8
Cèe pii ya taha Yesu fɛni
1 Kii keree kii kadugo na, Yesu bi kugbɔhɔɔ ni kupiire ɲaari, na Kilɛ saanra ti Jozaama pu yɛrɛ li pyi. Wu kalaapiire kɛ ni shuun wu bye ni wu ni,
2 ni cèe pii bɛ. Wu bi pee cèe pu cuuŋɔ, na jinaa bɛ kɔri yeege pii ni pu ni. Cee nigin wa mɛgɛ ki bye na Mariyama, pu bi wee yiri na Magadala shɛɛn Mariyama, jinaa gbarashuun wu bi foro wee ni.
3 Wa mɛgɛ ɲɛ na Zhanɛ, wee bye Kuza wo shɔ. Kuza bi bye saannaa Hɛrɔdi wo koomɔ pu fanhafɔɔ wa. Suzani, ni cèe niɲɛhɛmɛɛ piitiilee bɛ bye wà. Pee bɛɛri bi Yesu ni wu kalaapiire ti tɛri ni pu keŋɛ yaaya ni.
Talenɛ lemu lʼa jo nuguro ta shizhaa na ge
(Macoo 13:1-9; Marika 4:1-9)
4 Sipyii pu bi yìri kulogoo ki bɛɛri ni na se Yesu yíri. Sipyiire tʼa pa binnɛ wu tàan tuun wemu ni ge, a Yesu di le talenɛ le jo pu mu na:
5 «Caŋa ka ná wa ya foro na kari wu tɛgɛ ni di zhɛ wu alikama shi wá fenɛ shi wagana na. Na wu yaha wu na wee nuguzhi wu waa, a wu nuguro ta di do koo ni tɛgɛ ki ɲɔ na. A sipyii di tee tanhana tanhana, a shazhɛɛrɛ di tee jɔ.
6 A nuguro ta di do faaga ɲuŋɔ ni poɲɛhɛrɛ di bye wà wɛ. Ba tʼa fin xɔ wɛ, na waha, bani ɲimɛ bye wà wɛ.
7 A nuguro ta di do xhuyo niŋɛ ni. A ti ni xhuyo yʼi ganha na lɛgi; a yʼi ba ti co, na ti li.
8 A nuguro ta di do ɲijeŋɛ na. A tʼi fin, na lɛ, na pya le, na ti tɛhɛɛ xhuu nigin (100) pye.»
Ba Yesu ya pee jomɔ pu jo wɛ, na sɛlɛ na: «Wemu na logo ge, wu logo dɛ!»
Yesu taleŋɛɛ ki kajuu ɲuŋɔ
(Macoo 13:10-17; Marika 4:10-12)
9 A wu kalaapiire tʼi wu yege na: «Le talenɛ le kɔri ɲɛ dii wɛ?»
10 A wu pu pye: «Na Kilɛ saanra ti wo ŋmɔhɔrɔ ti cɛ, yee mu lee ya kan. Ga sipyii pusamaa kunni, ti keree ki bɛɛri wʼa yu pu mu taleŋɛɛ ni, kɔnhɔ:
‹Pu da wii,
ga pʼi ganha ba yaaga ɲaa wɛ.
Pʼi da niwegee shaan,
pʼi ganha ba yi ɲaha cɛni wɛ.›»
Yesu ya nuguro ti wo talenɛ li kɔri jo
(Macoo 13:18-23; Marika 4:13-20)
11 «Lee talenɛ li kɔri we: Nuguzhi we, wee ɲɛ Kilɛ jomɔ.
12 Pii ɲɛ ba koo ɲɔ ɲɛ wɛ, ba pee ya pe jomɔ pe logo wɛ, Shitaanni na ba pu wolo pu funyɔ ni, kɔnhɔ pu ganha dà, pʼi shɔ wɛ.
13 Faaga wuu pu ɲɛ piimu pʼa jomɔ pu logo, na pu co ni fundanga ni ge. Ga nire di ɲɛ pu na wɛ, pʼa dà yɛ jɛɛrɛ yɛ funŋɔ ni. Nɔwuuro bu pu ta pʼa nʼa daa wu yaha.
14 Xhuyo niŋɛ wuu pu ɲɛ piimu ge, pee na pe jomɔ pe logo. Ga ke koŋɔ ke wo funzhakeree, ni naafuu keree, ni xɔnhɔrɔ keree, na pu cɔnri, fo pu da lɛ wɛ.
15 Ɲijeŋɛ wuu pu ɲɛ piimu ge, pee na pe jomɔ pe logo, na pu co see na ni zɔsaama ni, na gori yaha pee jomɔ pe na, fo na nagoo pye.
Talenɛ le lʼa jo sokinna shizhaa na ge
(Marika 4:21-25)
16 «Wa shishiin ya sokinna leni wu yaaga shigile wu ɲuŋɔ ni, kelee wʼi wu le karaga nɔhɔ ni wɛ. Ga yaaga ɲuŋɔ ni wu da wu taha, kɔnhɔ wu da kpɛɛngɛ yeege puga ki jevɛɛ pu mu.
17 Bani kaŋmɔhɔnɔ la shishiin wa lemu da ba jɛ wɛ. Ŋmɔhɔrɔ ta shishiin wa temu da ba foro kpɛɛngɛ na wɛ.
18 Lee wuu na yi kasɛɛgɛ ta yi kafila logogaŋaa na, bani la ɲɛ wemu mu ge, la na ba gan wee mu. Ga la ɲɛ wemu mu wɛ, wʼa giin na nifɛnhɛfɛnhɛnɛ lemu bɛ li ɲɛ wu mu ge, lee bɛ na zhɔ wu na.»
Jɔgɔ yɛ pu ɲɛ Yesu nu ni wu cebooloo wɛ?
(Macoo 12:46-50; Marika 3:31-35)
19 Yesu nu ni wu ceboronamaa ya kari Yesu yíri, ga pu ya já gbara wu na sipyii pu keŋɛ ni wɛ.
20 A wa di yi jo wu mu na: «Ma nu we ni ma ceboronamaa pu niyereye yi wa kpɛɛngɛ ke na, pu funŋɔ ki wa pʼi ma ɲa.»
21 Ga, a Yesu di jo: «Pii pʼa Kilɛ jomɔ pu nuri, na pu koro ɲaari ge, pee pu ɲɛ nɛ nu ni nɛ ceboronamaa.»
Yesu ya kafɛɛgbɔhɔ ka yereŋɛ
(Macoo 8:23; Marika 4:35-41)
22 Caŋa ka, Yesu ya wu kalaapiire ti pye: «Wù shɛ gba wu kadugo.» A pʼi jé kɔrɔgɔ ka ni na gaaŋi.
23 Na pu yaha pu gaaŋi, a Yesu di ŋmunɔ. A kafɛɛgɛ ka di yìri lɔhɔ ki ɲuŋɔ ni. A kɔrɔgɔ kʼi ganha na zhaa di ɲii lɔhɔ na, fo pu na zhaa di mini.
24 Wee tuun wu ni a wu kalaapiire tʼi fulo wu na na wu ɲɛ, na wu pye: «Karamɔgɔ, Karamɔgɔ, wù na da gori lɔhɔ ni!» A wu yìri, na sɛlɛ kafɛɛgɛ ke ni lokuruyo yi na; a kafɛɛgɛ ke ni lokuruyo yi bɛ di yere. A tunmɔ pʼi yere.
25 A wu wu kalaapiire ti pye: «Mii yee wo nʼa daa wu wa wɛ?» A lʼi bye pu fyaara wuu mu kakanhana, a pʼi ganha na puyɛ pyi: «We ná we dʼa sii jɔgɔ, fo wu na yu ni kafɛɛgɛ ni lɔhɔ ni, yʼi wu ɲɔmɛɛ coni wɛ?»
Yesu ya jinaa kɔri yeege ná wa ni
(Macoo 8:28-34; Marika 5:1-20)
26 A Yesu ni wu kalaapiire tʼi nɔ Gerasa fiige ki ni, kabanugo kulo la ni. Kee ɲɛ gba wu kadugo na saha ni Galile fiige ki ni.
27 Ba Yesu ya foro kɔrɔgɔ ki ni wɛ, a ná wa di ba wu ɲuŋɔ círi, kulo li shɛn wa. Jinaa pu bye wu ni. Fo taatuunnɔ ni wu bi gbara wʼa fàya leni wɛ, wu bi goroo puga wɛ. Wu tatɛɛngɛ ki bye faxhuu we.
28 Ba wʼa Yesu ɲa wɛ, na mujuugbɔɔ la wá, na nuguro sin Yesu fɛɛ ni, na jo ni mujuugbɔɔ ni na: «Ɲaha mʼa zhaa nɛ fɛni wɛ, Kilɛ-gbɔtabaaga Ja Yesu? Nʼa ma ɲɛɛri, ma ganha bu na kanha wɛ!»
29 Wʼa yee jo, bani Yesu bi jina wu pye na wu foro wee ná wu ni. Jina wu bu yìri wu fɛni tuun wemu ni, sipyii na wu kemɛ pɔ ni tɔɔrɔ shɔnhɔyɔ ni, na biriye le wu tɔɔyɔ na, kɔnhɔ pu da wu kasɛri. Ga wʼa tee pɔɔrɔ ti bɛɛri kɔn. Jina wu bi ma wu kɔri kari sipoŋɔ ni.
30 A Yesu di wu yege na: «Dii mu mɛgɛ di ɲɛ wɛ?» A wu jo: «Nɛ mɛgɛ ɲɛ ‹Wèe Ya Ɲɛhɛ,›» bani jinaa niɲɛhɛmɛɛ pu bi jé wu ni.
31 A pee jinaa pʼi Yesu ɲɛɛri xuuni na wu ganha bu pu yaha gari kakara wecogoŋɔ tɛhɛnɛ baa wogo ki ni wɛ.
32 Lee bi shaagbaga nijeŋɛ ka ta ki na naha yaŋa ki kabanugo. A jinaa pʼi Yesu ɲɛɛri na wu sɔɔ pʼi shɛ jé pee shaalaa pu ni. A wu sɔɔ.
33 Wee tuun wu ni a jinaa pʼi foro ná wu ni, na shɛ jé pee shaalaa pu ni. A shaagbaga kʼi gburogi, na digi yaŋa gologoloyo yi ni, na jé gba lɔhɔ ki ni, na xhu wà.
34 Ba shaanahamaa pʼa lee ɲa tapyege ni wɛ, a pʼi baa kari na shɛ yee paari kanha ki ni, ni sitiinmɛɛ pu mu.
35 A sipyii pʼi foro na shɛ lee nibyii li wii. Ba pʼa nɔ Yesu tàan wɛ, na wee ná wu ɲa, jinaa pu bi foro wu ni. Wu nidɛɛngɛ di ɲɛ Yesu fɛɛ ni, fàya yi bye wu na, wu dʼa cuuŋɔ. A pʼi fya.
36 Ná jinaa wo wʼa cuuŋɔ piimu ɲii na ge, a pee di kii keree kii bɛɛri paari pu mu.
37 Wee tuun wu ni a Gerasa shɛɛn pu bɛɛri di Yesu ɲɛɛri na wu laha pu wo ɲiŋɛ ki na, bani pu bi fya xuuni. A Yesu di jé kɔrɔgɔ ki ni, na laha pu wo ɲiŋɛ ki na.
38 Yesu nigariwo jinaa pʼa foro ná wemu ni ge, a wee di wu ɲɛɛri na wu bi da já binnɛ ni wu ni. Ga, a Yesu di wu kuruŋɔ, na jo:
39 «Kuri mʼa se puga, Kilɛ ya kagbɔhɔɔ kiimu bɛɛri pye ma mu ge, mʼa shɛ kee paari.» Yesu ya kagbɔhɔɔ kiimu bɛɛri pye wu mu ge, a wu gari na shɛ kee keree ki paari kulo li bɛɛri ni.
Yesu ya cee wa cuuŋɔ, na Zhayirusi poro nixhugo ɲɛ
(Macoo 9:18-26; Marika 5:21-43)
40 Ba Yesu ya kuri pa na yìri gba wu kadugo wɛ, a wu ba wu daan sipyii pu bɛɛri ni, bani pu bɛɛri bi wu sigee.
41 Lee bi ná wa ta wà, wu mɛgɛ ɲɛ na Zhayirusi, wee wu bye wee xuu wu wo Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ɲuŋɔfɔɔ. A wee di ba nuguro sin Yesu fɛɛ ni, na wu ɲɛɛri xuuni na wu shɛ wu puga,
42 bani fucɛɛrɛ nigin yɛ li bye wu mu, li shi wu bye yee kɛ ni shuun. Lee li bi zhaa di xhuu.
Ba Yesu ya gaaŋi wà wɛ, a sipyiire tʼi wu kuuri, na wu cɔnri.
43 Lee bi cee wa bɛ ta wà shishan na woni wu fɛni fo yee kɛ ni shuun. Wu bi wu keŋɛ yara bɛɛri kan wɛbyii mu, ga wa shishiin ya já wu cuuŋɔ wɛ.
44 A wu fulo Yesu na wu kadugo yíri, na ba gbɔn wu fadegeŋɛ na. Taapile ni a wu shishan pʼi yere.
45 A Yesu di jo: «Jɔgɔ wʼa kpɔn nɛ na wɛ?» Ba pu bɛɛri ya yu pee bɛ wɛ, a Pyɛɛri di jo: «Karamɔgɔ, sipyii pʼa mu cɔnri xuuni dɛ!»
46 Ga, a Yesu di jo: «Sipya wa wʼa kpɔn nɛ na, bani nɛ li cɛ na sefɛɛrɛ ta tʼa foro na ni.»
47 Ba wee cee wʼa li ɲa na li da já ŋmɔhɔ nige wɛ, a wu ganha na fuguri, na ba nuguro sin Yesu fɛɛ ni. Lemu lʼa wu pye wʼa kpɔn Yesu na, ni wʼa cuuŋɔ taapile ni cuuŋɔgana lemu na ge, a wu yee paari wu mu sipyii pu bɛɛri ɲii na.
48 A Yesu di wu pye: «Na poro, ma nʼa daa wʼa ma cuuŋɔ. Ta se ɲaɲiŋɛ na!»
49 Na Yesu yaha pee jomɔ pu na, a tudunmɔ wa di ba na yìri Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ɲuŋɔfɔɔ wu kaban, na ba wee pye na: «Ma poro fucɛɛrɛ lʼa xu. Ma ganha bu navunŋɔ pɛlɛ nige Karamɔgɔ wu na wɛ.»
50 Ga ba Yesu ya yee logo wɛ, na Zhayirusi pye: «Ma ganha bu fya wɛ; dà yɛ, ma poro wu na juuŋɔ.»
51 Ba Yesu ya shɛ nɔ Zhayirusi kaban wɛ, wu ya sɔɔ wa shishiin wu jé ni wu ni puga ki ni wɛ, fo Pyɛɛri, ni Yohana, ni Yakuba, ni pya wu nu ni wu to.
52 Lee di sipyii pu bɛɛri ta pu na yamɛhɛɛ suu na xhuulo. A Yesu di jo: «Yi ganha ba mɛhɛɛ suu wɛ, bani pya wu ya ta xu wɛ, wʼa ŋmunɔɔ.»
53 A pʼi ganha na wu la wo, bani pu bi li cɛ na wʼa xu xɔ.
54 Ga, a Yesu di wu co keŋɛ ke na, na jo ni mujuugbɔɔ ni na: «Pya we, yìri!»
55 A wu munaa lʼi guri pa wu mu. Taapile ni a wu yìri tiin. A Yesu di jo na pu yalige kan wu mu.
56 A lʼi bye kakanhana pya wu sefɛɛ pu mu fo xuuni. Ga, a Yesu di yi jo waha pu mu na pu ganha lee nibyii le jo wa shishiin mu wɛ.