12
Nu caahán ra Jesús tuhun ra ña vaha jaha tyiñu
(Mt. 21.33-46; Lc. 20.9-19)
1 Tacan tan quitsaha̱ caahán ra Jesús tsihin ra naha tsihin cuhva ihya, tan catyí ra:
―Tsicoo̱ iin rayɨɨ tsa tatsi̱ yoho yucu vixi tsa nañí uva, ra ican tyasɨ̱ ra iin cora nanɨɨ canduvi nu tatsi̱ ra yucu vixi can. Tan javaha̱ ra iin nu cua tava ra ndutya uvas can. Tan javaha̱ tucu ra iin vehe sucun tyin tacan tan cuvi jaha cuenda ra nanɨɨ cahnu nu ndaha tyiñu ra.
’Tsa yaha̱ yacan tan tsaha̱ nuu ra ñuhu can tsi juhva rayɨɨ tyin jaha tyiñu ra naha tsihin tsi. Tacan tan cuahán ra inga ñuu.
2 Tsa taha̱n tsi quɨvɨ iyó uvas can, jacuhu̱n ra iin musu ra tyin ndacan ra juhva tsa taahán tsi tsi ra tsi ra jahá tyiñu can naha ra.
3 Maa tyin ra ican naha ra tɨɨ̱n ra naha tsi ra. Tan cañi̱ ra naha tsi ra. Tan jacunuhu̱ ra naha tsi ra tsihin ndaha ndɨɨ ra.
4 Tacan tan tsitoho ñuhu can jacuhu̱n nyico ra inga musu, maa tyin cañi̱ ra naha tsi ra can tsihin yuu, tan tahvi̱ ra naha jiñi ra, tan caha̱n nyaa ra naha tsi ra.
5 Tsitoho ñuhu can jacuhu̱n nyico ra inga musu. Tan tsahñi̱ ra naha tsi ra. Yaha̱ yacan tan cuaha ca ra naha jacuhu̱n ra. Maa tyin cañi̱ ra naha tsi juhva ra naha tan tsahñi̱ ra naha juhva ca ra naha.
6 ’Tan cumañi intuhun ña ra tsa cuví jacuhun ra. Tan ra ican cuví sehe ra tsa cuñí xaan ra. Nu ndɨhɨ tuhun jacuhu̱n ra sehe ra tyin cuñí maa ra tsicá iñi ra: “Tun jacuhun yo sehe yo, cua tyaa yahvi ra naha tsi ra tyin sehe yo cuví ra”, cuñí ra.
7 Maa tyin tsa nyehe̱ ra jahá tyiñu can naha ra tsi ra sehe ra, natuhu̱n tahan ra naha tan catyí ra naha: “Ra ihya cua naquihin cora ihya. Yacan vaha ca cahñi yo tsi ra, tan ndoo maa yo tsihin can”, catyí ra naha.
8 Tacan tan tɨɨ̱n ra naha tsi ra tan tsahñi̱ ra naha tsi ra. Tan tava̱ ra naha cuñu ñuhu ra ityi tsata cora can ―catyí ra Jesús.
9 Tacan tan tsica̱ tuhun ra Jesús tsi ra naha tan catyí ra:
―¿Náa cua javaha tsitoho ñuhu can? Cua cuhun ra tan cua cahñi ra tsi ra jahá tyiñu can naha ra. Tan cua cuhva nuu ra ñuhu can tsi inga ca ra naha tyin jaha tyiñu ra naha tsihin can.
10 ¿A ñaha ca cahví ndo nu tutu Nyoo nu catyí tsi tyehen?
Yuu tsa javita̱ ra javahá vehe naha ra,
yacan cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca.
11 Maa Nyoo Jutu yo jaha̱ tsa cahnu ca cuví yuu ihya. Tan iyo xaan cuñí yo nyehé yo can, catyí tsi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
12 Tacan tan ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tan ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ra mandoñi naha ra nducu̱ ra naha cuhva tyihi ra naha tsi ra Jesús vehe caa tyin tsitó ra naha tyin tuhun maa ra naha caahán ra tsa tsatyiñu̱ ra cuhva can. Maa tyin ña tɨɨ̱n ra naha tsi ra tyin yuuhví ra naha nyehe ra naha tsi nyɨvɨ. Nacoo̱ ra naha tsi ra, tan cuahán ra naha.
Nu caahán ra Jesús sɨquɨ tuhun tsa tyahví nyɨvɨ xuhun tsi ra ñuu Roma tsa ndacá ñaha tsi nyɨvɨ Israel
(Mt. 22.15-22; Lc. 20.20-26)
13 Tacan tan jacuhu̱n ra naha juhva ra yɨhɨ cuenda ra Herodes tan juhva ra fariseo naha ra nu nyií ra Jesús tyin nducu ra naha cuhva cahan ra Jesús iin tsa ña vaha tyin tacan tan cuvi tyaa ra naha cuatyi tsi ra.
14 Tsa tsaa̱ ra can naha ra tan quitsaha̱ caahán ra naha tsihin ra Jesús tan catyí ra naha:
―Maestro, tsitó ndi tyin tsa nditsa caahán un. Tan inducu ñi cuñí un nyehe un nyɨvɨ cuca tan nyɨvɨ ndaahvi. Tan nditsa tyin ityi Nyoo janahá un. Yacan cuenda cuñí ndi ndaca tuhun ndi tsehe tsi un: ¿A vaha cuhva yo tsa tsicán ra ndacá ñaha tsi yo, ra tsa nyaá nda ñuu Roma, o ña vaha? ¿A taahán tsi tyahvi yo can, o ña taahán tsi? ―catyí ra naha tsihin ra Jesús.
15 Tan tsitó ra Jesús tyin ñavin tsa vaha tsicá iñi ra naha, yacan cuenda catyí ra tsihin ra naha:
―¿Nacuvi tyin nducú cuhva ndo tsi yu? Nda̱ca ndo iin xuhun tsi yu ihya, na nyehe yu ―catyí ra.
16 Tsindaca̱ ra naha xuhun can tsi ra. Tsa nyehe̱ ra can tan tsica̱ tuhun ra tsi ra naha, tan catyí ra:
―¿Yóo nuu tan yóo sɨvɨ nyaá tsata xuhun ihya? ―catyí ra tsihin ra naha.
Nacaha̱n ra naha tan catyí ra naha:
―Nuu ra ndacá ñaha tan sɨvɨ ra.
17 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:
―Tun tacan, cu̱hva ndo tsa tsii ra ndacá ñaha tsi ra, tan cu̱hva ndo tsa tsii Nyoo tsi Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
Tan iyo xaan cuñí ra naha tsihin tsa nacaha̱n ra.
Nu cuñi̱ ra saduceo naha ra jandavi ñaha ra naha tsi ra Jesús
(Mt. 22.23-33; Lc. 20.27-40)
18 Tacan tan cuahán juhva ra saduceo naha ra nu nyií ra Jesús. Tan ra saduceo can naha ra catyí ra naha tyin ña cua nandoto nyɨvɨ. Yacan cuenda caha̱n ra naha tyehen tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:
19 ―Maestro, ra Moisés tyaa̱ ra nácaa taahán tsi javaha yo tatun iin rayɨɨ tsihi̱ tan ndoo̱ ñasɨɨhɨ ra tan nduve sehe ña tsicoo̱ tsihin ra. Catyí ra tyin taahán tsi tindaha yañi ra tsihin ñaha can. Tyin tacan tan cua coo sehe ra tsihin ña tsa cuenda ra yañi ra tsa tsihi̱.
20 Iin tsaha iin rayɨɨ tsicoo̱ utsa sehe yɨɨ ra. Ra tsa jihna ñi tindaha̱ ra tsihin iin ñaha, maa tyin nduve sehe ra tsicoo̱ tsihin ña, tan tsihi̱ ra.
21 Tacan tan tindaha̱ ra yañi ra tsa tsinu uvi tsihin ñaha tsa ndoo̱ can. Maa tyin juvin ñi ña tsicoo̱ sehe ra tsihin ña tan tsihi̱ ra. Juvin ñi tacan taha̱n tucu ra tsa tsinu uñi.
22 Tandɨhɨ tsa utsa ra naha tindaha̱ ra naha tsihin ñaha can. Tan ndi intuhun ra naha tan ña tsicoo̱ sehe ra naha tsihin ña. Tan nu ndɨhɨ tuhun, tsihi̱ ndɨhɨ maa ña.
23 Tan vityin, tun nditsa tsa cua nandoto nyɨvɨ, ¿ndáa tsa utsa taahan ra can naha ra cua cuvi yɨɨ ña quɨvɨ cua nandoto ñi? Tyin tandɨhɨ maa ra naha tan tindaha̱ ra naha tsihin ña ―catyí ra naha tsihin ra Jesús.
24 Tacan tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra tsihin ra naha:
―Caahán soho ñi maa nyooho, tyin ña tsitó ndo tsa catyí tuhun Nyoo, tan ndi ña tsitó ndo nácaa tsa cahnu cuví tunyee iñi tsa iyó tsi Nyoo.
25 Quɨvɨ cua nandoto nyɨvɨ, ndi ña cua tindaha ñi tan ndi ña cua tindaha sehe ñi, tyin cua cuvi ñi tumaa ángel iyó gloria.
26 Tan tuhun tsa cua nandoto nyɨvɨ, ¿a ñaha ca cahvi̱ ndo nu libru tsa tyaa̱ ra Moisés nu catyí tsi nácaa caha̱n Nyoo tsihin ra nu cayú yutun iñu? Tyin catyi̱ ra tsihin ra tyehen: “Yuhu cuví Nyoo ra Abraham, ra Isaac, tan ra Jacob”, catyi̱ Nyoo tsihin ra Moisés.
27 Ihya nyehé yo tyin nyito añima ra can naha ra vasu ndi maa tsanaha tsihi̱ ra naha tyin Nyoo ñavin Nyoo nyɨvɨ tsihi̱ cuví ra, tyin Nyoo cuví ra Nyoo nyɨvɨ nyito. Yacan cuenda catyí yu tyin nyooho caahán soho ñi maa ndo ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
Ley tsa ñiñi ca tsa tsaha̱ Nyoo
(Mt. 22.34-40)
28 Ña naha ñi tan tsaa̱ iin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu, tan tsiñi̱ ra tsa caahán ra Jesús tsihin ra saduceo can naha ra. Tan cuhva tsa tsito̱ ra tyin ra Jesús vaha nacaha̱n ra tsihin ra naha, tsica̱ tuhun ra tsi ra tan catyí ra:
―Tsitsi tsa tandɨhɨ ley, ¿ndáa tsa ñiñi ca cuñí tsi javaha yo? ―catyí ra.
29 Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra:
―Ley tsa jihna ñi tan ñiñi ca cuñí tsi javaha yo tsa nuu tandɨhɨ ley, cuví ley ihya: “Nyooho nyɨvɨ Israel, tya̱a soho ndo: intuhun ñi maa Nyoo Jutu yo iyó.
30 Cu̱ñi ndo tsi Jutu Mañi yo Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi ndo, tan tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo, tan tsihin tandɨhɨ tsa tsiñi tuñi jiñi ndo, tan tsihin tandɨhɨ tunyee iñi tsa iyó tsi ndo.” Ley ihya cuví tsa ñiñi ca tan tsa jihna ñi taahán tsi javaha yo.
31 Tan tsa tsinu uvi tsa yatyin inducu ñi caahán tsi tsihin tsa jihna ñi tan catyí tsi tyehen: “Cu̱ñi tahan ndo tsi ndo tumaa cuñí ndo tsi maa ndo.” Nduve ca ley tsa ñiñi ca javaha yo tsa nuu nduvi tsehe ―catyí ra Jesús.
32 Tacan tan ra maestro cuenda ley can catyí ra tsihin ra:
―Vaha xaan nacaha̱n un, Maestro. Nditsa tsa caahán un. Intuhun ñi Nyoo iyó, tan nduve inga ca Nyoo iyó.
33 Tan tsa cuñí yo tsi Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi yo, tan tsihin tandɨhɨ tsa tsiñi tuñi jiñi yo, tan tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo, tan tsihin tandɨhɨ tunyee iñi iyó tsi yo, tan tsa cuñí tahan yo tsi yo tumaa cuñí yo tsi maa yo, tandɨhɨ yacan tan cahnu ca cuví can tan ñavin ca tsa jamañí yo tsi Nyoo, tsa tsahñí yo quɨtɨ tan tsahmí yo can nu altar ―catyí ra maestro cuenda ley can tsihin ra Jesús.
34 Tsa nyehe̱ ra Jesús tyin vaha nacaha̱n ra tsihin tsa catsi jiñi ra, tan catyí ra tsihin ra:
―Luxu cuii ña tan ñihi un cuhva nácaa nacuhva cuenda un añima un tsi Nyoo na cundaca ñaha ra tsi un ―catyí ra Jesús tsihin ra.
Ndi intuhun ca maa nyɨvɨ tan ña cana̱ ca iñi ñi ndaca tuhun ñi náa ndaca tuhun ñi tsi ra Jesús.
Ra Cristo Sehe Nyoo tsi ra tan juvin ñi cuví tucu ra tata ra David
(Mt. 22.41-46; Lc. 20.41-44)
35 Jacuahá ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnu, tan catyí ra:
―¿Nacuenda tyin catyí ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra tyin tata ra David cuví ra Cristo?
36 Tan juvin ñi maa ra David catyi̱ tuhun ra Cristo tyehen:
Nyoo caha̱n ra tsihin Jutu Mañi yu, tan catyí ra:
“Cu̱nyaa xiin cuaha yu ihya nda cuanda caquin yu tsi ra xaan iñi tsi un naha ra tsaha un”, catyi̱ ra David taha̱n tsanaha jaha̱ Tatyi Ii Nyoo.
37 ¿Nacaa cuví cuú tucu ra Cristo tata ra David, tan juvin ñi maa ra David catyi̱ tyin ra Cristo cuví Jutu Mañi ra? ―catyí ra Jesús.
Tan cuaha nyɨvɨ yucú tyaá soho tsa caahán ra tan sɨɨ xaan cuñí ñi.
Nu caahán ra Jesús tyin iyó cuaha cuatyi ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra
(Mt. 23.1-36; Lc. 11.37-54; 20.45-47)
38 Quitsaha̱ jacuahá ra Jesús tan catyí ra tyehen:
―Ja̱ha ndo cuenda tsi ndo tsihin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tyin taahán xaan iñi ra naha cunditsí ra naha jahma nañi tan caca nuu ra naha nuyahvi na jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra naha, tan cuhva ndo nacumi tsi ra naha.
39 Tan nanducú ra naha tyayu vaha ca cunyecu ra naha tsitsi vehe ñuhu. Tan tsa cua catsi ra naha nu iyó vico, nanducú ra naha nu vaha ca cunyecu ra naha.
40 Tan quihín nyaá ra naha vehe ñi ndaahvi tsa tsihi̱ yɨɨ tyin ña cuví tyahvi ñi xuhun tsa tsicán ra naha tsi ñi. Tan cuñí ra naha tsa vaha cahan nyɨvɨ tuhun ra naha. Yacan cuenda naha tsicán tahvi ra naha tsi Nyoo nu tuvi nyɨvɨ. Maa tyin nduve náa catyi javahá ra naha tacan tyin ñihi ca cua tatsi tuñi Nyoo tsi ra naha ―catyí ra Jesús.
Tsa tsaha̱ ñaha ndaahvi tsihi̱ yɨɨ
(Lc. 21.1-4)
41 Iin tsaha nyií ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnu tan nyaá ra yatyin ñi nu nyií tsatun nu tyihí nyɨvɨ xuhun tsa tsahá ñi tsi Nyoo. Tan nyehé ra nu tyihí nyɨvɨ xuhun tsitsi tsatun can. Tan cuaha nyɨvɨ cuca tyihí ñi cuaha xaan xuhun.
42 Tsitsi tsa nyaá ra ican tsaa̱ iin ñaha ndaahvi tsihi̱ yɨɨ, tan tyihi̱ ña uvi taahan ñi xuhun nyihi tsa caaha xaan nyaá.
43 Tacan tan cana̱ ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra tsihin ra naha:
―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nuu Nyoo cuaha ca xuhun tsaha̱ ñaha ndaahvi ihya tan ñavin ca inga nyɨvɨ.
44 Tyin tsahá ñi tsa ndoo̱ sɨquɨ xuhun ñi. Maa tyin ñaha ihya tyihi̱ ña tandɨhɨ tsa iyó tsi ña ―catyí ra Jesús.