4
Tek ri Jesús xtojtobex ruma ri itzel winek
Ri k'ij c'a tek xban bautizar ri Jesús, Riya' nojnek ránima riq'ui ri Lok'olaj Espíritu* xtzolin pe ri pa raken ya' Jordán. Y ri Jesús xuc'uex c'a ruma ri Lok'olaj Espíritu, riche (rixin) chi xbe c'a pa jun desierto. Y chiri' xc'oje' wi. Ri cawinek k'ij c'a ri xc'oje' chiri', ri itzel winek can nutij ruk'ij chrij riche (rixin) chi nitzak ta pa ruk'a'.§ Y janipe' tiempo xc'oje' ri Jesús chupan ri lugar ri', ma xwa' ta. Rumari' xpe runumic. Y can yac'ari' tek c'o apo ri itzel winek, y xubij chare ri Jesús: Wi kas kitzij chi yit c'a riyit ri Ruc'ajol ri Dios, tabana' c'a chique re abej re' chi que'oc caxlan wey.
Yac'a ri Jesús xubij chare: Tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios, chi ma xu (xe) ta wi riq'ui caxlan wey nic'ase' wi ri winek, xa can nic'ase' chuka' riq'ui ronojel ri ruch'abel ri Dios.*
Y can yac'ari' tek ri itzel winek xuc'uaj ri Jesús pa ruwi' jun juyu' ri nej jotol chicaj, y xa pa jun ti rato xuc'ut chuwech ri Jesús ronojel ri cajawaren ri nima'k tak tinamit ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. Y c'ac'ari' ri itzel winek xubij chic chare ri Jesús: Riyin njech pan ak'a' re nima'k tak tinamit re', ri can c'o quic'ojlen, y riyin nya' k'ij chawe riche (rixin) chi riyit nak'et tzij pa quiwi', ruma pa nuk'a' riyin ye jachon wi ca, y riyin yicowin nya' xabachoj chare nwajo' nya' wi. Y wi riyit yaxuque' yamaje' chinuwech riche (rixin) chi naya' nuk'ij, ronojel c'a re' xque'oc awuche (awixin), xcha' ri itzel winek.
Yac'ari' tek ri Jesús xubij chare: Cabiyin quela' riyit Satanás. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, nubij: Xaxu (xaxe) wi c'a ri Ajaf Dios taya' ruk'ij, y xaxu (xaxe wi) chuka' Riya' ri ruc'amon chi nanimaj ri nubij, xcha' ri Jesús chare.
Y can yac'a chuka' ri' tek ri itzel winek xuc'uaj ri Jesús, c'a pa tinamit Jerusalem, y c'a pa ruwi' ri rachoch ri Dios xberuya' wi. Y tek yec'o chic chiri', ri itzel winek xubij chare ri Jesús: Tac'aka' ka awi' wawe', wi kas kitzij chi yit Ruc'ajol ri Dios.§ 10 Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios tz'ibatal ca, nubij:
Ri Dios can xquerutek pe ri ru'ángeles awuq'ui, riche (rixin) chi yatquichajij.
11 Xcatquili'ej pa quik'a',
riche (rixin) chi queri' ma xtachak'ij (xtatoch') ta awaken chuwech abej.*
12 Yac'a ri Jesús xubij chare ri itzel winek: Bitajnek c'a ca chi ma tatojtobej ta ri Awajaf Dios.
13 Y tek ri itzel winek majun chic xril ri nuben ta chare ri Jesús, riche (rixin) chi nutojtobej, xuya' c'a ca y xroyobej chic na juba' tiempo c'ac'ari' xtutojtobej chic jun bey.
Tek ri Jesús xuchop rutzijoxic ri ruch'abel ri Dios
14 Y ri Jesús xtzolin pa Galilea,§ y nojnek ránima riq'ui ri ruchuk'a' ri Lok'olaj Espíritu. Y pa quinojel c'a tinamit ri yec'o pe chunakajal ri Galilea, xbe rutzijol ri Jesús ruma ri yerubanala'.* 15 Y Riya' xabachique tinamit napon wi, nuc'ut c'a ri ruch'abel ri Dios pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios. Y quinojel c'a ri winek ri ye'ac'axan ri nubij, niquiyala' c'a ruk'ij.
Tek ri Jesús xapon chic pa tinamit Nazaret
16 Ri Jesús xbe pa tinamit Nazaret, ri tinamit ri xq'uiy wi Riya'. Y chupan ri uxlanibel k'ij, Riya' xbe c'a chupan ri jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios,§ can achi'el wi ri tuben. Y tek c'o chic chiri', Riya' xpa'e' c'a, riche (rixin) chi nusiq'uij ri ruch'abel ri Dios. 17 Y xjach c'a pa ruk'a' ri Jesús ri wuj ri rutz'iban ca ri profeta Isaías, jun chique ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, riche (rixin) chi nusiq'uij chiquiwech ri winek ri quimolon qui' chiri'. Y tek xuric' c'a ri wuj ri', xril ri acuchi (achique) nubij wi:
18 Ri Lok'olaj Espíritu riche (rixin) ri Ajaf Dios, c'o wuq'ui riyin,
ruma can xirucha' wi pe riche (rixin) chi ntzijoj chique ri pobres ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic.
Xirutek pe chuka' riche (rixin) chi yenwak'omaj ri winek ri nik'axo cánima pa ruk'a' ri mac.
Xirutek pe ri Dios riche (rixin) chi nbij chique ri winek ri ye ximil pa ruk'a' ri mac, chi c'o modo yecolotej pa ruk'a'.
Xitak pe chuka' riche (rixin) chi nben chique ri winek ri ye moyi' chi yetzu'un.
Y ri Dios xirutek pe chuka' riche (rixin) chi yencol ri winek ri sibilaj niquitij pokon pa quik'a' nic'aj chic.*
19 Y xirutek pe chuka' riche (rixin) chi nbij chique ri winek chi ya tiempo re' tek ri Ajaf Dios nuben ri utzil.
20 Y ri Jesús xubot c'a ca ri wuj ri xusiq'uij chiquiwech ri winek ri yec'o chupan ri jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios. Y yac'ari' tek xuya' ca chare jun ri nisamej chiri', y xbetz'uye' c'a riche (rixin) chi nich'o. Y ri winek quitzuliben quitzuliben c'a. 21 Y Riya' xuchop c'a rubixic chique: Wacami yac'are' nibanatej chiwech riyix ri tz'ibatal ca.
22 Y quinojel c'a ri winek ri quimolon qui' chiri', sibilaj xka chiquiwech ri Jesús. Y ri utzilaj tak ch'abel ri xerubij ri Jesús chique, can xquimey c'a, ruma chi majun bey ye quic'axalon ta ch'abel achi'el ri xerubij§ chique. Y ri winek ri' niquibila' c'a chuka' chiquiwech: ¿La xa ma ya ta cami re' ri ruc'ajol ri José?* yecha'.
23 Y ri Jesús xubij chique: Riyin can wetaman chi riyix nibij re ch'abel re' chuwij: Ajk'omanel, tawak'omaj ka awi' ayon riyit. Ruma kac'axan chi q'uiy milagros ye'abanala' pa Capernaum. Wacami can que'abanala' c'a chuka' wawe' pan atinamit, yixcha'.
24 Y xubij chuka' chique ri quimolon qui' chiri': Majun profeta ri nik'alajsan ri ruch'abel ri Dios ri xtiya'ox (xtya') ta ruk'ij pa rutinamit.§ 25 Y riyin nbij chi riyix iwetaman ri xbanatej tek ma xuben ta job oxi' juna' riq'ui nic'aj,* pa rutiempo ri profeta Elías ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Can kitzij wi chi sibilaj ye q'uiy ri ixoki' ye malcani' yec'o wawe' pan Israel ri tiempo ri', tek xpe nimalaj wayjal chuwech ronojel re karuwach'ulef. 26 Pero ri Dios ma xutek ta ri Elías chuto'ic jun malca'n ixok wawe' pan Israel. Ri Dios xutek el ri Elías riq'ui jun malca'n ixok c'a pa jun tinamit ri Sarepta rubi'. Y ri tinamit Sarepta ri', xa ma pa rucuenta ta ri Israel c'o wi, xa c'a chunakajal ri tinamit Sidón c'o wi apo. 27 Y can queri' chuka' xc'ulwachitej quiq'ui ri yawa'i' pa rutiempo ri profeta Eliseo, ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Pa rutiempo c'a ri Eliseo, ri wawe' pan Israel can yec'o c'a q'uiy yawa'i' riq'ui ri jun yabil ri lepra rubi'. Pero majun ri xc'achojsex ta chique ri c'o ri yabil ri' chiquij, xaxu (xaxe wi) c'a ri Naamán ri xc'achojsex y riya' xa ma israelita ta, xa jun achi ri nipe pa Siria.
28 Y ri winek ri quimolon qui' chiri' pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, tek xquic'axaj ri xubij ri Jesús chique, xyacatej coyowal. 29 Y xebeyacatej pe, c'ac'ari' xquelesaj el chuchi' ri tinamit. Ri jun tinamit c'a ri' pa ruwi' jun juyu' c'o wi. Rumari' ri winek xquic'uaj c'a el ri Jesús riche (rixin) chi nbequinima' ca chuchi' siwan. 30 Yac'a ri Jesús achi'el ye majun ri winek chuwech. Choj xel pe chiquicojol ri winek y xbe el.§
Jun achi ri c'o jun itzel espíritu riq'ui
31 Yac'ari' tek ri Jesús xbe ka pa tinamit Capernaum, jun tinamit ri c'o pa rucuenta ri Galilea. Y Riya' nutzijoj ri ruch'abel ri Dios chique ri winek ri quimolon qui' chiri' pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios* pa tak uxlanibel k'ij. 32 Y quinojel c'a ri winek ri quimolon qui' chiri', can sibilaj c'a xquimey ri ch'abel ri xuc'ut chiquiwech, ruma chi ri ruch'abel Riya' can nuc'ut chi can c'o k'atbel tzij pa ruk'a'.
33 Y chiri' chupan ri jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, ri k'ij ri' c'o c'a apo jun achi ri c'o jun itzel espíritu riq'ui. Y ri itzel espíritu ri c'o riq'ui ri achi, riq'ui ruchuk'a' xurek ruchi' y xubij: 34 Man kojanek ta. ¿Achique nawajo' chake, riyit Jesús aj Nazaret? ¿Xape c'a riche (rixin) chi naq'uis kak'ij? Riyin wetaman yit achique c'a riyit y rumari' wetaman chi riyit can yit lok'olaj§ wi y yit petenak riq'ui ri Dios, xcha'.
35 Yac'a ri Jesús xchapon chare ri itzel espíritu y xubij: Ma cach'o ta chic, y catel el. Y ri itzel espíritu ri' tek xel el riq'ui ri achi xuben ca chare chi xtzak pan ulef, chiri' chiquicojol ri winek ri quimolon qui', pero majun chic achique ta xuben ca chare. 36 Y quinojel c'a ri winek ri quimolon qui' chiri', xquimey tek xquitz'et ri xuben ri Jesús, y niquibila' c'a chiquiwech: ¿Achique c'a rubanic ri ruchuk'a' ri ruch'abel re achi re'? Ruma ri ruch'abel can nuc'ut c'a chi Riya' can c'o k'atbel tzij pa ruk'a'. Ri itzel tak espíritu can niquinimaj rutzij y ye'el el, yecha' c'a ka chiquiwech.
37 Y chanin c'a xbe rutzijol ri Jesús. Rumari' ri winek ri yec'o pa tak lugar ri yec'o pe chunakajal ri tinamit Capernaum, xquic'axaj chuka' ri yerubanala' ri Jesús.*
Tek ri Jesús xuc'achojsaj rujite' ri Simón Pedro
38 Y chupan c'a ri uxlanibel k'ij ri', ri Jesús xel c'a pe chiri' pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios y choj c'a xbe pa rachoch ri jun rudiscípulo ri Simón rubi'. Y chupan c'a ri k'ij ri' ri rujite' ri Simón, yawa' riq'ui jun nimalaj c'aten. Y ri yec'o chiri' pa jay xquic'utuj jun utzil chare ri Jesús chi tuc'achojsaj ri yawa'. 39 Y Riya' xluque' ka riq'ui ri yawa' y xubij chi tiq'uis el ri c'aten chrij. Y can xu (xe) wi c'a xubij queri' ri Jesús, can yac'ari' tek xq'uis el ri nimalaj c'aten chrij ri yawa'. Y ri ixok ri', can yac'ari' tek xbeyacatej pe y xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riq'ui.
Tek ri Jesús xeruc'achojsaj c'a ye q'uiy yawa'i' tek xka ka ri k'ij
40 Tek xka yan c'a ka ri k'ij chupan ri jun k'ij ri', quinojel c'a ri winek riche (rixin) ri tinamit, ri yec'o yawa'i' quiq'ui, xequic'uala' apo chuwech ri Jesús.§ Ri yawa'i' ri xequic'uala' apo ri winek ri', jalajoj c'a ruwech yabil ri ntoc chique. Y ri Jesús xuya' c'a ruk'a' pa quiwi' chiquijujunal ri yawa'i' y xeruc'achojsaj c'a el. 41 Ye q'uiy c'a chique ri yawa'i' ri' xa ma relic ta yabil ntoc chique. Xa itzel tak espíritu yec'o quiq'ui. Pero ri Jesús xerelesaj chuka' el. Y ri itzel tak espíritu, tek ye'el c'a el quiq'ui ri yawa'i' ri', can riq'ui c'a quichuk'a' yech'o y niquibij: Yit c'a riyit ri Ruc'ajol ri Dios,* yecha'. Y ri Jesús xeruk'il riq'ui ri ruch'abel y ma xuya' ta k'ij chique riche (rixin) chi xech'o chic. Ruma ri itzel tak espíritu ri' can quetaman chi ri Jesús, yari' ri Cristo.
Tek ri Jesús xbe pa ronojel tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Galilea chuk'alajsaxic ri ruch'abel ri Dios
42 Y tek xseker pe pa ruca'n k'ij, ri Jesús xel el pa tinamit y xbe pa jun lugar ri acuchi (achique) majun winek c'o. Pero ri winek xa xebe chucanoxic y xbequila' pe. Ri winek c'a ri' xcajo' xquik'et ka ri Jesús ruma ma nicajo' ta chi nibe el. 43 Yac'a ri Jesús xubij chique: Riyin rajawaxic chi yibe pa nic'aj chic tinamit, riche (rixin) chi ntzijoj ri lok'olaj ruch'abel ri Dios ri nich'o chrij ri rajawaren ri Dios, ruma chi xa can rumari' tek xitak pe, xcha' ri Jesús.
44 Y can queri' xuben pa ronojel tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Galilea, Riya' can xutzijoj c'a ri ruch'abel ri Dios ri pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios.§
* 4:1 Is. 11.2; 61.1; Mt. 4.1; Mr. 1.12; Jn. 3.34. 4:1 Lc. 2.27. 4:2 Ex. 34.28; 1 R. 19.8. § 4:2 Gn. 3.15; He. 2.18; 4.15. * 4:4 Dt. 8.3; Ef. 6.17. 4:6 Jn. 12.31; 14.30; Ap. 13. 2, 7. 4:8 Dt. 6.13; 10.20. § 4:9 Mt. 4.6; 8.29; Ro. 1.4. * 4:11 Sal. 91.11, 12. 4:12 Dt. 6.16. 4:13 Jn. 14.30; Stg. 4.7. § 4:14 Mt. 4.12. * 4:14 Hch. 10.37. 4:15 Is. 52.13. 4:16 Mt. 2.23. § 4:16 Hch. 13.14. * 4:18 Sal. 45.7; Is. 11.2-5; 42.1; 59.14-18; Dn. 9.24. 4:19 Lv. 25.8; 2 Co. 6.2. 4:22 Sal. 45.2; Pr. 10.32; Mr. 6.2. § 4:22 Mt. 13.54; Lc. 2.47. * 4:22 Jn. 6.42. 4:23 Mt. 4.13; 11.23. 4:23 Mt. 13.54; Mr. 6.1. § 4:24 Mt. 13.57; Mr. 6.4; Jn. 4.44; Hch. 22.3, 18-22. * 4:25 1 R. 17.7; 18.1; Stg. 5.17, 18. 4:26 1 R. 17.9. 4:27 2 R. 5.1. § 4:30 Jn. 8.59; 10.39; 18.6, 7; Hch. 12.11, 18. * 4:31 Mr. 1.21. 4:32 Mt. 7.28, 29; Tit. 2.15. 4:33 Mr. 1.23. § 4:34 Sal. 16.10; Is. 49.7; Dn. 9.24; Lc. 1.35; Hch. 2.27, 31. * 4:37 Mi. 5.4. 4:38 Mt. 8.14; Mr. 1.30. 4:39 Sal. 103.3; Lc. 8.24. § 4:40 Mt. 8.16; Mr. 1.32. * 4:41 Mr. 1.24, 34; 3.11. 4:42 Mr. 1.35. 4:43 Mr. 1.14, 15; Hch. 10.38; Ro. 15.8. § 4:44 Mr. 1.39.