12
UYeesu wʉ Mwene ʉwɨ Sabaato
(Maalika 2:23-28; Luuka 6:1-5)
Mʉ khabhalɨlo khanaakho, uYeesu na bhalandati bhaakwe bhakhashɨlaga mu vwizi ɨvwɨ ngano pi siku ɨlyɨ Sabaato.* We ɨnzala yabhaluma, bhakhanda kudumula amatwe agɨ ngano na kulya. ABhafalisaayi we bhazɨlola zɨnɨɨzyo, bhakhamʉbhʉʉzya uYeesu bhakhatɨ, “Yeenya, abhalandati bhaakho bhakʉbhomba zye zɨtakwɨtɨshɨlwa kʉbhomba pi siku ɨlyɨ Sabaato!”
UYeesu akhabhaamʉla akhatɨ, “Bhʉlɨ, mutabhaziizye mu Wusimbe uWufinjile she uDaudi ábhombile we ɨnzala yabhaluma, ʉweene peeka na bhamwabho? Áyinjiiye mu nyumba ya Mʉlʉngʉ, akhalya amakaati ge gábhishiilwe pa shɨgemo kʉ mbombo imfinjile. Amakaati ganaago gatakhɨtɨshɨlwaga kulya ʉweene na bhamwabho, lyoli abhapuutili bheene. Awe mutabhaziizye mʉ ndajɨzyo zya Moose kʉtɨ abhapuutili abha mu Nyumba iMfinjile bhakʉshɨlanya ɨndajɨzyo pi siku ɨlyɨ Sabaato, ɨleelo bhakʉbhaazɨwa kʉtɨ te bhatʉla nongwa? Ɨleelo ɨnkʉbhabhʉʉzya kʉtɨ, ɨpa alɨɨpo we mʉpɨtɨ kʉshɨla iNyumba iMfinjile. Ɨnga mʉmanyaje kwe kʉtɨ bhʉlɨ amazwi ɨga ge gakʉtɨ, ‘Ɨnkwanza ishisa te mfinjile,’ nhanɨ mutaabhalonjile abhantʉ bhe bhatalɨ nɨ nongwa. Kʉnongwa ye ʉMwana wa Muntu we wʉ Mwene ʉwɨ Sabaato.”
UYeesu akʉmʉponɨa we álemaaye ɨnyoobhe
(Maalika 3:1-6; Luuka 6:6-11)
UYeesu akhasogola paala, akhinjila mwi sinagoogi lyabho. 10 Mwi sinagoogi muula, álɨɨpo umuntu we álemaaye ɨnyoobhe. ABhafalisaayi bhakhamʉbhʉzɨɨlɨzya bhakhatɨ, “Bhʉlɨ, yɨkwɨtɨshɨlwa kʉponɨa abhantʉ pi siku ɨlyɨ Sabaato?” Bhámubhuziliziizye shɨnɨɨsho ɨnga bhalyaje ɨdala ɨlya kʉmʉsɨtaaka uYeesu.
11 UYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Wu naanu pakaasi yiinyu we ɨnga ɨngoole yaakwe yalendela mu lyina pi siku ɨlyɨ Sabaato atangayɨlema na kʉyeefwa? 12 Ɨleelo umuntu alɨ nu lushindikho nhaani kʉshɨla ɨngoole! Shɨnɨɨsho, yɨkwɨtɨshɨlwa kʉbhomba inyinza pi siku ɨlyɨ Sabaato.”
13 Pe uYeesu akhamʉbhʉʉzya umuntu ʉla we álemaaye ɨnyoobhe akhatɨ, “Golosya ɨnyoobhe yaakho.” Woope akhagolosya, yɨkhapona, yɨkhabha nyinza anzɨ yamwabho. 14 Ɨleelo aBhafalisaayi bhaala bhakhafuma panzɨ na kʉpanzanya she bhangamʉgoga uYeesu.
Umubhombi we asabhuliilwe nʉ Mʉlʉngʉ
15 We uYeesu aamanya kʉtɨ aBhafalisaayi bhakʉpanzanya kʉmʉgoga, akhasogola paala. Abhantʉ abhinji bhakhamʉlandata, ábhaponiizye bhonti bhe bháamɨle bhabhinu. 16 Ɨleelo akhabhasokha kʉtɨ bhatakhavundule kʉ bhantʉ kʉtɨ ʉweene wu naanu. 17 Ganaago gábhombeshile ɨnga kʉkwɨlɨzya izwi lye lyálonjiilwe nu mukuwi ʉYeesaya kʉtɨ,
18 “Yeenya, umubhombi waanɨ we ɨmʉsabhʉʉye,
ʉMʉganwa waanɨ we ʉmwoyo waanɨ wʉkʉmʉseshela.
Ɨnhayɨbhɨɨkha uMupepu waanɨ mʉmwakwe,
woope akhayɨbhalʉmbɨɨlɨla abhantʉ abhɨ nsɨ zyonti
uwulonji waanɨ ʉwa nalyoli.
19 Te akhadalɨnhanaje, te akhazingulaje ɨshongo,
khabhɨlɨ atalɨɨpo umuntu we akhayɨmvwa
izi lyakwe mwɨ dala.
20 Te akhapwote ilanzi lye lilandile,
te akhazimanye ʉlʉkhozyo lwe lukufumwa ilyosi,
paka pe akhayɨbhɨɨkha uwulonji ʉwa wugolosu wʉtole.
21 Khabhɨlɨ ɨtaawa lyakwe
abhantʉ abhɨ nsɨ zyonti bhakhayɨlɨsʉʉbhɨla.”
UYeesu nu Belizebuuli
(Maalika 3:20-30; Luuka 11:14-23)
22 Pe abhantʉ bhamu bhakhamʉleeta umuntu we álemiilwe ni pepu ibhiibhi kwa Yeesu. Ipepu liila lyámubhiishile kʉtɨ atalolaje, khabhɨlɨ áamɨle wu shinuunu. UYeesu akhamʉponɨa umuntu ʉla, akhanda kʉlonga na kʉlola. 23 Ɨmpʉga ɨya bhantʉ yikhaswiga na kʉbhʉzɨlɨzanya bhɨɨbho na bhɨɨbho bhakhatɨ, “Bhʉlɨ, pamu wʉnʉʉnʉ angabha we Mwana ʉwa shɨkholo sha mwene uDaudi?” 24 Ɨleelo aBhafalisaayi we bhɨmvwa zɨnɨɨzyo, bhakhatɨ, “Umuntu wʉnʉʉnʉ akʉbhɨnga amapepu amabhiibhi kʉ waamʉlo wa Belizebuuli,§ ʉmʉpɨtɨ wa mapepu!”
25 UYeesu we aamanya zye bhakʉsɨɨbha, akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Ɨnga abhantʉ abha wʉmwene weeka bhagabhʉnhana ɨvɨpʉga vwe vɨtakwɨmvwana, pe ʉwʉmwene wʉnʉʉwo wʉkʉnanjɨkha. Khabhɨlɨ ɨnga abhantʉ abhɨ nhaaya yeeka awe inyumba yeeka bhaviitana, bhakʉsataana. 26 Ɨnga uSeetani akʉmʉbhɨnga uSeetani ʉwamwabho, ʉwʉmwene waakwe wʉkʉbha wugabhunhiine. Bhʉlɨ, ʉwʉmwene waakwe wʉngakhola bhʉlɨɨbhʉlɨ kʉjendeelela? 27 Ɨnga mʉkʉtɨ ɨne ɨnkʉbhɨnga amapepu amabhiibhi kʉ waamʉlo wa Belizebuuli, abhalandati bhiinyu bhakʉbhɨnga kʉ waamʉlo wa naanu? Mʉ lɨnɨɨlyo, abhalandati bhiinyu bhe bhatɨbhalonje. 28 Ɨleelo ɨne, ɨnga ɨnkʉbhɨnga amapepu amabhiibhi kʉ waamʉlo wa Mupepu wa Mʉlʉngʉ, ishi ʉwʉmwene wa Mʉlʉngʉ wubhafishiiye ɨmwe! 29 Atalɨɨpo umuntu we angakhola kwinjila mu nyumba ya muntu ʉwa makha kʉtɨ amʉfwʉlɨle ivintu vwakwe sita kumupinya suuti. Lyoli ɨnga amupinya, pe angakhola kʉfwʉla vwe vɨlɨ mu nyumba yaakwe.
30 “Umuntu wowonti we atalɨ peeka nɨɨne, akundindanjila. Khabhɨlɨ wowonti we atakʉbhʉngaanɨkha peeka nɨɨne, akʉsataanya. 31 Kʉnongwa yɨnɨɨyo, ɨnkʉbhabhʉʉzya kʉtɨ, ʉMʉlʉngʉ akhayɨbhatʉʉyɨla abhantʉ imbiibhi zyabho zyonti na kʉshoolanya kwabho, ɨleelo te akhabhatʉʉyɨle abhantʉ ɨnga bhakʉmʉshoolanya uMupepu uMufinjile. 32 Khabhɨlɨ umuntu we akʉlonga amazwi amabhiibhi kʉ zya Mwana wa Muntu, akhayɨtʉʉyɨlwa. Ɨleelo we akʉlonga akhabhiibhi kʉ zya Mupepu uMufinjile te akhatʉʉyɨlwe mʉ khabhalɨlo akha shiishi na khe khakwɨnza.
Abhantʉ bhakʉmanyɨkha kʉ njendo zyabho
(Luuka 6:43-45)
33 “Ikwi ilyinza lɨkwela amatunda aminza, ni kwi ibhiibhi lɨkwela amatunda amabhiibhi. Ikwi lɨkʉmanyɨkha kufumilana na matunda ge lɨkwela. 34 Ɨmwe shɨkholo shɨ njokha! Mʉngakhola bhʉlɨɨbhʉlɨ kʉlonga amazwi aminza we mwe bhabhomba mbiibhi? Kʉnongwa ye umuntu akʉlonga zye zyizuuye mʉ mwoyo waakwe. 35 Umuntu umwinza akʉlonga inyinza, zye zikufuma mʉ mwoyo waakwe umwinza. Woope umuntu umubhiibhi akʉlonga imbiibhi, zye zikufuma mʉ mwoyo waakwe umubhiibhi. 36 Ɨleelo ɨnkʉbhabhʉʉzya kʉtɨ, izwi lyolyonti lye lɨtakhondeeye lye abhantʉ bhakʉlonga bhakhayɨlaata zyonti pi siku ɨlya kʉlongwa. 37 Kʉnongwa ye ku mazwi gaakho ʉtɨbhaazɨwe kʉtɨ we mugolosu, na ku mazwi gaakho ʉkhayɨlongwa.”
ABhafalisaayi bhakwanza ɨshɨlolesyo kufuma kʉmwanya
(Maalika 8:11-12; Luuka 11:29-32)
38 Pe aBhafalisaayi bhamu na bhamanyizyi abhɨ ndajɨzyo bhakhamʉbhʉʉzya uYeesu bhakhatɨ, “Mumanyizyi, tʉkwanza ʉtʉbhombele ɨshɨlolesyo she shɨkʉmanyɨsya kʉtɨ ʉMʉlʉngʉ akusonteleziizye.” 39 UYeesu akhabhaamʉla akhatɨ, “Ishipaafi ɨsha bhantʉ abhabhomba mbiibhi na bhe bhatalɨ nu wusunde bhakwanza ɨshɨlolesyo! Te ɨmbalanje ɨshɨlolesyo shoshonti, lyoli ɨshɨlolesyo sha mukuwi ʉYoona. 40 Kʉnongwa ye anza she ʉYoona áyɨkhaaye insiku zɨtatʉ mʉ lwanda mu nswi ɨmpɨtɨ* shawusiku na shamʉsanya, she shɨnɨɨsho ʉMwana wa Muntu atɨyɨɨkhale insiku zɨtatʉ mʉ mbɨɨpa shawusiku na shamʉsanya. 41 Khabhɨlɨ isiku ɨlya kʉlongwa, abhantʉ abha mu Ninaawi bhoope bhakhayɨmɨɨlɨla kʉbhalonga ɨmwe mʉbha khabhalɨlo ɨkha kʉtɨ mwe bhi mbiibhi. Kʉnongwa ye ʉYoona we alʉmbɨɨlɨla izwi lya Mʉlʉngʉ kʉkwabho, bhakhalaata imbiibhi zyabho. Ishi ɨpa alɨɨpo ʉmʉpɨtɨ kʉshɨla ʉYoona. 42 Khabhɨlɨ isiku ɨlya kʉlongwa ʉmwene ʉmwantanda ʉwɨ nsɨ ɨya Sheeba, akhayɨmɨɨlɨla na kʉbhalonga abhantʉ abha khabhalɨlo ɨkha. Kʉnongwa ye ʉweene áfumile mʉ nsɨ ɨya kutali kʉtɨ ayɨnze atejeelezye ɨmanyɨzyo ɨzyɨ njeele ɨzya mwene uSelemaani. Ɨleelo ɨnkʉbhabhʉʉzya ɨmwe kʉtɨ alɨɨpo ɨpa we mʉpɨtɨ kʉmʉshɨla uSelemaani.”
Ɨmanyɨzyo kʉ zya mapepu amabhiibhi
(Luuka 11:24-26)
43 UYeesu akhajendeelela kʉlonga akhatɨ, “Ipepu ibhiibhi we lyafuma mwa muntu, lɨkʉzyʉngʉʉla mu shilozu umwumu kwanza apa kʉtʉʉzya. Ɨnga lɨtapaaga, 44 pe lɨkʉyɨlonga lɨkʉtɨ, ‘Ɨntɨgalʉshe ku nyumba yaanɨ ye naafumile.’ We lyagalʉkha, lɨkwaga inyumba yiila nyʉʉse, khabhɨlɨ yizelupile akhinza. 45 Panaapo pe lɨkʉbhala kwega amapepu amabhiibhi aganjɨ saba, amabhiibhi kʉshɨla lyene. Pe gakwinjila kwa muntu wʉnʉʉyo, gakwɨkhala. Panaapo ʉmʉbhɨlɨ wa muntu wʉnʉʉyo wʉkʉbha akhabhiibhi nhaani, kʉshɨla kʉwandɨlo. Shɨnɨɨsho she yɨkhayɨbha kʉ bhantʉ abha khabhalɨlo ɨkha akhabhiibhi.”
Abhanholo bha Yeesu abha nalyoli
(Maalika 3:31-35; Luuka 8:19-21)
46 Mʉ khabhalɨlo khakhaala we uYeesu akʉlonga nɨ mpʉga ɨya bhantʉ, unyina na bhakhambakʉ bhaakwe bhakhɨnza na kwɨmɨɨlɨla panzɨ, bhakhanzaga kʉlonga nawo. 47 Pe umuntu ʉmo akhamʉbhʉʉzya akhatɨ, “Yeenya, unyina waakho na bhakhambakʉ bhaakho bhalɨ panzɨ ɨpo, bhakʉkwanza.” 48 Ɨleelo uYeesu akhamwamʉla akhatɨ, “Unyina waanɨ wu naanu? Na bhakhambakʉ bhaanɨ bhe bha bhanaanu?” 49 Pe akhasonda ku bhalandati bhaakwe akhatɨ, “Yeenyi, ɨbha bhe bhanyina bhaanɨ na bhe bhakhambakʉ bhaanɨ! 50 Kʉnongwa ye umuntu wowonti we akʉbhomba zye ʉTaata waanɨ we alɨ kʉmwanya akwanza, wʉnʉʉyo we wʉ khambakʉ waanɨ, wʉ yɨlʉmbʉ waanɨ, khabhɨlɨ we wu nyina waanɨ.”
* 12:1 12:1 ƗSabaato Bhaazya mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. 12:7 12:7 Bhaazya Hoseeya 6:6. 12:21 12:18-21 Bhaazya Yeesaya 42:1-4. § 12:24 12:24 UBelizebuuli lɨtaawa ɨlyamwabho ɨlya Seetani, we mʉpɨtɨ ʉwa mapepu amabhiibhi gonti. * 12:40 12:40 Bhaazya Yoona 1:17. 12:41 12:41 Bhaazya Yoona 3:5. 12:42 12:42 Bhaazya 1 Bhamwene 10:1-10.