6
Ɛnyɨŋ ɛnɛ bábhɛ́bhɛ́ Yesu ɛ̌ti nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt bo Israɛl
(Mt 12.1-8; Mk 2.23-28)
Yesu nɛ baghɔkɔ́ bhi báré kɔ mámfʉɛt nɔkɔ amɛm nkɨ̌ nchwifú ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt bo Israɛl. Baghɔkɔ́ bhi bábho bɛkʉɛp ɛnyǔ nchwi yɔ, mámfɨkɨri mányiɛ nɔkɔ. Mbɔk bǒnkwɔ Fárisi bábhɛp bɛ, “Ndaká yí bǎkʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛbhé yɛsɛ ɛ́pú yaŋ mankʉ ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt?” Kɛ Yesu akɛmɛ bhɔ bɛ, “Bǎbhɨ́kɨ́ re pay amɛm Ɛkáti Mandɛm ɛnyɨŋ ɛnɛ Mfɔ Debhít ákʉ́ nyaka nɛ bǒ abhɛn báchí nɛ yi mpok nsay ákɛ́mɛ́ bhɔ́? Achwe amɛm ɛkɛt Mandɛm, apɔkɔ nɛnyíɛ́ ɛnɛn báchyɛ́ mbɔ akap ntá Mandɛm akɔrɛ nɛ bɔ̌bhi mányíɛ́. Ɛbhé ɛ́rɛ̀m bɛ ndiɛrɛ bachiǎkap Mandɛm kɛ bákway mɛnyiɛ nɛnyíɛ́ ɛnɔ.” Yesu arɛm yɛ ntá yap bɛ, “Mɛ Mmu mfú ntá Mandɛm kɛ̌ mbɔ́ŋɔ́ bɛrɛm ɛnyǔ mmu ábhɔ́ŋɔ́ bɛkʉ nɛ ɛbhé ɛnɛ ɛ́yɨ́ŋɨ́ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt.”
Yesu abú mmú anɛ awɔ́ ágú yi ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt
(Mt 12.9-14; Mk 3.1-6)
Ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt nɛ́chák, Yesu achwe amɛm ɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛtí bo Israɛl antɔŋ nɔkɔ bo Mbok Ndɨ́ndɨ́. Mmǔ amɔt abhak arɛ́ anɛ awɔ́nɛm aywi ágú. Mbɔk batɔŋ ɛbhé Mandɛm nɛ bǒnkwɔ Fárisi abhɛn bachi arɛ́, bábháka ntɨ bɛ chɔŋ mámbɔŋ mbi ndu bɛrɛm bɛ yi akʉ ɛbɛ́ptí ndak. Bátɛ́p yɛ yi amɨ́k amʉɛt ndu bɛghɔ mbák chɔŋ Yesu ambú mmǔ wu ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt. Yesu arɨŋɨ nkaysi yap. Arɛm ntá mmǔ wu bɛ, “Faté, twɔ́ fá ambɨ.” Mmǔ wu afate arɔk ate arɛ́. Yesu arɛm yɛ ntá bǒbhɔ bɛ, “Ɛbhé yɛsɛ́ ɛ́rɛm bɛ́ sɛ́nkʉ yi ndǔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt? Chí bɛ́kʉ bɛrɨ kɛ bɛkʉ bɛbʉ́? Chí bɛ́pɛ́mɛ mmu kɛ chí bɛ́chɔŋti nɛpɛ́m ɛni?” 10 Yesu ayibhiri mmʉɛ́t ayɨŋɨ bɔ́ mankɛm, arɛm ntá yi bɛ, “Nyabhɛ́ awɔ́ ywɛ.” Akʉ nɔ, awɔ́ ywi apɛt ataŋ, ábhák mbɔ ɛnyu ɛsɨ́. 11 Kɛ batɨ ábé bǒnkwɔ Fárisi nɛ batɔŋ ɛbhé tontó. Bábhó bɛsokori ɛnyɨŋ ɛnɛ́ bákway bɛkʉ Yesu.
Yesu ayap bǒnto bati byo nɛ apay
(Mt 10.1-4; Mk 3.13-19)
12 Ndǔ manywɔbhɛ́ yɔ, Yesu akó amfǎy njiɛfú ndu mɛnɨkmʉɛt. Anɨkmʉɛt ntá Mandɛm bɛtǐ mɛnkɛm. 13 Nɛ́yí nɔ́kɔ́, abhɨŋɨ bakoŋo bhi bɛ mántwɔ́ ntá yi. Bátwɔ́ nɔ́kɔ́, ayap bhɔ́ batí byo nɛ apay, áchyɛ́ bhɔ́ nnyɛ́n bɛ bǒnto. 14 Manyɛ́n yap áchí nyaka bɛ: Símun anɛ Yesu áchyɛ́ nnyɛ́n nɛchak bɛ Píta, nɛ mɔ̌máyi Andru, nɛ Jems nɛ Jɔ̌n, nɛ Fílip nɛ Batolómio, 15 nɛ Mátio, nɛ Tɔmás, nɛ Jems mmɔ̌ Alfeyɔs, nɛ Símun mfyɛ̌-bɛtaŋ ndǔ baraká ɛtɔk, 16 nɛ Júdas mmɔ̌ Jems, nɛ Júdas Iskariɔt anɛ átí nyaka Yesu.
Yesu ǎtɔ̀ŋ nɛ ǎbù bho
(Mt 4.23-25)
17 Yesu asɛp antɛ̌n njiɛ ndǔ mmɨk nɛbhʉɛt nɛ bhɔ́. Ngɛ́mtay bakoŋo bhi bábhák arɛ́ nɛ ngɛ́mtay bo bachak abhɛn báfú Yerúsalɛm nɛ abhɛn báfú atú Judɛ́ya ankɛm. Bo báfú ndǔ bɛtɔk bɛ́páy ɛbhɛn bɛchi kɛkwɔt nɛ manyu ɛbhɛn bábhìŋɨ bɛ Táya nɛ Sídɔn. 18 Bátwɔ́ bɛghók mɛnyɨŋ ɛbhɛn yi átɔ̀ŋ nɛ bɛ yi ámbu bhɔ. Nɛ bo abhɛn bɛfóŋó bɛbʉ́bɛbʉ bɛ́sɔ̀ŋɔri bhɔ, bataŋ. 19 Bǒ bhɔ mankɛm bare nu bɛtɔk Yesu, mbɔnyunɛ bɛtaŋ bɛ́fù nyaka yi amʉɛt mɛ́mbu nɔkɔ yɛ̌ ághá anɛ átɔk yi.
Maŋák nɛ basɛ́mɛ́
(Mt 5.1-12)
20 Yesu ayoŋ amɨ́k ayɨŋɨ bakoŋo bhi arɛm bɛ,
“Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛka bachɛ́bhɛ́bho;
mbɔnyunɛ Mandɛm achi Mfɔ ywɛka.
21 Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛka bǒ nsay ánù nɛ́nɛ,
mbɔnyunɛ chɔŋ yi anchyɛ bhe mɛnyɨŋ ɛbhɛn bǎbhɔ́ŋɔ́ ɛkwak bɛbhɔŋ.
Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛka bǒ bǎdì kɛbhɔ nɛ́nɛ,
mbɔnyunɛ chɔŋ mǎngway ámɛn!
22 “Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛka mpok bo bápàp bhe, nɛ mánsɔkɔti nɔkɔ bhe nɛ mándɛm bɛbɛ́pti mɛnyɨŋ ɛ̌ti yɛka, nɛ mándɛm nɔkɔ bɛ bǎchí bɛbɛ́ptí bho ɛ̌ti ya, Mɛ Mmu mfú ntá Mandɛm! 23 Bɔ́ŋ ká maŋák yɛ̌ntɨkɨ mpok anɛ ɛ́fákárí nɔ́ nɛ bhe, mbɔnyunɛ Mandɛm abhʉ́rɛ́ ɛrɛm ákap ntá yɛka awu amfay. Nchí ghati bhe mbɔnyunɛ ɛnyu ɛyɔ kɛ bachǐmbɨ bhap bǎchyɛ̀ nyaka barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ Mandɛm ɛsɔŋɔri.
24 Kɛ chɔŋ ɛ́mbɛp ntá yɛka bafɔ̌nkáp ɛncha mbɔnyunɛ,
mǎnaŋ bǎbhɔŋ ɛbhɛka bɛrɨ́tí mɛnyɨŋ,
nɛ mǎnyiɛ̌ nɛpɛ́m, ndak ámay.
25 Chɔŋ ɛ́mbɛp ntá yɛka bǒ mǎnyìɛ mǎnjwi nɛ́nɛ,
mbɔnyunɛ chɔŋ nsay anu bhe!
Chɔŋ ɛ́mbɛp ntá yɛka bo bǎwày ámɛ́n nɛ́nɛ,
mbɔnyunɛ chɔŋ mǎndɔp ndǔ basɛ́mɛ́ nɛ nɛdǐ kɛbhɔ!
26 Chɔŋ ɛ́mbɛ́p ntá yɛka, be bho bo bǎrɛ̀m ɛrɨ́rɨ́ ɛ̌ti yɛka,
mbɔnyunɛ ɛnyu yɔ kɛ̌ bachǐmbɨ bhap bárɛ̀m nyaka ɛ̌ti barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ nsé.”
Bakoŋo Yesu bábhɔŋ bɛkɔŋ bǒmpap abhap
(Mt 5.38-48, 7.12a)
27 Yesu arɔk ambɨ bɛtɔŋ. Arɛm bɛ, “Kɛ nchí ghati bhe bho bǎghòk mɛ bɛ, kɔ́ŋ ká bo abhɛn bápábhɛ́ bhe, mǎntɔŋ bɔ́ bɛrɨ. 28 Nɨk nɔkɔ ká mmʉɛt bɛ Mandɛm ankwak bo abhɛn bárɛ̀m ɛbʉ́bʉ ɛ̌ti yɛka. 29 Mbák mmu adɛp wɔ atá ndǔ ɛbhe awɔ́nɛm, tɔ́ŋ yi ɛbhe ɛ́chák nkwɔ. Nɛ mbák mmu ásɔt ndɛ́ yɛ, dɔ̌ yi ansɔt yɛ̌ chí nkú yɛ nkwɔ. 30 Mbák mmu anɨ́ŋɨ́ wɔ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɔ́bhɔ́ŋɔ́, chyɛ̌ yi. Nɛ mbák mmu asɔt ɛnyɨŋ ɛyɛ, kɛ́ghati yi bɛ ákɛ́mɛ́ yɔ ntá yɛ. 31 Nɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu ywɛka ánkʉ́ yɛ nɛ batɨ mbɔ ɛnyǔ yi ákway bɛyaŋ bɛ bo mánkʉ ntá yi.
32 “Mbák bǎkɔ̀ŋ chi bo abhɛn bakɔŋ be, bakak amɛn bábhɔ́ŋɔ́ bɛ́chyɛ bhe ǎbhák bɛ yi? Yɛ̌ chí bǒ bɛbʉ́ bákɔŋ bo abhɛn bakɔŋɔ bhɔ! 33 Nɛ mbák bǎkʉ̀ bɛrɨ chi ntá bo abhɛn bákʉ̀ bhe bɛrɨ bakak amɛn bábhɔ́ŋɔ́ bɛchyɛ bhe ǎbhák bɛ yi? Yɛ̌ chí bakʉ̌ bɛbʉ́ bákʉ̀ nɔ! 34 Nɛ mbák bǎpwɔ̀ mɛnyɨŋ chí ntá bo abhɛn bǎbhaka ntɨ bɛ bakɛmɛ ntá yɛka, bakak amɛn bábhɔ́ŋɔ́ bɛchyɛ bhe achi bɛ yi? Yɛ̌ chí bǒ bɛbʉ́ bápwɔ̀ nkwɔ mɛnyɨŋ ntá batɨ̌ bakʉ̌ bɛbʉ́, ndu bákɛmɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ bápwɔ́ ntá yap! 35 Kɛ bǎbhɔŋ bɛbhak kɛkúrí! Kɔŋ ka bǒmpap abhɛka, nɛ mǎnkʉ bhɔ bɛrɨ. Pwɔ ka bhɔ́, kɛbhaka ntɨ bɛ chɔŋ mánkɛmɛ bhe yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ. Mbák bǎkʉ̀ ɛnyu yɔ, chɔŋ akap aywɛká ánja ancha, nɛ mǎmbak bɔ Mandɛm Acha. Ǎtɔ̀ŋ bɛrɨ̌ntɨ ntá bǒ bɛbʉ́ abhɛn bápú kaka yi nɛ abhɛn máŋɛ̀m mɛŋɛ́mɛ. 36 Ghɔ́ ká batɨ ntínso, nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyǔ Mandɛm ághɔ̀ bhe ntínso.”
Yesu atɔ́ŋ bɛ́ bo bábhɨ́kɨ́ bhɔŋ bɛtáŋ batɨ
(Mt 7.1-5)
37 Yesu yi bɛ, “Bǎkɛ́ táŋ batɨ kɛka mántáŋ be. Bǎkɛ́ rɛm bɛ mánchyɛ́ batɨ ntɛ́msi, nɛ mbák bǎpú rɛm nɔ, bápú rɛm bɛ manchyɛ bhe ntɛmsi. Foŋorí nɔ́kɔ́ ka batɨ nɛ chɔŋ mámfoŋori nɔkɔ bhe. 38 Chiɛ́ ntá ntɨ, nɛ chɔŋ Mandɛm anchyɛ wɔ nkwɔ́. Yi apɛrɛ́ chyɛ, ǎyɛnti sayri, angoko kpát ɛ́njwi ɛntakati nɔkɔ amɨk. Ɛnyǔ ɛnɛ́ ɔ́yɛ̀nti ɔnchyɛ ntɨ, nkúbhɛ́ ɛnyuyɔ̌ kɛ báyɛ̀nti manchyɛ wɔ.”
39 Yesu atɛ́m bɔ nɛkay nkwɔ bɛ, “Nnɛmámɨ́k apu kway bɛyǎ ntɨ nnɛ́mámɨ́k mbi. Mbák ándɔ́k bɛkʉ nɔ, bɔ́ batí apay bápú kwɛn amɛm nɛpi? 40 Mmɔ̌káti apu kway bɛrɨŋɨ ɛnyɨŋ ancha ntɔ̌ŋ aywi. Kɛ mpok anɛ bátɔ́ŋ yi kpát ánaŋa nɛghɔ́k ɛni, ǎbhák mbɔ ntɔ̌ŋ aywi. 41 Ndaká yí ɔ́yɨ̀ŋɨ mɔ́ɛ̌nyɨŋɨ anɛ achi anyɛsɛ ntɨ, ɛnɛ́ ɔ́pú fyɛ nti ndǔ nkɔkɔ́nɔk anɛ achi wɔ anyɛsɛ? 42 Ná ɔ́ghàti ntɨ bɛ, ‘Manɔ́, dɔ̌ mfɛ́rɛ́ mɔ́ɛ̌nyɨ́ŋɨ́ anɛ achi wɔ anyɛ́sɛ́,’ ɛnɛ́ wɔmbɔŋ ɔpú ghɔ́ nkɔkɔ́nɔk anɛ achi amɛm ɛnɛ nyɛ́sɛ́? Wɔ mmǔ bɛtábhá! Fɛrɛ́ kpɨ́k nkɔkɔ́nɔk anɛ achi wɔmbɔ̌ŋ anyɛsɛ, kɛ ɔ́ngɔ yɛ mbaŋ sayri ndu bɛ́fɛ́rɛ mɔ́ɛ̌nyɨ́ŋɨ́ anɛ achi amɛm nyɛ́sɛ́ manɔ́ywɛ.”
Yɛ̌ntɨkɨ ɛnɔk ɛ́bhɔŋ ɛyi ɛnyǔ kɛpɛm
(Mt 7.16-20, 12.33-35)
43 Yesu apɛt arɛm bɛ, “Ɛrɨ́tí ɛnɔk ɛ́pú nyu bɛbɛ́ptí kɛpɛm. Nɛ ɛbɛ́ptí ɛnɔk ɛ́pú nyu bɛrɨ́tí kɛpɛm. 44 Bárɨŋɨ ɛrɨ́tí ɛnɔk chí ndǔ kɛpɛm ɛki. Bápú rɔŋ ndu támfáŋ mánkɔ́k nɛpɨ. 45 Nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyǔ nkáp ájwi amɛm mɔ́kɛrɛ́ nkáp, nɔ́ kɛ̌ nkaysi ndɨ́ndɨ́ ájwì antɨ mmǔ ndɨ́ndɨ́, nɛ bɛrɨ bɔ́bhɔ́ kɛ bɛ́fù arɛ́. Kɛ mbák mmú abhɔ̌ŋ ɛbɛ́ptí ntɨ, barak abʉ́abʉ kɛ áfù yi anyu, mbɔnyunɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛ́jwí mmu antɨ, yɔ́ kɛ ɛ́fù yi anyu.”
Mɛnyǔ batě bɛkɛt bati apay
(Mt 7.24-27)
46 Yesu arɛm bɛ, “Ndaká yí bǎbhɨ̀ŋɨ mɛ bɛ, ‘Acha, Acha’, ɛnɛ́ bǎpú kʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ mɛ̌ghàti bhe? 47 Chɔŋ ntɔ́ŋ be ɛnyǔ mmǔ anɛ átwɔ́ ntá ya, aghók ɛnyɨŋ ɛnɛ ndɛ́mɛ́, ankʉ mbɔ ɛnyǔ yi ághókó achi. 48 Achí mbɔ mmǔ anɛ áyámbɨ átɛ́mɛ́ nɛbhʉ́ɛ́rɛ́kɛt kpát nɛ́chwé nɛ́ghaka ndǔ sɛtárɛ́bhɛ́ kɛ ǎte ɛkɛt. Nɛ mpok nnyɛ́n nɛ́gbókó kpát nɛ́ghaka ndǔ ɛkɛt, ɛ́bhɨ́kɨ́ moko ɛ́nkwɛ́n mbɔnyunɛ até yɔ sayri. 49 Kɛ mmu anɛ ághok mɛnyɨŋ ɛbhɛn mɛ̌rɛ̀m yi kɛ kʉ mbɔ ɛnyǔ ndɛ́mɛ́, achí mbɔ mmu anɛ áté ɛkɛt, yi kɛ yambɨ bɛghoko nɛbhʉ́ɛ́rɛ́kɛt sayri. Mpok nnyɛ́n nɛgboko nɛ́ghaka ndǔ ɛkɛt, tɛ́mté wu, ɛ́báy mmʉɛt amɨk juu, ɛ́chɔ́ŋɔ ɛnkɛm!”