12
Midinuga eba pa matakawagana ki sisibai
(Mateyu 10:26-33; 12:32; 10:19-20)
1 Mara ki makeya ka iyapana ropani kawaya eba iyabapamana makai Iyesu e yonai wainapamana ki nana dibimupu tatara kasiwaratagamawa idiwa manako Iyesu ubupu e tadeyau kabukabuwa ragidai naiya mu muga mena yona yau tadebu, wagubu ke; “Nau nidiyani wainapumuri; Parisi ragidai mu banimaga bedebedepupu ki wi naigida mena empiyoi kaisipiyoi kwaenda mu banimaga kinokinoi ki wi pasiniyoto. Nau waigugu suwagubuwani ki mibai ka yau kena; Parisi ragidai mu ka pa midimaga matakawagau ragidai.
2 Gwedegwede kuduba iyapana uta-piyamu ki utai ka mara mosi wakayagisi, ade gwedegwede kuduba wekewekei ki ewa marai mosi matarayagisi.
3 Wi yona ebo ebo sisipu iwagubu ki kuduba ka nawarau matarayagisi, ade wi yona ebo ebo wi tawaga gudu umampu rabineya umana misimisi iwagubu ki yonai ka iyapana tawa tagaiya yamoto wena siyomoto da iyapana kuduba waina-pomoto.
4 Kowaniyoma, nau nidiyani wainapu-muri; Iyapana wi kwakwarepuga mena minimoto poyo ko gwede mosi kawareya eba kwaetagisi ki mu kudumugu wi eba wainapiyoi.
5 Wi nima kudeya waina-pamana ki e nau karako wi kabuwa-niyani; Mamanuga God e mena kudeya wi wainapiyoi. E wi namuniyana ki kasiyarai wadubu ade wi teniyana bita wadamana tawaneya isiyaniyana ki kasiyarai e mete wadubu. Ena, nau nidiyani wainapumuri; E mena kudeya wi wainapiyoi.
6-7 Iyapana midiwari gunototo ida daikere mena tepomoto iyapana gimarapomoto ki ka mu denai marai munta waibora daragai apeya ki mena yadini mibai ka midiwari ki ka rasirasi. Ko wainapumuri; Midiwari ki ka rasirasi ko Mamanuga God e ka mu mo eyaka mena kwaitana eba notagogapupu. E yabuiya ka midiwari ki maimerei munta erida ko wi ka kawakawaya esida. Wi debaga kumai eyaka eyaka ki e iyaba-pupu kewowena wi notananiyau ki pokere wi kudu eba wainapiyoi.”
8 Iyesu inako wagubu, ade wagubu ke; “Nau suwagani wainapumuri; Nima uburoto iyapana paunamugu matarau yagisi ke; ‘Nau ka Iyesu e nene’, nima inako yagisi ki ka aita ewa ka nau Kunumau Kawapuwani Apunai mete uburani manako Mamanuga God e aneyaiyoma mu yabaramugu suwagani ke; ‘Iyapana yau ka nau nene.’
9 Ko nima uburoto iyapana paunamugu matarau yagisi ke; ‘Nau ka eba Iyesu e iyapanai’, nima inako yagisi ki ka aita ewa ka nau mete uburani manako Mamanuga God e aneyaiyoma mu yabaramugu suwagani ke; ‘Iyapana yau ka eba nau nene.’
10 Iyapana nima uburoto Kunumau Kawapuwani Apunai nau sidiyoto siyasiya ki ka Mamanuga God iyapana ki e bigi deni mena surupana yawatai mete kina. Ko iyapana nima uburoto Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya ki siyoto siyasiya ki ka Mamanuga God iyapana ki e bigi deni mena surupana yawatai pa mena.
11 Iyapana wi tenimoto mu guriguri-maga tawai rabineya bo kawakawai ragidai ebo ebo mu yabaramugu wi nakanimoto manako nidimoto wirawira ki ka wi taububaraga badidi iwagamana ki pore eba wainapiyoi.
12 Wi yona denai iwagamana marai baiyagisi ki ka Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya wi badidi iwagamana kabuwanibu ki makeya mena wi iwagi.” Iyesu inako wagubu.
Apunu mosi notababa wadubu
13 Iyapana ropani kawaya ki mu paunamugu ka apunu mosi kanibu Iyesu sibu, wagubu ke; “Sidiyei Kabukabuwa Apunai, nau tatai siyo da nu mamanuga e buderi ki e purupoto daikere nau tegeni ade daikere e eya yadini.”
14 Apunu ki inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Kabai, ki ka wi wibo keteketega. Nau ka eba wi paunagau uburana wi gwedegwedega purupana negeyana ki upi wadubuwani.”
15 E inako wagubu ade iyapana kuduba tadebu, wagubu ke; “Wi kwayubaga naigida kwaiwogoi idiwoi kwaenda kapoi ade nuwaroro ki notai wi umaniyoto dokodoko. Wi gwedegwedega mete kina bo pa mena ki ka asusu. Ki ka eba wi gwedegwedega ki pokaiya wi iya mibai wadumuri.”
16 Iyesu inako wagubu manako keyakeyai yau tadebu, wagubu ke; “Mara mosi ka purapura apunai mosi e kokorai maura kawaya daganani yabadubu,
17 manako e notai wagubu ke; ‘Nau banini magara nakapana tawai ororeya mena posiwena,
18 ki pokere nau inako kwaesugani; Nau banini magara nakapana tawai oragai dai nau koritatamani ade tawa waunai kawakawaitau dai nau waditamani manako nau banini magara ade nau gwedegwedeni kuduba ki nau bonda ika nakapani.
19 Nau inako kwaesugani manako nau niya sidisugani, suwagani ke; ‘Nau karako bani yo gwedegwede kwamura ropani kawaya nene bonda nakapuwani ki pokere nau pa aiyata-sugoni mibi mamamai bani irimagere kuponi ade awana kuboroni tondoni.’
20 Apunu ki e notai inako wagubu, ko Mamanuga God e sibu, wagubu ke; ‘Kau ka notababa apunai. Kemora yau rabineya ka kau ponuwagi manako kau banigi ade kau gwedegwedegi kiya nene bonda nakapipi ki nima tepoto?”
21 Iyesu keyakeyai ki wagubu manako iyapana ade tadebu, wagubu ke; “Nau suwagubuwani ki mibai ka yau kena; Iyapana gwedewau magara usi kunumau ki nene eba wainapiyamu ko mu muga kwakwarepumaga yewe wairau ki mena wainapiyamu gwedegwedei damupiyamu ki mu bamamugu ka apunu yau bameya wenawena ki maba mu bamamugu inako mete wenayagisi.”
Mamanuga God mena sumapomu
(Mateyu 6:25-34)
22 Ki eweya ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai tadebu, wagubu ke; “Nau nidiyani wainapumuri; Wi karako yewe idiwana ki iyai nene eba wainapiyoi. Wi masura kupamana bo midi tatamai umamana ki bani deneya baiyagisi ki nene wi eba wainapiyoi bo nuwaboyaiwogoi.
23 Bani ka eba gwede kawaya mosi ko wi iyaga ka kawaya esida. Ade sipuma goragora ka eba gwede kawaya mosi ko wi midiga kwakwarepuga ka kawaya esida.
24 Nau keyakeyai mosi midiwari ogaoga naureya suwagani ki wi wainapumuri; Midiwari ki mu upi eba kwaetagamu, mu raupomu eba kwaetagamu, ade mu bani magara nakapamana tawai pa mena, ko Mamanuga God maramara mu bani tageyau. Wainapumuri; Mamanuga God e yabuiya wi ka kawaya esida ko midiwari mu ka erida ki pokere wi bani nene eba wainapiyoi bo nuwaboya-iwogoi.
25 Kau yewe wairau tondana ki iyai nene mena notapiyowa kwaenepiyowa yarowa ki pokaiya kau wainapiyei da kau iyagi piri munta rowarowayagisi yaroto bo? Ki pa mena.
26 Nau nidiyani wainapumuri; Wi notaga pokaiya kwaenepiyoi yamoi manako ki pokaiya wi iyaga piri munta maba eba rowarowayagisi ki ka wi gwede nana waira yau e gwedegwedei nene wainapiyamu nuwaboyaiwagamu?
27 Ade nau keyakeyai mosi paraparawasi naureya nidiyani ki wi wainapumuri; Paraparawasi mu ka eba upitagamu ade mu kwakwarepumaga nene eba wainapiyamu. Ko wainapu-muri; Apunu kawai Soromoni e ka purapura apunai ade e gwedegwedei umapu monagawena ka tanai kawaya, ko e gwedegwedei ki tanai ka ade marai munta erida ko paraparawasi mu tanimaga Mamanuga God mu pa tagebu ki tanai ka kawaya esida.
28 Gwaba karako kasiga bagi kawaya uburau ko tawiri pasumoto ki uroto kewoyagisi. Ko wainapumuri; Mamanuga God gwaba kaina ki pa monagatamiyau ki ka e sipuma goragora wi negeni monaganiyoto bo? Ena, e wi negeni monaganiyoto. Akae, wi sumaga Mamamanuga God bameya ka marai munta erida wainapakani.
29 Wi bani kupamana bo awana kubamana ki nene eba wainapiyoi bo nuwaboyaiwogoi.
30 Mamanuga God eba kataimugu ragidai tawana tawana idiwu ki mu inako kwaetagamu kwaenetagamu iwu, ko wi Mamaga kunumau tondau e kataiya da wi bani pa mena ade gwedegwede pa mena pa idiwana ka eba baganai.
31 Wi e gari rabineya e kasiyarai pokaiya idiwana ki kwaenei mena kwaiwagi ki ka bani yo gwedegwede inako ki kuduba e deni mena wi negeni.
32 Kowaniyoma, wi ka eba ropani ko nau nidiyani wainapumuri; Wi notababa eba wadoi mibai ka wi Mamaga e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki puyoi e nuwaiya wi negeyana wainapiyau.
33 Wi wiga gwedegwedega nidapumuri manako denai bowa madai wadumuri ki wi iyapana imagei ragidai tagemuri, ade wi magaraga yewe wairau eba bondaiwogoi ko wi nuwaga notaga kunuma magarai aita ewa eba goga-wagana ki kawareya ukworono. Usi kunumau ka kuwa ragidai eba baitagisi wi gwedegwedega kuwatagisi ade ketere eba baitagisi wi gwedegwedega purupomoto.
34 Wi magaraga yewe wairau damupiyoi ki ka wi nuwaga notaga magara ki mena kawareya ukworono. Ko wi magaraga kunumau damupiyoi ki ka wi nuwaga notaga kunuma gwedegwedei ki mena kawareya ukworono.”
Yabu yabu idiwana ki nana
35-36 Iyesu inako wagubu ade wagubu ke; “Apunu kawai mosi e bigabigaiyoma e nawanai idiwu ki maba wi inako mete idiwoi. Apunu kawai ki uburoto anika kupei kawareya kayayagisi ki ka e bigabigaiyoma e tawai ki kwayubapomono idiwono. E ade wirayagisi baiyagisi gudu miniyono ki ka mu yabu idiwu ki pokere gudu garugaru mena kwaipomoto. Ki maba wi mete kina wi midiga tatamai uma-muri duna pasumuri manako nawana yabu yabu idiwoi.
37 Bigabiga ragidai yabu yabu nawana idiwono da mu kawaimaga ade wirayagisi baiyagisi mu emitamini ki ka e mu mamamamaga yagisi. Ena, nau nidiyani wainapumuri; E eya gwedegwedei bagi ki e rikapoto nakapoto manako e bigabigaiyoma tadeni da mu idiwoto manako e eya uburoto mu banimaga warapoto tageni.
38 Wainapumuri; Mu kawaimaga tedera paunau bo nawaru sisipui teyonono makeya baiyagisi manako e biga-bigaiyoma e nawanai yabu yabu idiwu ki emitamini ki ka e mu mamamamaga kawaya yagisi.
39 Ko wi yona yau mete naigida mena wainapumuri; Tawa apunai ki kuwa apunai gwede madega bauwagana ki madegai kataiwagubena ki ka e dagurai tondibena da kuwa apunai e tawai eba baupena.
40 Ki maba, nau Kunumau Kawapuwani Apunai ade wirasugana bausugana marai ki wi eba kataigau ki pokere wi mete kina yabu yabu nau nawanasiniyoi idiwoi mibai ka wi notapiyoi da nau eba bausugana marai ki nau bausugani.” Iyesu inako wagubu.
41 Apunu Pita yona ki wainapupu ka e Iyesu manupupu, wagubu ke; “Kaiwa-woni, kau keyakeyai nuwagibi ki kau nu nene mena nuwagibi bo iyapana kuduba ki mu nene mete nuwagibi?”
42 E inako wagubu, ko nu Kaiwawo-nuga wirawena denai e sibu, wagubu ke; “Bigabiga apunai mosi e upi eba kamadau ko e notai supasupai mena upiwagau ki ka tawa apunai uburoto bigabiga apunai ki tepapoto siyoto da e tawa ki gwedegwedei kuduba mete kwayubapono ade e kowaiyoma bigabiga ragidai upitagamu ki mu denimaga makeya makeya tageyana ki upi e mete kwaeyogono.
43 E upi bagi kawaya inako kwaeyogono tondono da tawa apunai ki ade wirayagisi baiyagisi e empoto ki ka apunu kawai ki uburoto e bigabigai apunai ki mamamapoto.
44 Ena, nau nidiyani wainapumuri; Bigabiga apunai bagi kawaya inako upiyogono ki ka tawa apunai uburoto e tepapoto manako siyoto, yagisi ke; ‘Nau tawani ade nau gwedegwedeni kuduba ki debai nau karako kau tamuniyakani.’
45 Ko bigabiga apunai ki e notai yagisi ke; ‘Nau kawaini wirawagana bau-wagana marai ki e bani paerepupu rowarowa kawaya umau wadau’, e inako notapoto manako e eya kawai gisipono e kowaiyoma bigabiga ragidai ridi yo apunu ki tauniyono makari tageyono ade bani kawaya daganani kupono awana suwakarai kuburono da e yabarai babayagisi,
46 e inako kwaeyogono ki makeya ka tawa apunai ki ade wirayagisi baiyagisi manako e bigabigai apunai ki nainipoto. Tawa apunai ade wirawagana bauwagana ki e eba nawanapiyawa ki pokere apunu kawai ki uburoto e bigabigai apunai ki gudapoto bita kweyoto manako yadini iyapana e umunui eba wadamu ragidai ki mu paunamugu kwenupoto.
47 Iyapana nima bigabiga upi kwaewagau manako tawa apunai e upi badidi kwaewagana sibu ki e kataiwena ko e nawana eba tondau ade upi wadubu ki e eba kwaewagau, ki ka aita ewa ka auda kawaya iyapana ki meyoto.
48 Ko iyapana nima bigabiga upi kwaewagau ko tawa apunai e upi badidi kwaewagana sibu ki e naigida eba wainapupu ki pokere e kwaeyogono manako gwede mo paerepoto, ki ka auda maraitau iyapana ki meyoto. Iyapana nima gwede kawaya daganani wadubu ki ka e makeya kawaya daganani ade wirapoto. Ade nima e idaiya gwede kawaya daganani naka-mupu ki ka e makeya kawaya daganani ade wirapoto.”
Iyesu ka iyapana ewanauwaniyau ki apunai
(Mateyu 10:34-36)
49 Iyesu mu ade tadebu, wagubu ke; “Nau waira yau kawareya tawiri pasurana ki nana bausugubuwani ko tawiri ki naiya mena beuwagubena ka baganai.
50 Siruwa mosi nau nawanani tondau. Nau siruwa ki bitai ororeya mena bananapena ki ka baganai ko karako ka bita ki nau nawanani tondau ki pokere nau nuwaboya mete waina-pakani.
51 Wi bani wainapiyamu da wi nuwabagi rabineya yewe wairau idiwana ki nana nau bausugubuwani? Ki pa mena. Nau eba ki nene bausugu-buwani. Nau wi puruniyana ewanauwa-niyana ki nana bausugubuwani.
52 Mara karako ade yabaranugu esida yamomu ki ka iyapana ida daikere mena tawa eyaka mena idiwu ki mu ewanauwa-tagisi. Apeya eyaka ubumoto apeya iyaratamini bo ade apeya ubumoto apeya eyaka iyaratamini.
53 Mamai uburoto e gubagaiyoma iyaratamini ade e gubagaiyoma ubumoto mu mama-maga iyarapomoto. Inai uburoto e peteiyoma iyaratamini ade e peteiyoma ubumoto mu inamaga iyarapomoto. Memenagui uburoto e wawanepui iyarapoto ade e wawanepui uburoto e memenagui iyarapoto.”
Mara siyarai ki makai kataigamana ki nana
(Mateyu 16:1-3)
54 Iyesu iyapana inako tadebu ade tadebu, wagubu ke; “Wi oroguma piniyogono empumuri ki wi notaga garugaru mena yagisi ke; ‘Nawaya bauwagana kwaewagau.’ Manako nawaya baiyagisi.
55 Ade wi kaukabokabo empumuri ki ka wi notaga garugaru mena yagisi ke; ‘Kwamura uburana kwaewagau.’ Manako kwamura uburoto.
56 Wi ka midiga pa mataka-wagau ragidai. Wi kunumau ade wairau badidi wenawagau ki kiyabui empiyamu manako ki pokaiya ka wi kataigubu da nawaya baiyagisi, nusuru baiyagisi, bo kwamura marai uburoto. Ko wi gwede nana Mamanuga God karako badidi kwaewagau ki empiyamu ko wi empiyamu ki mibai wi eba kataigubu?
57 Bagi ka bani kena ade berokoi ka bani kena ki wi badidi pokere eba kataigubu?
58 Iyapana mosi kau paerepipi ki denai kau wadiniyoto wade supasupanimana ragidai mu bamamugu kayayagisi ki ka wi wiga mena paere ki wadumuri supasupa kwaenda idai gurai wi naurigau ugwadiniyau ragiragi apunai ki uburoto kau wadiniyoto pinai ragidai mu idamugu tamuniyoto manako mu ubumoto kau diburanimoto.
59 Nau suwagani wainapumuri; Kau dibura ki rabineya tondowa yarowa da kau paeregi ki denai kuduba kau kewopi were ki kau ade baunuwagi kayanuwagi.” Iyesu inako wagubu.