12
Parisi täŋo täŋyäkŋarani kudänta man
Mat 10:19-33
Ämawebe buminik Jesuken dubini-ken pädä nikek äbä itkuŋ. Äbä irirä Jesutä iwaräntäkiye jukun ŋode yäwetkuk; Ket nadäkot! yäk. Parisi äma täŋo yista ket nadäŋpäŋ kaŋ kuŋarut. Irit kuŋat-kuŋariken kudän gupi-tägän täk täkaŋ ude in udegän täneŋo udeta yäŋpäŋ yäyat. * Upäŋkaŋ imaka täŋ-yejämbani pätak u wari nämo api pärek. Nämo kwawakgän api irek. Ba imaka käbop itak u wari nämo api irek. Nämo, u kwawakgän api irek. Bipmäŋurani gänaŋ man yänayäŋ täkaŋ uwä kepma pähapken kwawakgän api nadäneŋ. Ba eŋi gänaŋ jiap man yänayäŋ täkaŋ uwä kami gera terak yäŋirä api nadäneŋ.
Netäta täga umuntäne?
Mat 10:28-31
Jesutä iwaräntäkiye ude yäwetpäŋ ämawebe päke u ŋode yäwetkuk; Notnaye, ŋode täwera nadäwut; Ämata nämo umuntäneŋ. Nämo, äma u komegupgän däpmäŋkaŋ mäjojin däpmäkta api täŋpä waneŋ. Upäŋkaŋ ŋode täwetat; Äma kubätagän täga umuntäneŋ. Äma unitä tadäpmäŋpäŋ geŋi wakiken ureŋ täŋpän äpmoneŋo udeta umuntak täkot yäŋpäŋ täwetat.
In nadäkaŋ? Barak täpuri kubä wäpi pakup u imaka jopi kubä. Unitäŋo gwäki täga nämo yäpen. Upäŋkaŋ Anututä udewanita ket yabäŋ yäwat täyak. * Täŋpäŋ Anututä inta gäripi nadäk täyak uwä pakup barakta nadäk täyak u irepmitak unita nämoinik api tepmaŋpek. Gwäkjin pujiŋ jide itkaŋ u kudup daniwän tärewäkaŋ itak. Unita imaka kubäta nämo umuntäneŋ yäk.
Jesu iwatta nämo mäyäk täneŋ
Mat 10:32-33, 12:32, 10:19-20
Näk bureni täwera nadäwut; Äma kubätä ämawebe iŋamiken Näk Jesuta nadäŋ imikinik täk täyat yäŋ yäŋahäwayäŋ täko uwä, Äma Bureni-inik näkä udegän äma unita Anutu täŋo aŋero iŋamiken ŋode api yäŋahäwet; Äma uwä näkŋata biŋam yäpmäŋtat yäŋ api yäŋahäwet. * Täŋ, äma kubä ämawebeta umuntaŋpäŋ Näk Jesuta nämo nadätat yäŋ yäwayäŋ täko uwä, näkä udegän äma unita Anutu täŋo aŋero iŋamiken ŋode api yäwet; Äma ŋonita nämo nadätat yäŋ api yäwet.
10 Täŋpäkaŋ äma kubätä Äma Bureni-inikta yäŋärok man yäwayäŋ täko uwä momini u täga api peŋ imek. Täŋ, äma kubätä Kudupi Munapikta yäŋärok man yäwayäŋ täko uwä momini nämoinik api peŋ imek.
11  * In ket nadäwut! Ämatä manken tepmanayäŋ käbeyä eŋi gänaŋ yäŋ-täkŋat yäpmäŋ äroŋpäŋ äma ekäni ekäni iŋamiken api tepmaneŋ. Ude täŋirä man jide yäne yäŋ nadäwätäk nämo täneŋ. 12 Nämo, kadäni uken manta wäyäkŋeŋirä Kudupi Munapiktä ŋode yäwut yäŋ täwerirä man ugänpäŋ api yäŋahäneŋ.
Moneŋ tuŋumta bänep iyap nämo täneŋ
13 Jesutä man ude yäŋirän ämawebe päke u bämopi-ken nanik kubätä Jesu ŋode iwetkuk; Yäwoŋärewani äma, tuäna iweriri tuŋum nantä peŋ nimiŋkaŋ kumbuko u yäpmäŋ daniŋpäŋ näka moräki kaŋ namän yäk. 14 Yäwänä Jesutä ŋode iwetkuk; Näk tuŋum yäpmäŋ daniwani äma uyaku, ude täŋpet yäk. 15  * Ude yäŋpäŋ man ŋode yäwetkuk; Tuŋum pähap yäpmäkta nadäneŋo udeta watäni itpeŋ kuŋatneŋ. Tuŋum päke unitä iritjin täŋo meham bureni nämo täyak.
16 Jesutä man ude yäŋpäŋ man wärani kubä ŋode yäwetkuk; Moneŋ äma kubätä piäni-ken ketem piweko u bureni ahäŋ bumbum täneŋ. 17 Täŋirä ŋode nadäwek; Jide täŋpet? Ketem bureni bumta ahäkaŋ ŋo degän kaŋ pewet? yäŋ nadäwek. 18 Ude nadäŋpäŋ yäwek; A! nadätat. Ketem pekpek eŋina biani wärämutpäŋ kodaki taŋigän täŋpäŋ ketem ba tuŋumna u gänaŋ kaŋ pewa! yäk. 19 Ude täŋkaŋ ŋode täga nadäwet yäk. Ketem kämita pewayäŋ täro uyaku piä äneŋi kubä nämo täŋpäŋ oretoret terak ketem ume tägatäga naŋkaŋ säkgämän api it yäpmäŋ ärowet yäŋ nadäwek.
20 Ude nadäŋirän Anututä ŋode iwerek; Gäk guŋ bureni! Bipani ŋogän iritka gomägarayäŋ yäk. Täŋpakaŋ nadäk tawaŋ peyan u kubäta biŋam kaŋ täŋpän yäŋ iwerek. 21  * Unita ŋode täwera nadäwut; Äma kubätä Anutu täŋo tuŋumta nadäwätäk nämo täŋpäŋ kome täŋo tuŋum peŋ bäyaŋ yäpmäŋ kuŋarayäŋ täko uwä udegän api ahäŋ imek yäk.
Kome terak irit tägata nadäwätäk nämo täneŋ
Mat 6:25-34
22 Unita yäŋpäŋ Jesutä iwaräntäkiye ŋode yäwetgän täŋkuk; In gupjinta nadäwätäk ŋode nämo täneŋ; Ketem depäŋ näŋpet? Ba tek depäŋ täŋpäŋ kuŋaret? yäŋ nämo nadäneŋ. 23 Nämo, ketem ba tek u bureni nämo. Uwä irit kuŋat-kuŋatjin täŋo täŋkentäk moräkigän. Unita bänep nadäk-nadäkjin imaka bureni terak peneŋ. 24  * In imata Anutu u watä säkgämän nämo käwep it nimek yäŋ nadäk täkaŋ? Eruk, in barakta yabäŋpäŋ-nadäwut! U ketem nämo piŋpäŋ puget nak täkaŋ, ba naŋpäŋ kämita nämo pek täkaŋ. Upäŋkaŋ Anututä ketem yepmäŋ towik täyak. Täŋpäkaŋ inä barak yärepmitkaŋ unita in nadäwätäk nämo täneŋ. 25 Jide? Nadäwätäkjintä kome terak iritjin täga wädäwän käroŋ täwek? Nämoinik! 26 Nadäwätäkjintä imaka täpuri udewani täga nämo täŋpeko unita imata ketem tuŋumta nadäwätäk pähap täk täkaŋ? Nadäwätäk nämo täneŋ. Anututä ini api täŋkentäŋ tamek.
27 Täŋkaŋ päya irorita yabäŋpäŋ-nadäwut. U inita tekta piäni nämo täk täkaŋ upäŋkaŋ yabäŋgärip ikek. Unitäŋo yabäŋgäriptä intäjukun äma biani Solomon unitäŋo moneŋ tuŋum ba tek säkgämän kaŋgärip ikek päke u yärepmit täyak. 28 Täŋpäŋ päya irori uwä kadäni keräpigän itpäŋ paot täkaŋ. Apiŋo ahäneŋopäŋ kwep ude äneŋi täreŋ mäneŋ. Upäŋkaŋ Anututä kaŋgärip ikek pewän ahäk täkaŋ. Ude täk täyak upäŋ imata tek täga nämo pewän ahäŋ nimek yäŋ nadäk täkaŋ? Wa! In nadäkinikjin äreyäwani! 29 Unita ketem ba ume deken yäpmäŋpäŋ näne yäŋkaŋ nadäwätäk nämo täneŋ. Ba tek deken yäpmäŋpäŋ täne yäŋkaŋ nadäwätäk nämo täneŋ. 30 Nämoinik! U guŋ ämatä bänep nadäk-nadäki udewani terakgän pek täkaŋ. Täŋ, inä imaka udewanita nadäwätäk pähap nämo täneŋ. Nämo, nanjintä in imaka udewanita wäyäkŋek täkaŋ yäŋ tabäŋpäŋ-nadäk täyak unita api täŋkentäŋ tamek. 31 Unita Anututä intäjukun it tamiŋpäŋ tabäŋ täwatta unitagän gäripi-inik nadäŋpeŋ piäni täk täkot. Ude täŋirä uyaku ketem tuŋumta wäyäkŋek piä tänayäŋ täkaŋ u api taniŋ kirewek.
32  * Unita yawaknaye, in nämo umuntäneŋ. Nanjintä tämagutpäŋ intäjukun it tamiŋpäŋ tabäŋ täwatta gäripi nadätak. 33  * Unita in tuŋumjin äma jopita yäniŋ kirewut. Ude täŋkaŋ kunum täŋo tuŋum wawaki nämo, ba paot-paori nämo pätak ugänpäŋ kaŋ korewut. Tuŋum uwä ämatä kubo tänaŋi nämo ba gwaktä naŋpä tumnaŋi nämo. 34 Nadäkaŋ? Imatäken tuŋumta nadäwi ärowani täŋpeko uwä bänep nadäk-nadäkka uterakgän peŋpäŋ kuŋaren.
Bänep kodaki itta man
Mat 24:42-51; Mak 13:33-36
35  * Jesutä man ude yäwetpäŋ äneŋi ŋode yäwetkuk; In tuŋum täkot! Piä täŋo tek täŋpäŋ topän ijiŋ-yäŋeŋkaŋ itkot. 36  * Piä watä äma tägatä intäjukun ämanitä äbäkta tuŋum täŋpäŋ itsämäk täkaŋ ude täŋpäŋ itkot. Intäjukun ämani uwä kome kubäken kwekotä äneŋi äbäŋpäŋ yäma-ken kwäpkwäp yäpurirän piä watä ämaniye täga u äbä yäma bäräŋeŋ dät imineŋ. 37  * Bureni, piä watä ämaniyetä täŋpidäm taŋpäŋ irirä äbä yabäŋ ahäŋpäŋä täga nadäŋ yämek. Bänep täga nadäŋpäŋ piä täŋo tek yamäŋkaŋ piä watä ämaniye ŋode yäwerek; Eruk näkŋo kome yäpmäŋpäŋ maŋit yäpmäŋ kuŋirä näkä ketem tepmäŋ towiwayäŋ yäk. 38 Äma ekäni u bipani bämop ba yäŋe-yäŋeta äbäŋpäŋ däpmon nämo pätneŋo uwä yabäwän tägainik täŋpek.
39  * In mebäri ŋode nadäwut; Eŋi kubä mähemitä bipani uken kubo äma api äbek yäŋ, ude nadäŋpäŋ pidäm taŋpäŋ irirän kubo äma u eŋi gänaŋ täga nämo ärowek. 40 Eruk ude bumik, in udegän Ekänijintä kepma ba kadäni uken api äbek yäŋ nämo nadäkaŋ-ken uken api äbeko unita pidäm taŋpäŋ itkot.
Piä äma täga u jidewani?
Mat 24:45-51
41 Jesutä manbiŋam u yäwet paoränä Pitatä ŋode iwet yabäŋkuk; Ekäni yäk. Gäk man wärani yäyan ŋowä, nintagän ba kudup pähapta yäyan? 42 Ude iwet yabäŋirän Jesutä man wärani kubä ŋode yäwetgän täŋkuk; Äma ekäni kubätä piä watä ämaniye-kät nanik kubäta piä man ŋode iwerek; Näk kome kubäken kwayäŋ. Kuŋarira piä watä ämanaye u watäni itpäŋ ketem kadäni-kengän kaŋ yepmäŋ towik täyi yäŋ iwerek. Eruk, piä watä äma u kudän jide täŋpeko unita watä äma nadäk-nadäkka täga ba man buramiwani äma yäŋ iwerek? 43 Uwä ŋode; Piä watä äma u, yäŋ imani ude täŋpäŋ irirän ekänini äneŋi äyäŋutpeŋ äbek. Äbäŋpäŋ piä watä äma u kaŋpäŋ oraŋ imek. 44  * Näk bureni täwetat. Ekäninitä oraŋ imiŋpäŋ tuŋumi kuduptagän watäni it imekta iniŋ kirewek yäk.
45 Täŋ, piä watä äma u goret täŋpeko uwä ŋode nadäwek; A! Ekäninawä ŋodetä nämo api äbek! Ittäŋgän kämiinik api äbek yäŋ nadäwek. Ude nadäŋpäŋ piä watä äma noriye wanoriye ätu däpmäŋpäŋ yäwat kireŋit, ba täŋguŋguŋ ume naŋit täŋkaŋ täŋguŋ taŋpäŋ irek. 46 Ude täŋkaŋ ekäninita guŋ taŋpäŋ irirän ekänitä kadäni ukengän äbek. Äbäŋpäŋ waki täŋ irirän kaŋpäŋ piä watä äma u utkaŋ madäŋ jukutpäŋ äma nadäkinik nämo täŋpanitä päŋku irani-ken maŋpän kuneŋ yäk.
47  * Unita bureni-inik täwera nadäwut; Piä watä äma kubätä ekänini täŋo man uwäku nadäweko upäŋkaŋ man bitnäk täŋpeko uwä ekäninitä bumta urek. 48 Täŋ, piä watä äma u ekänini täŋo man nämo nadäŋkaŋ peŋawäk täŋpeŋ kuŋareko uwä ähan urek. Täŋpäkaŋ äma kubätawä imaka imaka mäyap iniŋ kirewani äma udewaniwä kowatawä piäni taŋi pewän ahäŋirän Anututä kawän tägawek. Ba kubä u piä wäp ärowani yäpanitä kowatawä gwäk pimiŋpäŋ piäni täŋirän tägawek.
Jesu duŋ-wewek pewän ahäkta äpuk
Mat 10:34-36, 5:25-26, 16:1-4; Mak 8:11-13
49 Jesutä ude yäŋpäŋ äneŋi ŋode yäŋkuk; Näk kome terak kädäp pewä ijineŋta äput yäk. Täŋkaŋ pengän ijinaŋi. 50  * Upäŋkaŋ näk ume inide kubä, komi nikek äruretta yäŋ namani. Ume u ärura täreŋirän nadäŋ bäräp nadätat ŋo api tärewek.
51  * In näka ŋode nämo nadäneŋ; U kome terak bänep kwini pewa ahäkta äpuk yäŋ nämo nadäneŋ. Nämo, näk komen ämawebe bämopi-ken duŋ-wewek pewa ahäkta äput. 52 Apiŋotä it yäpmäŋ äronayäŋ täkamäŋ-ken u ŋode api ahäwek; Nädamiŋi-nani 5 u bämopi-ken duŋ-weŋira kukŋi yarä, kukŋi yaräkubä ude api ahäwek. 53  * Ba wäpna terak ini yanani yarätä duŋ-wewek täŋpäŋ nani ini, nanaki ini ude api itdeŋ. Ba wäpna terak yamiŋi yarätä duŋ-weŋpäŋ miŋi ini, äperi ini api itdeŋ. Ba yanäbeki yarätä duŋ-wewek täŋpäŋ ini-ini api itdeŋ.
Kadäni täŋo kudän yäpmäŋ danik täkot
54 Jesutä man ude yäwetpäŋ ämawebe päke itkuŋo u ŋode yäwetkuk; In gubam wärämäŋirän kaŋpäŋ iwän tawayäŋ yäŋ nadäk täkaŋ. Ude nadäŋirä ätu itpäŋä bureni ahäk täyak yäk. 55 Ba mänittä piäŋpewän gubam keweŋirän kaŋpäŋ ŋode yäk täkaŋ; Edap ijiwayäŋ. Yäŋirä udegän ahäk täyak. 56 Wära! Jop manman yäwani in uwä äbäŋ kubit unitäŋo mebäri nadäk täkaŋ upäŋkaŋ kadäni ŋonitäŋo mebäri imata nämo nadäwä täretak?
57 Injin imata kädet gwäjiwani u ba, siwoŋi u kawä tärewäpäŋ nämo yäpmäŋ danik täkaŋ? 58 Äma kubätä manken gepmaŋpayäŋ nadäŋpäŋ kuŋareko uwä kädet miŋin kuŋit kuŋit kokwawaki yäpmäŋ äpäkta yäŋpäŋ-nadäk tädeŋ. Ude nämo täŋiri iwanka unitä manken gepmaŋirän man yäpmäŋ daniwanitä nadäŋpäŋ komi ämani peŋ iwet-pewän komi eŋiken gepmaŋpek. 59 Näk bureni täwetat. Komi eŋiken u gepmaŋpeko uwä jop täga nämo äpämaŋ kwen. Momi täŋpeno unitäŋo kowata kudup-inik peŋkaŋ uyaku äpämaŋ kwen.
* 12:2 Mat 16:6; Luk 8:17 * 12:7 Luk 12:24, 21:18; Apos 27:34 * 12:9 Luk 9:26 * 12:11 Mak 13:11; Luk 21:12-15 * 12:15 1Ti 6:9-10 * 12:21 Mat 6:19-20 * 12:24 Sam 147:9; Luk 12:7 * 12:32 Luk 22:29; Rev 1:6 * 12:33 Luk 18:22 * 12:35 Kis 12:11; Mat 25:1-13 * 12:36 1Pi 1:13; Mak 13:33-36 * 12:37 Jon 13:4 * 12:39 Mat 24:43-44; 1Te 5:2 * 12:44 Mat 25:21,23 * 12:47 Jem 4:17 * 12:50 Mak 10:38-39 * 12:51 Mat 26:38; Jon 12:27 * 12:53 Mai 7:6