22
Ana-lhaawu ana-marrya-yinyung.
Luke 14:15-24
Na-Jesus ngijang wani-magaa ana-lhaawu, wani-bajiyini warra-wurru-wurruj. Niga ni-yambini.
“Na-God ni-buunggawa-mana-yinyung anaarrwar, nguynju yaga na-king-jii niga ni-warra-waṉagaa arrawindi ana-marrya, marri nguynju yadhu warruburru-yung warraarrawindi amburru-nguni yadhu wugurru, nigawi-nyinyung yamba na-niwiyayung aniiynji-yaay. Marri na-king niwu-lharrgang lhaawu warra-mulung-arrgi-yung-guy warra-wurru-wurruj ‘Numburraaṉina, numburru-nguyii.’ Wani-lharrganjii nigawi-nyinyung wunaa-mijgalmini-yinyung, warra-magaa warra-wurru-wurruj. Yagu wugurru wurru-lhaabiyn waari amburru-yanggi warruburru-yung.
“Aḏaba na-king wani-lharrgang mulung-aynbaj wurru-mijgalmini-yinyung. Ni-yamaa, ‘Nambarra-magana warruburru-yung, ana-marrya marri ana-lhanggu wu-warra-ngu-burraa. Wurru-wini arrawindi ana-bulugi ana-mamanunggu marri wurru-nangaa ana-lhanggu. Numburraaṉina, ngaambu-nguyii,’ ni-yamayn. Warraawurru-yung wunaa-mijgalmini-yinyung wurru-yanggi, warra-magaa, yagu wugurraayung warruburru-yung wurru-lhaabiyn-bugij, warraagaminij-gaandirrangi, wurru-yanggi. Aynjaabu-nyung ni-yanggi ni-mijgalmini nigawi-nyinyung-duj abaḻa, marri naaynbajung ni-yanggi nigawi-nyinyung-guy a-shop-guy. Warra-mulung-arrgi-yung warra-bilhargayn wugurru, warraarra-wadjangi marri warra-ngawijgayn wugurru.
“Nigaayung nubagi-yung na-king ni-riyaldhiyn-bindiyung. Niga wani-lharrgang nigawi-nyinyung wurru-wiynji-wiynjini-yinyung. Warruburru-yung warra-wini, warruburru-yung-guy wurru-lhaabini-wuy, warra-mulu-mulunguwawaa, marri wirri-nangaa wugurri-nyinyung ana-wumurrng. Anubanila-wala, nubagi-yung na-king ni-yambini nigawi-nyinyung-guy wunaa-mijgalmini-wuy, ‘Ana-marrya aḏaba wu-warra-ngu-burraa, yagu warruburru-yung waari amburru-yanggi, wurraalaaladi yamba wugurru. Yagu numburru-yaarri wubani-wuy amaadi-wuy, marri nambarra-yandhawiwana warraaynjaaynjaabugij-gaj nugurru nambarra-lhangarrmang-jinyung, amburru-yaarri yungguyung ngayawi-nyinyung-guy a-marrya,’ ni-yamayn.
10 “Yagu wurru-mijgalmini-yinyung wurru-yanggi buguni amaadi-wuy, marri warra-muṉḏugaa warraarrawindi-lhangu wugurru warra-lhangarrmayn-jinyung, warra-mamanunggu marri warraalaaladi. Marri ana-wumurrng ana-marrya-yinyung waandharwini, wurru-wurruj-bugij.
11 “Nga nubagi-yung na-king ni-waliyn, wani-nani warra-wurru-wurruj. Niga nu-nayn na-waḻyinyung nubagi-yung waari ani-yabini mana-yaaḻi ana-maaḻamburrg. 12 Naagi-yung na-king ni-yamayn, ‘Guwaj, nuynjaminggarrini nagang nuynjanggi anaaji? Nagang waari ba-yabini mana-yaaḻi ana-maaḻamburrg,’ ni-yamayn, yagu nigaayung na-waḻyinyung waari ani-yambini. 13 Yagu nigaayung na-king wani-magaa wurru-mijgalmini-yinyung, ‘Numbunu-radbumana naagi a-marang-duj marri a-mun-duj, numbunu-barawudang niga buguni waangamudi-wuy. Anubagu warruburru-yung amburru-ruguna marri amburru-ra-bangaynjina amburraarragayii yamba wugurru,’ ni-yamayn na-king.
14 “Yii, na-God nanii-gaḏii warraarrawindi nugurru, yagu wurraadharra ni-wajbarini niga.” Dani-yung ni-yamaa na-Jesus.
Anu-ṉuga na-runggal-yung-jinyung na-Caesar-yinyung.
Mark 12:13-17, Luke 20:19-26
15 Anubanila-wala, warruburru-yung warra-Pharisee wurru-muṉḏugaa, marri wirriijungaa, nguynju yungguyung naagi-yung ambunu-yambini yungguyung yij-galadi marri ambunu-dhaayurrijgaa. 16 Wugurru warra-lharrgang wugurri-nyinyung wurru-marrbuy-maa-yinyung marri mulung-arrgi-yung wurru-wurruj warruburru-yung-gala warru-mandag-gala wurru-mayini na-Herod-jinyung. Wugurru wurru-yanggi na-Jesus-guy, nga wurru-yamayn, “Barra-yiyina-yinyung, nurru nurru-marrbuy aadanu nagang nuynjambina yijgubulu. Marri anubani-yung nagang barra-bajiyiyina yijgubulu-windiyung anubani-yung na-God-jinyung nigawi-waj-jinyung. Warraaynbaj waari nagang ambu-buunggawa-magaa. Waari nagang bamba-nang anubani-yung anaarabarabalu-waj. 17 Yagu numba-magana nurru, anubani-yung numbijangayii-yinyung. Yuga wiij-maṉdhina, ngagurru nganuuyii-yinyung nubagi-wuy na-runggal-yung na-Caesar anu-ṉuga, yagu waari?” wurru-yamayn.
18 Nigaayung na-Jesus ni-marrbuy anaani-yung wunu-dhaayurrangi. Naagi-yung ni-yambini, “Nugurru aadanu nurraambaḻaman-gina! A-yangi yungguyung ngaya anaani ngirri-dhaayurrii? 19 Ngirri-bajiyiyina ngaya anu-ṉuga narriini-yinyung ana-tax.” ni-yamayn.
Wugurraayung wunu-bajiyini niga anu-ṉuga. 20 Nigaayung ni-yamayn, “Wa-yangi-nyung anu-malnguj marri ana-muwaj anu-ṉuga-rruj?” ni-yamayn.
21 Wugurraayung wurru-yamayn, “Yagu nubagi na-Caesar niga.”
Nigaayung aḏaba ni-yamayn, “Na-Caesar-yinyung anubani-yung, nugurru numbunaa-gaagijgiyn numbunuuyn nigawi-wuy. Marri anubani na-God-jinyung wugurraayunggaj numbunuuyii-wugij.” Dani-yung ni-yamayn.
22 Wugurraayung warraawurru-yung wurru-wurri-ḻaḻmayn, anubani-yung-jinyung wani-yambalmayn wugurri-wuy. Marri wunaarruyn niga, wurru-yanggi aḏaba.
Anubani-yung amburru-ḻaḻagina-yinyung ana-ngawij-gala.
Mark 12:18-27, Luke 20:27-40
23 Anubani-yung ngi-nguynju-rruj ngarraaḻirr, mulung-arrgi-yung warra-Sadducee wurru-yanggi na-Jesus-guy. Warraawurru-yung wurraan-jamaa, warrubawa-yung wu-ngawina-yinyung waari wu-wiri-mi wugurru ngijang. Wurru-yanggi bagu, marri wunu-yandhawiwaa niga. 24 Wugurru wurru-yamaa, “Barra-yiyina-yinyung, na-Moses ni-yamayn aniiynji-yara-maynji na-waḻyinyung, marri niga ani-ngawiiyn yagu waari ambani-lhamaa warra-mijburrayung, nigawi-nyinyung na-nilharri-yung aniiynji-yara ngarra-ngayi-nyung, marri ambani-lhamana warra-mijburrayung nigawi yadhu ni-ngawiiyn-jinyung niga.
25 “Anubani-yung warruburru-yung 7 wuu-dharrmaynjini-yinyung wurru-burri nurri-rruj. Marri na-wulhu-wulhurr-yung niiynji-yaay, yagu ni-ngawiiyn, waari ambani-lhamaa warra-mijburrayung. Nigawi-nyinyung na-nilharri-yung niiynji-yaay ngarra-ngayi-nyung. 26 Aḏaba naadhaadharri-nyung nguynju-waj ni-ngawiiyn. Anubani-yung wiij-nguynju nubagi-yung-guy naaynbajung marri warraarrawindi warra-mulung-arrgi-yung warra-7 warra-minilharri-yung. 27 Anubanila, ngigaayung ngarra-maṉinyung adhaadharri-windiyung, ngi-ngawiiyn ngiga.
28 “Yagu anubani-yung warraarrawindi warra-7 warra-waḻya-waḻya wurraaynji-yaay-yinyung ngiga. Anubani-yung-maynji warra-wurruj-wurruj amburru-ḻaḻagina anubanila ana-ngawij-gala, wa-yangi-nyung-jinyung ngarra-rangarrina-yung, ngiga yamba ngiiynji-yaay warra-7 ngaadagi-yung?” Dani-yung wurru-yamaa, warruburru-yung warra-Saducee.
29 Nigaayung na-Jesus wani-magaa, “Nugurru aadanu aḏaba nirriij-gajarrgaa. Yagu waari yamba aadanu numburru-marrbuy-maa anubani ana-lhaawu na-God-jinyung, marri waari-mirri numburru-marrbuy-maa anubani ana-lhuḏ na-God-jinyung. 30 Anubani-yung-maynji warra-wurruj-wurruj amburru-ḻaḻagina ana-ngawij-gala, wugurru anaani waari wurraaynji-yingi. Wugurru anaani nguynju yaga ana-angel anaarrwar-yinyung, amburru-yamana. 31 Yagu nugurru yuga waari nimbirri-nani ana-wubiba, anubani-yung na-God ni-yambini nugurri-wuy anubani-yung amburru-ḻaḻagina-yinyung ana-ngawij-gala. 32 Na-God ni-yambini, (Exodus 3:6) ‘Ngaya anaani na-God na-Abraham-jinyung marri na-Isaac-jinyung marri na-Jacob-jinyung,’ ana-wubiba anaani wu-yamana. Na-God-jinyung warra-wurru-wurruj, warruburru-yung waari-yinyung amburru-ngawini, warruburru-yung wurru-wiri.” Dani-yung ni-yambini na-Jesus.
33 Nguynju-waj warra-wurru-wurruj wurraawanggini anaani, wugurru wurru-wurrij-gaḻaaḻarrangi na-Jesus wani-yiyini-yinyung.
Aniij-ḏunggal ana-lhaawu-runggal.
Mark 12:28-34, Luke 10:25-28
34 Anubani-yung warra-Pharisee wugurru wurru-marrbuy-dhini, anubani-yung warra-Sadducee waari ambunu-yambalmaa na-Jesus, warraawurru-yung warra-Pharisee wugurru wurraaynjaabu-mayn. 35 Aynjaabu-nyung na-Pharisee-yung, ni-marrbuy-yinyung ana-lhaawu-runggal, nu-yandhawiwaa na-Jesus, anu-dhaayurrangi yungguyung niga. 36 “Barra-yiyina-yinyung, aniga-yung aniij-ḏunggal ana-lhaawu?” ni-yamayn.
37 Nigaayung na-Jesus nu-yambalmayn, (Deuteronomy 6:4-5) “ ‘Numbunaa-ḏamarr-ngu-burraa na-Buunggawa nugurri-nyinyung na-God, nugurri-wala aandhiri-wala marri a-wiri-wala marri amaamburumburung-gala.’ 38 Anaani ana-wulhu-wulhurr-yinyung marri aniij-ḏunggal ana-lhaawu. 39 Marri anaadhaadharri-yinyung ana-lhaawu wu-nguynju. (Leviticus 19:18) ‘Warrubawa-yung nambarra-ngaynbandii nurraalgurmaynjina-yinyung nugurru, nguynju yaga danu nurru-ngaynbandiina nugurraajbaj,’
40 “Anaarrawindi-lhangu ana-lhaawu-runggal marri waarrarrina warruburru-yung wunaa-ja-jambini-yinyung na-God, anaarrawindi-lhangu wu-lhaawu-rabalii anaani-yung anuulawaa ana-lhaawu.” Dani-yung ni-yamaa na-Jesus niga.
Na-Jesus ambani-yandhawiwana warra-Pharisee.
Mark 12:35-37, Luke 20:41-44
41 Wugurru warra-Pharisee wugurru wurraaynjaabu. Naagi-yung na-Jesus wani-yandhawiwayn wugurru. 42 “Yangi nugurru nurru-wijangayii anubani-yung na-runggal-yung na-Messiah? Wa-yangi-nyung-jinyung na-niwiyayung niga?” ni-yamayn.
Wugurraayung wurru-yamayn, “Na-Messiah, niga na-niwiyayung na-David-jinyung,” wurru-yamayn.
43 Nigaayung aḏaba na-Jesus ni-yamayn, “Yagu ni-yaminggarrini na-David nu-mayaa niga na-Buunggawa? Na-David ni-yambini lhuḏ-mirri Maṉngulg Mawurr, ni-yamayn,
44 ‘Na-God nu-magaa na-king-guy, ngayawi-nyinyung-guy na-buunggawa-wuy,
“Ba-burrangang yaaji ngayawi-rruj a-walawalama-rruj.
Wurrugu marri, nugawi-nyinyung warruburru nurru-wurrij-marrdiynjini-yinyung,
wurrugu ngamba-burrang nugawi-rruj a-mun-duj, bamba-mun-ban.ngang.” ’
Dani-yung ni-yamaa naagi-yung na-David. 45 Na-David niga-waj nu-mayaa nubagi-yung na-king, na-Messiah, ‘Buunggawa’, ni-yamaa. Yuga na-David-jinyung na-niwiyayung, nubagi na-David-jinyung na-buunggawa-yung?” Dani-yung ni-yamayn na-Jesus.
46 Wugurraayung warra-Pharisee wurraan-jamaa, waari warraaynbaj ambunu-mayaa na-niwiyayung, “buunggawa”. Warraawurru-yung waari ambunu-yambalmaa na-Jesus.
Anubanila-wala, waari warraaynbaj wugurru amburru-wurrij-baḏa-waḏaḏ-maa. Yagu waari anaani ambunu-yambiḻibiḻingaani niga ngijang.
22:44 Psalms 110:1.