☰ Luke 2
The birth of Jesus—4 BC
2
1 Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐξῆλθεν δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην. 2 Αὕτη ἡ * ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρηνίου. 3 Καὶ ἐπορεύοντο πάντες ἀπογράφεσθαι, ἕκαστος εἰς τὴν ἰδίαν† πόλιν.
At night, in Bethlehem, the Savior is born
4 Ἀνέβη δὲ καὶ Ἰωσὴφ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας, ἐκ πόλεως Ναζαρέτ,‡ εἰς τὴν Ἰουδαίαν, εἰς πόλιν Δαυὶδ ἥτις καλεῖται Βηθλέεμ, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυίδ, 5 ἀπογράψασθαι σὺν Μαριάμ, τῇ μεμνηστευμένῃ§ αὐτῷ γυναικί,* οὔσῃ ἐγκύῳ. 6 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἐκεῖ ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ τεκεῖν αὐτήν· 7 καὶ ἔτεκεν τὸν Υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ† φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι.
Angels and shepherds
8 Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ, ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν. 9 Καὶ ἰδού,‡ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς, καὶ ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν. 10 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ ἄγγελος· «Μὴ φοβεῖσθε, ἰδοὺ γάρ, εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ· 11 ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ, ὅς ἐστιν Χριστὸς Κύριος, ἐν πόλει Δαυίδ. 12 Καὶ τοῦτο ὑμῖν τὸ σημεῖον· εὑρήσετε§ Βρέφος ἐσπαργανωμένον, κείμενον* ἐν† φάτνῃ.» 13 Καὶ ἐξαίφνης ἐγένετο σὺν τῷ ἀγγέλῳ πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου αἰνούντων τὸν Θεὸν καὶ λεγόντων, 14 «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.»‡
Shepherds go and report
15 Καὶ ἐγένετο ὡς ἀπῆλθον ἀπ᾿ αὐτῶν εἰς τὸν οὐρανὸν οἱ ἄγγελοι, καὶ οἱ ἄνθρωποι,§ οἱ ποιμένες, εἶπον* πρὸς ἀλλήλους, «Διέλθωμεν δὴ ἕως Βηθλέεμ καὶ ἴδωμεν τὸ ῥῆμα τοῦτο τὸ γεγονός, ὃ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν ἡμῖν.» 16 Καὶ ἦλθον† σπεύσαντες καὶ ἀνεῦρον‡ τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσήφ, καὶ τὸ Βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ. 17 Ἰδόντες δὲ διεγνώρισαν§ περὶ τοῦ ῥήματος τοῦ λαληθέντος αὐτοῖς περὶ τοῦ παιδίου τούτου. 18 Καὶ πάντες οἱ ἀκούσαντες ἐθαύμασαν περὶ τῶν λαληθέντων ὑπὸ τῶν ποιμένων πρὸς αὐτούς. 19 Ἡ δὲ Μαριὰμ πάντα συνετήρει τὰ ῥήματα ταῦτα, συμβάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. 20 Καὶ ὑπέστρεψαν* οἱ ποιμένες δοξάζοντες καὶ αἰνοῦντες τὸν Θεὸν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἤκουσαν καὶ εἶδον, καθὼς ἐλαλήθη πρὸς αὐτούς.
Jesus is named
21 Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν† ἡμέραι ὀκτὼ τοῦ περιτεμεῖν αὐτόν,‡ καὶ ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦς, τὸ κληθὲν ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου πρὸ τοῦ συλληφθῆναι§ αὐτὸν ἐν τῇ κοιλίᾳ.
Jesus is presented to God
22 Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν* κατὰ τὸν νόμον Μωσέως,† ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ 23 (καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου ὅτι «Πᾶν ἄρσεν διανοῖγον‡ μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται»), 24 καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν§ νόμῳ Κυρίου, «ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς* περιστερῶν.»
Simeon
25 Καὶ ἰδού, ἦν ἄνθρωπος† ἐν Ἱερουσαλὴμ‡ ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν Ἅγιον§ ἐπ᾿ αὐτόν. 26 (Καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ * ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου.) 27 Καὶ ἦλθεν ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν· καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον Ἰησοῦν, τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ, 28 καὶ αὐτὸς ἐδέξατο αὐτὸ† εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ‡ καὶ εὐλόγησεν τὸν Θεὸν καὶ εἶπεν· 29 «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου, ἐν εἰρήνῃ, 30 ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, 31 ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν· 32 φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν, καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ.» 33 Καὶ ἦν Ἰωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ§ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ.
34 Καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Συμεών, καὶ εἶπεν πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ· «Ἰδού, οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ, καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον 35 (καὶ σοῦ δὲ* αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ῥομφαία), ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί.»
Anna
36 Καὶ ἦν Ἄννα προφῆτις, θυγάτηρ Φανουήλ, ἐκ φυλῆς Ἀσήρ—αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ζήσασα ἔτη μετὰ ἀνδρὸς ἑπτὰ† ἀπὸ τῆς παρθενίας αὐτῆς 37 καὶ αὐτὴ χήρα ὡς‡ ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων—ἣ οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ§ τοῦ ἱεροῦ, νηστείαις καὶ δεήσεσιν λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν. 38 Καὶ αὕτη, αὐτῇ* τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα, ἀνθωμολογεῖτο τῷ Κυρίῳ,† καὶ ἐλάλει περὶ Αὐτοῦ πᾶσιν τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν‡ Ἱερουσαλήμ.
Back to Natsareth
39 Καὶ ὡς ἐτέλεσαν ἅπαντα§ τὰ* κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ὑπέστρεψαν† εἰς τὴν Γαλιλαίαν, εἰς τὴν‡ πόλιν ἑαυτῶν,§ Ναζαρέτ.* 40 Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανεν καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι,† πληρούμενον σοφίας·‡ καί, χάρις Θεοῦ ἦν ἐπ᾿ αὐτῷ.§
A twelve-year-old Boy
41 Καὶ ἐπορεύοντο οἱ γονεῖς αὐτοῦ κατ᾿ ἔτος εἰς Ἱερουσαλὴμ τῇ ἑορτῇ τοῦ Πάσχα· 42 καὶ ὅτε ἐγένετο ἐτῶν δώδεκα, ἀναβάντων αὐτῶν* εἰς Ἱεροσόλυμα† κατὰ τὸ ἔθος τῆς ἑορτῆς. 43 Καὶ τελειωσάντων τὰς ἡμέρας, ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτούς, ὑπέμεινεν Ἰησοῦς ὁ Παῖς ἐν Ἱερουσαλήμ· καὶ οὐκ ἔγνω‡ Ἰωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ§ αὐτοῦ. 44 Νομίσαντες δὲ αὐτὸν ἐν τῇ συνοδίᾳ εἶναι,* ἦλθον ἡμέρας ὁδόν, καὶ ἀνεζήτουν αὐτὸν ἐν τοῖς συγγενέσιν† καὶ ἐν τοῖς γνωστοῖς.‡ 45 Καὶ μὴ εὑρόντες αὐτόν,§ ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ ζητοῦντες* αὐτόν. 46 Καὶ ἐγένετο μεθ᾿† ἡμέρας τρεῖς εὗρον αὐτὸν ἐν τῷ ἱερῷ, καθεζόμενον ἐν μέσῳ τῶν διδασκάλων, καὶ ἀκούοντα αὐτῶν καὶ ἐπερωτῶντα αὐτούς. 47 (Ἐξίσταντο δὲ πάντες οἱ ἀκούοντες αὐτοῦ ἐπὶ τῇ συνέσει καὶ ταῖς ἀποκρίσεσιν αὐτοῦ.)
48 Καὶ ἰδόντες αὐτὸν ἐξεπλάγησαν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἡ μήτηρ αὐτοῦ εἶπεν·‡ «Τέκνον, τί ἐποίησας ἡμῖν οὕτως; Ἰδού, ὁ πατήρ σου κἀγὼ ὀδυνώμενοι ἐζητοῦμέν σε.» 49 Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς· «Τί ὅτι ἐζητεῖτέ με; Οὐκ ᾔδειτε ὅτι ἐν τοῖς τοῦ Πατρός μου δεῖ εἶναί με;» 50 Καὶ αὐτοὶ οὐ συνῆκαν τὸ ῥῆμα ὃ ἐλάλησεν αὐτοῖς.
51 Καὶ κατέβη μετ᾿ αὐτῶν καὶ ἦλθεν εἰς Ναζαρέτ,§ καὶ ἦν ὑποτασσόμενος αὐτοῖς. Καὶ ἡ * μήτηρ αὐτοῦ διετήρει πάντα τὰ ῥήματα ταῦτα† ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. 52 Καὶ Ἰησοῦς προέκοπτεν‡ σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ, καὶ χάριτι παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις.
* 2:2 η f35 ℵA,C,W [99.4%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — B,D [0.6%] NU † 2:3 ιδιαν f35 A,C [99.3%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ εαυτου B,D,W [0.7%] NU ¦ εαυτων ℵ ‡ 2:4 ναζαρετ f35 B,W [73%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ναζαρεθ ℵD [26.5%] NU ¦ ναζαραθ A,C [0.5%] § 2:5 μεμνηστευμενη f35 [99%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ εμνηστευμενη ℵA,B,C,D [0.6%] NU ¦ εμεμνηστευμενη C ¦ two other variants [0.4%] * 2:5 γυναικι f35 A [98.4%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,CvD,W [1.6%] NU † 2:7 τη f35 [95.3%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵA,B,D,W [4.7%] NU ‡ 2:9 ιδου f35 A,D [99.2%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,W [0.8%] NU § 2:12 ευρησετε f35 B,D [87%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ ευρησεται ℵA,W [13%] * 2:12 κειμενον f35 A [94%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ και 1 B,W [3.5%] NU ¦ — ℵD [2.5%] † 2:12 εν f35 ℵA,B,D,W [90%] CP,HF,RP,OC,NU ¦ 1 τη [10%] TR ‡ 2:14 ευδοκια f35 (99.4%) CP,HF,RP,TR,OC ¦ ευδοκιας ℵA,B,D,W (0.4%) NU ¦ two other readings (0.2%) [1627 MSS x 6 MSS, according to Text und Textwert] § 2:15 και οι ανθρωποι f35 A,D (97.7%) CP,HF,RP,TR,OC ¦ και (1.1%) ¦ — (ℵ)B,W (1.1%) NU ¦ one other variant (1%) * 2:15 ειπον f35 A,D [99%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ελαλουν ℵB,W [0.5%] NU ¦ ειπαν [0.5%] † 2:16 ηλθον f35 ℵD,W [98.2%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ηλθαν B [0.2%] NU ¦ απηλθον [1.6%] ‡ 2:16 ανευρον f35 ℵA [92.2%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ανευραν B,NU ¦ ευρον D,W [6%] ¦ ηυραν [0.7%] ¦ ευραν [0.1%] § 2:17 διεγνωρισαν f35 A [97.8%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ εγνωρισαν ℵB,D,W [2.2%] NU * 2:20 υπεστρεψαν f35 ℵA,B,D,W [97.4%] CP,HF,RP,OC,NU ¦ επεστρεψαν [2.6%] TR † 2:21 επλησθησαν f35 ℵA,B,W [82%] CP,HF,RP,TR,NU ¦ 1 αι D [18%] OC ‡ 2:21 αυτον f35 ℵA,B,W [65%] CP,HF,RP,NU ¦ το παιδον D [32%] TR,OC ¦ αυτο [3%] § 2:21 συλληφθηναι f35 [99.1%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ συλλημφθηναι ℵA,B [0.8%] NU ¦ συνλημφθηναι D,W * 2:22 αυτων f35 ℵA,B,W [90%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ αυτου D [10%] † 2:22 μωσεως f35 A [62%] CP,HF,RP,TR ¦ μωυσεως ℵB,D,W [35%] OC,NU ¦ μωυσεος [3%] ‡ 2:23 διανοιγον f35 A,B,D,W [88%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ διανοιγων ℵN [12%] § 2:24 εν f35 A,N [99%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ 1 τω ℵB,D,W [1%] NU * 2:24 νεοσσους f35 A,D,N [85%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ νοσσους ℵB,W [15%] NU † 2:25 ην ανθρωπος f35 A,D,N [99%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ~ 21 ℵB,W [1%] NU ‡ 2:25 ιερουσαλημ rell ¦ ιεροσολυμοις OC § 2:25 ην αγιον f35 ℵA,B,W [83%] CP,HF,RP,OC,NU ¦ ~ 21 D,N [17%] TR * 2:26 πριν η f35 A,D,N [91%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ 12 αν [0.5%] [NU] ¦ 1 αν B [0.5%] ¦ 1 W [8%] ¦ εως αν ℵ † 2:28 αυτο f35 ℵA,B,D,N,W [70%] CP,HF,RP,TR,NU ¦ αυτον [30%] OC ‡ 2:28 αυτου f35 A,D,N [96%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,W [4%] NU § 2:33 (ο A,N 2.2%) ιωσηφ και η μητηρ αυτου (−α. N 0.5%) f35 (A)(N) (98.8%) CP,HF,RP,TR,OC ¦ ο πατηρ 5 (−α. 0.3%) 234 (+αυτου ℵ 0.4%) (ℵ)B,D,W (0.9%) NU ¦ three other variants (0.3%) * 2:35 δε f35 ℵA,D,N [99.6%] CP,HF,RP,TR,OC[NU] ¦ — B,W [0.4%] † 2:36 ετη μετα ανδρος επτα f35 [88%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ~ 2314 ℵB,N,W [5.2%] NU ¦ ~ 1423 A,D [6.8%] ‡ 2:37 ως f35 W [98.5%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ εως ℵA,B,N [1.1%] NU ¦ — D [0.4%] § 2:37 απο f35 A,N [98.7%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — B,D,W [1.3%] NU ¦ εκ ℵ * 2:38 αὑτη αὐτη f35 [93%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ 1 A,B,W [4.5%] ¦ 2 ℵD,N [2.5%] NU † 2:38 κυριω f35 A [99.3%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ θεω ℵB,D,N,W [0.7%] NU ‡ 2:38 εν f35 A,D,N [94.5%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,W [5.5%] NU § 2:39 απαντα f35 A,D [95.8%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ παντα ℵB,N,W [4.2%] NU * 2:39 τα f35 A,B,W [87%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ — ℵD,N [13%] † 2:39 υπεστρεψαν f35 A,D,N [99.6%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ επεστρεψαν (ℵ)B,W [0.4%] NU ‡ 2:39 την f35 A,N [98%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,D,W [2%] NU § 2:39 εαυτων f35 ℵA,B,D,N,W [65%] CP,HF,RP,OC,NU ¦ αυτων [35%] TR * 2:39 ναζαρετ f35 ℵN,W [63%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ναζαρεθ Bv(D) [35.3%] NU ¦ ναζαρατ A [0.3%] ¦ ναζαραθ [1.4%] † 2:40 πνευματι f35 A,N [99.6%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,D,W [0.4%] NU ‡ 2:40 σοφιας f35 ℵA,D,N [99.5%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ σοφια B,W [0.5%] NU § 2:40 αυτω f35 (D) [41%] ¦ αυτο ℵA,B,N,W [58%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ αυτον [1%] [The dative is better—the grace was resting on Him all the time.] * 2:42 αναβαντων αυτων f35 N [90%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ αναβαινοντων 2 (ℵ)A,B,W [9.6%] NU ¦ ανεβησαν (D) [0.4%] † 2:42 εις ιεροσολυμα f35 A,CvD(N) [99.5%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,W [0.5%] NU ‡ 2:43 εγνω f35 A,C,N [96.4%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ εγνωσαν ℵB,D,W [3.6%] NU § 2:43 ιωσηφ και η μητηρ f35 A,C,N [97.1%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ οι γονεις ℵB,D,W [2.9%] NU * 2:44 εν τη συνοδια ειναι f35 A,C(N) [99%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ~ 4123 ℵB,D,W [1%] NU † 2:44 συγγενεσιν f35 ℵA,C(D) [86%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ συγγενευσιν B,N,W [14%] NU ‡ 2:44 και εν τοις γνωστοις f35 D [85%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ 134 A,B,C,N,W [14.9%] NU ¦ — ℵ [0.1%] § 2:45 αυτον f35 A,N [98.5%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,C(D)W [1.5%] NU * 2:45 ζητουντες f35 ℵA,N [95%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ αναζητουντες B,C,D,W [4.3%] NU ¦ επιζητουντες [0.7%] † 2:46 μεθ f35 A,C,D,N [95.8%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ μετα ℵB,W [4.2%] NU ‡ 2:48 προς αυτον η μητηρ αυτου ειπεν f35 A,N [98.6%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ~ 612345 ℵB,C,D,W [1.4%] NU § 2:51 ναζαρετ f35 ℵC,W [60%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ ναζαρεθ B,D [38.5%] NU ¦ ναζαρατ A,N [0.3%] ¦ ναζαραθ [1.2%] * 2:51 και η f35 ℵA,B,C,N,W [83.5%] CP,HF,RP,TR,OC,NU ¦ ~ 2 δε D [16.5%] † 2:51 ταυτα f35 A,C,N [98.4%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ — ℵB,D,W [1.6%] NU ‡ 2:52 προεκοπτεν f35 A,C,D,N [99.7%] CP,HF,RP,TR,OC ¦ 1 εν τη ℵ [0.1%] [NU] ¦ 1 τη B,W [0.2%]
☰