11
Mamanuga God bameya gurigurigamana ki yonai
(Mateyu 6:9-13; 7:7-11)
1 Mara mosi Iyesu Mamanuga God bameya guriguriwagawa tondawa da kewowena ki makeya ka e tadeyau kabukabuwa apunai mosi e bameya bauwena manako sibu, wagubu ke; “Kaiwawoni, iyapana siruwa-tamiyawa apunai Diyoni e ka e eya tadeyau kabukabuwa ragidai mu badidi maba Mamanuga God bameya guriguritagamana ki nana ki yawatai mu kabuwatapu. Kau mete kina nu inako kabuwaniyo.”
2 E inako wagubu manako Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Wi Mamanuga God bameya guriguriwagi ki ka wi inako iwagi ke;
‘Mamanuga, nu nuwanugu kau sigi bagi kawaya ki kawayayagisi. Nu nuwanugu kau garigi rabineya kaiwana kau kasiyaragi pokaiya idiwana ki marai baiyagisi.
3 Kau nu baninuga maramara negeyowa,
4 ade nu kowanuguma berokoi nu bamanugu kwaetagubu ki nu nubo notanuga deni mena surumipi ki maba berokoi nu kwaigibi ki kuduba kau mete kau kaubo notageya deni mena surupi.
Kau kwayubaniyo da gwede ragiragi mo eba baiyagisi nu nukeniyoto.’
Wi inako guriguriwagi.”
5-6 Iyesu yona ki wagubu kewowena ka e tadeyau kabukabuwa ragidai ade tadebu, wagubu ke; “Nau keyakeyai mo suwagani wainapumuri; Tedera paunau kau waretagi mosi e bameya kaya-nuwagi e gudui mini, nuwagi ke; ‘Kabai, iyapana mo kemora yau rabineya nau bamaneya bauwena ko nau diguma kororo ki pokere bani dai waitasini da nau tawiyasugani bani kweyani.’ Kau inako nuwagi,
7 ko kau waretaga ki denai yagisi ke; ‘Kau badidi pokere nau girisiniyei? Nau gudu umapuwani ade nau ridini mununiyoma mete kina ukwepemei ki pokere nau eba uburani bani kau negeyani.’
8 Iyesu inako wagubu manako ade wagubu ke; Keyakeyai suwagubuwani ki mibai wi wainapu-muri; Kau apunu ki bameya kawareya kawareya genenugowa tondowa ki ka e kemora ki rabineya gudu kwaipoto bani negeni. Ki ka eba kau e waretai ki pokere e uburoto bani ki negeni ko kau midimama eba wadinibu ko kawareya kawareya e gudui miniyeya genepiyeya tondeya ki pokere e uburoto bani dai tepoto kau negeni.
9 Ki maba, wi Mamanuga God bameya badidi iwagi ki e negeni ade wi iya yawatai kwaenepumuri ki ka e yawata ki wi kabuwaniyoto ade wi e gudui minimuri ki ka gudu ki wi nene siwayagisi,
10 mibai ka iyapana gwedewau Mamanuga God bameya genetogomono ki ka e denai mu tageni ade iyapana gwedewau kwaenetogo-mono ki ka mu mibai bananapomoto ade iyapana gwedewau gudu minimono ki ka gudu ki mu nene siwayagisi.
11 Wi gwedewau munuguma mete kina ki wi yona yau wainapumuri; Wi munuga mosi menamena kupana nene yagisi ki ka wi e motamota berokoi kugura kwemuri bo? Ae, pa mena, wi menamena ki kwemuri.
12 Ade e midiwari bonai kupana nene yagisi ki ka wi e sisiya kawakawaya pakira ki kwemuri kupoto bo? Ae, pa mena, wi midiwari bonai ki kwemuri.
13 Ki pokere wainapumuri; Iyapana wi ka eba bagi ko wi munuguma mu bamamugu ka wi bagi mena kwaiwagamu ade puyo bagi mena mu tageyamu. Ko Mamanuga God e ka bagi kawaya esida kunumau tondau ki apunai ki pokere wi mete kataigau da nima uburoto e bameya geneyagisi ki denai ka e uburoto e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya iyapana ki puyo kweyoto.” Iyesu inako wagubu.
Berokoi Apunai Seitani si daikere ka Besaboro
(Mateyu 12:22-30; Mateyu 12:43-45; Maki 3:20-27)
14 Kweya kairapu mosi apunu mo e umunai bodapupu da e yona eba wagawa ki Iyesu siwakekepupu manako kweya kairapu ki matarau bauwena kayawagawa makeya ka apunu ki yona supasupai ade wagubu. Iyapana ropani kawaya Iyesu matakira kwaewena ki emupu ka mu notamaga kowena kodabamaga mete kamupu,
15 ko dai tagubu ke; “Kweya kairapu mu kawai-maga Besaboro e rabineya tondau kasiyara kweyau manako kasiyara ki pokaiya ka e kweya kairapu kuduba ki siwakeketamiyau.”
16 Iyapana dai inako tagubu ade dai nuwamugu Iyesu kerareya wadamana ki nana e simupu, tagubu ke; “Kau kunuma kasiyarai pokaiya matakira mo kwaenuwagi da nu empamu.”
17 Mu inako tagubu ko mu nuwa-maga notamaga ki Iyesu kataiwena kewowena ki pokere e denai tadebu, wagubu ke; “Tawana mosi ki ragidai nuwarara tagarara kande kasiwaratogomono idiwono ki ka mu purupurutagisi mu mubo mubo kaya-tagisi manako mu tawanamaga ki gumoroyagisi gwaba umuroto. Ade iyapana tawa eyaka mena rabineya ewa nauwa idiwono ki ka mu iyamaga giriyagisi mu mubo mubo kayatagisi.
18 Ko ki maba, Berokoi Apunai Seitani e ebo kowaiyoma mete kande kasiwara-tagisi ki ka e kasiyarai badidi maba uburono? Ki pa mena. Wi iwagamu da nau keyai berokoi mu kawaimaga Besaboro e kasiyara tegeyau pokaiya keyai berokoi siwakeketamakani, ko ki badidi maba? Keyai berokoi mu kawai-maga nau rabinaneya tondibena ki ka nau badidi maba nau niya kowaniyoma ki siwakeketapena?
19 Ade Besaboro e kasiyarai pokaiya nau kwaesugubena maba ki ka wi wiga kowaguma nima kasiyarai pokaiya keyai berokoi ki siwakeketamuimbena? Besaboro mu mete kasiyara tageyau bo? Nau nidiyani wainapumuri; Wi wiga kowaguma ki manutamuri da mu tagisi.
20 Nau Mamanuga God e kasiyarai pokaiya keyai berokoi ki siwakeketamakani bautagamu kayatagamu manako ki pokaiya ka wi kataigamana da Mamanuga God e gari rabineya kaiwana idiwana ki marai wi bamagau bauwena.”
21 Iyesu inako wagubu, ade wagubu ke; “Apunu kasiyarai kawaya ta yo kepata tepoto e ebo tawai taububarai purupono koyagai tondono ki ka kuwa apunai eba baiyagisi e tawai ki baupoto bo e gwedegwedei giripoto.
22 Ko kasiyara kawaya esida apunai mosi baiyagisi tawa apunai ki e tai ade e kepatai taoropoto ki ka e tawa apunai ki raurupoto e tawaiya yaroto. Tawa apunai e sumai ka e tai ade e kepatai ki bamamugu tondau, ko ki ka eba baganai. Kasiyara kawaya esida apunai ki baiyagisi ki ka e tawa apunai ki raurupoto e gwedegwedei kuduba tepoto nidapoto.
23 Nau nidiyani wainapumuri; Iyapana nima nau diriwani eba kwaewagau ki ka e nau tagararasiniyau. Ade nima nau nene iyapana eba wara-tamiyau ki ka e mu daburitamiyau.”
24 Iyesu inako wagubu, ade tadebu, wagubu ke; “Nau nidiyani wainapu-muri; Keyai berokoi iyapana mosi kamadini baiyagisi kayayagisi ki ka e tondana aiyatawagana tawanai waunai mo kwaenepono umono. E wata bagi mosi eba bananapoto ki ka e notai yagisi ke; ‘Nau karako ade wirasugani wata naiya tondekeya ki kayasugani.’
25 E notai inako yagisi manako e wirayagisi baiyagisi ki ka e tawa meme warawaramupu monagamupu bagi kawaya ki empoto,
26 ki pokere e mamamayagisi kayayagisi e kowaiyoma ida daikere kewowena daikere apeya (7) e maba ko ade berokoi esida ki waratamini manako mu baitagisi ewapuru mena ika idiwono. Naiya keyai berokoi eyaka mena iyapana ki rabineya tondawa ki makeya ka e bagasitau tondawa ko karako ka keyai berokoi ropani kawaya e rabineya tawatagubu idiwu ki pokere e iyai ka berokoi kawaya.” Iyesu inako wagubu.
27 Iyesu yona ki wagawa makeya ka ridi mosi ika iyapana paunamugu uburawa ki e bonanai ragiragi kawaya wagubu ke; “Ridi nima kau wenanibu ade e amui kau kubabi ki ridai ka mibi mamamai tondono.”
28 Ko Iyesu denai wagubu ke; “Kau yona ki nuwegei ko iyapana gwedewau Mamanuga God e yonai wainapomono makeya makeya kwaetogomono ragidai ki mu ka mibi mamamai idiwono.” E inako wagubu.
Iyapana matakira empamana ki nana tagamawa
(Mateyu 12:38-42)
29 Iyapana ropani kawaya Iyesu kwagaramupu ubumawa ka e wirawena mu tadebu, wagubu ke; Iyapana karako idiwu ragidai wi beraga ka eba bagi. Wi kunuma matakirai ki empamana ki nana iwagamu ko matakira inako mo wi bamagau eba wenayagisi. Oragai apunai Diyouna badidi kwaewena ki mena maba wi bamagau matarayagisi.
30 Mamanuga God e takari kawaya apunu Diyouna pokaiya tawana Niniwe ragidai e kasiyarai empamana ki nana kabuwatapu ki maba ka e karako nau Kunumau Kawapuwani Apunai nau pokanere iyapana karako idiwu ragidai e kasiyarai wi kabuwaniyoto.
31 Naiya takari kawaya ka tawana Seba mu ridimaga kawai mosi tawana uwama kawaya were yabadubu apunu Soromoni e notai supasupai pokaiya dimawagawa ki yonai wainapana ki nana bauwena. Apunu Soromoni e ka apunu kawaya ko nau suwagani wainapumuri; E ka ade erida ko apunu karako bauwena apunai ki e mena ka kawaya esida. Ko e yonai ki wi eba wainapiyamu ki pokere Mamanuga God e idai gurai wi naurigau ugwadiniyana ragiragi ki marai baiyagisi ki ka ridi kawai ki e mete uburoto e idai gurai iyapana karako idiwu ragidai wi naurigau ugwadiniyoto ragiragi.
32 Oragai apunai Diyouna dimawagawa makeya ka tawana Niniwe ragidai mu notamaga wirawena manako mu beramaga berokoi kuduba kamadumpu. Ko wi inako eba kwaigubu ki pokere Mamanuga God e idai gurai iyapana kuduba wi naurigau ugwadiniyana ragiragi ki marai baiyagisi ki ka tawana Niniwe ragidai ki mu mete ubumoto mu idamaga gurai wi naurigau ugwadini-moto ragiragi. Oragai apunai Diyona e ka apunu kawaya, ko nau suwagani wainapumuri; E ka ade erida ko karako bauwena apunai ki e mena ka kawaya esida.”
Mamanuga God e tanai nu rabinanugu tondau
(Mateyu 5:15; 6:22-23)
33 Iyesu iyapana ade tadebu, wagubu ke; “Iyapana mosi e duna beupoto ki ka e duna ki eba wekepoto bo kurari umuneya taroto. Pa mena. E matarau taroto da iyapana e tawai rabineya yamoto ki ka mu duna ki tanai em-pomoto.
34 Ki maba, wi yabuga ka wi midiga kwakwarepuga ki dunai. Wi yabuga bagi negai kawaya ki ka wi midiga kwakwarepuga ade wi notaga ki mete tanai kawaya. Ko wi yabuga gwakugwakuyagisi berokoyagisi ki ka wi midiga kwakwarepuga ade wi notaga tanai ki sisipupoto.
35 Ki pokere naigida mena idiwoi kwaenda tanai wi rabinagau ki sisipu umoroto.
36 Wi nuwaga notaga tanai mena ade wi midiga daikere mo sisipu rabineya eba tondau ki ka iyapana duna pasumu tanai miniyau siwa ki maba tanai ka wi midiga kwakwarepuga kuduba miniyoto siwa.” Iyesu inako wagubu.
Iyesu iyapana kawakawai sisibatapu
(Mateyu 23:1-36; Maki 12:38-40)
37 Iyesu yona ki wagubu kewowena ka Parisi apunai mosi bauwena e bibipupu da e mete kayatagamana e tawaiya bani ewapuru kupetagamana ki nana wagubu. Iyesu apunu ki banana-pupu e tawaiya yapu manako kupe wateya kwarisiwena tondubu.
38 Mu kupetagamana kwaetagamawa ka Diyu ragidai mu goramaga pokaiya idamaga siruwapiyamu ki makeya Iyesu eba kwaewena ki pokere Parisi apunai ki Iyesu empupu manako e notai babawena.
39 Ko nu Kaiwawonuga wirawena apunu ki sibu, wagubu ke; “Wi Parisi ragidai ka wi kapaga yo wi yogoga ki tagai mena siruwapiyamu da iyapana wi eminimana tagamana da wi ka baganai. Ko wi rabinagau ka berokoi posiwena kapoi mena kwaiwagamu idiwu.
40 Wi ka notababa ragidai. Wi midiga kwakwarepuga yamanapupu apunai ki ka e eba wi kwakwarepuga ki mena yamanapupu ko e wagubu umuneya ka wi nuwaga notaga mete wenapupu.
41 Nau nidiyani wainapu-muri; Gwede bani wi kapaga yo wi yogoga rabineya posiwena uburau ki wi tepumuri iyapana imagei ragidai tagemuri. Wi inako kwaiwagi ki ka wi nuwaga notaga ade wi kwakwarepuga bigi posiwena ki mete taniyagisi.
42 Akae, Parisi ragidai, wi ka aita bita kawaya bananapumuri. Wi ka kusura gumai ade kwarai ebo ebo ki tepiyamu naigida mena damupiyamu manako damu ida esida mena ki damu eyaka mena ki wi Mamanuga God nene tamu. Ko iyapana bamamugu supasupai kwaiwagamana ki wi eba kwaiwagamu ade Mamanuga God e wi eba nota kwarikwarisipiyamu. Wi ki mete kwaigumpena ko eba damu eyaka mena Mamanuga God kweyamana ki mena wainampena.
43 Akae, Parisi ragidai, wi ka aita bita kawaya bananapumuri. Guriguri tawai rabineya ka wi kawai gisipiyamu kawakawai ragidai mu watamaga bagi kawaya ki kawareya idiwu. Wi ka imatau kaiwu kebomu da iyapana wi eminimana paraunimana naigida mena wiwiranimana ki nana kwaiwagamu.
44 Akae, wi ka aita bita kawaya bananapumuri. Popotagubu ragidai mu rakimaga gwaba utapupu ki iyapana eba empiyamu ki pokere kawareya asusu kaiwu kebomu da ki pokaiya bigitagamu ki maba ka wi mete kina iyapana bigi tageyamu.”
45 Iyesu yona inako wagubu ki Mamanuga God e gorai kataiya apunai mosi wainapupu manako e Iyesu sibu, wagubu ke; “Nidiyei Kabukabuwa Apunai, kau Parisi ragidai inako tadeyei ki kau Mamanuga God e gorai kataigibi ragidai ki nu mete nidiyei siyasiya.”
46 E inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Akae, Mamanuga God e gorai kataigau ragidai, wi mete kina ka aita bita bananapumuri. Wi wibo goraga ragiragi kawaya ki wi iyapana kwepokaramugu bita nakapiyamu ko iyapana wi goraga ki makeya makeya kwaetagamana ki nana muya nunumu ki ka wi mu eba waitatamiyamu.
47-48 Akae, wi ka aita bita bananapu-muri. Naiya takari kawaya ka wi ripakwarakwaraguma ubumpu Mama-nuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai ki namutamawa manako ononotamawa. Ko mu ononotampu watamaga ki wi karako monagatamiyamuki pokere mu berokoi badidi kwaetagamawa ki wi mibi-piyamu. Mu yo wi paerega ka eyaka mena.
49 Wi inako kwaiwagamu ki pokere Mamanuga God e katai pokaiya ka e inako wagubu ke; ‘Nau bonanani wainapamana tagamana ragidai ade nau bigabiganiyoma ragidai mete kina ki nau tonotamani iyapana paunamugu nau yonani togomono iwono ko iyapana ubumoto mu dai namutamini ade dai mu giritamini pasutamini.’
50 Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e kunuma waira yamanapupu makeya yabadubu da karako ka wi ripakwara-kwaraguma paerepamawa e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai ki mu namutamawa kebomawa ko ki bimbinai ka wi karako idiwu ragidai wadumuri.
51 Naiya takari kawaya mu apunu Eiboro minimpu poyo yabadawa da Mamanuga God e Tawai rabineya ‘Puyo Tamu Watarai’ ade ‘Wata Tanai Bagi’ ki paunau ka mu ubumpu apunu Sekaraiya minimpu poyo, mu berokoi kuduba kwaetagamawa ki bimbinai ka wi wadumuri. Ena, nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Iyapana kuduba namutampu popotagubu ragidai mu bimbinamaga ka wi karako idiwu ragidai wadumuri.
52 Akae, Mamanuga God e gorai kataigau ragidai, wi ka aita bita kawaya bananapumuri. Iyapana Mamanuga God e notai kataitagamana ki katamuruiya kaiwana ki katamurui ka wi kasipara tamu. Wi wiga ka nota ki eba kataigamana wainapiyamu ade iyapana nota ki kataitagamana wainapiyamu kaiwu ragidai ki mu yawatamaga ki wi bodapiyamu.” Iyesu inako wagubu.
53-54 Iyesu wata ki kamadubu bauwena kayawagawa makeya ka Mamanuga God e gorai ki kataimugu ragidai ade Parisi ragidai mete kina e kerareya wadamana da e yona mo paerepana manako mu ki pokaiya e wadamana ki nana ki yawatai kwaene-pamawa. Mu e kawareya kawareya pari wirawirapamawa, manupamawa ade ragiragi kawaya wereyakaurapamawa.