16
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ ka̱sáꞌá Timoteo xíonoo xi xíꞌín Pablo xíꞌín Silas
Dá ni̱ ya̱ꞌa Pablo xíꞌín Silas ñoo naní Derbe, dá ni̱ saa̱ na̱ ñoo Listra. Ta ñoó ni̱ na̱kiꞌin táꞌan na xíꞌín iin ta̱a kúú kuendá Jesús naní Timoteo. Ta kúú xí de̱ꞌe iin ñáꞌa̱ Israel kándísa Jesús. Ta tatá xi̱ kúú ta̱a griego. Ta ndidaá na̱ kúú kuendá Jesús ndéi ñoo Listra xíꞌín ñoo Iconio káꞌa̱n va̱ꞌa saꞌa̱ xí. Dá ni̱ na̱taꞌan ini Pablo ña̱ kía̱n koꞌo̱n xi̱ xíꞌín ná. Sa̱ꞌá ño̱ó nda̱ni ni̱ saꞌanda na̱ ñíi̱ xí táto̱ꞌon saꞌándá ley choon, dá kía̱n ná o̱ nákani kuáchi̱ ini na̱ Israel, táꞌa̱n na̱ ndéi ñoo ñoó, koni na̱ xí. Chi̱ sa̱ ndidaá vá ná náꞌá ña̱ tatá Timoteo kúú iin ta̱ griego.
Ta kúú ndidaá ñoo no̱ó yáꞌa na kuaꞌa̱n na̱, ñoó ni̱ ka̱sto̱ꞌon na xíꞌín na̱ kúú kuendá Jesús ndéi ñoó saꞌa̱ choon ni̱ saꞌanda na̱ kúú apóstol xíꞌín na̱ sáꞌano ndéi Jerusalén, dá ná kueídóꞌo naa̱n. Ta ndidaá na̱ kúú kuendá Jesús ndéi ñoó ni̱ na̱kui̱ta ndaa̱ cháá ka̱ na̱ xíꞌín ña̱ kándéé iní na̱ Jesús tá ni̱ seídóꞌo na to̱ꞌon yóꞌo. Ta kuu̱ rá kuu̱ ndúkuaꞌa̱ cháá ka̱ ña̱yuu kúú kuendá Jesús kuaꞌa̱n na̱.
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ naꞌa̱ Ndios iin ña̱ ndato noo̱ Pablo
Kúú ni̱ chi̱kaꞌanda na̱ kuendá Frigia xíꞌín Galacia, chi̱ ko̱ ní sónó taꞌon Espíritu ii̱ Ndios ña̱ dánaꞌa̱ na̱ to̱ꞌon va̱ꞌa saꞌa̱ Jesús chí kuendá Asia diꞌa. Tá ni̱ saa̱ na̱ kuendá Misia, dá ni̱ kaꞌán ná koꞌo̱n na̱ chí kuendá Bitinia diꞌa, tído ko̱ ní sónó taꞌon Espíritu Jesús ña̱ koꞌo̱n na̱ ñoó. Sa̱ꞌá ño̱ó ni̱ ya̱ꞌa na kuendá Misia kuaꞌa̱n na̱, dá ni̱ xino̱ na̱ ñoo Troas noo̱ kúú yuꞌú ta̱ñoꞌo̱.
Dá tá ni̱ kuaá, dá ni̱ naꞌa̱ Ndios iin ña̱ ndato noo̱ Pablo, chi̱ ni̱ xini na̱ iin ta̱a ió chí kuendá Macedonia diꞌa. Ta íin ndichi ra̱ seí ndaꞌí ra̱ noo̱ Pablo, ta kaá ra̱: “Kee ní ña̱ mani̱ kii ní Macedonia yóꞌo, ta chindeé ní nduꞌu̱”, kaá ra̱.
10 Dá tá ni̱ ndiꞌi ni̱ xini na̱ ña̱ꞌa ndato yóꞌo, ta kúú mií hora daá ni̱ kenduu ndu̱ koꞌo̱n ndu̱ chí kuendá Macedonia, chi̱ ni̱ ka̱ndaa̱ ta̱ꞌí ini ndu̱ ña̱ mií Ndios kúú na̱ kana ñaá ña̱ kía̱n koꞌo̱n ndu̱ dánaꞌa̱ ndu̱ to̱ꞌon va̱ꞌa saꞌa̱ Jesús no̱ó ña̱yuu ndéi ñoó.
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ ka̱ndísa iin ñáꞌa̱ naní Lidia
11 Dá ni̱ tiin ndu iin barco ñoo Troas. Dá ni̱ chi̱ndaa̱ ndu̱ kuaꞌa̱n ndu̱ niꞌi̱ ndú iin yúku̱ íin ini ta̱ñoꞌo̱ naní Samotracia. Dá tá ni̱ tu̱u noo̱ iin ka̱ kuu̱, dá ni̱ kaa tuku ndu ini barco ñoó kuaꞌa̱n ndu̱ ñoo naní Neápolis. 12 Tá ni̱ saa̱ ndu̱ ñoó, dá ni̱ kee ndu xíka sáꞌá ndú kuaꞌa̱n ndu̱ iin ñoo naní Filipos, ta kíán ñoo ndáya̱ꞌi cháá ka̱ nákaa̱ kuendá Macedonia diꞌa, ta kíán iin ñoo kuendá ta̱ romano. Ta ñoó ni̱ sa̱ ndei ndu cháá kuu̱.
13 Ta tein iin kuu̱ nániꞌi̱ ndée̱ na̱ Israel, dá ni̱ ka̱nkuei ndu kuaꞌa̱n ndu̱ yuꞌú ñoo ñoó, chi̱ ñoó nákaa̱ iin yu̱ta noo̱ sáꞌa̱n na̱ Israel ndéi ñoo ñoó káꞌa̱n na̱ xíꞌín Ndios. Dá tá ni̱ saa̱ ndu̱ ñoó, dá ni̱ sa̱ ndei ndu. Dá ni̱ ka̱sáꞌá ndú káꞌa̱n ndu̱ xíꞌín na̱ ñáꞌa̱ ni̱ na̱taka ndéi ñoó saꞌa̱ Jesús. 14 Ta ñoó nákaa̱ iin ñáꞌa̱ naní Lidia. Ta kíán ñá ñoo káꞌano naní Tiatira, ta díkóán dáꞌo̱n dío̱n kuaꞌá to̱ón, ta ndáño̱ꞌán Ndios ta̱kí. Ta kúú seídóꞌo va̱ꞌán to̱ꞌon káꞌa̱n Pablo. Ta kúú ni̱ na̱konó satoꞌo yo̱ Jesús níma̱n, ta kúú ni̱ ka̱ndísáán to̱ꞌon ni̱ kaꞌa̱n na̱. 15 Ta kúú ni̱ sodo̱ ndúta̱a̱n xíꞌín ndidaá na̱ veꞌán. Dá ni̱ seí ndaꞌávía̱n noo̱ ndú, ta kaáa̱n:
―Tá kándaa̱ ini ndo̱ ña̱ kúúí iin ñáꞌa̱ kándéé ndisa iníi̱ satoꞌo yo̱ Jesús, dá kía̱n nákíi̱ ndo̱ ná koꞌo̱ veꞌi kandei ndó ―kaáa̱n.
Dá ni̱ ka̱ndeéán ni̱ xino̱ ini ndu̱ ña̱ koꞌo̱n ndu̱ kandei ndu veꞌán dao kuu̱.
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ chi̱káa̱ ta̱ néꞌe choon Pablo xíꞌín Silas veꞌe ka̱a
16 Ta diꞌa ni̱ ndoꞌo ndu iin ka̱ kuu̱ tá kuaꞌa̱n ndu̱ kaꞌa̱n ndu̱ xíꞌín Ndios. No̱ó kuaꞌa̱n ndu̱ ñoó ni̱ na̱kiꞌin táꞌan ndu xíꞌín iin tadiꞌí. Ta nákaa̱ iin espíritu kini ña̱ nákoni iní ini xi̱. Ta kúú kua̱ꞌá nda̱ꞌo di̱ꞌón níꞌi̱ satoꞌo xi̱ sa̱ꞌá ña̱ nákoni iní xi̱. 17 Ta kúú ni̱ ka̱sáꞌá tadiꞌí yóꞌo tákaa xi Pablo xíꞌín nduꞌu̱ ve̱i xi, ta káyuꞌú xí:
―¡Ta̱a yóꞌo kúú ra̱ kéchóon noo̱ Ndios, na̱ kómí ndidaá táꞌa̱n choon! Ta dánaꞌa̱ ra̱ no̱ó ña̱yuu ndi kee na ka̱ki na no̱ó kua̱chi na̱ ―kaá xi̱.
18 Ta kúú kuaꞌa̱ vá kuu̱ ni̱ sa̱ kee xi dión. Sa̱ꞌá ño̱ó ko̱ ní xi̱ꞌo ndeé ka̱ ini Pablo saꞌa̱ xí. Dá ni̱ na̱ndió ko̱o na, dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín espíritu kini nákaa̱ ini xi̱:
―Xíꞌín kuu̱ Jesucristo, na̱ xíꞌo choon no̱ói̱, saꞌándái̱ choon noo̱o̱n. Kuaꞌán keta kíi̱ ini tadiꞌí xaa̱n.
Ta kúú vitíꞌón vá ni̱ keta espíritu kini ñoó kuaꞌa̱n. 19 Tá ni̱ ka̱ndaa̱ ini satoꞌo xi̱ ña̱ ko̱ó ka̱ di̱ꞌón niꞌi̱ rá xíꞌín xí, dá ni̱ tiin ra Pablo xíꞌín Silas. Dá ni̱ kee ra ñóꞌo ñaá rá kuaꞌa̱n ra̱ noo̱ yáꞌi noo̱ ndéi ta̱ néꞌe choon. 20 Dá ni̱ saa̱ ra̱ ni̱ chi̱kata ñaá rá no̱ó ta̱ néꞌe choon ñoó. Dá ni̱ kaa ra̱ xíꞌín rá:
―Ta̱a yóꞌo kúú ta̱ Israel. Ta xíonoo ra dána̱á táꞌan ra ña̱yuu ndéi ñoo yo̱. 21 Ta xíonoo ra dánaꞌa̱ ra̱ ña̱ kánian kee yó táto̱ꞌon ki̱ꞌo kée mií rá, ta ko̱ káni taꞌan vaan natiin yóa̱n, ta kee yóa̱n, chi̱ kúú yó ta̱ romano ―kaá ra̱.
22 Dá ni̱ nda̱kuei ña̱yuu ni̱ ka̱sáꞌá ná kéndava̱ꞌa na xíꞌín Pablo, xíꞌín Silas. Dá ni̱ ndatá ta̱ néꞌe choon ñoó dáꞌo̱n ná. Dá ni̱ saꞌanda ra̱ choon ña̱ ná kani ñaá rá xíꞌín vara. 23 Tá ni̱ ndiꞌi ni̱ kani kini ñaá rá, dá ni̱ taán ñaá rá veꞌe ka̱a. Dá ni̱ saꞌanda ra̱ choon no̱ó ra̱ ndaá yéꞌé ka̱a ña̱ ná kandaa va̱ꞌa ñaá rá. 24 Tá ni̱ ndiꞌi ni̱ taꞌa̱nda̱ choon yóꞌo noo̱ rá, dá ni̱ taán ñaá rá veꞌe ka̱a naá ñóꞌo nda̱ ma̱á ini veꞌe ka̱a ñoó. Dá ni̱ taán rá saꞌa̱ ná yái̱ yíto̱ naní cepo kánduꞌu̱ ini veꞌe ka̱a ñoó, dá ni̱ kató toon ra yíto̱ ñoó.
Diꞌa ni̱ kuu tá ni̱ ka̱ndísa ta̱a ndaá yéꞌé ka̱a ñoó Jesús
25 Tá ni̱ kuu ñoó tádi̱, káꞌa̱n ii̱ vá Pablo xíꞌín Silas xíꞌín Ndios ñóꞌo na, ta xíta na yaa noo̱ ná. Ta seídóꞌo va̱ꞌa ñaá dao ka̱ ta̱a ñóꞌo veꞌe ka̱a ñoó ndéi ra. 26 Ta kúú iin kuitíó ni̱ ka̱sáꞌá ni̱ꞌi nda̱ꞌo táan. Ta kúú nda̱ saꞌa̱ véꞌe ka̱a ñoó ni̱ kidi niꞌini. Ta kúú ni̱ nono̱ vá ndidaá kúú yéꞌé ka̱a ñoó. Ta kúú ni̱ ndaxí vá cadena ndíko̱ saꞌa̱ ndidaá kúú ta̱a ñóꞌo veꞌe ka̱a ñoó.
27 Dá ni̱ ndoto ta̱ ndaá yéꞌé ka̱a ñoó, kúú ni̱ xini ra̱ ña̱ ndidaá yéꞌé ka̱a ni̱ nono̱. Ta kúú ni̱ taó rá espada ra̱ kuaꞌa̱n ra̱ kaꞌání rá mií rá, chi̱ ni̱ kaꞌán rá ña̱ ni̱ xino ndidaá kúú vá ra̱ ñóꞌo veꞌe ka̱a ñoó kuaꞌa̱n ra̱. 28 Kúú ni̱ ka̱yuꞌú Pablo, dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín rá:
―O̱ sa̱ kéndava̱ꞌa ní xíꞌín mií ní, chi̱ yóꞌo va ñóꞌo ndidaá kúú nduꞌu̱ ―kaá na̱.
29 Dá ni̱ saꞌanda ta̱ ndaá yéꞌé ka̱a ñoó choon ña̱ ná natoo̱n ñóꞌo̱, dá ná katoo̱n. Kúú ni̱ ka̱nkono ra kuaꞌa̱n ra̱ noo̱ nákaa̱ Pablo xíꞌín Silas. Ta ndéi̱ ni̱no oon ra ni̱ sa̱ kuíi̱n xi̱tí rá noo̱ sáꞌa̱ ná. 30 Dá ni̱ taó ñaá rá, dá ni̱ nda̱to̱ꞌón ñaá rá, ta kaá ra̱ xíꞌín ná:
―Tatá, ¿ndí ki̱án kánian keei, dá ni̱ꞌí ña̱ ka̱kii no̱ó kua̱chii̱?
31 Dá ni̱ kaa na̱ xíꞌín rá:
―Kandeé iní ní satoꞌo yo̱ Jesucristo, dá niꞌi̱ ní ña̱ ka̱ki ní xíꞌín ndidaá na̱ veꞌe ní.
32 Dá ni̱ ka̱sáꞌá dánaꞌa̱ Pablo to̱ꞌon va̱ꞌa satoꞌo yo̱ Jesús noo̱ mií rá, xíꞌín no̱ó na̱ veꞌe ra. 33 Ta mií hora daá ñóó ni̱ taó ñaá rá, ta ni̱ na̱kata ra no̱ó ni̱ ta̱rkueꞌe̱ ñíi̱ ná. Tá ni̱ ndiꞌi, dá ni̱ sodo̱ ndúta̱ mií rá xíꞌín ndidaá kúú na̱ veꞌe ra. 34 Tá ni̱ ndiꞌi ñoó, dá ndáka ñaá rá ni̱ noꞌo̱ ra̱ veꞌe ra. Dá ni̱ xi̱ꞌo ra ña̱ꞌa ni̱ sa̱sáꞌan na. Ta kúú kádii̱ nda̱ꞌo ini mií rá xíꞌín na̱ veꞌe ra, chi̱ ndidaá ná ni̱ ka̱ndísa Ndios.
35 Dá tá ni̱ tu̱u noo̱ kuu̱ dáá ñóó, dá ni̱ ta̱ndaꞌá ta̱a néꞌe choon táto̱ rá kuaꞌa̱n ra̱. Tá ni̱ saa̱ ra̱, dá ni̱ kaa ra̱ diꞌa xíꞌín ta̱ ndaá yéꞌé ka̱a ñoó:
―Dáyaa̱ ní ta̱a káa ná koꞌo̱n ra̱.
36 Dá ni̱ kaa ta̱ ndaá yéꞌé ka̱a ñoó xíꞌín Pablo:
―Sa̱ ni̱ taꞌa̱nda̱ choon noo̱í ña̱ tavéí ndo̱ꞌó veꞌe ka̱a yóꞌo. Ta viti kía̱n kankuei va̱ꞌa ndó koꞌo̱n ndo̱ ―kaá ra̱.
37 Dá ni̱ kaa Pablo:
―Ni̱ kani ra nduꞌu̱ noo̱ kua̱ꞌá ña̱yuu, ta ko̱ ñáꞌa̱ kaꞌa̱n ra̱ xíꞌín nduꞌu̱ ndí ki̱án kúú kua̱chi ndu̱, va̱ꞌará ta̱ romano kúú ndú. Ta ni̱ taán rá nduꞌu̱ veꞌe ka̱a. Ta viti, ¿á káꞌán rá dáyaa̱ de̱ꞌé ra̱ ndú? Tído o̱ kóo oon taꞌon dión saꞌa̱ ndú. Va̱ꞌa ka̱a̱n mií ta̱ néꞌe choon ná kii taó nduꞌu̱ ―kaá na̱.
38 Dá ni̱ saꞌa̱n táto̱ ñoó ni̱ na̱kani ra xíꞌín ta̱ néꞌe choon to̱ꞌon ni̱ kaꞌa̱n Pablo. Tá kúú ni̱ yu̱ꞌú nda̱ꞌo ra tá ni̱ ka̱ndaa̱ ini ra̱ ña̱ kúú ná ta̱ romano. 39 Dá ni̱ saꞌa̱n ra̱ ni̱ ndaka̱ ra̱ ña̱ mani̱ noo̱ ná. Dá ví ni̱ taó ñaá rá. Dá ni̱ seí ndaꞌí ra̱ noo̱ ná ña̱ ná kankuei na ñoo ñoó koꞌo̱n na̱. 40 Dá tá ni̱ ka̱nkuei na veꞌe ka̱a ñoó, dá ni̱ kee na kuaꞌa̱n nóꞌo̱ ná veꞌe ñáꞌa̱ naní Lidia ñoó. Ta ñoó ni̱ xini na̱ dao ka̱ na̱ kúú kuendá Jesús. Dá ni̱ xi̱ꞌo na ta̱ndeé iní noo̱ no̱ón. Dá ni̱ ka̱nkuei na ñoo ñoó kuaꞌa̱n na̱.