13
Tuny Ɨgmarka Rɨga gatab Tendam Yɨt
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
Ɨ ɨtaemb onggɨt bibɨrɨnd Yesu onggɨt met ke opendonj dɨde ket omitonj sɨpa yurund. Ɨ ket jogjog rɨga bobo auka wuwenonj Ti pɨlwa, ɨ onggɨt mop penaemb Ton ket yɨpa gɨga wa angitonj dɨde ket omitonj, ajɨ komkesa rɨga bobo re sɨpa gate nat owɨnki wekenonj. Sɨ Yesu towa jogjog yɨt usenenainonj re tendam yɨt kena, sɨ Ton yɨpa yusekonj da, “Yɨr, yɨpa wala rɨga tuny ɨgmarkam yikonj sopapu wa. Ɨ re ton tuny egmarkinonj, nɨnda tuny ɨsokto nyawɨnd, ɨngkek ket ngena tuwonj, ɨ ket komkesa auto. Ɨ kwa nɨnda tuny ɨsokto gɨmo gou nat rɨkɨnd re ma jog gou wekenonj. Ɨ odenja wanaka ɨkkɨto, mop nokɨp gou re bab tum nat wekenonj ɨ dɨde tunyɨp kea wanakana pemb yokato. Ajɨ re ket lomkongga ɨlitonj, sɨ nangg kea yarɨmyarɨm aukɨto, mop nokɨp ap re ma rɨrɨr na gɨmo bora wa b'ɨgaram. Ɨ kwa nɨnda tuny ɨsokto wanjametɨnd. Seg ket wanja wanakana owɨnkɨto, ɨ ket kea nangg ekangɨnto. Ɨ kwa nɨnda tuny ɨsokto b'ogɨl sal gowɨnd. Seg ton ket ɨkkɨto, ɨ ket ton kɨp aukɨto, nɨnda re andred (100) kɨp, ɨ nɨnda re siksti (60) kɨp, ɨ kwa nɨnda tuny re teti (30) kɨp. Yete re man wɨngawɨnga ke yɨpya kɨma, man utkunde!”
Tendam Yɨt Usenenam Mop
(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Ɨ b'auyaena rɨga tuwonj Yesum pɨlwa dɨde ket Tin yɨgekito da, “Nangga pae man tendam yɨt ke rɨga wa yɨt usenenainyɨt?” 11 Sɨ Yesu ten esmonggainonj da, “God kea jɨ pumb tungg gatab wɨgawɨga yɨt wumɨr akainonj wanɨm nony aukam, ajɨ God towa maka wumɨr akainonj. 12 Mop nokɨp yet ra onggɨtyam Koina yɨtkak wumɨr okateny, God opima kwa ti b'usaya yɨtkak gatab wumɨr ogoniny, sɨ ti ukoijog wumɨr im ɨbnainy. Ajɨ yet ra maka okateny, God ɨta awɨr omnau nangga mog wumɨr e ton yowam. 13 Sɨ onggɨt mop paemb Kon tendam yɨt ke ten amneninyɨn da,
‘Ton yɨr ke yɨr ongong reyeninem ajɨ goro ton wɨngawɨnga ke yɨr ranginem,
ɨ kwa ton yɨpya ke rutkundeninem ajɨ goro ton wɨngawɨnga ke rutkundeninem dɨde goro wɨngawɨnga ke nony raukinem.’
14 Sɨ yu ɨtemb bageyam Isayamna yɨtkak kea rɨrɨrkɨp auka yikeny gar ke utkunda kesa rɨga wa pɨlɨnd, ɨt re yɨtkak da,
‘Wɨn Godɨmna ara tutkundenindam, ajɨ goro wɨngawɨnga ke nony taukindam,
ɨ kwa wɨn usausapyam yɨr ongong teyenindam, ajɨ goro gar ke takatenindam.
15 Mop nokɨp opimemb rɨga waina gar sɨbɨb ke ɨkangɨndi im wekeny,
ɨ towaina yɨpya bora re ɨdokijog im wekeny,
ɨ towaina yɨrkɨp re osmantijog im wekeny.
Ra maka ra, ke ton wɨngawɨnga ke yɨr ongong reyeninem towaina yɨrkɨp ke,
ɨ ke ton wɨngawɨnga ke rutkundeninem towaina yɨpya ke,
ɨ ke ton wɨngawɨnga ke nony raukinem towaina garɨnd
dɨde ket ke ton rengenjinem Kor pɨlwa
ɨ dɨde ket ke Kon ten resakenjinɨn.’
16 Ajɨ waina yɨrkɨp re b'ogɨl omni im, mop nokɨp opimemb yɨrkɨp opima wɨngawɨnga ke yɨr ongong eyenanj. Ɨ kwa waina yɨpya re b'ogɨl omni im, mop nokɨp opimemb yɨpya opima wɨngawɨnga ke yɨtkak utkundenanj. 17 Mop nokɨp Kon ɨmɨnjog wen wumɨr tamninyɨn da naskand jogjog bageyam dɨde negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨgap singi na aukenento yɨr ongongɨm nangga im re wɨn yɨr ongong eyenindam, ajɨ ton maka yɨr ongong eyento. Ɨ kwa ton singi aukenento utkundam nangga im re wɨn utkundena eyenindam, ajɨ ton maka utkundenento.
Tuny Ɨgmarka Rɨga gatab Tendam Yɨt Isɨpkena
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 “Sɨ onggɨt paemb wɨn ket utkundena nangga ma onggɨt tuny ɨgmarka rɨga gatab tendam yɨtɨt isɨpkis. 19 Sɨ ɨntemb jɨ isɨpkita rɨna re tuny ɨgmarkɨto nyawɨnd. Sɨ yete re pumb tungg gatab yɨtkak utkundeny ajɨ maka ra ton nony tawɨk, sɨ negɨrjogyam Satana ik dɨde ɨsamburiny nanggamog yɨtkak na re tina garɨnd wekeny. 20 Ɨ opi re jɨ gɨmo gowɨnd ɨsokto re ɨntemb jɨ rɨga yisɨpkis yete re God ma bage yɨt utkundeny dɨde odenja ket ɨtemb yɨtkak sam kɨma yokateny. 21 Ajɨ ton makaya ngor wa ap b'amka yikeny onggɨt God ma yɨtkakɨm pɨlɨnd ajɨ ton sobijogjog gangga nate ɨtemb yɨtkak gar ke yokateny. Ajɨ daka ra God ma yɨtkak map negɨr ma b'atonkena mɨle ɨ bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle pɨta taukanj, ton odenja e ket sap totenj dɨde ket ɨtemb God ma yɨtkak ɨrar. 22 Ɨ opi re jɨ wanjametɨnd ɨsokto re ɨntemb jɨ rɨga yisɨpkis yete re God ma bage yɨt utkundeny, ajɨ ti gowukoi yɨrkokar singind ukoijog nony menamena amnɨkeneniny, ɨ jogjog gasa singind b'anygɨnena sam yokateny, ɨ dɨde kwa nɨnda gowukoi gasa wa singi aukeneny tina garɨnd. Sɨ tonsimemb God ma yɨtkak yɨkangɨndenyi. Sɨ onggɨt paemb ket maka God ma yɨtkak kɨp ɨjagɨk ti pɨlɨnd. 23 Ɨ opi re jɨ b'ogɨl sal gowɨnd ɨsokto re ɨntemb jɨ rɨga yisɨpkis yete re God ma bage yɨt utkundeny dɨde ket nony awɨk. Sɨ onggɨt paemb ket God ma yɨtkak kɨp ɨjagɨk ti pɨlɨnd, yɨpa re andred (100) kɨp, ɨ yɨpa re siksti (60) kɨp, ɨ dɨde yɨpa re teti (30) kɨp.”
Sopapund Ngɨi gatab Tendam Yɨt
24 Ɨ Yesu ket kwa yɨpa tendam yɨt towa usekawonj da, “Sɨ pumb tungg re yɨpa wɨp e odede rɨga kɨma yet re b'ogɨl tuny ɨtot eyeninonj tina sopapund. 25 Ɨ re komkesa rɨga yutungand wekenonj, yɨpa ti geja rɨga ikonj de sopapu wa dɨde ket ngɨi ɨtot eyeninonj onggɨt ɨti tuny ganggand, seg ton ket dea ta yikonj. 26 Ɨ onggɨt wɨnɨnd re ket tuny pok ɨkkɨto dɨde ket kɨp kɨma aukɨto, sɨ todaka kea ngɨi ɨkkɨto dɨde purag aukɨto. 27 Sɨ onggɨt yonggyamɨmna wɨko rɨgap tuwonj ti pɨlwa dɨde ket yɨgekito da, ‘Yonggyam! Ma man pop b'ogɨl tuny nena na ɨtot eyeninot moina sopapu wa? Sɨ rɨngkaimta daka ngɨi wuweny?’ 28 Sɨ ton esmonggainonj da, ‘Geja rɨgat odede mɨle yomnɨkonj.’ Ɨ tina wɨko rɨgap ket tin yɨgekito da, ‘Sɨ man singi et sɨn demb de wuyɨn sopapu wa dɨde ket opimemb ngɨi turomkindam?’ 29 Ɨ todaka esmonggainonj da, ‘Ka, goro. Mop nokɨp ra wɨn ngɨi turomkindam, ke wɨn yɨpand owou nangg ngɨi kɨma uromka eyenina dor. 30 Sɨ nangga ma jɨ toko nɨmognɨmog gɨlgɨl rowɨnkine ngɨrpu ra erngoka wɨn okas. Ɨ ra erngoka wɨn ik, Kon toko erngoka rɨga wumɨr ramninɨn dem da, “Naska wɨn ngɨi na turomkindam dɨde supsup tamnɨkindam wul wa imbrɨkam. Ajɨ onggɨt kak kaemb wɨn ket owoukɨp bobo tamnɨkindam dɨde ket koina owou ongapapu met b'ɨga wa taramkindam”.’ ”
Mastad Tuny gatab Tendam Yɨt
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Ɨ Yesu ket kwa yɨpa tendam yɨt towa usekawonj da, “Sɨ pumb tungg re yɨpa wɨp e odede mastad tuny kɨma rɨna re yɨpa rɨgat yokatonj dɨde ket yɨtlitonj tina ɨngkind. 32 Sɨ mastad tuny re tina sopapu wɨngɨrɨnd sobijogjog kɨp na yɨbnonj komkesa tuny wa pɨlke. Ajɨ re nangg ɨnɨka yikonj, ɨtemb mastad nangg ket ukoijog aukonj komkesa nangg wɨngɨrɨnd onggɨt sopapund. Sɨ ket wul pɨla onyitonj dɨde ket pumbɨnd ngena wuwenonj, ngɨrpu ton ket onggɨt wul bɨa kumb nata towaina met orangka eyento.”
Yist gatab Tendam Yɨt
(Luk 13:20-21)
33 Ɨ Ton ket kwa yɨpa tendam yɨt towa usekawonj da, “Sɨ pumb tungg re yɨpa wɨp e odede yist kɨma rɨna re yɨpa konggat yokatonj dɨde ket yɨpa ukoi baiko plawa kɨma yɨimɨkonj dampam, ngɨrpu kupkakupka dampa yɨnɨkonj dɨde yudburenonj.”
Yesu Tendam Yɨt nena Engaeninonj
(Mak 4:33-34)
34 Sɨ Yesu opimemb komkesa yɨtkak usenena eyenawainonj rɨga bobo wa re tendam yɨt kena, ajɨ makwa ke Ton towa usenenainonj tendam kesa. 35 Sɨ nangga pena Yesu odede tendam yɨt nena ke amneninonj re nok mana da ɨdenat yɨpa bageyamɨmna opureni yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy, ɨt re da,
“Kon ɨta Koina tugɨm ɨpangenjɨn tendam yɨt opurenam,
ɨ Kon opima gasa pɨta wa tapekinyɨn rɨnsim re onggɨt gowukoi otomapu ke wumɨr kesa egurki wekeneny.”
Yesumna Isɨpkita Sopapund Ngɨi gatab Tendam Yɨt
36 Ɨ re Yesu yɨt usenena seg awonj, Ton ket rɨga bobo erarinonj dɨde ket yikonj met wa. Ɨ Tina b'auyaena rɨga tuwonj Ti pɨlwa dɨde ket yomno da, “Be man sowa yisɨpkene sopapund ngɨi gatab tendam yɨt!” 37 Sɨ Yesu esmonggainonj da, “Rɨga yet re b'ogɨl tuny egmarkinonj re Rɨgamna B'ɨgat. 38 Ɨ sopapu re gowukoi e, ɨ opimemb b'ogɨl tuny re pumb tunggɨmna b'ɨgawar im. Ajɨ ngɨi re negɨrjog rɨga Satanamna b'ɨgawar im. 39 Ɨ ɨtemb geja rɨga yet re ngɨi ɨtot eyeninonj re Negɨr Wɨngawɨnga Satanate. Ɨ kwa erngoka wɨn re gowukoi kikitum b'ɨsagɨka wɨn e, dɨde erngoka rɨga re God ma aneru im. 40 Sɨ opi re erngoka wɨnɨnd wɨko rɨgap ngɨi uromka eyento dɨde ket wul wa embrɨkto. Sɨ ɨja imemb jɨ mɨle taukanj dem gowukoi kikitum b'ɨsagɨka wɨnɨnd. 41 Sɨ onggɨt wɨnɨnd Rɨgamna B'ɨgat opima Tina aneru tetmɨkeniny dem Tina pumb tungg wa rɨnte re Ton wɨp yomneny onggɨt gowukoyɨnd, ɨ ket onggɨt anerup onggɨt Tina pumb tungg ke odede rɨga im ɨtkoka teyenanj dem yepim re rɨga negɨr mɨle omnɨkam amnenanj dɨde negɨrjog mɨle omnɨka eyenanj. 42 Seg anerup ket ten teskokanj dem de ukoi wul dɨmɨl kɨma kap wa. Sɨ opimemb rɨga re amimemb de yii kamil b'iyowa tuweny dem, dɨde kopa b'angnena kɨma or b'ɨinɨka tuweny dem. 43 Ajɨ onggɨt wɨnɨnd daka negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga wui dem de towa B'u God ma pumb tungg wa, dɨde ket b'atnyoratenanj dem lomkongga re dɨde. Sɨ yete re man wɨngawɨnga ke yɨpya kɨma, man utkunde!
B'ogɨljog Ongapi Gasa dɨde Ngɨndngɨnd Timtim Jag gatab Tendam Yɨt
44 “Ɨ pumb tungg re yɨpa wɨp e odede b'ogɨljog ongapi gasa kɨma rɨna re yɨpa sopapund gou bora wa eungiti yɨbnonj. Sɨ re yɨpa rɨgat ɨtemb b'ogɨljog gasa yodaronj, sɨ ton kea kwa yeungitonj gou bora wa dɨde ket sam kɨma yikonj tina met wa. Seg ton ket tina komkesa gasa asogɨkinonj dɨde ket onggɨt osogi wulkɨp ke ɨtemb gou kɨpol yokatonj.
45 “Ɨ kwa pumb tungg re yɨpa wɨp e odede gasa osoga rɨga kɨma yet re b'ogɨl ngɨndngɨnd timtim jag oraka eyeninonj imdam. 46 Sɨ re ton yɨpa ukoijog mɨra kɨma b'ogɨljog ngɨndngɨnd timtim jag yodaronj, ton ket yikonj tina met wa dɨde ket tina komkesa gasa asogɨkinonj. Seg ton ket onggɨt osogi wulkɨp ke ɨtemb b'ogɨljog ngɨndngɨnd timtim jag yokatonj.
Gɨr gatab Tendam Yɨt
47 “Ɨ kwa b'usaya pumb tungg re yɨpa wɨp e odede gɨr kɨma rɨna re rɨgap sɨpa wa b'ɨsko dɨde ket komkesa b'engabenga wɨp kabum emjinonj. 48 Sɨ re ɨtemb gɨr yɨndangɨr awonj, kabum wɨko rɨgap ket ɨtemb gɨr yɨrgɨnato sɨpa gate wa dɨde ket omnɨkto. Seg re ton ɨsagɨka eyento, ton kea b'ogɨlyam kabum yɨpa ga wa egarkɨto ajɨ negɨryam kabum dea ta eskokto. 49 Ɨ ɨja imemb jɨ mɨle taukanj dem gowukoi kikitum b'ɨsagɨka wɨnɨnd. Sɨ Godɨmna aneru opima tui dem onggɨt gowukoi wa dɨde ket negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga wa wɨngɨr ke negɨrjog rɨga wetaweta tamnɨkanj dem. 50 Seg anerup ket ten teskokanj dem de ukoi wul dɨmɨl kɨma kap wa. Sɨ opimemb rɨga amimemb de yii kamil b'iyowa tuweny dem, dɨde kopa b'angnena kɨma or b'ɨinɨka tuweny dem.”
Sisɨl dɨde Kesam Ɨmɨnjog Yɨtkak gatab Tendam Yɨt
51 “Sɨ Yesu Tina b'auyaena rɨga egekisinonj da, ‘Sɨ ke wɨn nony aukindam onggɨtyam komkesa yɨtkak gatab?’ ” Ɨ ton ket yɨsmonggawo da “Owɨ.” 52 Ɨ Ton ket ten amninonj da, “Sɨ onggɨt paemb komkesa God ma gog ouyaena rɨga yepiya re Kor pɨlke b'auyaena wuwenonj pumb tunggɨm wɨko omnɨkam, ton re odede met yonggyam pɨla rɨga im yet ra tina b'ogɨljog gasa ongapapu kok ke sisɨl gasa dɨde kesam gasa tapekiny rɨga wa ogonam. Sɨ ton opima Godɨmna yɨna peba ke sisɨl ɨmɨnjog yɨtkak dɨde kesam ɨmɨnjog yɨtkak apekanj rɨga wa ogonam.”
Tinajog Tungg Rɨgap Yesund Yɨsayo
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Ɨ re Yesu onggɨtyam komkesa tendam yɨt usenena seg awonj, Ton ket onggɨt pɨpmet ke ewaikitonj. 54 Ɨ Ton ket yikonj Tinajog tungg wa, dɨde ket rɨga ouyaena eyeninonj towaina yɨr opmitenapu metɨnd. Ɨ onggɨt wɨnɨnd opimemb rɨga kɨd kesa na aena wuwenonj dɨde ket endento da, “Rɨngkaim onggɨt rɨgat odede b'ogɨl multekɨp dɨde odede kɨd kesa kɨma danda emjinonj? 55 Ma ɨtemb rɨga met oranga rɨgamna b'ɨga e? Ma ma Mariyato Ti mog? Ɨ ma ma Ti yɨngganwar im Yakobo, Yosep, Simon, dɨde Yudas? 56 Ma ma komkesa Tina ngɨmɨrwar ɨndamima men kɨma wekeny? Sɨ onggɨt paemb rɨngkaim onggɨt rɨgat onggɨtyam komkesa gasa emjinonj?” 57 Sɨ ɨngkenaemb ket rɨgap Yesund ɨsnawa kesa yomneno. Sɨ ket Yesu ten amninonj da, “Rɨgap Godɨmna bageyam ɨta yɨsnaenenyi komkesa gatab nata, ajɨ tinajog tungg rɨgap dɨde tinajog metam rɨgap ma ɨta tin yɨsnaenenyi”. 58 Sɨ Ton demb de maka jogjog kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkinonj, nokɨp rɨgap maka Tin gar ke utkunda ke yokato.