simón ri c'o quiq'uin ri achi'a' quibini'an cananistas,
16 ri Judas ri ruchak' ri Jacobo, y ri Judas Iscariote ri xc'ayin richin ri Jesús.
Ri Jesús nuk'alajrisaj rutzij ri Dios y nyeruc'achojrisaj yava'i'
17 Y jari' tok ri Jesús y ri ye ru-apóstoles xeka-pe pari' ri juyu', y xebec'uje-ka quiq'uin ri ch'aka chic achibila' chiri' pa jun tak'aj. Y chiri' juis vinük chuka' quimolon-qui'. Yec'o vinük ye petenük pa tinamit Jerusalén y pa ch'aka chic tinamit ri yec'o pa ruch'ulef Judea, y yec'o chuka' ye petenük c'a cala' chuchi-mar, ri c'a cala' pa tinamit Tiro y Sidón. Yec'o c'a cheque ri vinük re' ye petenük richin ncac'axaj ri rutzij ri Dios ri nutzijoj ri Jesús, y yec'o c'a ye petenük richin nyec'achojrisüs-e roma ri Jesús.
18 Y yec'o c'a chuka' vinük ri yec'o pa pokonül pa quik'a' ri itzel tak espíritu ri yec'o quiq'uin. Xe'elesüs chuka' e ri itzel tak espíritu ri' roma ri Jesús.
19 Y conojel ri vinük ye yava'i' ncajo' c'a nquitz'om-apu ri rutziek ri Jesús, roma rija' c'o ruchuk'a' riq'uin richin nuc'achojrisaj ronojel ruvüch yabil.
Ri jabel quiquicot y ri juya' quivüch
20 Y jari' tok ri Jesús xerutz'et-apu ri rachibila' y xbij cheque: Jabel iquicot rix ri meba' ivánima chuvüch ri Dios, roma nyixoc-vi pa ruk'a' rija'.
21 Jabel iquicot rix ri ninum ri ivánima chuvüch ri Dios, roma ri Dios nbün c'a chive que nquicot ri ivánima.
Jabel iquicot rix ri ntok' ri ivánima chuvüch ri Dios, roma ri Dios nujül ri ivok'ej riq'uin tze'en.
22 Jabel iquicot chuka' rix ri nyixetzelüs coma ri vinük, rix ri nyixquikotaj-pe chiquicojol, rix ri nyixyok', rix ri itzel nyixtz'et roma ja ri nubi' yin ri itaken, y ronojel ruvüch pokonül re' nicoch' voma yin ri xinalüx chi'icojol.
23 Y tok nc'ulachij ronojel re', quixquicot c'a juis, y quixropin chuka' roma quicot, roma nim rajil-ruq'uexel nic'ul chila' chicaj. Roma quiri' chuka' ri pokonül ri xquic'usala' ri achi'a' ri xek'alajrisan ri xbix cheque roma ri Dios, ojer can. Rije' xquic'usala' pokonül pa quik'a' ri quixquin-quimama' can ri vinük ri nye'etzelan ivichin rix vocomi.
24 Y rix beyoma', juya' ivüch c'a, roma xic'usaj yan jun c'aslen juis jabel chuvüch ri ruch'ulef. Jac'a ri k'ij ri ye petenük chivij man ye quiri' tüj chic.
25 Rix chuka' ri nyixva' jabel, juya' ivüch, roma napon c'a ri k'ij tok nitij vayjül.
Rix ri jabel nyixtze'en vocomi, juya' ivüch, roma napon ri k'ij tok ntoc ri ok'ej iviq'uin, roma ri bis.
26 Y rix xa juya' ivüch tok ninimirsüs ik'ij coma ri vinük ri xa man ye richin tüj ri Dios. Roma ri quixquin-quimama' can rije' xa xquiya' quik'ij ri xebin que ye k'alajrisüy rutzij ri Dios y xa man quiri' tüj.
Que'ijo' ri nye'etzelan ivichin
27 Pero rix ri rixc'o chere' viq'uin vocomi, ri nquinivac'axaj-vi, tivac'axaj c'a ri ninbij chive: que'ijo' c'a ri nye'etzelan ivichin, y xaxe ri utz tibana' cheque ri vinük ri nyec'ulula'an ivichin.
28 Tic'utuj c'a chin ri Dios que nyerubün bendecir ri vinük ri nyerayin itzel pan ivi', y chuka' man que'imestaj pan i-oración ri nyebanun chive que nic'usaj pokonül.
29 Y si c'o c'a jun nyixch'ayon, man c'a tiya' ruq'uexel chin. Utz c'a que niya' chic ivi' pa ruk'a' jun bey. Y si c'o c'a chuka' jun vinük numüj-e jun atziek ri cachi'el coton, man c'a tabisoj naya' chuka' e jun chic atziek chin.
30 Achique na c'a vinük ri c'o nuc'utuj chave, taya' chin ri nrajo'. Y si c'o jun vinük ri c'o numüj-e chave, man jun bey chic c'a tach'ojij chin.
31 Y rix utz tibana' quiq'uin ri vinük, roma rix man nka' ta chivüch c'a que ri vinük itzel quina'oj iviq'uin.
32 Y si rix xaxe ri vinük ri nyejo'on ivichin ri nye'ijo', man c'ayuf tüj. Roma achique na vinük ntiquer nbanun quiri'. Quiri' chuka' ri vinük juis ye itzel, nyequijo' ri nyejo'on quichin rije'.
33 Si rix, xaxe ri vinük ri nyebanun utz chive, xaxe cheque rije' nibün-vi utz chuka', man c'ayuf tüj. Quiri' chuka' ri vinük juis ye itzel, nquibün utz cheque ri vinük ri nyebanun utz cheque rije'.
34 Si rix niya' jun cosa chin jun vinük pa kajic, roma nivoyobej ri kajbül richin, man c'ayuf tüj. Roma ri vinük juis ye itzel nyequiya-ka pa kajic ri qui-cosas chiquivüch rije', richin quiri' c'o nquich'üc can chirij.
35 Pero rix man tibün quiri'. Xa que'ijo' ri vinük ri nye'etzelan ivichin. Que'itola'. Y tok rix niya' pa kajic jun i-cosa, man c'a tivoyobej ri kajbül richin. Richin quiri' nim ri rajil-ruq'uexel ri nic'ul, y nk'alajin c'a que rix ralc'ual chic ri nimalüj lok'olüj Dios ri c'o chila' chicaj. Rija' jabel runa'oj quiq'uin ri vinük juis ye itzel, y jabel runa'oj quiq'uin ri man jun bey nyematioxin tüj. Quiri' c'a chuka' tibana' rix.
36 Tijoyovaj quivüch ri vinük, xa cachi'el ri nujoyovaj kavüch roj ri Katata' Dios.
Man que'itz'eta' ri vinük xaxe richin que itzel nyixch'o chiquij
37 Man jun bey tibün que nye'itz'eta' ri vinük xaxe richin chi itzel nyixch'o chiquij, y ri Dios man nbün tüj chuka' quiri' iviq'uin rix. Man tirayij que ri vinük nc'atzinej que nquitoj ri itzel ri nyequibanala', y ri Dios man nbün tüj chuka' quiri' iviq'uin rix. Ticuyu' quimac ri vinük y ri Dios quiri' chuka' nbün iviq'uin rix.
38 Si rix riq'uin ronojel ivánima nye'ito' ri vinük riq'uin ri nc'atzin, ri Dios nuya' chuka' ri rajil-ruq'uexel chive. Ri rajil-ruq'uexel nuya' chive ri Dios, juis q'uiy. Nupulisaj ri iyaconabal. Y cachi'el ri nibün rix quiq'uin ri vinük, quiri' chuka' nbün ri Dios iviq'uin rix.
39 Y ri Jesús xbij c'a chuka' jun ejemplo cheque. Rija' xbij c'a: ¿C'o comi jun moy ri ntiquer ta nuyukej jun chic moy, y man ta nyetzak pa tak jul?
40 Y quiri' chuka' man jun c'a estudiante ri más ta ruk'ij que chuvüch ri ru-maestro. Man juba' tüj. Nretamaj na ronojel ri nc'atzin, c'ateri' junan nbün-e riq'uin ri ru-maestro.
41 ¿Y achique roma tok rat ja ri vit k'ayis c'o pa runak'-ruvüch ri a-hermano ri natz'et chanin y man nana' tüj ri che' k'atül pa runak'-avüch rat? Ri ejemplo re' nbij c'a que man tikanimirsaj ri rumac jun hermano y nkach'utinirsaj-ka ri nimalüj tak kamac roj.
42 Y man tabij c'a chuka' chin ri a-hermano: Taya' k'ij chuve richin ninvelesaj ri vit k'ayis k'atül pa runak'-avüch, y man naya' tüj ka cuenta chin ri che' k'atül pa runak'-avüch rat. Ri ejemplo re' nbij c'a que man tabij chin jun a-hermano que man camacun chic, tok xa ja chuka' ri nabün rat. Man naya' tüj ka pa cuenta ri amac. Xa ca'i' apalüj. Nabey tachojmirsaj na ka ri ac'aslen rat, c'ateri' utz nato' ri a-hermano.
Jun che' nyetamüx ruvüch xaxe riq'uin ri ruvüch ri nuya'
43 Y man jun utzilüj che' nuya' ta itzel tak ruvüch. Man jun chuka' che' ri man utz tüj, nuya' ta utzilüj tak ruvüch.
44 Ri che' netamüx ruvüch si utz o man utz tüj, roma ri ruvüch ri nuya', si utz o man utz tüj. Roma ri k'ayis juis quiq'uixal man nquiya' tüj higo, nixta uva.
45 Y quiri' c'a ri achi. Ri achi utz, ja ri utz ri nbün y nbij, roma ja ri utz ri c'o pa ránima. Jac'a ri achi itzel, ja ri itzel ri nbün y ri nbij, roma ja ri itzel ri c'o pa ránima. Roma jun vinük jac'a ri c'o pa ránima ri nbij.
Ri ejemplo pari' ri ca'i' jay
46 ¿Y achique c'a chuka' roma tok rix nibij: Ajaf, Ajaf, nibila' chuve, y xa man nibün tüj ri ninbij yin chive?
47 Romari' ri vinük ri npu'u viq'uin, ri nrac'axaj ri nutzij y nbün ri ninbij chin,
48 junan riq'uin ri jun achi ri xupaba' jun racho. Nabey, xbün-ka ri jul richin ri ru-cimiento ri jay, y pan abüj xuc'ot-vi-ka ri jul ri'. C'ateri' xuya' ri ru-cimiento ri jay, y xutz'om c'a samaj. Y tok c'achojnük chic c'a ri jay, xq'uiy-pe ri rakün-ya'. Y ri rakün-ya' ri' xberila' ri jay. Pero ri jay man xsilon tüj, man riq'uin tüj que ri rakün-ya' juis nimarnük, y juis ruchuk'a'.
49 Pero ri vinük ri npu'u viq'uin richin nrac'axaj ri nutzij, y man nbün tüj ri ninbij chin, junan riq'uin ri jun achi ri xupaba' jun racho, y xa man xuya' tüj ru-cimiento. Y tok ri rakün-ya' xbeq'uiy-pe, xberila' ri jay. Ri jay ri' xtzak y xq'uis chiri'.