2
Maria Zisas tegi.
Erisabet Zon Gumgi Ruai Guma ruagim, ana hɨgap ki. Mba tugivigen Sisar Agastas, ana mba Roman guman pan ki. Ana mbe gari guman pan kav, ana kha kama havhareŋ ndi tɨgi. Mba kameŋ khaŋ nzuai, “Nde kha Roman guman pan gari ŋguir ki gumgi gu mbigi, Rom gari guman pan zɨv za nde zɨri ndirga.” Mbe mba tugen Sisar Kuairinias ndim fagim, ana Siria fhaiŋ gari guman pan ki. Ana Siria gari guman pan kim, mbe fhara guarara, mba gumgi gu mbigi zɨri ndigi. a Mba Rom gari guman pan mba kama havhareŋ ndi tɨgav khaŋ nzuai, “Nde kha Roman guman pan gari ŋguir ki gumgi gu mbigi, nde ŋgɨp tamtam harigi ŋguir kɨv, nde taagi ŋgɨp wari wo nzɨgi gum ndegi kegi ŋgu nɨɨŋgera ŋgegɨrim, Rom gari guman pan zɨv nde zɨri ndirga.” Mbe maaŋ suaŋgim, mbe taagia wari wo ŋguir vui.
+Maaŋ muuŋgiap, Zosep Garirin ŋgu bisaneŋ Nasaretan kegap, khavgiap, Zudian won nzɨga Devita ŋgu bisaneŋ Betreheman ndai. Ana Devitan shɨk ma. Ana maaŋ muuŋgiap Betreheman ndai. Ana khavgiav ndav, ana vhɨra mbe ana ndim fagi muuŋ Maria, ana ndavar ki, ana vhɨra anan kov mani ndai. Maria vhɨra mba ndavar ki tara tɨrga tuk han mbarigi. Zosep maaŋ muuŋgiap anan kov mani ndai. +Mani ndav Betreheman kav, Maria mba ndavar ki tar ana mbuim, ana ana ruagi. Maria maam won kama bara ruagiap, shagi fɨgir ana zigap, ana ndim mbe tor daa ndim vhazɨgi ndi suim, mbe pi kovsɨga khɨngi. Mani khaŋ muuŋgiap, vov mba tor daa phena kui. Mbe mba harigi ŋgui ndav Betreheman kui pheni za givigi.
Fhe Bakɨme enser Zisas niamuuŋ ana ruagi ne bun sipsivi gari gumgi ga nzuai.
Mba tugen sipsivi gari gumgi mbari, mbe maan wo sipsivi garav, mba ŋgu bakɨme gaar mba tugi kɨrin ki. Mbe wo sipsivi garav kim, Fhe Bakɨmen enser mbe mben hɨgi. Ana mben hɨgim, Fhe Bakɨmen ŋkasŋka vhava ŋaara fara muuŋgiap mbe shɨrav za mbe behuigi. Mbe mba vhava ŋaar mbe shɨrigim, mbe guigira rɨrɨva mbatɨga muuŋgi. 10  +Mbe rɨvim, mba Fhe Bakɨme enser khaŋ mbe nzuai, “Nde rɨvɨ thari. Gu buna vhuuŋ goreŋra ndiga nde ndi zi. Mba buna vhuueŋ za kha gumgi ga nzuai buneŋ ma. Kha buneŋ za kha gumgir muuŋgirim, mbe za guigira ndikndigɨrga. 11  +Nde na mbarara, ntige kha maan Devit ŋgu bisaneŋ Betreheman, taagi nde ndiv nden kurkurarga guma, ana niamuuŋ ana ruagi. Ana Fhe Bakɨme taagiv kha nuianan ki gumgi gu mbigi ndir zav suaŋgiap farasarav sarigi guma ma, ana Guma Bakɨme ma. 12 Nde ŋgɨp ana ganɨv, nde khaŋ muuŋgip gangip kaŋgirga. Nde ŋgɨp ganɨnga, tara mbe, ana niamuuŋ ntigera ana ruagiap, shagi fɨgir ana zigap, ana ndim tor daa ndim vhazɨgi ndi suim, mbe pi kovsɨga khɨngim, ana rɨga ka kui.” b
13  +Mba Fhe Bakɨme enser mba kamen mbe suaŋgiap gorovra thagi, mbarkɨrga mbarkɨrga enseri, mbe Fhe Bakɨme han Hevenan kegap hav ana phorgap, mbe Fhe Bakɨme zɨ ndi vun kuamkuagi. 14  +Mbe Fhe Bakɨme zɨ ndiv vun kuamkuav khaŋ nzuai,
 
“Nza Fhe Bakɨme zɨ ndiv vun guarara kuamkuarga.
Anan guigira za kha bigi kharav vun guarara ki Fhe Bakɨme ma.
Ana kha nuianan vuzvugi gumgi gu mbigi, mbe ndavi mbɨrari.”
 
15 Mba Fhe Bakɨme enseri, mbe Fhe Bakɨme zɨ ndi vun kuamkuagia wari taagiap Hevenan ndagim, mba sipsivi gari gumgi, mbe khaŋ wari ga nzuai, “Aria, nde khavɨ, nza Betreheman ŋgɨv mba Fhe Bakɨme enser nza suaŋgi bigeŋ ganɨnga.”
16  +Mba sipsivi gari gumgi ne wari ga suaŋgiap, mbaram vhemkora khavgiav wari vui. Mbe vov Betreheman hegap garim, Maria gum Zosep ki. Mbe mani garav, mba tara garim, Maria shagir ana zigap ana ndim mbe tor daa ndim mba ndi suim mbe pi kovsɨk khɨngim, ana rɨgap ka kui. 17 Mba sipsivi gari gumgi, mbe ana gangiap, mbaram mbe mba Fhe Bakɨmen enser, ana mba tara bun mbe nzuav suaŋgi kameŋ bun za mbe suaŋgi. 18 Mbe ne bun mbe suaŋgim, mba kameŋ mbararagi gumgi gu mbigi, mbe mba sipsivi gari gumgi mbe suaŋgi kameŋ, mbe mba kameŋ mbararagiap, guigira ŋgava mbatɨga muuŋgi. 19  +Mbe ŋgava mbatɨga mbuim, Maria mba bigi, ana za nta mbararagiap, mba bigi ndim wo ndava vhee tɨgap, nta ndɨkndɨk suirav ki. 20 Mba sipsivi gari gumgi, mbe taagia vov, khueŋ nzuav Fhe Bakɨme ndikndigap ana zɨ ndiv vun kuamkuav wari vui. Mbe vov Fhe Bakɨme mba tara bun mbe nzuav suaŋgi kameŋ, mbe vov mba bigi garim, nta mba kamera zɨn vugi.
Mbe Zisasan foov zɨn anan nɨɨn za mbui.
21  +Mbe vegim, mba tar hɨgap kim, sɨgarathɨgi raa hɨgi. Mba raa hɨgim, mbe anan foon za mbuav kha zɨn ana nɨɨŋgi, Zisas. Kha zɨ, mba Fhe Bakɨme enser kha tara ndavar kɨr zav Maria ga nzuav, ana anan nɨɨnga zɨ phorga ana suaŋgi. Mbe mba zɨn ana nɨɨŋgi.
Simeon gum Ana Fhe Bakɨme phena bɨna vhen Zisas gangi.
22  +Mba tar hɨgap kim, Zosep gum Maria, mba Moses fhum mbe nzuav tɨgi tɨva zɨn vui. Maria mbirɨga suirav, ana mba tɨva zɨn vov, mani mba sarigi tugir rargap ki. Mani kav kim, mba tugi vhɨzgim, mani Maria wo nzuav Fhe Bakɨme nɨman taagiv ŋgara zav Fhe Bakɨme nzuav shaman muun zav Zerusareman ndai. Mani ndav vhɨra mba taran Fhe Bakɨmen nɨɨn zav wani ndai. 23 Kha tɨv Guma Bakɨme suaŋgi tɨv ma. Moses ana khergim, ana gavar ki. Mba tɨv khaŋ nzuai, “Guma, anan muuŋ fharav kam bara ruagirim, ana mba taran Fhe Bakɨmen nɨɨŋgiri.” 24 Zosep gum Maria, mani mba tara ndiga ndav, mani vhɨra mba Fhe Bakɨme suaŋgi tɨva zɨn ŋgɨp, Maria Fhe Bakɨme nɨman taagip ŋgara zav shaman muun zav ndagi. Fhe Bakɨme muun zav mbe nzuav tɨgi tɨv khare. Mbe ana suaŋv shaman muun saŋv, mbe fhomne phunini o kora ntoga phunini, mbe maaŋ muuŋgip ndigɨv ana suaŋv shaman muunga.
25  +Mani ndagim, guma mbe, ana Zerusareman ki, ana zɨ Simeon. Ana guigira tɨvir vhuuiŋra mbui guma ma. Ana vhɨra Fhe Bakɨme buni mbararav, ana zazera Fhe Bakɨme nzuai tɨvi zɨn vui guma ma. Ana vhɨra mba Isrerin kurkurav mben simtɨgi ndiv ndava mɨɨtɨgar mben nɨɨn zav zi guma ganɨ zav, anan rarga ki. Simeon Fhe Bakɨme Ŋina Ŋaar guigira ana phorga ki. 26 Mba Fhe Bakɨme Ŋina Ŋaar fhum khaŋ ana suaŋgi, “Ndu gura rimgirga fhuvara. Ndu khara muuŋgip kɨv, Fhe Bakɨme won gumgi gu mbigi, ana mben kurkurav taagi mbe ndir zav sarigi Guma Bakɨme, Krais, ana kha nuianan hɨgɨrim, ndu ana gangip za rɨmɨnga.” 27-28 Ana maaŋ muuŋgiap kav kim, Fhe Bakɨme Ŋina Ŋaar ana rugim, ana khavgia vov Fhe Bakɨme phena bɨna vhen veri. Ana verim, Zisas niamuuŋ gum ndia, mbe Fhe Bakɨme suaŋgi tɨva zɨn vov ana ndi Fhe Bakɨmen nɨɨn zav, vhɨra Fhe Bakɨme phena bɨna vhen veri. Mani ana ndigap, Fhe Bakɨme phena bɨna vhen vergim, Simeon mani han ana ndigap, ana sɨgɨra khɨngiap, Fhe Bakɨme zɨ ndi vun kuamkuav, khaŋ nzuai,
 
29  +“O Guma Bakɨme, gu ndu ŋaara guma ma. Ndu ntigem na ganɨrim, gu ndava mɨɨtɨga ndigip ŋgɨrga.
30  +Gu won rɨmanira ndu taagip won gumgi gu mbigi ndiv mben kurkura zav suaŋgiap farasarigi guma gangi.
31  +Ndu ntigem za ana bevahegim, kha gumgi gu mbigi, mbe zam ana ganɨnga.
32 Ana anan tuavar vhuun harigi ŋgui gumgi gu mbigi khɨvɨrga vhava ŋaar ma.
Ana mbe shɨrarim, mbe tuituigip ndu mbe nzuai tɨvi ganɨp nta kaŋgirga.
Mba harigi ŋgui ntɨɨri, mbe nta kaŋgip, nta zɨn ŋgɨp, ne suaŋv, ndu gumgi gu mbigi Isreriŋ, mbe mben ndikndigirga.”
 
33 Simeon ne Zisas ga suaŋgim, an niamuuŋ gum ndia ne mbararagiap ndɨkndɨgi vhɨrve ga mbui. 34  +Maria gum Zosep ne mbararagiap ndɨkndɨgi vhɨrve ga mbuim, Simeon mbaram ŋgɨrkama vhuun mbe muuŋgiap, khaŋ mba tara niamuuŋ Maria ga nzuai, “Ndu mbarara, kha tar, ana zumgum Isreriŋ gumgi gu mbigi vhɨrver muuŋrim, mbe ana khɨgɨ rɨrga. Ana vhɨra taagip Isreriŋ gumgi gu mbigi vhɨrve muuŋrim, mbe taagip khavɨ thivɨrga. Mbe vhɨra ana ganɨnga, ana Fhe Bakɨme vuzvugi tɨvir mbe khɨvɨrga. Mba gumgi gu mbigi vhɨrve mbe ne suaŋv buni mbatɨgir ana suanga. 35  +Mba tar, ana vhɨra mba gumgi gu mbigi wari wo ndavi vherir zomzorgia ki ndɨkndɨgi, ana nta suirav nta ndiv kɨra khɨngirga. Ana maaŋ muunga, mba gumgi gu mbigi, mbe panan ana kegɨrga. Ndu maaŋ muuŋgip wo khɨkhɨm mbarararga, mbe kozan ndu gor ga si tɨvar muunga.”
36  +Mba tugen Fhe Bakɨme kamthooŋ mbiga mbe, ana vhɨra mba Fhe Bakɨme phena bɨna vhen ki. Ana zɨ Ana. Ana guigira mbiga vur ma. Ana ana Penuer kambik ma. Penuer anan nzɨk Aser. Ana mana tɨgap kim, harathɨgi mpari vhɨzgim, anan mana rimgi. 37 Ana mana rimgim, ana sɨɨŋra ka vov, ana mpari 84 thɨgi. Ana, ana zazera Fhe Bakɨme phena bɨna vhen ki. Ana kav, ana raa gu maan Fhe Bakɨmen ndikndigap ana phorga nzuav, mba thamthav ki. 38  +Ana vhɨra mba tugera zav mba tara han zɨgap Fhe Bakɨme zɨ ndi vun kuamkuav, anan ndikndigap, ana phorga nzuai. Ana mba tara nzuav Fhe Bakɨme phorga suaŋgiap, mbaram maaŋ ki gumgi gu mbigi ga nzuai, “Nde Fhe Bakɨme taagip Zerusareman ndir zav suaŋgiap sarigi guman rarga ki gumgi gu mbigi, gu guigira nde nzuai, kha tar, ana mba guma ma.”
39  +Mba tugen Maria gu Zosep mba Fhe Bakɨme phena bɨna vhen vhergap, mani mba Guma Bakɨme muun za suaŋgi tɨvi, mani za mba tɨvi ga muuŋgi. Mani mba tɨvi ga muuŋgiap, mbaram mba Fhe Bakɨme Phena thav, wani taagiap, mbe Garirin wo ŋgu bisaneŋ Nasaretan vergi. 40  +Maria gu Zosep taagia vergap Nasaretan kim, mba tar vhuui. Ana vhuuv, guigira ŋkasŋka mbatɨga muuŋgiap, Fhe Bakɨme suaŋgi tɨvi zɨn vui. Ana nta zɨn vov, ndɨkndɨgi vhuuiŋ guigira ana ndɨkndɨgar kim, Fhe Bakɨme guigira ndɨkndɨga vhuun ana mbui.
Zisas tarara kav wo niamuuŋ gu ndia phorgav Zerusareman Fhe Bakɨme Phenan ndagi.
41  +Zisas niamuuŋ gu ndia mpari tugɨratɨgap Pasova shama bakɨmen muun zav Zerusareman ndai. 42-43 Mbe ndagi tugen Zisas tarara kav, anan mpari khaŋ muuŋgi, 12 thɨgi. Anan niamuuŋ gu ndia anan kov, mbe won tɨva zɨn vov mba Pasova shama bakɨme muun zav ndagi. Mbe ndav mba Pasova shama bakɨme muuŋgim, ana vhɨzgim, anan niamuuŋ gu ndia taagia verim, Zisas Zerusaremra ki. Anan niamuuŋ gu ndia ana mbar kagi ne kaŋgi fhuvara. 44 Mani khueŋ ndɨkndɨgi, Zisas ana mba mbe wari tɨgap zeri ntɨɨri, ana mbe phorga zeri. Mani ne suaŋgiap, mbe zerav kim, ra mbe vhɨzgi. Mba ra vhɨzgim, mani ana nzuav garav, mani won kɨvntogi gum mbe wo kaŋgi gumgi gu mbigi, mani mben nzai. 45 Mani mben nzavra thav, mbaram ana ndi garav taagiap Zerusareman ndai. 46 Mani ndav ana ndim gara ruav kim, ra phuni khegene vhɨzgi. Mani vov ana garim, ana Fhe Bakɨme Phena bɨna vhen mba Fhe Bakɨme buni gum tɨvi kaŋgi gumgi ruu rɨgar perav ki. Ana perav kav, mbe buni mbararav, mben nzav, mbe phorga nzuav ki. 47 Ana mbe phorga nzuaim, mbe anan nzaim, ana mbe ŋgarkav mbe nzuai buni, maaŋ ki gumgi gu mbigi, mbe mba buni mbararav, mbe guigira ŋgava mbatɨga muuŋgi. 48 Ana mbe phorga nzuav perav kim, anan niamuuŋ gu ndia vov ana gangiap guigira ne nzuav ŋgava mbatɨga muuŋgi. Mani ŋgava mbatɨga muuŋgiap, anan niamuuŋ mbaram khaŋ ana nzuai, “Kha tar, ndu ram nzuav kha tɨvar ŋka muuŋgi? Ndun ndia ŋka ndu nzuav gor kuige rɨgap wani ndu nzuav gara rui.”
49  +Anan niamuuŋ maaŋ nzuaim, ana mani ŋgarkarav mani nzarigi, “Ŋko thaŋ nzuav na ndim gara rui? Ŋko khueŋ kaŋgi fhuve? Gu wo Ndia phenan kɨrga?” 50  +Ana nen mani ga nzuaim, mani mba kameŋ nɨɨeŋ kaŋgi fhuvara.
51  +Ana nen mani ga suaŋgiap, thav khavgiap, mani phorgav mbe taagia Nasaretan veri. Ana mani phorga vergap, mani buni mbararav tɨvar vhuuŋra mbuav mani phorga ki. Ana mani phorga kim, anan niamuuŋ, ana mba suaŋgi buni gum anan tɨvi, ana nta garav, nta ndi wo ndava vhee tɨgap, nta ndɨkndɨk suirav ki. 52  +Anan niamuuŋ mba bigi ndɨkndɨk suirav kim, Zisas thav vhuuv, guma ruma mbuav, ŋkasŋka mbatɨga muuŋgiap, thɨga havhargia Fhe Bakɨme nzuai tɨvi kaŋgia nta zɨn vui. Ana maaŋ mbuim, Fhe Bakɨme guigira ana vuzvugiap, ana nzuav ndikndigim, gumgi gu mbigi vhɨra ana vuzvugi.
a 2:2 Mba tugivigen, mbe Romiŋ, mben guman pan Isreriŋ gari. Kha ŋgu bakɨme, ana mbe kha zɨn kaai ŋgu bakɨme fhaiŋ vhen ki, Siria. Mbe Romiŋ, mbe wari won guman pana rɨgi zɨ khare, Sisar. + 2:4 Ru 1.27 + 2:6 Mt 1.25 + 2:10 Stt 12.3; Mt 28.19; Mk 1.15; Ru 24.47; Kor 1.23 + 2:11 Ais 9.6; Mt 1.16; 1.21; FG 2.36; Fi 2.11 b 2:12 Khe mbe Zudaiŋ mbe won tɨv ma. Mbe khaŋ mbui, mben mbik ntigera tara ruagiap, mbe mbɨ ndigap, ana ruagiap, mbaram mbasɨgar ana hɨvi. Mbe mbasɨgar ana hɨvgiap, mbaram shagi fɨgi ndiga za ana zi. Mbe mba shagi fɨgir ana ziav, mbe ana khom gum rɨmani zi fhuvara. Mbe kha tɨva mbui, mbe ana harani ndi fhavara guva, ana suanira kega ana ziav ndav ana zok piinira tɨgi. Mbe khueŋ nzuav mba tɨva mbui. Ana suani gum harani kɨgirɨgɨ rivgi. Khe mbe Zudaiŋ mben tɨv ma. Maaŋ muuŋgip, Maria Zisas ruagiap, ana mbe won tɨva zɨn vov, ana shagi fɨgi ndigap Zisas zigi. + 2:13 Sng 103.20; Dan 7.10; Hi 1.14; VB 5.11 + 2:14 Ais 57.19; Ru 19.38; Ro 5.1; Ef 2.17; Kor 1.20 + 2:16 Ru 2.10-12 + 2:19 Ru 1.66; 2.51 + 2:21 Wkp 12.3; Mt 1.21; 1.25; Ru 1.31; 1.59 + 2:22 Kis 13.2; 13.12-15; Wkp 12.1-8; Nam 3.13; 8.17 + 2:25 Sng 89.48; Ais 40.1; 49.13; Mk 15.43; Ru 2.38; Hi 11.5 + 2:29 Stt 46.30; Fi 1.23 + 2:30 Ais 52.10; Ru 3.6; Ta 2.11 + 2:31 Ais 9.2; 42.6; 49.6; 52.10; 60.1-3; Mt 4.16; FG 13.47; 28.28 + 2:34 Ais 8.14; Hos 14.9; Mt 21.42; FG 28.22; Ro 9.32-33; 1 Ko 1.23; 1 Pi 2.7-8 + 2:35 Sng 42.10; Zo 19.25 + 2:36 FG 26.7; 1 T 5.5 + 2:38 Ais 52.9; Mk 15.43; Ru 2.25; 24.21 + 2:39 Mt 2.23 + 2:40 Ru 1.80; 2.52 + 2:41 Kis 12.1-27; 23.14-17; 34.23; Lo 16.1-8 + 2:49 Zo 2.16 + 2:50 Ru 9.45; 18.34 + 2:51 Ru 2.19 + 2:52 1 Sml 2.26; Snd 3.4; Ru 1.80