Bulogala Bwaina Makawala MAKA La Ginigini
Kabovitouula
Mapilana Bulogala Bwaina Makawala Maka La Ginigini kala vitouula, “Baisa Bulogala Bwaina paila Yesu Keriso, Yaubada Latula.” Mapilana ikamituli kidamwa Yesu topeula deli isim la karaiwaga. Bitagisi la karaiwaga kala peula ola vituloki, deli paila uula ikikaraiwogi baloma gaga, deli paila gagabila biligaiwa mitugaga. Yesu idoki titoulela Latula Tomota, leima kidamwa bitugwali la momova baisa okaliga kidamwa bitaneku mina watanawa metoya osi mitugaga.
Mapilana Maka tabani bulogala Yesu kala ginigini saina mimilakatila. Saina iyebwaili bigini avaka avaka Yesu ivagi, mitaga deli igini sitana avaka livalela deli la vituloki. Ikugwa igini pikekita wala paila Yoni Tobapitaisi deli paila Yesu la bapitaiso deli kala tamnabi. Oluvi isaitaula igini paila Yesu la wotetila, iiyomovi deli iuvituloki. Ikugwa komwaidosi iyowa luposi, mitaga oluvi kala tobwakuli ikatetasi, deli kala tilaula ikominimanisi baisa matauna. Kala vigimkovila igini paila wiki makwaina Yesu ivinaku la wotetila e ammakawala ikaliga deli imovavau.
Buki kala katumimisa
Kala vitouula Bulogala Bwaina 1.1-13
Yesu ititavina mapilana Galili 1.14—9.50
Yesu isilavi Galili ililoula ilokaia Yerusalem 10.1-52
Wiki Kwebumaboma mapilana Yerusalem 11.1—15.47
Yesu imovavau e ila walakaiwa 16.1-20
1
Yoni Tobapitaisi la kamituli
(Md 3.1-12; Lk 3.1-9,15-17; Yn 1.19-28)
Baisa Bulogala Bwaina paila Yesu Keriso, Yaubada Latula. Kala vitouula makawala Aisea tovitoubobuta leigini,
“Yaubada kawala,
‘Ka, awitali ulo touwata bilobogwa omatam,
matauna bikatubiasi m keda.’ +
Taitala idoudou oviloupakala,
‘Kukwatubiasaisi la keda Guyau,
kukiduwosisiaisi la keda.’ ” +
Yoni Tobapitaisi ivalapulaa oviloupakalab e ikamituli, kawala, “Kuninavilasi e babapitaisaimi, e Yaubada biligaiwa mi mitugaga.” Komwaidosi mapilana Yudia, deli komwaidosi mina Yerusalem ilokaiasi matauna, ikamitulaisi si mitugaga e Yoni ibapitaisi matausina wa Waya Yoridani. +
Yoni kala kakapula iwoliki unuunula kameli; palitulac yatala kanuvinela bulumakau; e kʹala, kilili toyo kitorina. Ikamituli, kawala, “Taitala iyeikulaigu imaima, matauna ikalisauwaigu, katubukolela kaikela kala sipu gala ikwanaigu bakululu bataneku.d Yeigu labapitaisaimi metoya wa sopi; mitaga matauna bibapitaisaimi metoya baisa Baloma Tobumaboma.”
Yesu ibapitaiso
(Md 3.13-17; Lk 3.21-22)
E tuta makwaina Yesu isilavi Nasaredie mapilana Galilif ima, e Yoni ibapitaisi matauna mapilana Yoridani. 10 E tutala Yesu ivalaguva metoya wa sopi, nanakwa igisi labuma ikivi deli Baloma Tobumaboma italakapusi makawala bubuna baisa matauna.g 11 E, kaigila metoya wa labuma ima, kawala, “Yoku Latugu Tombwailigu,h saina kuyomwasalaigu.” +
Setani itamnabi Yesu
(Md 4.1-11; Lk 4.1-13)
12 E nanakwa Baloma Tobumaboma iviyelu nanola saina peula, e ila oviloupakala.i 13 Baisa isisu oviloupakala ikaluwovasi e Setanij itamnabi matauna; deli mauna ugiwagi isisu e anelosi ipilasaisi matauna.
Yesu ivitouula la kamatula mapilana Galili
(Md 4.12-17; Lk 4.14-15)
14 Leikatupipaisi Yoni,k oluvi Yesu iviloubusi mapilana Galili, ikamituli Bulogala Bwaina paila Yaubada, kawala. 15 “Tuta bogwa leima. Yaubada la Karaiwagal bogwa ivakatitaikina;m kuninavilasi, kudubumaisi Bulogala Bwaina.” +
Yesu idou bibokulaisi matauna taivasi topoula
(Md 4.18-22; Lk 5.1-11)
16 Iuvayali okawolawala milaveta Galili,n igisi taiyu topoula, Saimoni sola bodala Anideru ipwapoulasi obolita. 17 Yesu iluki matausina, kawala, “Kubokulaigusi, bavigakaimi kasi topoula tomota.” 18 E nanakwa isilavaisi si wota, ibokulaisi matauna.
19 Itowada tuvaila, igisi ituwoli kasitaiyu Sebedi litula, Yemesa sola bodala Yoni, isisuaisi wa waga, iyayaimasi si wota.o 20 E nanakwa idou matausina bibokulaisi. Mapaila isilavaisi tumasi Sebedi wa waga toyo matausina la touwata,p e ibokulaisi matauna.
Taitala tau isikaila baloma gaga
(Lk 4.31-37)
21 Iviloubusisi Kapaneum;q e wa yam sabater Yesu isuvi wa bwala tapwaroru iuvituloki.s 22 Itutu uwosi tomota la vituloki; paila ivituloki gala makawala toninitalapula mina Yudia si Karaiwagat mitaga ivituloki matausina makawala isim la karaiwaga. +
23 Tuta makwaina taitala tau isuvi osi bwala tapwaroru eisikaila baloma gaga;u 24 iwaiweya, kawala, “Avaka bukuvigakaimasi,v yoku Yesu guma Nasaredi?w Ki, lokuma bukuyabaimasi? Yeigu anikolaim, yoku Yaubada la Tokabomi.”
25 Yesu ikatilakai baloma, kawala, “Desi kukwapatu, kusilavi matauna.”
26 Baloma gaga iiyagi matauna sainela; iwaiweya e isilavi matauna. 27 Komwaidosi saina itutu uwosi, ikatupoisi taitala baisa taitala, kawasi, “Avaka baisa? Vituloki kwaivau, ke? Matauna isim la karaiwaga kidamwa bikaraiwogi baloma gaga, e ikabikaulasi wala.”
28 Mapaila iyoyu bulogala Yesu ikaligiaki komwaidona mapilana Galili.
Yesu ikatumovi bidubadu
(Md 8.14-17; Lk 4.38-41)
29 Isilavi bwala tapwaroru, e isaitaula isuvi osi bwala Saimoni toyo Anideru. Deli Yemesa sola Yoni isuvisi. 30 Mitaga Saimoni yawala ikanukwenu, kala katoula yuviyavi wowola; e nanakwa ilukwaisi Yesu paila minana. 31 Imakaia iyosi yamala e ivisimiliwoli minana; e kala katoula isolovi, e minana ikamovi matausina.
32 Igau ikoyavi, bogwa isalili kalasia,x imiakaisi matauna komwaidosi availa availa ikatoulasi, kaina baloma gaga eisikailasi uwosi. 33 Mapilana valuy tomotala komwaidosi isigugulasi okoukweda. 34 Bidubadu ikatumovi kasi katoula avai katoula avai katoula, deli iyabi bidubadu baloma gagaz isunapulasi; e Yesu gala itagwala baloma gaga bilivalasi avaka, paila bogwa ikatetasi availa matauna.a
Yesu itavina tuwoli valu ikikamituli
(Lk 4.42-44)
35 E ikikivi visiga Yesu itokaia isunapula, ila ovilouwokuva e baisa inigada. 36 Saimoni deli sala iyeikulaisi matauna; 37 e bogwa ibanaisi, ilukwaisi matauna, “Komwaidosi inineivaimsi.”
38 Mitaga Yesu iluki matausina, kawala, “Bitalokaiasi tuwoli valu katitaikina. Ibodi bakamituli baisa matausina tuvaila; paila baisa uula asunapula lama.”
39 Ititavina Galili viloumwaidona, ikikamituli osi bwala tapwaroru, deli iiyabi baloma gaga.b+
Yesu ikatumigileu tokagwaiguya
(Md 8.1-4; Lk 5.12-16)
40 Taitala tokagwaiguyac imakaia iyokakapisi baisa matauna; itapopula kaikela ikavagina, iluki matauna, kawala, “Kidamwa magim, gagabila bukumdidavaigu bamigileu.”d
41 Yesu saina inokapisi mataunae e ivitukoli yamala, ikabikoni mataunaf e iluki, kawala, “Magigu goli; bukumigileu.” 42 E nanakwa matauna kala kagwaiguya italogusa, e imigileu wala. 43 E nani iwitali bila e deli ikakikili matauna, kawala, 44 “Ka, kulagi, taga kuluki availa; mitaga kula, kuvitulokaim baisa tolula,g kukwabilula paila kam kikila makawala Mosese la Karaiwaga, e tomota bigisaisi bisimokwitasi.” +
45 Mitaga tau matauna ila ililivala wala vavagi makwaina, butula ikaligiaki ambaisa, mapaila gala gagabila Yesu bivalapula ovalu, mitaga isiwa ovilouwokuva wala; e tomota imakaiasi matauna metoyasi ambaisa ambaisa.
+ 1:2 1.2 Mal 3.1 + 1:3 1.3 Ais 40.3 a 1:4 Matauna Yoni ivitouula la kamatula wa taitu makwaina 27 AD. Kugisi Lk 3.1-3. b 1:4 Baisa vilouwokuva wala e gala avai kai kaina mnumonu isisu, raibwagawokuva wala, isisu wa Waya Yoridani mapilana opilikwaibwaga, katitaikina Milaveta Pilamata. + 1:5 1.5 2 Gwe 1.8 c 1:6 Miyana yabeiyaya bisipu okuvalila mwada bisipukikita kala karekwa, e tuvaila ivigaki kauyala la mani deli avai guguwa. Omitibogwa matauna tovitoubobuta Ilaitia bisikam kala karekwa deli palitula makawala. d 1:7 Wotetila makwaina bibodi taitala la ula saina towatanawa bivagi; baisa makawala Yoni eilivala mwada wotetila makwaina saina watanawa, mitaga avai tau bivagi baisa matauna saina ikalisau Yoni. e 1:9 Mapilana valu isisu milaveta Galili opilibolimilayouya kala kaduwonaku makawala Kaibola bitala Obulaku (26 km). f 1:9 Mapilana valu isisu opiliyavata e matauna Akelosi bodala yagala Erodi Anitipasa iguguyoi baisa. g 1:10 italakapusi…baisa matauna: Gagabila bitagini “italakapusi…mwada bisikaila matauna.” h 1:11 Yoku Latugu Tombwailigu.Gagabila bitagini, “Yoku Latugu kammwaleta wala yoku” kaina “Kammwaleta wala yoku Latugu.” + 1:11 1.11 Vit 22.2; Sam 2.7; Ais 42.1; Md 3.17; 12.18; Mk 9.7; Lk 3.22 i 1:12 Kugisi Mk 1.4 kala katumiki. j 1:13 Matauna kala tokwaraiwaga uvagila gaga; maigana yagala kala katumiki “Totabinona”. k 1:14 Matauna Erodi Anitipasa eikaraiwaga bikatupipaisi Yoni. Kugisi Mk 6.17-18. Maigana Erodi Anitipasa bukubani olumoulela makasana Biga Kala Katumiki. l 1:15 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. m 1:15 bogwa ivakatitaikina: Gagabila bitagini “bogwa leima”. + 1:15 1.15 Md 3.2 n 1:16 Makwaina milaveta sopila sumokainia kala wonaku Kavataria bitala Sinaketa (21 km) e kala beiyaya Gusaweta bitala Kaileula (13 km), isisu olumoulela mapilana Galili. o 1:19 iyayaimasi si wota. Gagabila bitagini “ikikatubiasaisi si wota”. p 1:20 Matausina eidouwaisi bipilasaisi pwapoula e oluvi bimapwaisi mani. q 1:21 Mapilana valu isisu milaveta Galili olumata opilikwaibwagayouya. r 1:21 Yam makwaina wiki wiki yamla kala vigimkovila yakidasiga tadokaisi Sadade. E yam makwaina yam kwaibumaboma. E mina Yudia isim kasi karaiwaga bomala availa bipaisewa ambaisa kaina ovalu kaina obuyagu. s 1:21 Avai tuta tomota bisigugulasi osi bwala tapwaroru, igagabila tovituloki ituwoli ituwoli bisuvisi biuvitulokisi e bititanekwaisi Buki Pilabumaboma baisa tomota. t 1:22 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. + 1:22 1.22 Md 7.28-29 u 1:23 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. v 1:24 Matauna ililivala mwada si biga saina budoveka boda minasina baloma gaga eisikaila matauna. w 1:24 Kidamwa magisi bilivalasi paila taitala tau, mimilisi tuta bikaibigimgulisi la valu. Kugisi 1 Gwe 17.1 (Ilaitia tolela Tisibe), Mk 15.43 (Yosepa guma Arimatia), deli VA 9.11 (Saulo guma Tasu). x 1:32 Mina Yudia idokaisi kwaitala yam kala vigimkovila tuta makwaina isisalili kalasia, e oluvi gagabila bivitouulasi yam kwaiyuwela la vavagi. E yam makwaina sabate, mauula avai tuta bogwa eisalili kalasia gagabila bikokeulasi tokwatoula bimaiyaisi e Yesu bikatumovi. y 1:33 Mapilana Kapaneum; kugisi mailela 21. z 1:34 Iluluki la karaiwaga peula bisunapulasi e ikabikaulasi. a 1:34 Inikolaisi wala kidamwa Yesu matauna Mesaia. b 1:39 Kugisi mailela 23 deli 34. + 1:39 1.39 Md 4.23; 9.35 c 1:40 Yakidasi taginisi lelia makwaina, mitaga mina Girisi si biga eiginisi ikoumgulaisi mimilisi lelia ituwoli ituwoli tuvaila. d 1:40 Idokaisi lelia bivigaki matausina makawala tomitugaga, paila uwosi kala gaga eiyogwali si tapwaroru, e mauula gala gagabila bitemmalaisi Yaubada. E magisi Yesu bikau kala gaga biligaiwa e bogwa bimigileusi e gagabila bitemmalaisi Yaubada. e 1:41 Saina inokapisi matauna: Mimilisi buki pilabubogwa eiginisi “Saina kala leiya”. Kaina nokapisi iseguliki nona kala leiya, makawala inokapisi tau mitaga nanola kala leiya paila si sula ininanamsasi kidamwa katoula biyogwali tapwaroru. f 1:41 Mina Yudia kasi kokola idokaisi kidamwa availa bikabikoni taitala tolelia bogwa bivigaki titoulela bomakikila makawala tokwatoula. Mitaga Yesu inikoli baisa gala makawala e mauula gala wala ikokola, ikabikoni wala. g 1:44 Tolula komwaidosi isim si karaiwaga bimitakavataisi uwosi tokwatoula e bikamitulaisi avai katoula bogwa leibwaina. Kugisi Tol 14.3. + 1:44 1.44 Tol 14.1-32