2
Jesus ja Kiwken ngarrurru angpannyakaka yirrk ngarrurru ta aliwiyut tuka arrkpinang la God marrik iyintukuy ngarrurru.
(Matthew 9:1-8; Luke 5:17-26)
Warrwakapa Jesus imurnanganiny parak tuka kunak wungurlaj Capernaum. Malany pata arrarrkpi awalyungan Jesus imurnanganinyka tuka kunak nuyu. Wakapa wenat awarran parak iwayawng ilangaling tuka kurrampalk la angkuwung kulul la muj wimurra awulangaling yalayala akutju. Malany wakapa Jesus ilangaling wukej, ininnyang monmon pu arrarrkpi ta God nuyu ta wurluj.
Malany yara pata arrarrkpi awuranka tuka kurrampalk ilij nuyu ja inimany pirl yung ilij japirri nuyu. La wenat angkumiyarmangung nuka ja arrarrkpi iwumanyi warak wanyjikap tuka Jesus wakapa Jesus iwaningulakan. Malany puka pata arrarrkpi awunpayawng wimurra pata arrarrkpi angkuwung rtal tuka kurrampalk. Kayirrk la wenat iwumany parak ja kimaju ja arrarrkpi tuka yurrng ta kurrampalk la angkuwung rturr. Kayirrk la ja arrarrkpi iwumajpungkuny ilij japirri iwakan tiyip parak wumarrk tuka antajing. Wakapa iwutpan tuka Jesus ilangaling.
Kayirrk la Jesus awunnyayawngka ta alaj amartukpung nuyu la iminy nuyu ja inimany pirl, “Nuyi kungpurrun ta aliwi anminang. Ngapi ngungpaka nuwu ta aliwi ta anminang la yanat God marrik iyintukuy nuwu.
La yara pata awunpukikang ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi awalyung nuyu Jesus inginkangung wu la angkuwurruning mira, “Makiny, yanat marrik imi ta nungpakapa! Yarakapju parang God iwanginka iwanamin parak! Kimin mali yanat ja God. Yanatapa kiningula God kinyetpi wurwiny tuka kinginka!”
8-9 Malany Jesus aniwurrung wu pata Jew arrarrkpi tuka angkuwurruning, kayirrk la iminy pu, “Kurlingka kurrungpurrun ta ngapi nganamin ja God marrik iyintukuy nuwurru murnin marrik nganti muj aniwurru ta ngapi ngimanma lagarr. La nuwurri ajirrik kurrungpurrun ta ngapi marrik ngami nuyu ja arrarrkpi ‘Anmajpungkina, kumanyi nuwu ja atjiyarrkarrk kungmarrajpuni warak kunak!’ la ta marrik imi inimang ja atjiyarrkarrk animarrajpu warak kunak arrarrkpi awanamin ‘Jesus ja kinima lagarr’. 10 Kayirrk ngapi kurrunpanuki ta ngawunpangulakan pata arrarrkpi la God akutju iminy ta ngapi nganarra pularnngalk kirrk ta nungmurrunti ta kutpinang la God marrik iyintukuy nuwurru. La muj kayirrk kurrunpaniki ngapi ta ngangurlyak mira nganilangakanka God la ngungatpi wutkut ta nungmalal la manjat ta ngaminy nuwurru. Akutju wutkut ngungatpi ta ngayama!” Kayirrk la Jesus yukeny innyayawng ja inimany pirl la iminy nuyu,
11 “Ngawu, anmajpungkina kumanyi nuwu ja atjiyarrkarrk la anngurakanyi!”
12 Nungpakapa ja arrarrkpi imajpungkiny iniwutikiny ja atjiyarrkarrk tuka awulangaling arrarrkpi la yurakan parak kunak. La iwayawng amparrkamparrk awurlkpalangkeny murnin Jesus iningulikiny. Kayirrk la awunpulakajpuning la wemin, “Arriwanawun ngij God ja numalal mira. La marrik wularrut arrungayanti ta ayuk!”
Levi ja inimangung pu tax iniyarrung Jesus awarrangung rtil
(Matthew 9:9-13; Luke 5:27-32)
13 Warrwakapa ja Jesus atjarutpan ta kurrampalk yarrangung juju warak tuka angarilil ngaw wurl. La puka pata arrarrkpi pata tuwuran ilurrngarni awangkungka nuyu, la yanatapa angkat ininnyang monmon pu.
14 Pata Roman arrarrkpi awukenangapa ta kunak wu wakapa la wenatapa awuyamangung pu pata Jew arrarrkpi la iwumangung ja tax rrupiya la inimangung ja Roman arrarrkpi ja yukenang pu. La yarakap ja arrarrkpi iyamangung wu pata Roman arrarrkpi ja ingurlaj Levi, la ja inimalkpany ingurlaj Alphaeus. Wakapa Jesus yarrangung parak la innyayawng Levi la iminy nuyu, “Ngapi kunmiyarma arrkpanarra rtil nuyi. Ngawu, nganpayarrun ngapi!”
Kayirrk la imajpungkiny ja Levi la awarrangung rtil warak Jesus.
15 Wakapa ta arukaruk ta apulangung walij, Jesus la pata awarrangung rtil wiyu nuyu, la wimurra pata arrarrkpi akutju, apulangung ta walij tuka Levi nuyu ta kurrampalk la muj apulangung wimurra pata arrarrkpi akutju pata awuyamangung iwumangung ja tax rrupiya, la wera pata arrarrkpi apulangung rtil la marrik angkuwurruni ta God nuyu.
16 Kayirrk la pata Jew arrarrkpi pata awunpukikang ta wulatpiyi, la pata awukenang ta wulatpiyi wu pata awuntuwarnangajpuning Pharisees, iwayawng Jesus apulangung rtil walij pata arrarrkpi. La pata awukenang wulatpiyi awunpulakajpung pata Jesus awarrangung rtil wiyu nuyu, “Kunuka nuyu Jesus kapula rtil walij pata arrarrkpi marrik angpuyarru warak ta God nuyu?”
17 La ja Jesus yalyungan pu, la iminy pu, “Kutpanalyu ta ngapi ngungpanunma nuwurru - puka pata arrarrkpi pata kamaju kiwumiyarma ja marrgijpu, la arrarrkpi pata marrik amajung marrik iwumiyarmang ja marrgijpu. La ngapi ngamin nuwurru ngapipa ta kapin marrgijpu. La nuwurrri kutpin mali puka pata arrarrkpi kamin ta nungmurrunti, la ngapi ngatpayirtiki awamilkpungen angkayarrun ta nungmalal. Nuwurri ta kutjama kurrima tax ja rrupiya atjirrik kurrungpurrun kutpin mali marrik kutpi ta nungmurrunti warak la marrik ngapi atjirtiking!”
Malany ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi la Jesus nuyu ta wulatpiyi marrik angpartawkunyjili
(Matthew 9:14-17; Luke 5:33-39)
18 La pata Pharisee pata awukenang wulatpiyi wu awulakuwuning ta walij murnin angpuyarruning ta wulatpiyi wu la yanat John ja aningurtpulukpuning pu pata awarrangung rtil la yara wenat akutju awulakuwuning. Malany yara pata arrarrkpi awuranka nuyu Jesus la iwulakajpung yanat, “Kunuka nuyu puka kapula akut ta walij pata nuyi nuwu pata kurrara rtil la pata Pharisees la John ja kaningurtpulukpun wu pata kawarra rtil wiyu nuyu yara kawulakuwun?”
19 Kayirrk la Jesus iminy “Ta mulil ta awanaga awanurlgen pata jawirna nuyu ta alaj inypanima la yamin apanatpi ta walij apanala rtil yanatapa ja arrarrkpi. Kapin ngapi akutju. Ngapi kani akutju ngawani la pata jawirna ngartu kamin marrmarr ta ngatpani rtil ngarrata. 20 Malanypi pata arrarrkpi ngantanama warak ngantanawun warrwak la pata jawirna ngartu ngawunpawurlkpungku la awalakuwun ta walij.”
21 Kayirrk la Jesus annyunmangung pu tuka awunnyukikang. La iminy pu, “Kapin ta kotping iwugi ja pajupaju ja yarlangke marrik kumangka kwirrkpu ilij ja wurrwurr ja manpurrwa. Malany ta kuwawinypun nakapa iwanarlangken la ja pajupaju ja numurrunti marrik anjarning. 22 La muj tuka ta karrunta ta wurrwurr naka marrik arrungpu rlaw ja pujurlung ja imi rtapartap. Wakapa tuka karrunta nakapa kanti jir la kanya yirrk! Malany karrungpulawn parak ja wurrwurr ja pujurlung. La ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi la tuka ngapi kurrunukiki marrik angpartawkunyjili.”
Jesus inilakuliny wu ta Jew wungurlyak ngurrij
(Matthew 12:1-8; Luke 6:1-5)
23 Malany puka pata Jew arrarrkpi angpatpang jirl ta wungurlyak ngurrij, la Jesus la pata awarrangung rtil wiyu nuyu awarrangung juju warak tuka apuyurlkangung walij. Wakapa wenat awarrangung parak wakapa amajungan wirrngak la apumany ta wanpirlk la apuwany. 24 La pata Jew arrarrkpi pata awukenang wu iwayawng Jesus la pata awarrangung rtil wiyu nuyu la marrik amina marrmarr. La wenatapa iwuluntuny ja Jesus aminy nuyu, “Nuwurripa ta kurrunjarrun nungmurrunti warak! Kayirrkapa ta Jew wungurlyak ngurrij la tukapa ta wulatpiyi ngarrurru. Parangapa la wenatapa apumangung ta wanpirlk tuka atjurjinang. La pukapa pata awuyamangung! Wenatapa angpukpung ta wulatpiyi!”
25 Kayirrk la Jesus iminy pu wenat, “Arta! Kurrungpurrun ta ngungpanunma ta wularrut ja King David ja yukenang pu la pata arrarrkpi nuyu. La wakapa ja Abiathar ja yukenang ngarrurru ta wulatpiyi. Malany David la pata arrarrkpi nuyu amajungan wirrngak, 26 kayirrkapa la David yuran yurlgeny tuka God akurlyak kurrampalk atimanyka ta akurlyak ta walij. La wenatju parang pata kawuken ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi kapula ta akurlyak walij. La David la pata arrarrkpi nuyu apuwany ta walij, la nungpakapa angpukpung ta wulatpiyi ngarrurru ta Jew arrarrkpi! La God marrik iyintukuna wu.”
27 Kayirrk la Jesus iminy pu, “Kurralyunyi ngartu! God nuyu ta wungurlyak ngurrij pata arrarrkpi wakapa kangpaka wirrngak, la marrik angpuyarru warak ta wulatpiyi! 28 Nungpakapa nungmalal ta alaj apumany ta wanpirlk pata jawirna ngartu, ngapi ta ngangurlyak ta God nganilangakanka. Ngapi ta nguken ngarrurru ta Jew wungurlyak ngurrij akutju!”
2:23 Deuteronomy 23:25 2:26 1 Samuel 21:1-6; Leviticus 24:9