12
Re ejemplo chiquij re itzel tak achi'a' kajoy tak ulef
Y re Jesús, riq'uin ejemplo xch'o quiq'uin re achi'a' c'o quik'ij. Reja' quire' c'a xubij chique: Xc'ue' jun ache, xutic uva chach re rujuyu' y c'are' xuban co'c chij. Xuban chuka' ancha'l jun ch'et pila pan ulef anche' niyitz'-va re uva, y xuban chuka' jun torre y pa rue' re torre xc'ue-va rachoch re nichajin chin re juyu'.
C'are' xuya' can pa kajic chique je ca'e-oxe' achi'a', y reja' c'ac'anaj xbo-va.
Y tak xapon re tiempo chin re cosecha, re rajaf re juyu' xutak jun ru-mozo quiq'uin re achi'a' re je'kajayon re ulef chuc'amic re uva kajbal chin re juyu'. Pero tak xapon re mozo quiq'uin re achi'a' re je'kajayon re ulef, reje' xquitz'am re mozo y xquich'ay, y manak uva xquiya-a cha. Y re rajaf re juyu' xutak chic-a jun ru-mozo chuc'amic re uva kajbal richin re ulef. Pero re achi'a' re je'kajayon re juyu' xa cha aboj xquic'ul-apo y xquisocola-a pa rujalom. Q'uiy cosas re xquibanala-a y xquibila-a cha, y quire' xquitak-a. Pero re rajaf re juyu' xutak chic jun ru-mozo. Y re mozo re' xquimisas coma re je'kajayon re juyu'. Y c'o chic más ru-mozos xe'rutak, pero conojel c'o andex xban chique, roma jec'o xe'ch'ay y jec'o xe'quimisas.
Y pa ruq'uisibal re rajaf re juyu' xaxe chic re ruc'ajol re camas nrajo' xc'ue' can riq'uin. Pero re rajaf re juyu' xutak-a re ruc'ajol quiq'uin re achi'a' re je'kajayon re ulef, roma reja' xunojij: Re achi'a' kajoy tak ulef, tak xtiquitz'at che can ja re nuc'ajol xtapon quiq'uin, can xtiquinimaj-va, xcha-ka pa ránma. Pero tak re achi'a' re je'kajayon chin re ulef xquitz'at che ja re ruc'ajol re rajaf re juyu' xapon, xquibila' chiquivach: Jare' re xtoc can rajaf ronojel re juyu' kakajon. ¿Anchique roma man nakaquimisaj? Chin quire' pa kak'a' yoj nic'ue-va can re juyu', xe'cha'. Y can quire-va xquiban. Xquitz'am y xquiquimisaj. Xquilisaj-a chire' pa rujuyu'. Reje' xbequitorij can pa jun chic lado.
C'are' re Jesús xubij: ¿Andex como xtuban re rajaf re juyu' quiq'uin re achi'a' kajoy tak ulef? Re rajaf re juyu' xtipa y xque'ruquimisaj re je'kajayon chin re juyu' re' y re rujuyu' xtuya' chic can pa kajic chique nic'aj chic.
10 Y yex ibanon leer re jun ch'abal re tz'iban can chupan re ruch'abal re Dios. Re ch'abal re' nubij quire':
C'o c'a jun aboj re man xka-ta chiquivach re banoy tak jay.
Pero re aboj re' can xoc-va, roma re aboj re' xa can c'o-va xcusan richin,
y ja aboj re' re tz'amayon chin re jay chin che man nitzak-ta.
11 Roma can ja-va re Ajaf xbano re', y re inak'avach can man jun bey quitz'eton che quire-ta nibanataj.
Quire' nubij chupan re ruch'abal re Dios re tz'iban can, xcha' re Jesús chique.
12 Y re achi'a' anchok quiq'uin xch'o-va re Jesús can xquijo' che xquitz'am-ta-a, roma xquinabej che re achi'a' re je'kajayon re juyu' re xe'runataj chupan re ejemplo, xa chiquij reje' xch'o-va. Y man jun xe'tiquir xquiban chin xquitz'am-ta-a, roma niquixibij-qui' chiquivach re vinak re jec'o riq'uin. Reje' xquiya' can re Jesús y xe'ba.
Nic'utux cha re Jesús vo xa otz o man otz-ta nitoj re impuestos
13 Y re achi'a' re' xe'quitak-pa nic'aj chic quichibil. Xe'quitak-pa ca'e-oxe' achi'a' fariseos y chuka' je ca'e-oxe' ruvinak re Rey Herodes, chin niquiya' pa c'ayef re Jesús y nitzak-ta pa quik'a' riq'uin re ch'abal re nubij. 14 C'are' reje' xe'pa y xquibij cha re Jesús: Rat re yat jun Maestro, yoj can kataman che can xe-va re katzij re nika chavach y jare' re natzijoj. Y chuka' mana-ta re ruk'ij jun vinak re natz'at, xa can pa rubiyal nac'ut re ruch'abal re Dios. ¿Andex nabij chaka? ¿Ruc'amon como nakatoj re impuestos re nubij re César che nakatoj o xa man ruc'amon-ta? xe'cha' reje'.
15 Pero re Jesús can rutaman-va che riq'uin ca'e' quipalaj niquic'utuj quire' cha. Mare' reja' xubij chique: ¿Anchique roma yex can nitaj ik'ij chin yinitojtobej? Tic'ama-pa re mero re' y tintz'eta-na rach, xcha' chique.
16 Y reje' xbequic'ama-pa re mero chin niquic'ut chach. Y c'are' reja' xuc'utuj chique: ¿Anchok rutzubal c'a la'? ¿Y anchok rube' chuka' la c'o chach la mero?
Y reje' xquibij cha re Jesús: Chin re César, xe'cha'.
17 Y jare' tak re Jesús xubij chique: Titojo' c'a re impuestos cha re César riq'uin re mero re ruc'amon che niya' cha reja'. Y tiya' cha re Dios, ronojel re ruc'amon che niya' cha re Dios, xcha' re Jesús chique.
Y reje' camas xsatz quic'o'x tak xquic'axaj re xubij re Jesús chique, roma man xe'tiquir-ta chij che xka pa quik'a'.
Re anama'i' can xque'c'astaj-va
18 Y jare' tak nic'aj chique re achi'a' saduceos xe'bapon riq'uin re Jesús. Re achi'a' re' man niquinimaj-ta che re anama'i' xque'c'astaj chic-pa. Y mare' reje' xquibij cha re Jesús: 19 Rat re yat jun Maestro, c'o jun cosa nakajo' nakac'utuj chava. Re Moisés can rutz'iban can chaka, che tak jun ache nuya' can re ruxayil roma xcom-a y man jun rajc'ual xuya' can riq'uin re ixok, jun chique re ruch'alal reja' re nic'ule' riq'uin re malca'n-ixok, chin quire' che c'o-ta rajc'ual nic'ue' riq'uin re ixok malca'n. Y vo xa jec'o rajc'ual ye'c'ue' riq'uin re ixok, ja re nabey rajc'ual ala' jare' re ndoc rajc'ual re ache quiminak chic. 20 Y reje' xquibij: Quire' xbanataj quiq'uin je vuku' achi'a' quich'alal-qui'. Re nabey xc'ule'. Pero xcom-a y man jun rajc'ual xc'ue'. 21 Xpa re ruca'n ache, re ruch'alal can re ache quiminak chic, xc'ule' riq'uin re malca'n-ixok. Pero chuka' re ache re' xcom-a y man jun rajc'ual xc'ue'. Re rox ache can quire' chuka' xuc'alvachij-a, ancha'l re je ca'e' nabey ruch'alal y re ixok c'a xc'ue-na can. 22 Che je vuku' achi'a' quich'alal-qui' quire' xquic'alvachila-a. Y man jun chique re je vuku' achi'a' re' xc'ue-ta rajc'ual. Y pa ruq'uisibal xcom chuka' re ixok. 23 Y re achi'a' saduceos xquibij cha re Jesús: Rat nabij che xtapon jun k'ij tak re anama'i' xque'c'astaj-pa. Tak xtapon re k'ij re', ¿anchok ruxayil c'a xtoc-va re ixok re'? Roma che je vuku' achi'a' quich'alal-qui' xe'c'ue-a riq'uin, xe'cha'.
24 Y re Jesús xubij chique re achi'a' re': Yex xa yixsatzanak riq'uin re xibij, roma man itaman-ta re andex nubij chupan re ruch'abal re Dios. Y can man k'axnak-ta pan ive' re ru-poder re Dios. 25 Roma tak xtapon re k'ij che re anama'i' xque'c'astaj-a, man chic xque'c'ule-ta, y chuka' man chic xque'quiya-ta-a quimi'al-cajc'ual chin ye'c'ule'. Reje' xa xque'oc ancha'l re ángeles re jec'o chila' chicaj. 26 Y re anama'i' can xque'c'astaj-va, y yen nimbij che yex jabal itaman andex re tz'iban can roma re Moisés, tak reja' xutz'at re zarza can nibac'o pa k'ak', y chire' xch'o-va-pa re Dios cha y xubij: Ja yen re ru-Dios re Abraham, re ru-Dios re Isaac y re ru-Dios chuka' re Jacob, xcha'. 27 Y vo xa re je oxe' anama'i' re' xe'com-ta jumul y xa man-ta ye'c'astaj chic-pa jun bey, re Dios man-ta qui-Dios reje', roma re Dios can qui-Dios-va re c'o quic'aslen y man quichin-ta re anama'i'. Mare' yen nimbij che xa yixsatzanak riq'uin re nibij, xcha' re Jesús chique.
Tak re Jesús xubij anchique mandamiento re c'o más rajkalen
28 Y jare' tak xjelon-apo riq'uin re Jesús jun ache re etamayon re ley kachin yoj re yoj israelitas. Re ache re' xuc'axaj re xquibij re achi'a' saduceos cha re Jesús, y xuc'axaj chuka' re xubij re Jesús chique re achi'a' re'. Y chach reja' can k'alaj che otz xubij re Jesús y c'are' xuc'utuj: ¿Anchique c'a mandamiento xuya' re Dios pa ruk'a' re Moisés, re c'o más rajkalen? xcha' cha re Jesús.
29 Y re Jesús xubij cha: Re mandamiento re c'o más rajkalen ja re nubij quire': Tic'axaj yex aj-Israel, re Kajaf xaxe jun, y re' ja re Kajaf Dios. 30 Can tajo' re Kajaf Dios. Tajo' riq'uin ronojel avánma. Tajo' riq'uin ronojel re ac'aslen, riq'uin ronojel re ana'oj y riq'uin ronojel re avuchuk'a'. Jare' re mandamiento re más c'o rajkalen. 31 Y c'o chic jun mandamiento re camas rajkalen y bama junan riq'uin re jun re c'a nimbij-ka. Y re mandamiento re' nubij: Can ancha'l najo-ka-avi' rat, quire' chuka' que'ajo' re nic'aj chic vinak. Y ja ca'e' mandamiento re' re más c'o quijkalen, xcha' re Jesús.
32 Y re ache xubij cha re Jesús: Maestro, xcha' cha. Can ja-va c'a quire'. Can katzij re xabij che xaxe jun Dios c'o, y man jun chic. 33 Nic'atzin che nakajo' riq'uin ronojel kánma, riq'uin ronojel re kana'oj, riq'uin ronojel re kac'aslen y riq'uin ronojel kachuk'a'. Y ancha'l chuka' nakajo-ka-ki' yoj, quire' chuka' que'kajo' re nic'aj chic vinak. Vo xa ye'kaban re', c'o más rajkalen que chach re chicop je'quimisan re ye'suj cha re Dios, xcha' re ache re rutaman re ley kachin yoj re yoj israelitas.
34 Y tak re Jesús xuc'axaj che can jabal xk'ax pa rue' re jun ache re', re Jesús xubij cha: Rat xa man naj-ta chic yatc'o-va chin che yatoc pa ruk'a' re Dios, xcha' cha re ache. Y jare' tak man jun chic xbano covil che c'o-ta jun cosa xuc'utuj cha re Jesús.
Re Jesús nich'o chij re niquinojij chij re Cristo re achi'a' je'atamayon re ley kachin yoj re yoj israelitas
35 Y re Jesús chin ye'rutijoj re vinak re quimalon-qui' riq'uin chire' pa rachoch re Dios, xubij chique: ¿Anchique roma tak re achi'a' je'atamayon re ley kachin yoj re yoj israelitas niquibij che re Cristo xa choj jun rey-rumam can re Rey David? 36 Tak xa can ja re Rey David xbin re xbex cha roma re Espíritu Santo. Re David ja quire' rubin can:
Re Ajaf Dios xubij cha re Vajaf re Cristo:
Catz'uye-pa pa vajquik'a',
y xque'nya' pan ak'a' re ye'tzelan avichin.
Quire' xubij re Dios cha re Cristo.
37 Y vo xa re Rey David, Vajaf nicha' cha re Cristo, ¿anchique roma tak nibex che re Cristo xa choj jun rey-rumam can re Rey David? xcha' re Jesús. Y camas je q'uiy chique re vinak re can riq'uin-va ronojel cánma xquic'axaj re xubij.
Re Jesús nubij re quimac re achi'a' je'atamayon re ley kachin yoj re yoj israelitas
38 Y re Jesús tak ye'rutijoj re vinak xubij chique: Man tiban ancha'l niquiban re achi'a' je'atamayon re ley kachin yoj re yoj israelitas. Roma reje' camas nika chiquivach niquicusaj tukutak tak tziak, chin titz'et-na che camas quik'ij. Camas chuka' nika chiquivach che niya' ruxnokil-quivach pa tak q'uiybal, re anche' niquimol-va-qui' re vinak. 39 Y pa tak nema-jay re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios re nibex sinagoga cha, can ja re nabey tak ch'acat ye'quicanola', chin che tibex chique che camas quik'ij. Y can ja chuka' quire' niquibanala' re anche' niban-va va'in. 40 Y chuka' re achi'a' re' ye'quimojola' cachoch re malcani' tak ixoki'. Y reje' tak niquiban oración cha re Dios, camas ye'yaloj xaxe chin ninimax che camas je otz tak vinak. Pero reje' can xtika-va más castigo pa quive', roma re quimac camas q'uiy, xcha' re Jesús.
Re ru-ofrenda re malca'n-ixok cha re Dios
41 Y re Jesús tz'uyul-apo chach re anche' ne'yalox-va can mero chire' pa rachoch re Dios. Jare' tak reja' ye'rutz'at re vinak tak niquiyala' can mero chire'. Xe'rutz'at je q'uiy biyoma' re camas q'uiy mero niquiyala' can. 42 Pero xapon chuka' jun ixok malca'n re camas meba'. Reja' xuya' can ca'e' ch'utak mero re camas ba-oc rajkalen. 43 Y tak re Jesús xutz'at re ixok re', xuc'ut chiquivach re ru-discípulos y xubij chique: Can katzij nimbij chiva che yen xintz'at che xa ja la ixok la' re xyi'o can más q'uiy, que chiquivach conojel re je'yayon can mero chin pa rachoch re Dios. 44 Roma reja' can xe-va re c'o riq'uin jare' re xuya' can, jac'a re nic'aj chic xa ja re nuban sobra quiq'uin, jare' re niquiyala' can, xcha' re Jesús.
12:1 Sal 80.8; Is 5.1; Mt 21.33; Lc 20.9. 12:5 2 Cr 36.16; Neh 9.26; Hch 7.52; 1 Ts 2.15. 12:6 Ro 8.3; Ga 4.4; 1 Jn 4.9. 12:8 Hch 2.23. 12:9 Hch 28.23-28. 12:10 Sal 118.22; Mt 21.42; Lc 20.17, 18; Ro 9.33; Ef 2.20; 1 P 2.7, 8. 12:12 Mt 21.45, 46; Jn 7.30, 44. 12:13 Mt 22.15; Lc 20.20. 12:15 Jn 8.6. 12:18 Mt 22.23; Lc 20.27; Hch 23.8; 1 Co 15.12. 12:19 Gn 38.8; Dt 25.5, 6; Rt 4.5. 12:24 Lc 1.37; Ro 4.17; Ef 1.19, 20. 12:25 Mt 22.30; Lc 20.35, 36. 12:26 Ex 3.1-6. 12:28 Mt 22.35, 36. 12:29 Dt 6.4. 12:30 Lc 10.27. 12:31 Lv 19.18; Ro 13.9; 1 Co 13.1; Ga 5.14; Stg 2.8. 12:32 Dt 4.39; Is 45.6, 14; 46.9; 1 Co 8.4, 6. 12:33 Mi 6.6. 12:34 Mt 22.46. 12:35 Lc 20.41. 12:36 Sal 110.1; 1 Co 15.25; He 1.13. 12:37 Ro 1.3. 12:38 Mt 23.3. 12:38 Lc 11.43; 20.46. 12:40 Mt 23.14. 12:41 Lc 21.1. 12:43 2 Co 8.12.