20
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ndí ta̱Pablo kua̱ꞌa̱n ra
ñoo estado Macedonia xíꞌin ñoo estado Grecia
Ta ndi̱ꞌi ni̱yaꞌa ñayóꞌo ñoo Éfeso, ta ta̱Pablo na̱kana ra ndiꞌi ni̱vi na kándixa ta̱Jesús, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na to̱ꞌon ña chi̱kaa̱ ndee̱ ini na. Ta saá ni̱nda̱yi ra nayóꞌo, ta ke̱e ra kua̱ꞌa̱n ra, ta ni̱xaa̱ ra estado Macedonia. Ta saá kua̱ꞌa̱n ra ta ni̱xaa̱ ra kua̱ꞌa̱ ní ñoo ña ndáꞌvi ndaa estado Macedonia yóꞌo, ta ñii ñii ñoo no̱o̱ ni̱xaa̱ ra ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi na kándixa ta̱Jesús to̱ꞌon ña chi̱kaa̱ ndee̱ ini nayóꞌo. Ta saá ta̱Pablo ke̱e ra kua̱ꞌa̱n ra, ta ni̱xaa̱ ra ñii ñoo ña nákaa̱ estado Grecia. Ta ni̱xi̱yo ra Grecia yóꞌo u̱ni̱ yo̱o̱. Ta xa ku̱yatin ki̱vi̱ kee ra ña ndaa ra tón barco tón kua̱ꞌa̱n ñoo estado Siria, ta xi̱ni̱ so̱ꞌo ra ndí sava najudío xi̱koo yuꞌú na ña kaꞌni na ra. Ta saá ta̱Pablo na̱sama ra yichi̱ ra, ta ndi̱kó ra kua̱ꞌa̱n ra yáꞌa ra estado Macedonia. Nata̱a na kua̱ꞌa̱n xíꞌin ta̱Pablo kúu nayóꞌo: ñii ra na̱ní Sópater, ta̱ñoo Berea kúu ra, ta ta̱Aristarco xíꞌin ta̱Segundo, nata̱a nañoo Tesalónica kúu nayóꞌo; ta ta̱Gayo, ta̱ñoo Derbe kúu ra; ta ta̱Tíquico xíꞌin ta̱Trófimo, nata̱a na estado Asia kúu nayóꞌo, ta saá tuku ta̱Timoteo kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Pablo ta xíꞌin ndiꞌi nata̱a yóꞌo. Ndiꞌi nayóꞌo kua̱ꞌa̱n na xíꞌin ta̱Pablo nda̱ ni̱xaa̱ na ñoo Filipos. Ta saá natáꞌan ta̱Pablo kua̱ꞌa̱n siꞌna na ta ni̱xaa̱ na ñoo Troas, no̱o̱ ndáti na xaa̱ ta̱Pablo xíꞌin mi̱i ndi̱ ña nakutáꞌan ndi̱ xíꞌin na. Ta ta̱Pablo xíꞌin ndi̱ꞌi̱ xi̱ndo̱o ndi̱ ñoo Filipos a̱nda̱ ndi̱ꞌi viko̱ najudío ña na̱ní viko̱ si̱ta̱ va̱ꞌa ña o̱n ko̱ó levadura kómí.* Ta saá nda̱a ndi̱ tón barco ta kua̱ꞌa̱n ndi̱ ta ki̱vi̱ o̱ꞌo̱n ni̱xaa̱ ndi̱ ñoo Troas, ta na̱kutáꞌan ndi̱ xíꞌin natáꞌan ndi̱, ta xi̱ndo̱o ndi̱ u̱xa̱ ki̱vi̱ ñoo yóꞌo.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ta̱Pablo ni̱nda̱yi ra ni̱vi
na kándixa ta̱Jesús na táku̱ ñoo Troas
Ta ki̱vi̱ domingo na̱kutáꞌan ndiꞌi ndi̱, na kúu ni̱vi na kándixa ta̱Jesús, ñii veꞌe ñoo Troas yóꞌo. Ta na̱kutáꞌan ndi̱ xa̱ꞌa̱ ña taꞌví ndi̱ si̱ta̱ va̱ꞌa ta xíxi ndi̱ ña xa̱ꞌa̱ ña nákáꞌán ndi̱ ndasaá ni̱xiꞌi̱ Jesucristo xa̱ꞌa̱ kua̱chi ndi̱. Ta̱Pablo ni̱ka̱ꞌa̱n ndoso ra to̱ꞌon Ndios no̱o̱ ndiꞌi ndi̱ na ndóo yóꞌo, ta naꞌá va̱ꞌa ní ni̱xi̱yo ra ni̱ka̱ꞌa̱n ra. Saá chi xita̱a̱n ní inka̱ ki̱vi̱ xíni̱ ñóꞌó kee ra ko̱ꞌo̱n ra. Ta xa ni̱to̱nda̱a hora ma̱ꞌñó ñoó kúu ña, ta káꞌa̱n ka̱ ra xíꞌin ndi̱. Ta piso u̱ni̱ no̱o̱ na̱kutáꞌan ndi̱ ndóo ndi̱ tákaa̱ kua̱ꞌa̱ ní ñoꞌo̱ tóo̱n. Ta ñii ta̱a, ta̱loꞌo kúu ra, na̱ní ra Eutico yóo ra no̱o̱ na̱ma̱ ventana piso u̱ni̱ no̱o̱ nákutáꞌan ndi̱ yóꞌo. Ta saá ka̱ni maꞌná ta̱Eutico yóꞌo, ta ni̱ki̱si̱n ra kánóo ra ventana, ta xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo na̱kava ra nda̱ no̱o̱ ñoꞌo̱. Ta saá kama no̱o ni̱vi, tá mií kóni na ndaníꞌi na ra, ta xi̱ni na xa ta̱ ni̱xiꞌi̱ va̱ꞌa kúu ra. 10 Ta ta̱Pablo no̱o ra, xíno ra ni̱xaa̱ ra, ta xi̱kundee ra no̱o̱ kándúꞌu̱ ta̱Eutico, ta nómi ra yi̱kí ko̱ñu ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi na yíta yóꞌo, káchí ra saá:
―O̱n kundiꞌi ini ndó, chi táku̱ ra ―káchí ta̱Pablo xíꞌin na.
11 Ta ta̱Pablo ndi̱kó ra nda̱a ra no̱o̱ yóo ra sánáꞌa ra. Ta saá ta̱ꞌví ra si̱ta̱ va̱ꞌa xi̱xi ra xíꞌin na, chi saá kéꞌé na xa̱ꞌa̱ ña nákáꞌán na ta̱Jesús, ta̱a ta̱ ni̱xiꞌi̱ xa̱ꞌa̱ kua̱chi na. Ta ndi̱ꞌi ñayóꞌo, ta ta̱Pablo tuku ki̱xáꞌá ra káꞌa̱n ka̱ ra, nda̱to̱ꞌon ra xíꞌin ni̱vi nda̱ ni̱ti̱vi inka̱ ki̱vi̱. Ta saá ke̱e ta̱Pablo kua̱ꞌa̱n ra. 12 Ta saá sava ni̱vi yóꞌo chi̱ndeé na ta̱Eutico yóꞌo kua̱noꞌo̱ ra veꞌe ra, ta kúsii̱ ní ini ndiꞌi na chi táku̱ ra.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ndí ta̱Pablo ke̱e ra ñoo Troas
ta kua̱ꞌa̱n ra ñoo Mileto
13 Ta mi̱i ndi̱, kua̱ꞌa̱n siꞌna ndi̱ xíꞌin tón barco, ke̱e ndi̱ ñoo Troas, ta ni̱xaa̱ ndi̱ ñoo Asón, chi saá ki̱ndo̱o ta̱Pablo xíꞌin ndi̱. Ta ta̱Pablo kua̱ꞌa̱n xáꞌá ra ta ni̱xaa̱ ra na̱kutáꞌan ra xíꞌin ndi̱ ñoo Asón yóꞌo. 14 Ta saá nda̱a ra tón barco no̱o̱ ñóꞌo ndi̱, ta kua̱ꞌa̱n ndi̱ xíꞌin tón barco ta ni̱xaa̱ ndi̱ ñoo Mitilene. 15 Ta ni̱ti̱vi inka̱ ki̱vi̱, ta ke̱e tuku ndi̱ xíꞌin tón barco ta kua̱ꞌa̱n ndi̱, ta ni̱yaꞌa yatin ndi̱ ñii isla ña na̱ní Quío, ta kua̱ꞌa̱n ka̱ ndi̱, ta saá nda̱ inka̱ ki̱vi̱ ni̱xaa̱ ndi̱ nda̱ ñoo Samos, ña nákaa̱ ñii xiiña no̱o̱ inka̱ isla. Ta saá ke̱e tuku ndi̱ xíꞌin tón barco ta ni̱xaa̱ ndi̱ nda̱ ñoo Trogilio, ta inka̱ ki̱vi̱ ke̱e ndi̱ ta kua̱ꞌa̱n ndi̱ xíꞌin tón barco ta ni̱xaa̱ ndi̱ ñoo Mileto. 16 Xa chi̱kaa̱ ini ndi̱ ko̱ꞌo̱n nda̱kú ndi̱ nda̱ ñoo Mileto, chi ta̱Pablo ni̱‑xiin ra yaꞌa ra chí ñoo Éfeso, saá chi nómi̱ ní xíni̱ ñóꞌó xaa̱ ra ñoo Jerusalén xa̱ꞌa̱ ña koo ra ñoo yóꞌo ya̱chi̱ ka̱ ki̱vi̱ ña kana viko̱ Pentecostés.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ndí ta̱Pablo ni̱nda̱yi ra
na ndíso chiño xíꞌin ni̱vi na kándixa ta̱Jesús ñoo Éfeso
17 Ki̱vi̱ ki̱xaa̱ ta̱Pablo ñoo Mileto, ta ti̱ꞌví ra chiño ña ka̱na ra naxi̱kua̱ꞌa̱ na ndíso chiño xíꞌin ni̱vi na kándixa ta̱Jesús na táku̱ ñoo Éfeso ña kixaa̱ na no̱o̱ ra. 18 Ta saá ki̱xaa̱ nayóꞌo, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Pablo xíꞌin na, káchí ra saá:
―Nañani yó, mi̱i ndó xíni̱ va̱ꞌa ndó ndasaá xi̱taku̱ i̱ xíꞌin ndó nda̱ ki̱vi̱ ñano̱ó ki̱xaa̱ i̱ ñoo ndó estado Asia yóꞌo ta̱nda̱ vitin. 19 Ndiꞌi saá ki̱vi̱ ni̱xi̱yo i̱ xíꞌin ndó, ta nda̱ loꞌo o̱n vása ní‑ndukú i̱ ña kasa káꞌno ni̱vi yi̱ꞌi̱, ta ki̱sa ni̱no̱ xíꞌin mi̱i i̱ xa̱ꞌa̱ ña vivíi ki̱sa ndivi i̱ chiño Ndios no̱o̱ ndó, ta xíꞌin ña ndinoꞌo ní ini i̱ ke̱ꞌé i̱ saá a̱nda̱ xa̱ku i̱ xa̱ꞌa̱ ndó. Ta kua̱ꞌa̱ ní yichi̱ ku̱ndeé i̱ no̱o̱ ña yo̱ꞌvi̱ xi̱to ndoso yi̱ꞌi̱, chi sava nañoo i̱ najudío kóni na kaꞌni na yi̱ꞌi̱. 20 Ta mi̱i ndó xíni̱ va̱ꞌa ndó ndí nda̱ loꞌo o̱n vása ní‑sandakoo i̱ ña ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó to̱ꞌon va̱ꞌa ña xíni̱ ñóꞌó chindeé ndóꞌó, ta nda̱ ñii to̱ꞌon va̱ꞌa ni̱‑chiseꞌé i̱ no̱o̱ ndó. Saá chi kua̱ꞌa̱ ní yichi̱ ni̱xa̱ꞌa̱n i̱ no̱o̱ na̱kutáꞌan kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi ñoo ndó, ta saá tuku ni̱xa̱ꞌa̱n i̱ kua̱ꞌa̱ ní veꞌe no̱o̱ na̱kutáꞌan loꞌo ni̱vi, ta no̱o̱ ndiꞌi ni̱vi ni̱ka̱ꞌa̱n ndoso i̱ to̱ꞌon va̱ꞌa yóꞌo. 21 Ta ñii káchí káꞌa̱n to̱ꞌon ña ndáto̱ꞌon i̱ xíꞌin najudío ta xíꞌin ni̱vi na o̱n vása kúu najudío: ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin na ndí xíni̱ ñóꞌó nandikó ini na xa̱ꞌa̱ kua̱chi na, ta ndukú na no̱o̱ Ndios ña kasa káꞌno ini ra xa̱ꞌa̱ kua̱chi na, ta xíni̱ ñóꞌó kandixa na Jesucristo, Ta̱a ta̱Káꞌno no̱o̱ yó. 22 Ta vitin ko̱ꞌo̱n i̱ ñoo Jerusalén, chi saá xa̱ꞌnda chiño Níma̱ Ndios no̱o̱ i̱, vará o̱n vása xíni̱ i̱ yukía̱ kundoꞌo i̱ ñoo kán. 23 Ta ñii ñii ñoo no̱o̱ ni̱xa̱ꞌa̱n i̱, Níma̱ Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin i̱ ndí xo̱ꞌvi̱ ní i̱ ta chikaa̱ na yi̱ꞌi̱ ini veꞌe ka̱a. 24 Ta yi̱ꞌi̱, táná kivi̱ i̱ xa̱ꞌa̱ yichi̱ ta̱Jesús, ta nda̱ loꞌo o̱n vása ndíꞌi ini i̱, chi ñii la̱á ña ndáya̱ꞌví ní no̱o̱ i̱ kúu ña vivíi kasa ndivi i̱ ndiꞌi chiño ña sa̱kuiso chiño ta̱Jesús yi̱ꞌi̱. Ta chiño yóꞌo kúu ña káꞌa̱n ndoso i̱ to̱ꞌon ñava̱ꞌa xa̱ꞌa̱ Jesucristo no̱o̱ ni̱vi, ta káꞌa̱n i̱ xíꞌin na ndí Ndios kúu ta̱a ta̱ káꞌno ini, ta kíꞌvi ní ini ra xíni ra ni̱vi.
25 ’Ta vitin kúnda̱a̱ ini i̱ ña o̱n nda̱ ñii ka̱ ki̱vi̱ o̱n ndikó i̱ no̱o̱ ndó ña koto ka̱ ndó yi̱ꞌi̱. Naꞌá ni̱xi̱yo i̱ xíꞌin ndó ta sa̱náꞌa ndiꞌi i̱ ndóꞌó xa̱ꞌa̱ yichi̱ no̱o̱ xáꞌnda chiño Ndios. 26 Ta xa̱ꞌa̱ ña ke̱ꞌé i̱ saá, o̱n vása ndíso ka̱ i̱ kua̱chi xa̱ꞌa̱ ndó. 27 Saá chi o̱n vása ní‑yiꞌví i̱ ña káꞌa̱n ndoso i̱ no̱o̱ ndó ndasaá yóo ña chi̱kaa̱ ini Ndios kasa ndivi ra xíꞌin ni̱vi ta xíꞌin ñoyívi yóꞌo, ta o̱n vása ní‑chiseꞌé i̱ no̱o̱ ndó nda̱ ñii ña kóni Ndios kasa ndivi ra xíꞌin ni̱vi. 28 Níma̱ Ndios na̱ka̱xin ña ndóꞌó ña kuiso chiño ndó xíꞌin ni̱vi na kándixa ta̱Jesús na táku̱ ñoo ndó. Ta nda̱tán yóo nata̱a na vivíi ndáa tíndikachi sa̱na̱ na, saá ndóꞌó xíni̱ ñóꞌó vivíi kundaa ndó ta chindeé ndó natáꞌan ndó na kándixa ta̱Jesús. Saá kasa ndivi ndó chi na ndáya̱ꞌví ní no̱o̱ Ndios kúu ñii ñii ni̱vi yóꞌo, chi Ndios sa̱ta ra na xíꞌin ni̱i̱ ta̱Jesús ña ni̱xi̱ta̱ ndaꞌa̱ tón cruz. 29 Koto va̱ꞌa ndó, chi xíni̱ va̱ꞌa i̱ ndí ki̱vi̱ ña va̱xi kixaa̱ ni̱vi na o̱n váꞌa ini ña sandáꞌví na natáꞌan ndó na kándixa ta̱Jesús. Ta na o̱n váꞌa ini yóꞌo keꞌé na nda̱tán kéꞌé ndiva̱ꞌyí xíꞌin tíndikachi. 30 Ki̱vi̱ ña va̱xi sava natáꞌan ndó na vitin ndíko̱n yichi̱ ta̱Jesús xíꞌin ndó, nayóꞌo nakuita na ta ka̱ꞌa̱n na sati̱ví na ñanda̱a̱, ta chuꞌu na ni̱vi na kándixa ta̱Jesús xa̱ꞌa̱ ña kundiko̱n na yichi̱ vatá sanáꞌa na. 31 Ña̱kán xíni̱ ñóꞌó koto va̱ꞌa ndó ña o̱n taxi ndó ña ni̱vi yóꞌo sandáꞌví na ndóꞌó, ni inka̱ natáꞌan ndó na kándixa ta̱Jesús. Nakáꞌán ndó ndí u̱ni̱ kui̱ya̱ ni̱xi̱yo i̱ xíꞌin ndó, ta ndiví ñoó nda̱ xíꞌin ña xáku i̱, ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ nda̱to̱ꞌon i̱ xíꞌin ñii ñii ndóꞌó ndasaá kundiko̱n va̱ꞌa ndó yichi̱ ta̱Jesús.
32 ’Ta vitin, nañani yó, nátaxi i̱ ndóꞌó ndaꞌa̱ Ndios ña vivíi kundaa ra ndóꞌó. Ta nátaxi i̱ ndóꞌó ña chikaa̱ so̱ꞌo ndó to̱ꞌon Ndios ña káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ñava̱ꞌa ní kéꞌé ra xíꞌin ndiꞌi ni̱vi. Saá chi to̱ꞌon Ndios yóꞌo kómí ña ndee̱ ña chindeé ña ndóꞌó kuaꞌno ka̱ ña kándixa ndó Ndios. Ta ndixa ni̱vi na kúu na na̱ka̱xin Ndios ña kundiko̱n na ra, nayóꞌo ndixa nakiꞌin na ndiꞌi ñava̱ꞌa ña ki̱ndo̱o Ndios xíꞌin na. 33 Ta ki̱vi̱ ni̱xi̱yo i̱ xíꞌin ndó o̱n vása ní‑ndukú i̱ si̱ꞌún no̱o̱ ndó, ni o̱n vása ní‑ndukú i̱ tiko̱to̱ no̱o̱ ndó, ni o̱n vása ní‑kutoo i̱ kukomí i̱ ñava̱ꞌa kómí nda̱ ñii ndóꞌó. 34 Nda̱ víka̱, xíni̱ ndó ndasaá chi̱kaa̱ i̱ ndee̱ xíꞌin mi̱i i̱ ki̱sa chiño i̱ xa̱ꞌa̱ ña kukomí i̱ si̱ꞌún ña sata i̱ ña xíni̱ ñóꞌó no̱o̱ mi̱i i̱, ta̱nda̱ ña xíni̱ ñóꞌó no̱o̱ natáꞌan i̱. 35 Xíꞌin ña xi̱taku̱ i̱ saá, sa̱náꞌa i̱ ndóꞌó ndasaá xíni̱ ñóꞌó chikaa̱ ndó ndee̱ kasa chiño ndó ña kukomí ndó si̱ꞌún ña chindeé ndó natáꞌan ndó, na kúu nandáꞌví. Nakáꞌán ndó to̱ꞌon ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús, ka̱chí ra saá: “Ni̱vi na táxi ñava̱ꞌa ndaꞌa̱ inka̱ ni̱vi, nákaa̱ ñasi̱i̱ ní ka̱ ini nayóꞌo no̱o̱ ni̱vi na na̱kiꞌin ñava̱ꞌa”, ka̱chí ta̱Jesús ―káchí ta̱Pablo xíꞌin naxi̱kua̱ꞌa̱ na ndíso chiño xíꞌin na kándixa ta̱Jesús na táku̱ ñoo Éfeso.
36 Ta ndi̱ꞌi ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Pablo to̱ꞌon yóꞌo, ta saá xi̱kuxítí ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin Ndios. Ta ñii ki̱ꞌva saá naxi̱kua̱ꞌa̱ yóꞌo ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin Ndios. 37 Ta saá ndiꞌi naxi̱kua̱ꞌa̱ xáku ní na xíꞌin ta̱Pablo, ta nómi na ra, ta chíto na no̱o̱ ra ndáyi na ra. 38 Kúchuchú ní ini ndiꞌi nayóꞌo chi káchí ta̱Pablo o̱n ndikó ka̱ ra no̱o̱ na. Ta saá ke̱e na kua̱ꞌa̱n na xíꞌin ta̱Pablo, ta ni̱xaa̱ ra ta nda̱a ra tón barco, ta kua̱ꞌa̱n ra.
* 20:6 Viko̱ yóꞌo kána ña u̱xa̱ ki̱vi̱ xa̱ꞌa̱ ña nákáꞌán na ndasaá Ndios sa̱ka̱ku ra naxi̱i̱ síkuá na no̱o̱ nañoo Egipto kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá.