EGETABU GIA
YEREMIA
Ogochaakera
Omobani Yeremia nigo amenyete nagokora emeremo yaye yobobani ase omoerio bw’emiaka yagatano nakabere na omochakano bw’emiaka yagatanonomo magega Yeso ataraiborwa, emiaka meke igo magega Abayuda batarairwa obosomba ase omwaka 586. Goetania okorandia, gwa Yeremia, egetabu eke nigo kebwate amang’ana igoro yokorangerigwa, boigo namatemwa ayio amonyorete ase emeremo yaye yobobani.
Yeremia nigo aiboretwe ase enka yabokwaani, Omonene akamorangeria ekero arenge omosae omoke erio abe omotomwa oye. Yeremia nigo arenge omonto obwate enkoro enkanyeku korende nigo arenge gotogonyera ababani b’oborimo, boigo nabarwoti nabakuani, nonya nabaanto bonsi ense engima ya’baisraeli. Nigo atebeetie Abaisraeli buna korwania abakaridayo abwo konya baababoereire kobarwani nigo ere emeremo yabosa na nigo ere mamincha yokogania kwa Nyasae. Ase igo abanto tibamwancha bakarigia komoita ase chingaki chinyinge.
Yeremia nigo abaenekeretie buna hekalu ya Yerusalemu goika yarenge gosarigwa nabaanto koirwa omosomba ase ense ya’Bababeli. Erio bakaroberia bakamoira ase ense ya Misiri na gokagera buna bamokorire, korende amang’ana aye nigo agendererete gosamba buna omorero.
Yeremia nigo akoinyorwa mono ase amang’ana aye igoro yokobwatana okoyia (Yer 31:31-34) amang’ana ayio atumegete ase ensemo yakabere yegetabu eyio ere okobwatana okoyia igoro ya Yeso Kristo, oyio ore omobwatania o Nyasae na Mwanyabaanto (Abai 8:8-12).
Chinsemo chikobwatia nigo chire echiengencho enene ase egetabu eke gia Yeremia.
Egesieri 1-25 ensemo eye nigo egokwanera amang’ana igoro ya Yeremia, okorangerigwa kwaye, obokoreri bwaye buna omobani, boigo nemechando yamonyorete chingaki chi’okogamba kwo’morwoti Yosia, omorwoti Yoakimu, boigo no’morwoti Sedekia.
Egesieri 26-45 Ensemo eye nigo egokwanera igoro yamangana ayio Yeremia akwanete, boigo nemeremo eyio akorete ase chingaki chiaye chi’omoerio magega yoborwoti bw’Abayuda gosarigwa. Abaringoria abange ba Bibilia nigo bakorengereria buna amang’ana amange akwanire ase ensemo eye nigo arigetwe nomoriki, oyio orenge omosani o Yeremia orenge korokwa Baruku.
Egesieri 46-51 Buna korengana egetabu gia Isaya, boigo negetabu eke gia Yeremia amang’ana yog okuurera igoro yebisaku binde, Misiri, Filisiti, Moabu, Amoni, Edomu, Damesiki, Arabia, Elamu, boigo na Babiloni.
Egesieri 52 egetabu eke nigo kegokorera omogano igoro yamangana akoregete boigo nokoboerwa kwomochie Oyerusalemu, nabaanto koirwa obosomba aria ase ense ya Babuloni (2 Abarwoti 24:18—25:30).
Okobagwa kw’egetabu eke:
Okorangerigwa kwa Yeremia 1:1-9
Obobani ase engaki y’okogamba kwa Yosia, na Yehoyakimu, na Yehoyakini, na Zedekia 2:1—25:38
Ayakoregete ase obogima bwa Yeremia 26:1—45:5
Obobani igoro y’abanto b’ebisaku 46:1—51:64
Okogwa kwa Yerusalemu 52:1-34
Ⅰ
Ⅰ Aya akobwatia namang’ana a Yeremia, mosinto o Hilikia, oyo orenge oyomo bw’abakuani abarenge ase omochie bw’Anatoti, agwo ase orogongo rwa Benjamini.
Ⅱ Ring’ana ri’Omonene rigacha ase Yeremia ase omwaka o ikomi na gatato bw’okogamba kwa Yosia mosinto bw’Amoni, omorwoti bw’Abayuda.
Ⅲ Naende rikamocheera ekero Yehoyakimu, mosinto o Yosia, arenge omorwoti bw’Abayuda. Magega y’ayio Omonene akaba ogokwana nere ase chingaki chinyinge goika omoerio bw’omwaka o ikomi na rimo bw’okogamba gwa Zedekia mosinto o Yosia, omorwoti bw’Abayuda, na omoerio bw’omotienyi o gatano bw’omwaka oria, ekero abanto ba Yerusalemu boosetwe bakairwa ase obosomba.
Yeremia okorangerigwa
Ⅳ Ring’ana ri’Omonene rigacha ase ’nde riganteebia:
Ⅴ “Ekero konya ntaragotonga ase enda ya nyoko nakomanyete, na ekero konya otaraiborwa nagwatananete; nigo nagochorete obe omobani bw’ebisaku.”
Ⅵ Erio nkamoiraneria, “Oo! Omonene! Inche tinkomanya gokwana, ekiagera inde omwana omoke.”
Ⅶ Korende Omonene aganteebia, “Tobaisa gokwana ng’a aye nomwana omoke ore, korende ase abanto bande bonsi ndagotome, goika ogende, na amang’ana ande onsi ndagochike, naro orabateebie.
Ⅷ Tobaisa kobairoka, ekiagera inche nigo inde amo naye kogokonya. Inche Omonene nakwanire.”
Ⅸ Omonene akarambora okoboko kwaye, agakuna omonwa one, aganteebia, “Rora, nabekire amang’ana aane ime ase omonwa oo.
Ⅹ Naama! Rituko ria reero nakoeire okobua igoro y’ebisaku, na igoro y’amarwoti, obe kogosimora na gotagora, kogosaria na koonchorana, koagacha na gosimeka.”
Amaroro abere
Ⅺ Ring’ana ri’Omonene rigacha ase ’nde, riganteebia: “Yeremia, ngento ki orooche?”
Nkamoiraneria, “Nigo ndoche orosagia ruo’mote okorokwa omolozi.”
Ⅻ Eri’Omonene aganteebia, “Kwarorire boronge, ekiagera inche nigo ntengerete, indore ng’a ring’ana riane riaikeranire ase ekeene.”
ⅩⅢ Naende ring’ana ri’Omonene rigacha ase ’nde eria kabere, rikamboria: “Ngento ki orooche?”
Nkairaneria, “Nigo ndonche enyongo egotogota; omonwa oye nigo orochie gocha aa korwa sugusu.”
ⅩⅣ Eri’Omonene aganteebia, “Obobe nabotuboke korwa sugusu, erinde bobachere abanto bonsi bare ase ense eye.
ⅩⅤ Rora, inche Omonene nigo ngoteeba: Nkorangeria nde ebisaku bionsi bi’amarwoti a sugusu bichiche aa. Abarwoti babo mbatenenie ebirogo biabo bi’obonene agwo ase abanto bagosoera ase ebiita bia Yerusalemu, na ase chindwaki chiaye chinsemo chionsi, boigo nase emechie yonsi y’Abayuda.
ⅩⅥ Ninachere abanto b’aroro ekiina mbae egesusuro ase engencho y’obobe bwabo, ekiagera bantigire inche, basambeire chinyasae ching’ao ubani, naende basasimire emeremo y’amaboko abo.
ⅩⅦ Korende aye kabe omoremu, oimoke, ogende obateebie amang’ana onsi nkogochika. Tobaisa koboboa. Oise koboboa, inche nigo ndakwoboyie ase amasio abo.
ⅩⅧ Naama! Ase rituko ria reero nagokong’irie obe buna omochie ogiteire chindwaki, na buna esiiro y’ekioma, naende buna chindwaki chi’etai. Nigo orabe kogotenena bokong’u, tokobugwa nense eye yonsi, gose nabarwoti b’Abayuda, gose abanene b’oborwoti boria, gose abakuani b’aroro, gose abanto bonsi b’ense eye.
ⅩⅨ Barabwo mbakorwanie, korende tibagokobua, ekiagera inche nigo inde amo naye noboseemia. Nabo inche Omonene ngoteeba.”