12
Kari bulu-duraymaka.
Bama wubul bajaku murumarin. Kanbalda jina nyarril-nyarrin. Jesusangka nyunguwunbu jawun-karranda yalaman, “Mumbarmaka Pharisee-warranka. Jana yala yeast. Bama yala yeast, jana bulu-durayku bundandari. Yurra kari bulu-durayku bundari yala Pharisee-warra. Bama nguba jurrilmalmal nyulu junkayku bundanday, yamba juma bamangka wubulduku nyajil, nyulu buyunku bundanday. Kaki yundu kuku kiraynjaku balkal nguwul-nguwulbu, bama wubulku juma binalmalkuda. Kaki yundu yayngkarabu balkal kananga bayanba, juma bama binalmal, yiringkurrku yirrkay.”
Bamanka kari yinyilmaka.
Jesusangka yalaman baja, “Milka-janay. Ngayu yurranda balkalda, kari yinyilmaka bamanka yurranin yarkinkaku kuninka. Jana yurranga bangkarr kunil, yamba jana yurranga wawu can't kunil. Yamba yurra Godunku yinyilmaka. Nyulu wawubu, nyulu bama yarkinkaku kunil, yungal bada-bada bayanga. Nyungunkuku yinyilmaka.
“Bamangka nguba dikal sparrow 5-bala buy-im-bunganka. Nyulu buy-im-bungal, moneybu bubanda. Dikal sparrow karrkay bajaku, yamba God jananka kari milka-wulay. Godungku yurranin yalarrku nyajin-nyajil, ngulkurrduku kujinka. Nyulu yurranka binal bajaku, nyulu yurranga mungka dukulbu countim-bungan. Yinyaynka kari yinyilmaka. Kaki nyulu dikal sparrow ngulkurrduku kujil, nyulu bama jarra mumbarabuku ngulkurrduku kujil. Nyulu bamanka wawu jirray.”
Jesus kari darrbi. Bamanda balka, “Ngayu nyungun wukurril.”
Jesusangka yalaman baja, “Kaki bamangka nyubunyinja balkal bamanda wubulbuku, ‘Jesus ngayku maja, ngayu nyungun wukurril-wukurril,’ ngayu yinya kuku yalarrku balkalda Godundumunbu angel-angelanda. Nyulu nganya kari darrbil; ngayu nyungun kari darrbilkuda. Ngayu bamanga wubulbuku yaba. Kaki bamangka bamanda balkal, ‘Jesus ngayku kari maja, ngayu nyungun kari wukurril,’ ngayu yalarrku Godundumunbu angel-angelanda balkal, ‘Nyulu bama ngayku kari.’ Ngayu bamanga wubulbuku yaba.
10 “Ngayu yaba bamanga wubulbuku. Kaki bamangka kukubu nganya buyun-damal, Godungku yinya buyun-buyun kidal. Kaki bamangka kukubu Godumu Wawu dayirr buyun-damal, Godungku yinya buyun kari kidal. God kari bajaku milka-wulay.
11 “Kaki yurra Godundumunji Wawuji, yurra ngayku jawun-karra. Jana yurranin nguba juma courtcasemunbu wundil jakalba maja-majanda jirrayanda, jakalba Jew-warranda janawunbu churchmunbu. Kari wawu-buyunmaka wanyu kuku jananda balkanka. 12 Kari. Godundumundu Wawubu yurranin binal-bungal wanyu kuku yurra jananda balkanka.”
Kuku bamanka money-jirrayanka.
13 Bama wubul yinyaymba. Nyubunyinja bamangka Jesusanda yalaman, “Teacher, ngalinyandamundu nganjanangka bubu and yamba-yamba bawan ngaykundu, and ngaykuwunbu yabanda. Yamba ngaykuwundu yabangka wubulku kujin. Yundu nyungundu balka, kanbal ngaykundu daya.”
14 Yamba Jesusangka nyungundu yalaman, “Yinya ngayku kari. Majangka yinduynjuku yinya kuku balka nyungundu. Ngayu yamba-yamba kari wamba bamanga.” 15 Jesusangka bamanda wubulimbaku balkan baja, “Mumbarmaka. Kari jumbunmaka yamba-yambaka. Bama nguba money jirray, and yamba-yamba jirray wunay. Yinyamundu moneybu and yamba-yambabu nyungun kari wawurr-wawurr-bungal.” 16 Yinyamun Jesusangka jananda yanya story balkan, “Nyubun bama rich-bala bajaku, moneyji, yamba-yambaji, bayanji yalbaynji, bubuji. 17 Nyulu yalaku milkabu baykan, ‘Ngayu mayi jirray manin ngaykuwunmun bubumun. Ngayku bayan karrkay bajaku mayika jirraynka. Ngayu wanjarrmalda?’ 18 Yinyamun nyulu nyuluku yalaman, ‘Ngayu binalda. Ngayu bayan kulbal baja, jarra yalbayku ngaral. Yinyamun ngayu ngayku mayi jirray and yamba-yamba wubulku bayanba yijarril. 19 Yinyamun ngayu ngayuku yalaku balkal, “Ngayu walay bajaku. Ngayu mayiji, yamba-yambaji ngadingka bundanka. Ngayu bunday, mayi jirray nukal, kari workmaniji baja. Yalaku ngayu wawurr-wawurrku bundanka.” ’ 20 Yamba Godungku yalaman nyungundu, ‘Yundu kiru-kari bajaku. Nyiku wujurrbu yundu wulaykuda. Wawu wulanyamun, wanjungku yunu money, yunu mayi and yunu yamba-yamba manil? Yundu junjuy-junjuy yununji kari wundil.’ ”
21 Jesusangka jananda yalaman, “Yurra kari jumbunmaka moneyka, yamba-yambaka, mayika. Kaki yurra yalaku bundanday, Godungku nyajil yurra kari milkanga Godunjiku bunday. Nyulu nyajil yurra kari milkanga yurrawunjiku wawujiku bunday.”
Godundu milka-janay.
22  Yinyamun Jesusangka jawun-karranda yalaman, “Ngayu yurranda balkalda, kari wawu-buyunmaka mayika, banaka, kambika. 23 Kaki yundu juranku bunday, yinya enoughkuda, yalada. Kari wawu-buyunmaka mayika, kambika. 24 Dikalanda wajanda miyil-janay. Jana kari diburr nandal gardenba, mayi maninka. Yamba Godungku jananda mayi dajil. God yurranka wawu jirray jarra dikalanka. 25 Kaki bama wawu-buyunmal mayika yala kambika, nyulu kari bajaku ngadingka juranku bunday, wawu-buyunmanya. 26 Kaki Godungkuku ngananin ngulkurrduku kujil juranku bundanka, ngana junjuy-junjuy wubulku nyungundu bawa, junjuy-junjuy yalbay, junjuy-junjuy buban. Kari wawu-buyunmaka. 27 Ngadiku nyubun bama rich-bala, burri Solomon. Nyulu kambi jirray, kambiji mini-miniji, ngulkurr bajaku nyajiji. Yamba yanyu nganka jarra ngulkurrijin Solomonandamunku kambika. 28 Jikan jinbalku kabumal, bamangka wayjulda. Kaki Godungku jikan ngulkurrduku kujil, nyulu yalarrku ngananin ngulkurrduku kujil. Yurra God bubanku kuku nyajil-nyajil, yamba yurra must mumbarku Godundu milka-janayarrku.
29 “Kari wawu-buyunmaka junjuynku. Kari yalamaka, ‘Ngananga mayi wanjamun? Bana wanjabu?’ Godungkuku yurranin ngulkurrduku kujil. 30 Bama Gentile-warra Godunku binal kari, jana milkanga junjuy-junjuynjiku bundanday. Yamba yurra kari yalaku bundarika. Nganjan yurranka binal yurra mayika, banaka, kambika. 31 Yinyaynka yurra Godngarr jakalba-bunga. Yinyamun nyulu yurranda dajilkuda, mayi, bana, juranku bundanka.”
Kuku ngulkurrku jiringa.
32 Jesusangka yalaman baja, “Kari yinyilmaka. Yurrawundu nganjanangka yurranin ngulkurrduku kujil. Yurra yala sheep. Nyulu Nganjan yala dingkar sheep ngulkurrduku kujil-kujil. 33 Dajiwaka bamanji yindu-yinduynji. Yamba-yamba sellim-bunga, money maninka. Yinyamun yurra money daya jananda bamanda money-karinda. Ngulkurrmaka, junkayku bunday. Yinya yala yundu junjuy-junjuy jakalba yungal wangkar-wangkar heavenba, yinyaymba kujinka. Yinyaymba kari buyun-damaji, wurrmay-baka kari walal, ngakinka. 34 Kaki yundu jumbundu bangkal, yundu milkanga moneyjiku bunday, milkanga junjuy-junjuynjiku. Kaki yundu junjuy-junjuynku kari jumbunku bunday, yundu milkanga Godunjiku bunday.”
Workingman ngulkurr.
35-36 Jesusangka jananda yanyu story balkan, “Majangka mayinga jirraymba weddingba dungan. Nyulu workingmananda yalaman, ‘Yurra kudamundu bundarika, bayan miyil-kuji. Ngayu late-bala kaday, nguba kunarangkalba. Yurra lightmunjiku bundarika, nganya kuji.’ Yala, nyulu maja nguwul-nguwuldurr kadan, nyunguwunbu jakuwaymba dudajin. Jana workingman kari warngku wunarin. Jana door jinbalku walngan majanka. Yurra yalaku yandaymaka, miyil-kuji yala jana workingmanangka. 37 Jana workingman wawurr-wawurrman, jana yandaymanya majanka. Nyulu maja yalarrku wawurr-wawurrman, jana kari warngku wunarinya. Nyulu jananin tablebu bunday-manil, mayi jirray dajil jananda. 38 Maja nguba kunarangkalba kaday, nguba mudu-wayjul-wayjul, yamba jana workingman wubulku wawurr-wawurrmal, jana maja miyil-kujinya. Yurra yalarrku miyil-janay yurrawunku majanka jiringa.” 39 Jesusangka yalaman baja, “Yurra binal kari wanja-wanja nyulu wurrmay-baka kaday bayanba walanka. Yurra binalmanyaku, yurra bayan mumbarabuku nandanyaku. 40 Yurra yalarrku ngaykunku yandaymaka. Yurra binal kari wanja-wanja ngayu kaday baja. Ngayu bamanga wubulbuku yaba.”
Workingman ngulkurr, workingman buyun.
41 Peterangka babajin, “Maja, yinya story nganjinankaku jawun-karrankaku or wubulinkaku?”
42 Majangka Jesusangka yalaman, “Yindu story nyakada. Yurra dukul ngalu-ngalumaka, yala yanyu bama yaluy storynga. Majangka nyubun workingman ngulkurr bamban foreman-bunganka yindu-yinduynku workingmananka. Nyulu bama foremanman, nyulu junkayku bundan, binal bajaku. Nyulu workingmananda yindu-yinduymbu work dajin, mayi dajin, jananin ngulkurrduku kujin. 43 Nyulu maja kala-kalbay dungan, kadan baja. Nyulu kadan baja, nyajin yinyayangka foremanangka wubulku ngulkurrduku kujinya, nyungu workingman. Nyulu foreman wawurr-wawurrmanijinda, majangka nyungun nyajinya ngulkurrduku kujinya. 44 Nyulu majangka foreman buyay-manin, yalaman, ‘Ngayu yunun maja-bungalda ngaykuwunku bayanka, yamba-yambaka, bubuku, wubulkuku.’ ” Jesusangka yalamanda, “Yurra junkayku bundarika, yalala nyulu foreman. 45 Yamba nyulu foreman nguba kari ngulkurrku bunday. Nyulu nguba nyuluku balkal, ‘Ngayku maja kariku kadan. Nyulu ngadiku kadanyaku. Nyulu nguba kari kaday baja. Ngayu ngaykuku maja.’ Yinyamun nyulu kulijimal; nyulu workingman, jalbu-jalbu kunil, mayi jirray nukal, kamu-kamu nukal. 46 Nyulu maja kadayda, yamba nyulu foreman binal kari nyulu kadanda. Nyulu kari miyilji bundanya, kari ngulkurrduku kujin-kujinya. Majangka nyungun foreman murru-kangalda, kunilda, nyungun yilbalda buyun-buyunyundu. Nyulu warrngkayda.” Jesusangka yinya story balkan, jananin binal-bunganka.
47 Jesusangka yalaman baja, “Yala yinyay storynga, majangka kuku dajil workingmananda, yamba nyulu workingmanangka yinya kuku kari wukurril. Majangka yinya workingman yaykarrdaku wuybubu kulbal. 48 Yindu workingman nguba binal kari wanyu majangka balkan. Yinyaynka nyulu majamu kuku murruji wukurril, yamba nyulu still junjuy buyun-buyun-damal. Majangka nyungun jarra waymbulduku wuybubu kulbal, binal-karimanya. Kaki bama binal buban Godundumunku kukuku, Godungku wawu yinya bama nyajinka nyungu work buban balkanya. Kaki bama binal bajaku Godundumunku kukuku, Godungku yinya bama nyajinka nyungu work jirray balkanya. Yalarrku, kaki Godungku bamanda yamba-yamba jirray dajil, nyulu bamangka must yamba-yamba jirray yindu-yinduymbu bamanda daya.”
Bama ngami-ngamimal Jesusanka.
49-50 Jesusangka jananda yalaman baja, “Ngayu yalaymba kadan wangkar-wangkarmun. Ngayu kadan yurranin ngulkurr-bunganka buyun-buyunmun. Yala bayabu rubbish wayjul-wayjul, ngayu yurranga buyun-buyun wayjul. Ngayu yinya baya wayjunku, yamba jakalba ngayu must warrngkay. Wawu nyikumun ngayu milka-bujarku dungan-dungay, warrngkanya. 51 Bamangka nguba milkabu wukurril ngayu bubungu kadan bama wubulku jawun-jawun-bunganka, jananin muru-bunganka. Kari. Yala kari. Ngayu kadan jananin ngami-ngami-bunganka. Kanbal ngaykunku wawu, kanbal kari. 52 Bayanba nyubunyimba nguba bama 5-bala bundandari. Kulur nguba wawu kari jambulinka. Wanyurrinku jana wawu kari? Kanbal ngaykundu mambarrijinya, kanbal kari. Yinyaynka jana kari wawumal. 53 Nganjan nguba kangkalanka warrunku kari wawumal. Kangkal warru nguba nganjananka wawu kari. Ngamu nguba kangkalanka maralanka kari wawumal. Kangkal maral nguba ngamunku wawu kari. Nguba kujiway biwulunku kari wawumal. Biwul nguba kujiwaynka wawu kari. Kanbalda nganya wukurrinka, kanbalda kari. Yinyaynka jana kari wawumal.”
Binalmaka timemunku Jesus kadanka baja.
54 Jesusangka yalaman baja, “Kaki yurra ngurrban naka nyajil, yurra binalda juma kaba kadayda. 55 Yurra muyar nyajil kuwamun kadanya, yurra binalda, wumbulmalmalda. 56 Yurra bulu-durayku bundanday. Yurra binal ngurrbanka jiringa, and muyaraka, yamba yurra binal kari Godundumunku kukuku. Yurra binal kari wanyu nyulu yurranda nyiku balkanka.”
Jawun-jawunmaka baja.
57 Jesusangka yalaman baja, “Yurra kari junkaynjaku milkabu wukurril, wadu-wadubuku. Yurra junkaynjaku milkabu wukurrika. 58 Bamangka nguba yunun courtcasemunbu wundinka. Nyulu yunun wundinjiku, yundu nyungunji balkawaka, jawun-jawunmanka. Nyulu nguba milka-wulay yunuwunku buyun-buyunku, yunun kari courtcasemunbu wundil baja. Kaki yundu nyungunji kari balkaway, nyulu yunun courtcasemunbu wundilkuda. Maja courtcasemunbu, nyulu yunu fine dajil. Kaki yundu kari payim-bungal, jana yunun jailba mumbalkuda. 59 Kaki yundu yunu fine kari payim-bungal, jana yunun kari walngal jailmun.”