Bulogala Bwaina Makawala
LUKA La Ginigini
Kabovitouula
Mapilana Bulogala Bwaina Makawala Luka La Ginigini ivitulokaidasi Yesu matauna mina Isireli kasi Tokwatumova availa Yaubada leikatotila bima, deli komwaidosi mina watanawa kasi Tokwatumova. Mapilana Luka kala ginigini kidamwa Guyau la Baloma iviyelu nanola Yesu kidamwa “bikamituli Bulogala Bwaina baisa tonamakava,” e mapilana buki gagabila bitakalawa sivabidubadu avaka bibodi bipilasi tomota osi tuta mwau. Tuvaila tuta tuta gagabila bitabani togini nanola kala mwamwasila. E mwasawa makwaina bitabani sainela okala vitouula, tutala ilivala paila Yesu la kaloubusi baisa ovalu watanawa, deli okala vigimkovila, tutala ilivala ammakawala Yesu ila walakaiwa wa labuma. Matauwena togini tuvaila ilivala ammakawala tapwaroru isiniveka deli ikaligiaki valu komwaidona, mapilana Si Vavagi Aposetolo.
Bidubadu vavagi bitabani mapilana Luka wala avaka matauna togini kalamwaleta wala eigini. Mimilisi makwaisina baisa makawala — anelosi si wosi, toyamata sipi ikavaginasi baisa pwapwawa Yesu, ammakawala Yesu gwadi wala ilokaia Bwala Kwebumaboma, bigavisaiki paila guma Sameria bwaina, deli bigavisaiki paila tau latula itamwau. Baisa mapilana bitabani tuvaila nanola isiniveka paila ninigada baisa Yaubada, paila Baloma Tobumaboma, paila vivila ammakawala eipilasaisi Yesu, deli paila mitugaga kala ligaiwa.
Buki kala katumimisa
Kabovitouula 1.1-4
Si kaloubusi Yoni Tobapitaisi deli Yesu 1.5—2.52
La kamituli Yoni Tobapitaisi 3.1-20
Yesu la bapitaiso deli kala tamnabi 3.21—4.13
Yesu ititavina mapilana Galili 4.14—9.50
Yesu isilavi Galili ililoula ilokaia Yerusalem 9.51—19.27
Wiki Kwebumaboma mapilana Yerusalem 19.28—23.56
Guyau imovavau e ila walakaiwa 24.1-53
1
Igini paila Tiopilo
E, mwa! Tiopilo:a Tommoya matausina, tapwaroru kala togisabogwa deli kala towotetilabogwa, isakaidasi uvagila tapwaroru. E bidubadu bogwa ivigikonaisi leiginisi livalela vavagi makwaisina avaka bogwa leikaloubusisi oluwalaidasi. Yeigu tuvaila anagi makawala, paila bogwa lanevi kala duwosisia vavagi komwaidona metoya okasi vitouula. E Tomoya, magigu bagini duwosisia paila yoku, kidamwa bukunikoli kala kamokwita paila vavagi makwaisina avaka leivitulokaimsi. +
Anelosi ivitububoti la kaloubusi Yoni Tobapitaisi
Ola tuta Erodi,b Yudia kala kini, isisu taitala tolula yagala Sekaraia. E matauna iwotetila olumoulela mabudona Abia la boda. Sekaraia la kwava yagala Ilisabeta, minana dalela Eroni. Kasitaiyu si bubunela duwosisia omatala Yaubada; ikabikaulasi Guyau la karaiwaga komwaidona, vavagi kwevakaveka deli kwekikekita, e gala kwaitala kasi pakula. Kwaitala vavagi, gala litusia paila Ilisabeta nakaliga, e kasitaiyu wala eitomoya tau einumoya vivila.
Kwaitala yam Sekaraia iuwotetila lula kala paisewa omatala Yaubada, la boda ola tuta. E makawala kasi gulogula tolula eikowobobutasi ikibuboti kala naga bisuvi ola Bwala Kwebumaboma Guyau bigabu maiina simasimina okabogwabu lula.c 10 E kala tuta gubugwabu maiina simasimina tomota tobobawa ininigadasi okoukweda.
11 E la anelosi Guyau iyoumatila baisa matauna. Itotu okakata kala kabolula maiina simasimina. 12 E tutala Sekaraia igisi matauna, iyowa lopola, e saina ikokola. 13 Mitaga anelosi iluki matauna, kawala, “Sekaraia, taga kukokola, paila Yaubada bogwa leilagi m nigada; e m kwava Ilisabeta bivilulu latum tau, e bukudoki yagala Yoni. 14 E bukumwasawa e bimwamwasila nanom, e bidubadu bimwasawasi paila la kaloubusi. 15 Paila matauna bitoveka omatala Guyau. Bomala bimom waini kaina sopi kaipeula. E metoya ola tuta kaloubusi Baloma Tobumaboma bivakasau matauna goli. + 16 Matauna bimai bidubadu mina Isireli bikaimilavausi baisa Guyau si Yaubada. 17 Bilobogwa omatala Guyau. Matauna goli Yaubada la touwata, saina topeuligaga makawala Ilaitia.d Bikivili ninasi tomota bimwasilasi deli litusia, e bikivili ninasi tokapidakala bininanamsasi makawala tomitukwaibwaila; bikatunagi Guyau la tomota goli.” +
18 E Sekaraia iluki anelosi, kawala, “Ammakawala banikoli baisa? Paila bogwa latomoya, e ulo kwava bogwa leinumoya.”
19 E anelosi ivitakauloki matauna, kawala, “Yeigu Geberiela, atotu omatala Yaubada; e iwitalaigu kidamwa balivala baisa yoku e bamiakaim bulogala bwaina makwaina. + 20 Mitaga yoku gala lokudubumi ulo biga, e baisa gala goli bisala. Paila bikaloubusi okala tuta goli. Gala kudubumi e mapaila bukukutabu, e gala gagabila bukulivala avaka igau yam makwaiwena vavagi makwaina bikaloubusi.”
21 E tomota itutulaisi Sekaraia, itutu uwosi paila isisu tuta kaduwonaku olumoulela Bwala Kwebumaboma. 22 E tutala isunapula gala gagabila bilivala baisa matausina; mapaila ikatetasi kidamwa bogwa leigisi kilisala wa Bwala Kwebumaboma; oyamala ililivala baisa matausina mitaga gala avaka bibigatona.
23 E tutala leiwokuva la wotetila,e ikaimilavau ola bwala. 24 E oluvi Ilisabeta Sekaraia la kwava isuma, ikikiwoli titoulela nalima tubukona, kawala, 25 “Lagaila goli Guyau bogwa leipilasaigu, makawala mwada biligaiwa agu mmosilaf omitasi tomota.”
Anelosi ivitububoti la kaloubusi Yesu
26 E minana Ilisabeta kala tubukona nalima natana, Yaubada iwitali anelosi Geberiela ila kwaitala valu mapilana Galili,g yagala Nasaredi.h 27 Ilokaia natana vilakapugula yagala Meri. Minana leipakusi sola taitala tau yagala Yosepa, dalela Debida. + 28 E anelosi imakaia minana, iluki, kawala, “Vakota baisa yoku!i E bukumwasawa, paila Guyau leibodaim.”
29 E iyowa lopola paila la biga, e ininanamsa avaka uula leilivala makawala. 30 E anelosi iluki minana, kawala, “Meri, taga kukokola, paila Yaubada leimitukwaiyaim. 31 E ka, bukusuma, bukuvilulu latum tau, e bukudoki yagala Yesu.j+ 32 Bogwa bitoveka matauna, e bidokaisi matauna Yaubada Towalakaiwa Sainela Latula. E Guyau Yaubada bivigaki matauna guyau makawala tabula Debida, + 33 e bikaraiwogi dalela Yekobe yumyambwata, e la karaiwaga bikanigaga.”
34 E Meri iluki anelosi, kawala, “Ki, ammakawala baisa bikaloubusi? Paila gala navavaigila yeigu e gala akakapugula.”
35 Anelosi ivitakauloki minana, kawala, “Baloma Tobumaboma bikubolaim, e la peula Towalakaiwa Sainela bivakanunuvaim; mapaila magudina tobumaboma bukuviluluk bidokaisi Yaubada Latula. 36 E ka, inam tuwala Ilisabeta eidokaisi nakaliga; mitaga leisuma igau bivilulu latula tau; e baisa tuta kala tubukona nalima natana, e minawena eivinumoya goli! 37 Paila vavagi komwaidona gagabila wala baisa Yaubada.” +
38 Meri ikaibiga, kawala, “Ka, yeigu la nawotetila Guyau; ibodi bikaloubusi baisa yeigu makawala m biga.” E anelosi isilavi minana.
Meri ibodi Ilisabeta
39 Igau oluvi Meri itokaia, inanakwa ilokaia wa koya ovalu kwaitala mapilana Yuda;l 40 isuvi ola bwala Sekaraia e ibodi Ilisabeta. 41 Tutala Ilisabeta ilagi Meri la biga, gwadi ivilavala olopola; e Ilisabeta ivakasau Baloma Tobumaboma 42 e kaigaveka ikaibiga, kawala, “Yaubada eimitukwaiyaim, e yoku bukukwalisau vivila komwaidosi uula kam mitakwai. Yaubada bimitukwai gwadi igau bukuvilulu! 43 Ammakawagu, paila yoku inala ulo Guyau lokubodaigu? 44 Paila ka, tutala alagi m nokagutoki, gwadi olopogu ikanuvivila paila la mwasawa. 45 E yoku bukumwasawa paila lokudubumi kidamwa avaka Guyau leikatotila baisa yoku gala bisala.” 46 E Meri ikaibiga, kawala,
“Yeigu aiyakawolim Guyau, +
47 e bilomagu imwasawa baisa Yaubada agu Tokwatumova,
48 paila leigisaigu yeigu la nawotetila saina watanawa.
Paila ka, metoya wa tuta baisa goli
tubwa komwaidona bidokaisi Yaubada leimitukwaiyaigu. +
49 Paila matauna Topeuligaga bogwa leivagi vavagi kwaiveka paila yeigu,
e matauna yagala bumaboma.
50 Inokapisi baisa matausina availa availa itemmalaisi matauna,
metoyasi baisa avai tubwa avai tubwa.
51 Bogwa leivitukoli yamala kwayapeula,
bogwa leiyobutu todubakasala deli ninasi kwevakaveka.
52 Bogwa leivabu gweguya metoya osi takaikaia,
e tokai leilupi walakaiwa. +
53 Bogwa leivakoma tokwamolu itubwa luposi metoya wa kaula bwaina,
e matausina si guguwa bidubadu leiyabi deli kasi molu.
54 Bogwa ivagi makawala eikatotila baisa tubudoiasi.
Bogwa leipilasi la towotetila Isireli.
55 Eiluluwai binokapisi Eberaam,
deli goli dalela, yumyambwata.” +
56 E Meri isisu deli minawena kaina biboda tubukona natolu, e ikaimilavau ola valu.
Ilisabeta ivilulu Yoni Tobapitaisi
57 Ilisabeta tuta matutona bitapoi yamala; e ivilulu latula tau. 58 E sala deli veyala ilagaisi kidamwa Guyau ivituloki la mitakwai kwaiveka baisa minawena; e imwasawasi deli minawena.
59 Yam kwailima kwaitolula imaisi kidamwa bibobwaisin gwadi; e mwada bidokaisi yagala Sekaraia makawala yagala tamala, + 60 e inala ivitakaula, kawala, “Gala makawala; mitaga bitadokaisi yagala Yoni.”
61 Ilukwaisi minana, kawasi, “Gala taitala vaiyom ivabwaisi yagala makawala baisa.” 62 E oyumasi ikikavasakisi ikikatupoiyaisi tamala mwada avai yegila bidoki magudina.
63 E inigada pilatala kaboginigini, e igini makawala, “Yagala Yoni.” E komwaidosi itutu uwosi. 64 E nanakwa Yaubada itaneku wodola Sekaraia deli mayela kala sipu, e ilivala iyakawoli Yaubada. 65 E sesia ikokolasi. E wa koya mapilana Yudia komwaidona ililivalaisi vavagi makwaisina komwaidona. 66 E komwaidosi matausina ilagaisi mabigasina, itakwaisi oninasi, e ikaibigasi, kawasi, “Avaka bivagi magudiwena gwadi?” Paila Guyau la peula isikaili matauna.
Sekaraia ivitoubobuta
67 E tamala Sekaraia ivakasau Baloma Tobumaboma, ivitoubobuta, ikaibiga, kawala,
68 “Bitayakawolio Guyau, Isireli la Yaubada,
paila bogwa imakaia la tomota, e itaneku matausina.
69 E bogwa ilupi Tokwatumova topeuligaga paila yakidasi,
matauwena dalela la touwata Debida.
70 Makawala ilivala omitibogwa metoya oudosi la tovitoubobuta mina bumaboma,
71 ikatotila bikolaidasi metoya kada tilaulasi,
e metoya oyumasi komwaidosi availa availa ikoulovaidasi.
72 Ikatotila tuvaila bivituloki la nokapisi baisa tubudoiasi.
E biluluwai la kabutu bumaboma,
73 kabutu makwaina ikatotila baisa tabudasi Eberaam.
74 Bitagwala bikolaidasi metoya osi peula kada tilaulasi,
e bitagwala bitawotitalaisi matauna gala kada kokolasi,
75 deli bubunela bumaboma toyo mitukwaibwaila,
oda tutasi komwaidona baisa ovalu watanawa.
 
76 “E yoku latugu bidokaimsi la tovitoubobutap Yaubada Towalakaiwa Sainela.
Paila bukukugwaiwa omatala Guyau
bukukwatubiasi la keda paila matauna. +
77 Bukuluki la tomota kidamwa Yaubada biligaiwa si mitugaga e bikatumovi matausina.
78 Paila da Yaubadasi tonokapisi deli tomanum,
bivigaki katumova biyuwoula makawala kalasia
e bivisigilaidasi metoya walakaiwa.
79 E bivisigili matausina isikailisi odudubila toyo kaliga Okaikonigulela,
e bivakadaidasi bitalosi okedala vakota.” +
80 E gwadi ikatusaili itowonaku e nanola ipeula; isisu oviloupakala,q igau yam makwaina biyoulapula baisa mina Isireli.
a 1:1 Gala wala tanikoli avaka paila matauna, mesinaku wala matauna taitala toveka (kugisi mailela 3) deli inikoli uulela tapwaroru. Kugisi tuvaila VA 1.1. + 1:4 1.4 1 Lil 24.10 b 1:5 Matauwena Erodi Toveka. Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. c 1:9 Yam kwaitala kwaitala sivayu bigabwaisi maiina simasimina, kaukwau deli koyavi. + 1:15 1.15 Baw 6.3 d 1:17 Tovitoubobuta Ilaitia isim la peula bivagi kaboyowalula. + 1:17 1.17 Mal 4.5-6 + 1:19 1.19 Dan 8.16; 9.21 e 1:23 Kala karaiwaga biwotetila biboda kwaitala wiki oluvi bivaiwasi. f 1:25 Mina Yudia eidokaisi vivila kala mmosila kidamwa binakaliga. Paila idokaisi baisa Guyau la mipuki baisa minana. g 1:26 Mina Isireli si valu pilamwaidona ikelitulaisi e katupotala opiliyavata mapilana Galili. h 1:26 Mapilana valu isisu milaveta Galili opilibolimilayouya kala kaduwonaku makawala Kaibola bitala Obulaku (26 km). + 1:27 1.27 Md 1.18 i 1:28 Vakota baisa yoku! Mimilisi buki pilabubogwa ikatumkulovaisi bigala yakaula makawala mailela 42 - “Yoku bukukwalisau vivila komwaidosi uula kam mitakwai.” j 1:31 Yesu. Maigana kala katumiki “bikatumova” kaina “Guyau matauna tokwatumova”. + 1:31 1.31 Md 1.21 + 1:32 1.32-33 2 Sml 7.12,13,16; Ais 9.7 k 1:35 magudina tobumaboma bukuvilulu.Gagabila bitagini “magudina bukuvilulu bitobumaboma”. + 1:37 1.37 Vit 18.14 l 1:39 Mina Isireli si valu pilamwaidona ikelitulaisi e katupotala opilibolimila mapilana Yudia. m 1:46 Mapilana wosi eisau Meri isisu mailela 46-55, e totapwaroru tokinabogwa leima lagaila idokaisi yagala “Magnificat”, paila uula baisa wosi bigala bigimatala obonasi mina Roum. + 1:46 1.46-55 1 Sml 2.1-10 + 1:48 1.48 1 Sml 1.11 + 1:52 1.52 Yob 5.11; 12.19 + 1:55 1.55 Vit 17.7 n 1:59 Paila mina Yudia kasi gulogula “bobu” kugisi makasana Biga Kala Katumiki. Kugisi tuvaila Vit 17.9-14. + 1:59 1.59 Tol 12.3 o 1:68 Mapilana wosi eisau Sekaraia isisu mailela 68-79, e totapwaroru tokinabogwa leima lagaila idokaisi yagala “Benedictus”, paila uula baisa wosi bigala bigimatala obonasi mina Roum. p 1:76 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. + 1:76 1.76 Mal 3.1 + 1:79 1.79 Ais 9.2 q 1:80 Mapilana vilouwokuva wala saina raibwaga, isisu wa Waya Yoridani mapilana opilibomatu, katitaikina Milaveta Pilamata.