5
U̱t-Bu̱t u̱ do̱m u̱r-ro̱r
Da-u̱ Ye̱so̱ hyane̱ ban-du̱ u̱t-ne̱t, se̱ wa du̱u̱s u̱ do̱m u̱r-ro̱r wa shu̱'u̱t m-shu̱'u̱t. Se̱ a-doru̱ wa o̱p u̱ yu̱r e̱ haan u̱du̱ wa, Se̱ Ye̱so̱ he̱e̱se̱ no̱mu̱ u̱n u̱t-ko̱se̱, wa zu̱,
<<Kom u-Ru̱ u̱du̱ i nape̱
ku̱shin-m e̱ u̱-me̱ u-Yar,
remu̱ faru̱k-du̱ u-Ru du̱ e̱ de̱.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ a namu̱ jab-ne,
na de̱ yadu̱ e̱ jab m-shiriktin.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ i zatte̱
hu̱k-mu̱ u̱t-hi da,
e̱ de̱ kwu̱m-du̱ dak-u uno̱.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ a ho̱g-du̱ u̱s-me̱r
u̱ swa'at m-bu̱ ne̱,
tu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱,
na de̱ shu̱ksu̱ e̱.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ a ho̱g-du̱ u̱r-o̱n ne̱,
remu̱ Ru̱-u̱ de̱ ho̱gu̱ o̱n-u̱r e̱.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ i o̱ jab-u̱ so̱-o̱ ne̱,
remu̱ e̱ de̱ hyan-du̱ u-Ru̱.
Kom u-Ru̱ u̱du̱ i wu̱'e̱ u̱t-ne̱t
u̱ shu̱'u̱t-du̱ jab-u̱ pus-o̱,
na de̱ fag-du̱ e̱ ya'ag u-Ru̱.
10 Kom u-Ru̱ u̱du̱ i ne̱t-tu̱ o̱ yadu̱
u̱r-ko̱b u̱ remu̱ no̱m-u̱t so̱-to̱,
remu̱ faru̱k-du̱ u-Ru̱ du̱ e̱ de̱.
11 <<Kom u-Ru̱ u̱du̱ no̱ da ne̱t-tu̱ o̱ pe̱pru̱ no̱, e̱ o̱ u̱ yadu̱ no̱ u̱r-ko̱b, e̱ o̱ ke̱tu̱ no̱ u̱s-rem su̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ u̱ remu̱ ri. 12 No̱mo̱n u̱r-so̱ u̱ no̱ no̱m jab-u̱ pus-o̱ u̱ remu̱ u̱zu̱ to̱p-u no̱ o̱ yat-o̱ u̱ do̱m u-ru̱, iya o̱ u̱n nomte̱ a-warru̱ rem-su̱ u-Ru̱ ne̱ i ba no̱ m-haan.
U̱t-Ma m-Zu̱n ne̱
(Mark 9:50; Ruka 14:34-35)
13 <<No̱ o̱ ma-tu̱ dak-u uno̱. Se̱di a matu̱ taye̱ u̱r-gag, ¿re̱ne̱ o̱ na do̱te̱ mangu̱ to̱? Na za no̱m-du̱ o̱ko̱n u̱ to̱ da, se̱di na agu̱sse̱ u̱ ne̱t-tu̱ jangu̱sse u̱s-na.
14 <<No̱ o̱ye̱ zu̱n-mu̱ dak-u uno̱. Bo̱-u̱ o̱ m-sak u̱ do̱m u̱r-ro̱r na za yasu̱ o̱ da. 15 Ne̱t za dapu̱s u̱s-hitirra u̱ wa wu̱gu̱b ya u-ko̱k da. Se̱di na sak ya u̱ do̱m naas wa u̱ ya ya' m-zu̱n u̱du̱ ne̱tu̱ o̱ye̱ u-bu u̱t-be̱e̱t. 16 Iya o̱ hen, yagu̱n u̱ zu̱n-m no̱ mo̱k, u̱ka ne̱t-tu̱ do̱te̱ hyan-du̱ ank-m so̱mo̱ no̱, remu̱ e̱ no̱m-tu̱ U̱so-u no̱ wu̱ o̱ do̱m u-ru̱ u̱t-vam.
Ko̱se̱-u̱t Ye̱so̱ u̱ mo̱t-tu̱
Bo̱r-u̱t Mosa
17 <<A no̱ no̱m u̱s-dorog u̱zu̱ u̱m haagu̱n u̱m haste̱ rem-su̱ u-Ru̱ su̱ Mosa pane̱ u̱ su̱ a-warru̱ rem-su̱ u-Ru̱ ne̱ da. U̱m haagu̱n u̱m haste̱ se̱ da se̱di u̱m shu̱u̱ste̱ se̱. 18 U̱m o̱ waru̱ no̱ u̱t-nip kanda do̱m u-ru̱ u-dak ne̱ o̱ e̱nkte̱, ko̱ u-pan u-re̱k ya ko̱ u-de̱ u-gan ya za u̱t-e̱nk u̱ te̱k-u̱ rem-su̱ u-bo̱r da se̱ na no̱ng ko-uyan. 19 Ko̱wana pase̱ bo̱r-u re̱k-ya u̱ te̱k-u̱ bo̱r-u̱s sin-se̱ tu̱msu̱ wa ko̱se̱ u̱t-ne̱t e̱ pas, na do̱'e̱ fagu̱ wa yu̱ re̱k-ya u̱ te̱k-u̱ faru̱k-du̱ u-Ru̱. Wa hene kabe̱ rem-su̱ u-bo̱r sin-se̱ wa ko̱se̱ e̱ke̱n ne̱ na do̱'e̱ fagu̱ wa yu̱ yat-ya u̱ te̱k-u̱ faru̱k-du̱ u-Ru̱. 20 U̱m o̱ waru̱ no̱ a no̱ zege̱ Farisa-ne̱ u̱ a-ko̱se̱-tu̱ rem-su̱ u-bo̱r ne̱ u̱ no̱m-du̱ no̱m-u̱t so̱-to̱ da, no̱ za cwa-du̱ faru̱k-du̱ u-Ru̱ da.
Ye̱so̱ no̱ng u̱t-ko̱se̱ u̱ mo̱t-tu̱ u̱s-ryab
(Ruka 12:57-59)
21 <<No̱ ho̱k na zu̱u̱g ne̱t-tu̱ da-u̱ dim, <A e̱ ho̱ ne̱t da, ko̱ wa ho̱ ne̱t na hu̱u̱tu̱ wa u̱ be-du̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem.>* 22 Se̱di u̱m o̱ waru̱ no̱ ko̱wana o̱ u̱s-ryab su̱ o̱r-u̱ wa na de̱ kwu̱pu̱ wa u̱s-rem. Tu̱msu̱ ko̱wana zu̱ye̱ o̱r-u̱ wa, <M-zan,> mo̱ro̱g-du̱ u̱t-ne̱nge̱n de̱ kwu̱pu̱ wa u̱s-rem. Wu̱ fage̱ o̱r-u̱ wa <Rag!> wa o̱ fu̱n-yu̱ ha-mu̱ bu-u u-ra.
23 <<Remu̱ iya, a bo̱ o̱ no̱m-du̱ u-nya u̱r-sak u-me̱ be-du̱ u̱r-shu̱'u̱t du̱ Wa-ko̱-uyan se̱ bo̱ baku̱s u̱zu̱ bo̱ no̱ngu̱ waku̱n no̱m-u̱ kame̱ da. 24 Yage̱ no̱m-tu̱ u-nya' u̱ ró u̱-shu̱ u̱r-sak bo̱ do̱'e̱ u̱du̱ wa. Ko̱n wa wa no̱mu̱ bo̱ u̱r-ho̱ remu̱ no̱mu̱ bo̱ no̱mu̱ wa. Se̱ bo̱ haan bo̱ yase̱ no̱m-tu̱ nya-u ró u̱du̱ u-Ru̱.
25 <<A waku̱n o̱ hu̱u̱tu̱ bo̱ u̱ be-du̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem, sa u-mang no̱ wa ne̱ za naas u-da. No̱mo̱n iya du̱gu̱ u-fu̱n, a-za iya da wa de̱ hu̱u̱tu̱ bo̱ u̱du̱ wa kwu̱p-du̱ u̱s-rem, wa kwu̱p-du̱ u̱s-rem de̱ hen u̱ yasu̱ bo̱ u̱du̱ no̱m u̱s-ko̱m, no̱m u̱s-ko̱m tu̱msu̱ e̱ hu̱u̱t bo̱ u̱ bu-u̱ m-to̱k. 26 U̱m o̱ waru̱ no̱ u̱t-nip bo̱ da rwu̱u̱n u̱ku̱n da se̱ bo̱ to̱po̱k no̱mu̱ na shu̱t-ne̱ wa u-be̱e̱t.
U̱t-ko̱se̱ u̱ mo̱ttu̱ m-o̱
27 <<No̱ ho̱k bo̱r-tu̱ u-Ru̱ u̱zu̱, <A no̱ no̱m m-o̱ da.> 28 Se̱di u̱m o̱ waru̱ no̱, ko̱wana gwate̱ ne̱ta gwat u̱zu̱ wa roog u̱ wa ne̱, wa taaste̱ m-o̱ u̱ wa ne̱ u̱-me̱ jab-u̱ wa. 29 A is-du̱ kom u̱t-cwa u̱ ró u̱ o̱ wadu̱ bo̱ u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as, hoste̱ de̱ bo̱ rest taas bo̱ no̱m u̱t-ba'as. Ze̱k u̱r-zwar bo̱ taag u̱ o̱g-du̱ u̱r-gan du̱ war-u ró, u̱zu̱ na gun bo̱ u-ra u̱ o̱g-tu̱ war-u ró ne̱ u̱t-be̱e̱t. 30 A kom u̱t-cwa ró o̱ wadu̱ bo̱ u̱ no̱m-du̱ u̱t-ba'as, kupse̱ o̱ bo̱ rest. Ze̱k u̱r-zwar u̱ bo̱ taag u̱ o̱g-du̱ u̱r-gan du̱ war-u ró u̱zu̱ na gun bo̱ u-ra u̱ o̱g-tu̱ war-u ró ne̱ u̱t-be̱e̱t.
U̱t-ko̱se̱ u̱ mo̱ttu̱ yan-du̱ ne̱ta
(Mati 19:9; Mark 10:11-12; Ruka 16:18)
31 <<Tu̱msu̱ na wargu̱ no̱ u̱zu̱, <Ko̱wana yane̱ ne̱ta wa, wa zatte̱ ka u̱t-no̱m da, se̱ wa yaag wa ran-u̱ u̱t-yan.> 32 Tu̱msu̱ u̱m o̱ waru̱ no̱ u̱zu̱, ko̱wana yane̱ ne̱ta wa, a-za remu̱ ba'as-tu̱ m-o̱ da, wa wa'ag wa-u-as. Tu̱msu̱ wu̱ gaye̱ ne̱ta-yu̱ na yanne̱ wa no̱ng m-o̱ u̱ wa ne̱.
Ko̱se̱-u̱t Ye̱so̱ u̱ mo̱ttu̱ u̱s-to̱nd
33 <<No̱ ho̱k na wargu̱ ne̱t-tu̱ da-u̱ dim a e̱ no̱m to̱nd-su̱ u̱s-bi da, <A no̱ pas no̱mu̱ no̱ nomte̱ este̱du̱ u̱s-rem da, se̱di ne̱tu̱ no̱m no̱m-u̱ wa nomte̱ este̱du̱ u̱s-rem u̱du̱ Yawe.>§ 34 Tu̱msu̱ no̱m u̱m waru̱ no̱ u̱zu̱, a no̱ no̱m u̱s-to̱nd da, ko̱ u̱ do̱m u-ru̱, remu̱ u̱zu̱ be-du̱ u̱r-shu̱'u̱t du̱ u-Ru̱ de̱ du̱ u̱r-faru̱k u̱ wa. 35 Tu̱msu̱ a no̱ to̱n-de̱ u-dak ne̱ da, remu̱ u̱zu̱ ku̱na Ru̱-u̱ cinte̱ na-u̱s wa. Tu̱msu̱ a no̱ to̱nd u̱ Urusharima ne̱ da, remu̱ u̱zu̱ bo̱-u yat-o̱ u̱ Farkina-ne̱ o̱. 36 A-bo̱ to̱n-de̱ tu̱msu̱ u̱ hi-du̱ war ró ne̱ da, remu̱ u̱zu̱ ko̱ hi-u ró u-gan bo̱ za keru̱ mutu̱ ya u̱ pus-ya ko̱ u̱ rim-ya da. 37 A no̱ u̱t-sa no̱m-du̱ o̱ko̱n no̱mu̱ kame̱ no̱ zu̱, <U̱, me̱ u̱t-no̱m,> ko̱ <O'o, u̱m za u̱t-no̱m da.> No̱m-u̱ ze̱ge̱ iya du̱ faru̱k-u̱ no̱m u̱s-te de̱ o̱ rwu̱tu̱n.
To̱p-du̱ u̱r-mag
(Ruka 6:29-30)
38 <<No̱ ho̱k no̱m-tu̱ a-ko̱se̱-tu̱ u-bo̱r ne̱ zu̱ye̱, u̱zu̱ bo̱r-u̱t zu̱u̱g, <Wu̱ nase̱ is-du̱ o̱r-u̱ wa, waku̱n de̱ na-su̱ du̱ wa is-de̱. Wu̱ tu̱msu̱ fare̱ nin-yu̱ o̱r-u̱ wa, waku̱n de̱ far-du̱ yu̱ wa nin-ya.>* 39 Tu̱msu̱ u̱m o̱ waru̱ no̱ a no̱ to̱p waku̱n u̱ no̱m-u yo̱-o̱ remu̱ zu̱ wa no̱ngu̱ no̱m-u̱t yo̱-to̱ da. A waku̱n u̱ gapu̱ bo̱ u̱ gar-yu̱ kom u̱s-cwa bir u̱ gar-yu̱ kuse̱. 40 A waku̱n u̱t-sa wa hu̱u̱t bo̱ u̱ be-du̱ kwu̱p-du̱ u̱s-rem remu̱ u̱zu̱ wa o̱ngte̱ to̱ggo̱-u ró, yasu̱ wa to̱ggo̱-yu̱ do̱m. 41 A karma-yu̱ wa bo̱ u̱ kabu̱ wa u̱r-ba u̱ ha-mu̱ u-mer u-gan u̱r-be̱b, no̱m ha-mu̱ u̱s-me̱r u̱s-yu̱r u̱ wa ne̱. 42 A waku̱n u̱ ko̱nu̱ bo̱ u-no̱m, ya' wa. Wu̱ haane̱ m-se̱g u̱du̱ ró, a-bo̱ hoos wa da.
Cwanu̱n hu̱u̱b-u̱t yo̱-to̱ no̱.
(Ruka 6:27-28,32-36)
43 <<No̱ ho̱k Mosa panu̱g u̱zu̱, <Cwanu̱n o̱r-u̱t no̱ ne̱,> no̱ gu̱gu̱m i gu̱gmu̱ no̱ ne̱. 44 Se̱di u̱m o̱ waru̱ no̱, cwanu̱n i gu̱gmu̱ no̱ ne̱, i o̱ ne̱ u̱ yadu̱ no̱ u̱r-ko̱b no̱mu̱n e̱ u̱s-to̱o̱g. 45 No̱mo̱n iya remu̱ no̱ shu̱'u̱te̱ ya'agu̱ U̱so-u no̱ wu̱ o̱ u̱ do̱m u-ru̱. Wa wu̱' ho̱-du̱ ya' m-zu̱n u̱du̱ ne̱t-u̱t so̱-to̱ u̱du̱ tu̱ za so̱-to̱ ne̱. Wa rob u-yu̱ u̱du̱ ne̱t-u̱t so̱-to̱ ne̱ u̱ tu̱ yo̱-to̱ ne̱. 46 A no̱ o̱ cwan-tu̱ i o̱ cwan-u̱t no̱ ne̱, ¿yan to̱p-o̱ no̱ de̱ u̱t-kwu̱m? Ko̱ a-o̱nku̱ shik tar ne̱ iya o̱ e̱ nomte̱! 47 A no̱ o̱ vu̱k-su̱ o̱r-u̱t no̱ u̱ war'e̱, ¿yan-o̱ u̱ no̱ nome̱ u̱ no̱ zekte̱ e̱ke̱n ne̱? Ko̱ i nape̱ u-Ru̱ da, e̱ nom iya! 48 U̱ remu̱ iya, se̱ no̱ shu̱'u̱t shu̱yi-shu̱yi u̱ka U̱so-u no̱ u̱ do̱m u-ru̱ o̱tte̱ u-shu̱yi shu̱yi.
* 5:21 Gwat tu̱msu̱: Rwu̱u̱ 20:13; Muut 5:17. 5:27 Gwat tu̱msu̱: Rwu̱u̱ 20:14; Muut 5:18. 5:31 Gwat tu̱msu̱: Muut 24:1. § 5:33 Gwat tu̱msu̱: Ogor 30:2. * 5:38 Gwat tu̱msu̱: Rwu̱u̱ 21:24; To̱o̱g 24:20; Muut 19:21. 5:43 Gwat tu̱msu̱: To̱o̱g 19:18.