19
Ta saá ta̱Pilato xa̱ꞌnda chiño ra no̱o̱ natropa kani na ta̱Jesús xíꞌin kuártá ña nóꞌni ka̱a si̱i̱n no̱o̱. Ta saá natropa ki̱sa va̱ꞌa na ñii corona ñiño̱ chi̱nóo na si̱ni̱ ra. Ta sa̱kundixin na ra xíꞌin ñii tiko̱to̱ ndíꞌí to̱ón, nda̱tán yóo tiko̱to̱ capa ndíxin ta̱rey. Ta ke̱ꞌé na saá xa̱ꞌa̱ ña kuaku̱ ndaa na ra ta xa̱ꞌa̱ ña kusiki na ta̱Jesús. Ta natropa yóꞌo ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ra, káchí na saá ña kusiki na ra:
―¡Ná koo va̱ꞌa ta̱Rey no̱o̱ nañoo judío! ―káchí na, kúsiki na ta̱Jesús.
Ta natropa yóꞌo tuku tuku káꞌa̱n na xíꞌin ra kúsiki na ra saá, ta xíꞌin xa̱ꞌnda̱ ndaꞌa̱ na ka̱ni na no̱o̱ ra.
Ta tuku ke̱ta ta̱Pilato ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin najudío, káchí ra saá:
―Koto ndó yóꞌo, va̱xi ra xíꞌin i̱. Ta saá kuchiño kunda̱a̱ ini ndó ndí nda̱ ñii kua̱chi o̱n vása ní‑naníꞌi i̱ kómí ra ―káchí ra xíꞌin na.
Ta ki̱xaa̱ ta̱Jesús ndíxin ra tiko̱to̱ capa ndíꞌí to̱ón, ta kánóo corona ñiño̱ si̱ni̱ ra, ta ñíndichi ra no̱o̱ ni̱vi yóꞌo. Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ta̱Pilato, káchí ra saá:
―Koto ndó, yóꞌo yóo ra ―káchí ra xíꞌin na.
Tá nasu̱tu̱ náꞌno xíꞌin na ndáa veꞌe ño̱ꞌo xi̱to na ñíndichi ta̱Jesús, ta xíꞌin ndiꞌi ndee̱ na, ni̱ka̱ꞌa̱n na, káchí na saá:
―¡Katakaa̱ ndaa ún ra ndaꞌa̱ tón cruz! ¡Katakaa̱ ndaa ún ra ndaꞌa̱ tón cruz! ―káchí na, káꞌa̱n na xíꞌin ndiꞌi ndee̱ na.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Pilato, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―Ndóꞌó, ná kiꞌin mi̱i ndó ra, ta ná ko̱ꞌo̱n ra xíꞌin ndó, ta katakaa̱ ndaa ndó ra ndaꞌa̱ tón cruz. Saá chi yi̱ꞌi̱, nda̱ ñii kua̱chi ni̱‑kuchiño naníꞌi i̱ kómí ra ―káchí ra xíꞌin na.
Ta ñii toon káꞌa̱n najudío, káchí na saá:
―Kómí ndi̱ nda̱yí ña káchí xíni̱ ñóꞌó kivi̱ ra, chi káꞌa̱n ra ndí mi̱i ra kúu Sa̱ꞌya Ndios ―káchí na xíꞌin ta̱Pilato.
Tá xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Pilato to̱ꞌon yóꞌo ña ni̱ka̱ꞌa̱n na, ta ni̱yi̱ꞌví ní ra. Ta saá tuku ndi̱kó ta̱Pilato ni̱ndi̱ꞌvi ra ini veꞌe ra, ta ka̱na ra ta̱Jesús ta ki̱xaa̱ ra no̱o̱ ra, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ñaꞌá ra, káchí ra xíꞌin ra saá:
―¿Míchí ke̱e ún? ―káchí ra.
Ta ta̱Jesús, nda̱ loꞌo o̱n vása ní‑ndakuii̱n ra.
10 Ta tuku ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ta̱Pilato ra:
―¿Án o̱n xi̱in ún ndakuii̱n ún yuꞌu̱ i̱? ¿Án o̱n vása xíni̱ ún yi̱ꞌi̱ kómí i̱ nda̱yí ña saña i̱ yóꞌó ko̱ꞌo̱n ndíka̱ ún, ta kómí i̱ nda̱yí kaꞌni i̱ yóꞌó ndaꞌa̱ tón cruz? ―káchí ra xíꞌin ta̱Jesús.
11 Ta saá nda̱kuii̱n ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Pilato:
―Tá o̱n ko̱ó nda̱yí ña ta̱xi Ndios ndaꞌa̱ ún, ta o̱n ki̱ví kaꞌnda chiño ún no̱o̱ i̱. Ta saá ta̱a ta̱ na̱taxi yi̱ꞌi̱ ndaꞌa̱ ún kúu ta̱a ta̱ ndíso kua̱chi ndeé ní ka̱ no̱o̱ kua̱chi ña ndíso yóꞌó ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ta̱Pilato.
12 Tá xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Pilato ñayóꞌo, ta saá ndu̱kú ra ndasaá koo kuchiño saña ra ta̱Jesús ko̱ꞌo̱n ndíka̱ ra. Ta najudío tuku tuku káꞌa̱n na xíꞌin ndiꞌi ndee̱ na, káchí na saá:
―Táná saña ún ta̱yóꞌo, ta saá o̱n si̱ví ka̱ ta̱migo ta̱rey César kúu ún, chi ndiꞌi ni̱vi na ndása rey xíꞌin mi̱i, nda̱tán ke̱ꞌé ta̱yóꞌo, kúu na ni̱vi na sáa̱ ini xíni ta̱rey César ―káchí najudío xíꞌin ta̱Pilato.
13 Tá xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Pilato ñayóꞌo, ta saá ta̱va ra ta̱Jesús nda̱ ke̱ꞌe no̱o̱ ni̱vi ña kuchiño koto na ra. Ta saá xi̱koo ta̱Pilato no̱o̱ ñii táyi̱ tón to̱ꞌó, tón ñíndichi ñii xiiña ña na̱ní Yoso̱ Ndíka̱,* ta tuku na̱ní ña Gabata to̱ꞌon hebreo. 14 Ta xa yatin ma̱ꞌñó ndiví kúu ña, ta ki̱vi̱ yóꞌo xa yatin kixáꞌá viko̱ Pascua. Ta saá ta̱Pilato ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin najudío, káchí ra saá:
―Yóꞌo yóo ta̱Rey ta̱káꞌno no̱o̱ ndó ―káchí ra xíꞌin na.
15 Ta nda̱kuii̱n na xíꞌin ndiꞌi ndee̱ na, ni̱ka̱ꞌa̱n na, káchí na saá:
―¡Ná kivi̱ ra! ¡Ná kivi̱ ra! ¡Katakaa̱ ndaa ún ra ndaꞌa̱ tón cruz! ―káchí na.
Ta ta̱Pilato ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra na, káchí ra saá:
―¿Án kóni ndó yi̱ꞌi̱ katakaa̱ ndaa i̱ ta̱Rey no̱o̱ ndó ndaꞌa̱ tón cruz? ―káchí ra xíꞌin na.
Ta nda̱kuii̱n nasu̱tu̱ náꞌno, káchí na saá:
―Ñii la̱á rey no̱o̱ ndi̱ kúu ta̱rey César ―káchí na.
16 Ta saá, ta̱Pilato na̱taxi ra ta̱Jesús ndaꞌa̱ natropa ña katakaa̱ ndaa na ra ndaꞌa̱ tón cruz.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱ ña ka̱takaa̱ ndaa na ta̱Jesús
ndaꞌa̱ tón cruz ta ni̱xiꞌi̱ ra
(Mt. 27:32-50; Mr. 15:21-37; Lc. 23:26-49)
17 Ta saá ti̱in na ta̱Jesús, ta sa̱kuiso na ra yito̱n tón cruz ña kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin na no̱o̱ kivi̱ ra. Ta ni̱xaa̱ ra ñii xiiña no̱o̱ na̱ní Leke Si̱ni̱ Ndi̱í, ta to̱ꞌon hebreo na̱ní ña Gólgota. 18 Ta yóꞌo kúu no̱o̱ ka̱takaa̱ ndaa na ta̱Jesús ndaꞌa̱ tón cruz. Ta saá tuku ni̱xi̱yo ka̱ o̱vi̱ ta̱a, ta ñii ta̱yóꞌo, ka̱takaa̱ ndaa na ra ndaꞌa̱ tón cruz tón ñíndichi sii̱n kuaꞌá ta̱Jesús, ta inka̱ ta̱yóꞌo ka̱takaa̱ ndaa na ra ndaꞌa̱ tón cruz tón ñíndichi sii̱n yitin ta̱Jesús. 19 Ta ta̱Pilato xa̱ꞌnda chiño ra ña chinóo ndaa na ñii vi̱ti̱ si̱ni̱ tón cruz no̱o̱ tákaa̱ ndaa ta̱Jesús. Ta káchí letra ña ni̱ka̱ꞌyi̱ no̱o̱ tón vi̱ti̱ saá: “Ta̱yóꞌo kúu ta̱Jesús, ta̱ñoo Nazaret, ta̱Rey no̱o̱ najudío”, káchí ña. 20 Kua̱ꞌa̱ ní najudío káꞌvi na letra yóꞌo, chi yatin ní ñoo Jerusalén kúu no̱o̱ ka̱takaa̱ ndaa na ta̱Jesús ndaꞌa̱ tón cruz. U̱ni̱ no̱o̱ to̱ꞌon kúu ña ni̱ka̱ꞌyi̱ no̱o̱ tón vi̱ti̱ yóꞌo, ña kúu to̱ꞌon hebreo, to̱ꞌon latín, xíꞌin to̱ꞌon griego, ta ñii káchí káꞌa̱n to̱ꞌon yóꞌo. 21 Ta saá nasu̱tu̱ náꞌno no̱o̱ najudío kua̱ꞌa̱n na ka̱ꞌa̱n kua̱chi na no̱o̱ ta̱Pilato. Tá ni̱xaa̱ na, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na, káchí na saá xíꞌin ra:
―O̱n vása va̱ꞌa káꞌa̱n letra ña káchí ta̱Jesús yóꞌo kúu ta̱Rey no̱o̱ ndi̱ najudío. Va̱ꞌa ka̱ kaꞌyi ún inka̱ letra ña kachí: “Ta̱yóꞌo káchí ra mi̱i ra kúu Rey” ―káchí na, káꞌa̱n na xíꞌin ta̱Pilato.
22 Ta nda̱kuii̱n ta̱Pilato ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―To̱ꞌon ña xa ni̱ka̱ꞌyi̱ yóꞌo, saá koo ña, o̱n nasama ka̱ i̱ ña ―káchí ta̱Pilato xíꞌin na.
23 Tá ndi̱ꞌi ka̱takaa̱ ndaa na ta̱Jesús ndaꞌa̱ tón cruz, ta saá ko̱mi̱ natropa yóꞌo na̱taꞌví na tiko̱to̱ ra, ta ñii ñii na na̱kiꞌin loꞌo ña. Ta ki̱ndo̱o ñii tiko̱to̱ káni̱ ta̱Jesús, ta ni̱‑xiin na ndata na ña, chi kúu ña ñii níí káꞌno tiko̱to̱, ña o̱n vása ní‑kuku na. 24 Ta natropa ni̱ka̱ꞌa̱n táꞌan na, káchí na saá:
―O̱n ndata yó tiko̱to̱ yóꞌo. Va̱ꞌa ka̱ chikaa̱ yó ndati̱, ta kaꞌnda chiño ña yukú yó nakiꞌin tiko̱to̱ yóꞌo ―káchí na.
Saá ni̱xi̱yo ña ke̱ꞌé na, ta ku̱ndivi ña káꞌa̱n to̱ꞌon Ndios, ña ni̱taa na xi̱na̱ꞌá, ña káchí saá: “Nataꞌví na tiko̱to̱ i̱, ta chikaa̱ na ndati̱ xa̱ꞌa̱ tiko̱to̱ níí káꞌno ña xi̱noo sa̱ta̱ tiko̱to̱ xi̱ndixin i̱”, káchí to̱ꞌon Ndios, ña ni̱taa na xi̱na̱ꞌá, ta nda̱tán káꞌa̱n to̱ꞌon yóꞌo saá ke̱ꞌé natropa xíꞌin tiko̱to̱ ta̱Jesús.
25 Yatin xa̱ꞌa̱ tón cruz no̱o̱ tákaa̱ ndaa ta̱Jesús, yíta sava násíꞌí. Ñii ñá kúu ñáMaría, siꞌí ta̱Jesús, inka̱ ñá kúu ki̱ꞌvi̱ ñáMaría yóꞌo, inka̱ ñá kúu ñásíꞌí ta̱Cleofas, na̱ní ñá María, ta inka̱ ñá na̱ní María Magdalena. 26 Tá ta̱Jesús xi̱ni ra siꞌí ra ñíndichi ñá yóꞌo ta xi̱ni ra ñii ta̱xíka xíꞌin ra, ta̱ kúu ta̱a ta̱ kíꞌvi ní ini ra xíni ra. Ta saá ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin siꞌí ra, káchí ra saá:
―Nana, ta̱yóꞌo kuu sa̱ꞌya ún ―káchí ra xíꞌin ñá.
27 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱xíka xíꞌin ra:
―Tata, ñáyóꞌo kuu siꞌí ún ―káchí ra xíꞌin ra.
Ta̱nda̱ ki̱vi̱ yóꞌo ndu̱u ñáMaría siꞌí ra, ta̱nda̱ ki̱vi̱ saá ki̱xáꞌá ñá táku̱ ñá veꞌe ta̱yóꞌo.
28 Tá ndi̱ꞌi ni̱yaꞌa ñayóꞌo, ta ta̱Jesús kúnda̱a̱ ini ra ndí xa ki̱sa ndivi ra ndiꞌi chiño ña ta̱xi Ndios ndaꞌa̱ ra kasa ndivi ra, ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra to̱ꞌon xa̱ꞌa̱ ña kundivi to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa na xi̱na̱ꞌá, káchí ra saá:
―Yíchi̱ ní i̱ takuií ―káchí ra.
29 Yóo ñii ki̱si ña ñóꞌo vino yiyá, ta saá sa̱chii na ñii tiko̱to̱ kuíkon xíꞌin vino yiyá ta ka̱tón na ña no̱o̱ ñii yito̱n káni̱, na̱ní nó hisopo, ta nda̱níꞌi na nó, ta chi̱kaa̱ na ña yuꞌu̱ ta̱Jesús, ta xi̱to ndoso ñaꞌá ra. 30 Tá ndi̱ꞌi xi̱ꞌi ra loꞌo vino yiyá yóꞌo, ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús:
―Ni̱xi̱no̱ chiño i̱ ―káchí ra.
Ta saá na̱kuiko si̱ni̱ ra ta ni̱xiꞌi̱ ra.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña ti̱vi na tón lanza sii̱n kándíká ta̱Jesús
31 Ki̱vi̱ yóꞌo kísa ndivi najudío ña kana viko̱ Pascua inka̱ ki̱vi̱ ña kúu ñayi̱i̱ ní. Ta xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo najudío ni̱‑xiin na kindo̱o yi̱kí ko̱ñu ndi̱í ni̱vi na ni̱xiꞌi̱ ña kutakaa̱ ndaa ka̱ ña ndaꞌa̱ tón cruz. Ta saá ni̱xa̱ꞌa̱n na ndu̱kú na no̱o̱ ta̱Pilato ña kaꞌnda chiño ra no̱o̱ natropa ña ko̱ꞌo̱n na kaꞌno na yi̱kí xa̱ꞌa̱ nata̱a na tákaa̱ ndaa ka̱ ndaꞌa̱ tón cruz, ña kama ní kivi̱ na. Ta saá kuchiño sanoo na yi̱kí ko̱ñu nayóꞌo ña o̱n ta̱ꞌán ka̱ kixáꞌá ki̱vi̱ yi̱i̱. 32 Ta saá natropa na̱kiꞌin na nda̱yí ta ki̱xaa̱ na, ta ki̱xáꞌá na xáꞌno na yi̱kí xa̱ꞌa̱ ñii ñii ta̱a ta̱ tákaa̱ ndaa ka̱ sii̱n ta̱Jesús. 33 Ta ki̱xaa̱ na kóni na kaꞌno na yi̱kí xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús, ta na̱koto na xa ni̱xiꞌi̱ ra, ta saá o̱n vása ní‑xaꞌno na yi̱kí xa̱ꞌa̱ ra.
34 Ta ñii ta̱tropa yóꞌo ti̱vi ra tón lanza sii̱n kándíká yi̱kí ko̱ñu ta̱Jesús. Ta ña ke̱ꞌé ra saá, ke̱e kua̱ꞌa̱ ní ni̱i̱ xíꞌin takuií no̱o̱ ti̱vi ra tón lanza yóꞌo. 35 Ta yi̱ꞌi̱, ta̱a ta̱ ndáto̱ꞌon to̱ꞌon yóꞌo xíꞌin ndó, ni̱xi̱yo i̱ xi̱ni i̱ ndiꞌi ñayóꞌo, ta ña ndixa nda̱a̱ kúu to̱ꞌon ña káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó. Ta xíni̱ va̱ꞌa i̱ ndí ñandixa kúu to̱ꞌon yóꞌo, ta ndáto̱ꞌon i̱ ña xíꞌin ndó xa̱ꞌa̱ ña kandixa ndó ndí ta̱Jesús kúu ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku ra mi̱i yó. 36 O̱n vása ní‑xaꞌno na yi̱kí xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús chi xíni̱ ñóꞌó kundivi to̱ꞌon Ndios, ña ni̱taa na xi̱na̱ꞌá, káchí ña saá: “Nda̱ ñii yi̱ki̱ ra, ni̱‑xaꞌno na”, káchí ña. 37 Ta inka̱ xiiña no̱o̱ to̱ꞌon Ndios káchí saá: “Koto ndaa na ta̱a ta̱ ti̱vi na tón lanza sii̱n kándíká”, saá káchí to̱ꞌon Ndios.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱ ña ni̱ndu̱xu̱n ta̱Jesús
(Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56)
38 Tá ndi̱ꞌi ni̱yaꞌa ñayóꞌo, ta ñii ta̱a na̱ní ra José, ta̱ñoo Arimatea kúu ra, ni̱xaa̱ ra ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Pilato, ndu̱kú ra no̱o̱ ra ña taxi ra yi̱kí ko̱ñu ta̱Jesús xa̱ꞌa̱ ña sandúxu̱n ra ña. Ta ta̱José yóꞌo, vará kúu ra ta̱a ta̱ kándixa ta̱Jesús, ta ta̱yóꞌo ni̱‑taxi ra ña kunda̱a̱ ini ni̱vi ña kándixa ra ta̱Jesús, chi yíꞌví ra no̱o̱ nanáꞌno no̱o̱ najudío. Ta saá ta̱xi ta̱Pilato nda̱yí ndaꞌa̱ ta̱José, ta na̱kiꞌin ra yi̱kí ko̱ñu ta̱Jesús, ta kua̱ꞌa̱n ña xíꞌin ra ña sandúxu̱n ra ña. 39 Ta saá tuku ki̱xaa̱ ta̱Nicodemo no̱o̱ yóo ta̱José. Ta̱Nicodemo yóꞌo kúu ra ta̱a ta̱ ñii ñoó naa ni̱xa̱ꞌa̱n ra no̱o̱ ta̱Jesús ña ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ñaꞌá ra. Ta vitin ta̱Nicodemo yóꞌo níꞌi ra o̱ko̱ u̱xu̱ kilo ña xáꞌan támi, ña na̱ní mirra xíꞌin inka̱ ña na̱ní áloe. 40 Ta saá ta̱Nicodemo xíꞌin ta̱José na̱kiꞌin na yi̱kí ko̱ñu ta̱Jesús, ta chi̱súku ndaa na ña xíꞌin tiko̱to̱ va̱ꞌa ña na̱ní lino. Ta tiko̱to̱ yóꞌo, siꞌna sa̱kuchu na ña xíꞌin ña xáꞌan támi ña níꞌi ta̱Nicodemo, chi saá kísa ndivi najudío xíꞌin yi̱kí ko̱ñu na ni̱xiꞌi̱ xa̱ꞌa̱ ña sandúxu̱n na ña. 41 Ta yatin no̱o̱ xi̱takaa̱ ndaa ta̱Jesús ndaꞌa̱ tón cruz ni̱xi̱yo ñii jardín no̱o̱ ni̱xi̱yo ñii kavua̱ no̱o̱ va̱ꞌa ndu̱xu̱n ni̱vi. Ta kavua̱ yóꞌo kúu ña xa̱á, chi nda̱ ñii ni̱vi o̱n ta̱ꞌán ndu̱xu̱n na ini ña. 42 Ta ini kavua̱ xa̱á yóꞌo sa̱ndúxu̱n na yi̱kí ko̱ñu ta̱Jesús, chi nákaa̱ kavua̱ yóꞌo yatin no̱o̱ yíta tón cruz. Ta kama ní ke̱ꞌé na saá, chi saloꞌo ní kúma̱ni̱ ta kixáꞌá ki̱vi̱ yi̱i̱ viko̱ Pascua, ta ki̱vi̱ nákindée najudío kúu ñayóꞌo.
* 19:13 Yoso̱ yóꞌo ku̱va̱ꞌa ña xíꞌin yu̱u̱ ña ta̱an ni̱vi no̱o̱ ña. 19:14 Ka̱a u̱xu̱ o̱vi̱ ndiví na̱ní ña ka̱a i̱ño̱ no̱o̱ nañoo Roma. 19:39 O̱ko̱ u̱xu̱ kilo kúu ñii ciento libra.