13
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbyali
(Maalɨka 4:1-9; Lʉʉka 8:4-8)
Iisikʉ lɨlalɨla, Jesu alɨnkʉsookamo mu nyumba jɨla, alɨnkʉbʉʉka kʉkʉtʉʉgala kʉmbalɨ kwa sʉmbɨ Galilai. Ɨkɨlʉndɨlo ɨkɨnywamu ɨkya bandʉ kɨlɨnkʉbʉngaana kɨfuki nagwe. Kʉnongwa jaa bwingi bwa bandʉ, alɨnkwipakɨla mwi ibooti, alɨnkʉbamanyisya bo alɨ mula. Ɨkɨlʉndɨlo ɨkya bandʉ boosa baalɨ pi isɨɨlya. Po Jesu alɨnkʉbabʉʉla ɨnongwa ɨnyingi mfifwanikɨsyo, alɨnkʉtɨ, “Ʉmbyali jʉmo aabʉʉkile kʉkʉsopa ɨmbeju. Bo ikʉsopa, ɨmbeju simo syagwɨliile mumbalɨ mu njɨla, silɨnkwisa ɨnjʉni silɨnkʉlya. Ɨsingi syagwɨliile pa lwalabwe, apa ʉmfu gʉkaalipo mwingi. Syo nakalɨnga silɨnkʉmela. Iisʉba bo lɨbalile ʉlʉmu bo lʉkalɨ, silɨnkʉkofuka nʉ kʉʉma, paapo ɨmisi gɨkaabʉʉkile paasi. Ɨmbeju ɨsingi syagwɨliile pakatɨ pa miifwa. Ɨmiifwa gɨla gɨlɨnkʉmela nʉ kʉsifinyatɨla. Ɨmbeju ɨsingi syagwɨliile pa mfu ʉnnunu. Simo silɨnkʉpa ɨseke ɨmia jɨmo, ɨsingi silɨnkʉpa amalongo ntandatʉ, nɨ singi silɨnkʉpa amalongo matatʉ. Ʉjʉ alɨ nɨ mbʉlʉkʉtʉ, jo apɨlɨkege!”
Ɨnyango jaa Jesu ʉkʉjoba mfifwanikɨsyo
(Maalɨka 4:10-12; Lʉʉka 8:9-10)
10 Balɨnkwisa abafundigwa baa Jesu balɨnkʉnndaalʉʉsya balɨnkʉtɨ, “Fiki kʉjoba na bandʉ mfifwanikɨsyo?” 11 Alɨnkʉbaamula alɨnkʉtɨ, “Ʉmwe Kyala abapeele ʉkʉsyagania ɨsya mbʉtiitʉ ɨsya Bʉnyafyale bwa kʉmwanya, looli abeene bakapeeligwa na Kyala ʉkʉsimanya. 12 Ʉjʉ apeeliigwe ʉkʉsyagania ɨsyo, ikongeleligwa ʉkʉsyagania. Ʉjʉ akapeeligwa ʉkʉsyagania, syope ɨnandɨ ɨsi asyageenie sitikʉntʉʉla. 13 Fyobeene abangɨ nikʉbabʉʉla mfifwanikɨsyo, paapo, nalɨnga bikʉkeeta, batikʉfibona, nalɨnga bikʉpɨlɨka, batikʉsyagania. 14 Ɨsi sikʉbombigwa kʉmyabo ʉkʉtɨ sibonekege ɨsi ʉnkunguluka Jeesaja aajobile ʉkʉtɨ,
‘Ʉkʉpɨlɨka mukʉpɨlɨkaga, looli mutikʉsyaganiaga.
Nʉ kʉkeeta mukʉkeetaga, looli mutikʉsibonaga.
15 Paapo ɨndumbula sya bandʉ aba ngafu,
ɨmbʉlʉkʉtʉ syabo silɨ na mapʉlɨ,
kangɨ basiisiilile.
Lɨnga baakeetaga na maaso gaabo,
nʉ kʉpɨlɨka nɨ mbʉlʉkʉtʉ syabo,
ngalɨ basyageenie mu ndumbula syabo
nʉ kʉpɨndʉka, po naababʉmbʉlʉsyaga.’*
16 “Looli Kyala abasajile ʉmwe, paapo amaaso gɨɨnu gikʉkeeta, nɨ mbʉlʉkʉtʉ syɨnu sikʉpɨlɨka. 17 Nalooli nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, abakunguluka bingi na bagolofu baanyonywaga ʉkʉsibona ɨsi mukʉsibona ʉmwe, looli bakaasibwene. Kangɨ baanyonywaga ʉkʉpɨlɨka ɨsi mukʉsipɨlɨka ʉmwe, looli bakaasipɨliike.”
Jesu ikʉlɨngaania ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbyali
(Maalɨka 4:13-20; Lʉʉka 8:11-15)
18 “Po ʉmwe namupɨlɨkɨsye ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbyali kikʉtɨ fiki. 19 Ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉpɨlɨka iisyʉ lya Bʉnyafyale bwa kʉmwanya kɨsita kʉsyagania, Seetano ikwisa nʉ kʉlɨsoosyamo ɨlɨ Kyala alɨbyele mu ndumbula jaake. Ʉmundʉ ʉjo afwene bo ʉlwa mbeju ɨsi syagwɨliile mu njɨla. 20 Ɨmbeju ɨsi syagwɨliile pamwanya pa lwalabwe, ʉlʉ lʉkaja nʉ mfu mwingi, sifwene bo ʉlwa mundʉ ʉjʉ ikʉpɨlɨka iisyʉ lya Bʉnyafyale bwa kʉmwanya, nakalɨnga ikʉlyambɨlɨla nʉ lʉsekelo. 21 Leelo iisyʉ lɨtikwitoteka mu ndumbula jaake, paapo lɨkaja nɨ misi, likʉjamo akabalɨlo akapimba itolo. Lɨnga ɨngʉbɨlo sikʉmmwisɨla pamo ikʉgeligwa kʉnongwa jaa isyʉ ɨlyo, nakalɨnga ikʉlʉleka ʉlwitɨko. 22 Ɨmbeju ɨsi syagwɨliile pa miifwa, sifwene bo ʉlwa mundʉ ʉjʉ ikʉpɨlɨka iisyʉ lya Kyala, looli kʉnongwa jaa kwikolaania, nɨ mbombo ɨsya pakiisʉ, nʉ kʉsyobigwa, nɨ finyonyo ɨfya bʉkabi, fyosa ɨfyo fikʉlɨfinyatɨla iisyʉ, lɨtikʉpa ɨseke. 23 Looli ɨmbeju ɨsi syagwɨliile pa mfu ʉnnunu, sifwene nʉ mundʉ ʉjʉ ikʉpɨlɨka iisyʉ ɨlyo nʉ kʉlyagania. Ʉmundʉ ʉjo jo ʉjʉ ikʉpa ɨseke. Jʉmo ikʉpa ɨseke ɨmia jɨmo, jʉmo amalongo ntandatʉ, nʉ jʉngɨ amalongo matatʉ.”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbeju ɨnunu nɨ mbiibi
24 Jesu alɨnkʉkɨbʉʉla ɨkɨlʉndɨlo kya bandʉ ɨkɨfwanikɨsyo ɨkɨngɨ alɨnkʉtɨ, “ɄBʉnyafyale bwa kʉmwanya aabukwisa bo ʉlwa mundʉ jʉmo, ʉjʉ aabyele ɨmbeju ɨnunu mu ngʉnda gwake ʉgwa nganu. 25 Looli abandʉ bo balambaleele, ʉndʉgʉ alɨnkwisa alɨnkʉsopa mu ngʉnda ɨmbeju ɨmbiibi ɨsi sifwene nɨ nganu, alɨnkʉsookamo. 26 Ɨnganu bo jɨmelile nʉ kwanda ʉkʉpa ɨseke, ɨseke ɨmbiibi ɨsi sifwene nɨ nganu syope silɨnkʉboneka. 27 Ababombi abaa mwene ngʉnda jʉla, balɨnkwisa kʉkʉnndaalʉʉsya balɨnkʉtɨ, ‘Gwe ntwa, tʉmeenye ʉkʉtɨ gwabyele ɨmbeju ɨnunu mu ngʉnda gwako, ɨmbeju ɨmbiibi sifumile kʉʉgʉ?’ 28 Alɨnkʉbaamula alɨnkʉtɨ, ‘Ʉndʉgʉ jo ʉjʉ asibombile ɨsi.’ Ababombi balɨnkʉnndaalʉʉsya balɨnkʉtɨ, ‘Bʉle, kʉlonda tʉbʉʉke tʉkanyukule?’ 29 Ʉmwene alɨnkʉtɨ, ‘Somma ʉkʉnyukula, paapo lɨnga mukʉnyukula ɨmbeju ɨmbiibi, mubagiile ʉkʉnyukula pamopeene nɨ nganu. 30 Namufileke fyosa fikʉlege pamopeene mpaka ʉkʉfika akabalɨlo akaa kʉtondola. Akabalɨlo ako, ngwisa kʉbabʉʉla abatondoli ʉkʉtɨ babʉngaanie taasi ɨmbeju ɨmbiibi nʉ kʉpinya mfikose nʉ kʉkosya mmooto. Looli ɨnganu bajɨbʉngaanie nʉ kʉjɨbɨɨka mu ndamba jangʉ.’ ”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbeju ɨjaa mutaka nɨ kya nkese
(Maalɨka 4:30-32; Lʉʉka 13:18-21)
31 Jesu alɨnkʉbabʉʉla ɨkɨfwanikɨsyo ɨkɨngɨ alɨnkʉtɨ, “ɄBʉnyafyale bwa kʉmwanya bʉfwene na kaseke akaa iseeke ɨlya mutaka, aka ʉmundʉ aalyegile, aabyele mu ngʉnda gwake. 32 Akaseke aka kaniini ʉkʉkɨnda ɨseke syosa. Looli kikʉmela, kikʉkʉla ʉkʉkɨnda amaseeke goosa, kikʉja mpiki nnywamu ʉgʉ ɨnjʉni sikwisa nʉ kʉtenga ɨfifufumbwa mu samba syake.”
33 Jesu alɨnkʉjoba ɨkɨfwanikɨsyo ɨkɨngɨ alɨnkʉtɨ, “ɄBʉnyafyale bwa kʉmwanya bʉfwene nʉ nkese ʉgʉ ʉnkiikʉlʉ jʉmo aalyongeenie nʉ bʉfu ɨfipɨmo fitatʉ, ʉbʉfu boosa bʉlɨnkʉtupa.”
Ɨnyango jaa Jesu ʉkʉmanyisya mfifwanikɨsyo
(Maalɨka 4:33-34)
34 Jesu aababʉʉlaga ɨfilʉndɨlo ɨfya bandʉ syosa ɨsyo mfifwanikɨsyo. Akaajobaga nasimo kʉmyabo kɨsita kʉbombela ɨkɨfwanikɨsyo. 35 Ɨsyo syabombiigwe ʉkʉtɨ siboneke ɨsi ʉnkunguluka aajobile aatile,
“Ngwisa kʉjobaga nabo mfifwanikɨsyo.
Ngwisa kʉbabʉʉlaga ɨsi sifisiigwe
ʉkʉfuma lʉʉlo kyapeligwaga ɨkiisʉ.”
Jesu ikʉlɨngaania ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbeju ɨnunu nɨ mbiibi
36 Po Jesu alɨnkʉkɨlaga ɨkɨlʉndɨlo kya bandʉ, alɨnkwingɨla nnyumba. Abafundigwa baake balɨnkwisa, balɨnkʉmmbʉʉla balɨnkʉtɨ, “Tʉlɨngaanie ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbeju mu ngʉnda, kokʉtɨ fiki?”
37 Jesu alɨnkʉbaamula alɨnkʉtɨ, “Ʉmundʉ ʉjʉ aabyele ɨmbeju ɨnunu, jo ʉne Nnyamundʉ. 38 Ʉngʉnda gʉla kyo kiisʉ, ɨmbeju ɨnunu sila, bo bandʉ baa mBʉnyafyale bwa Kyala, nɨ mbeju ɨmbiibi sila, ɨsi ʉmwene ngʉnda akaabyele, bo bandʉ baa mbʉnyafyale bwa Seetano. 39 Ʉndʉgʉ ʉjʉ aaliisile kʉkʉbyala ɨmbeju ɨmbiibi jo Seetano. Ʉkʉtondola lyo isikʉ ɨlya kʉmmalɨɨkɨsyo ɨlya kʉlonga ɨkiisʉ. Abatondoli bo bandʉmi baa Kyala. 40 Po bo ʉlʉ abatondoli bikʉbʉngaania ɨmbeju ɨmbiibi nʉ kʉkosya mmooto, sikwisa kʉjaga bo ʉlo amasikʉ gaa kʉmmalɨɨkɨsyo. 41 Ne Nnyamundʉ ngwisa kʉbatʉma abandʉmi bangʉ, ʉkʉbabʉngaania abandʉ ʉkʉfuma mBʉnyafyale bwangʉ aba bikʉbasofya abiinaabo, na batʉlanongwa boosa. 42 Abandʉmi bikwisa kʉbataaga abandʉ abo ndʉpanga lwa mooto, mula bikwisa kʉlɨlaga nʉ kʉsyegetula amiino kʉnongwa jaa ndaamyo. 43 Po abiikemo bikwisa kʉlangala bo isʉba mBʉnyafyale bwa Taata. Ʉjʉ alɨ nɨ mbʉlʉkʉtʉ, jo apɨlɨkege!”
Ɨfifwanikɨsyo ɨfya tʉndʉ ʉtwa ntengo
44 “ɄBʉnyafyale bwa kʉmwanya bʉfwene bo ʉlwa kyʉma ɨkɨ kɨfisiigwe mu ngʉnda. Ʉmundʉ jʉmo alɨnkwisa, alɨnkʉkyaga mula, alɨnkʉkɨfisa kangɨ. Aasekiile fiijo, alɨnkwakʉʉlɨsya fyosa ɨfi aalɨ nafyo, alɨnkʉʉla ʉngʉnda gʉla.
45 “Kangɨ ʉBʉnyafyale bwa kʉmwanya bʉfwene bo ʉlwa mabwe agaa ntengo aga gaalondigwaga nʉ mʉʉlɨsi jʉmo. 46 Bo alyagile iibwe lɨmo ɨlya ntengo ʉnnywamu fiijo, alɨnkʉbʉʉka, alɨnkwakʉʉlɨsya fyosa ɨfi aalɨ nafyo, alɨnkwisa kʉlyʉla.”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya lwelo
47 “Kangɨ ʉBʉnyafyale bwa kʉmwanya bʉfwene nʉ lwelo ʉlʉ abalobi baasopile mwa sʉmbɨ, lwakolile ɨɨswɨ ɨsya lʉko nʉ lʉko. 48 Ʉlwelo lʉla bo lwiswile ɨɨswɨ, balɨnkʉlʉkwabɨla pi isɨɨlya, balɨnkʉtʉʉgala balɨnkʉsala ɨɨswɨ ɨnunu nʉ kʉsibɨɨka mfiibo fyabo, looli ɨɨswɨ ɨmbiibi balɨnkʉsitaaga. 49 Sikwisa kʉjaga bo ʉlo pi isikʉ ɨlya kʉmmalɨɨkɨsyo ɨlya kʉlonga ɨkiisʉ. Abandʉmi bikwisa kʉpaagʉlania abatʉlanongwa na biikemo. 50 Po bikwisa kʉbataaga abatʉlanongwa ndʉpanga lwa mooto, mula bikwisa kʉlɨlaga nʉ kʉsyegetula amiino kʉnongwa jaa ndaamyo.”
Ɨmanyisyo ɨmbya nɨ ngʉʉlʉ
51 Jesu alɨnkʉbalaalʉʉsya abafundigwa baake alɨnkʉtɨ, “Bʉle, musyageenie ɨsi syosa?” Balɨnkʉmmwamula balɨnkʉtɨ, “Tʉsyageenie.” 52 Alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Kʉkʉtɨ mmanyisi gwa ndagɨlo ʉjʉ amanyisiigwe ɨsya Bʉnyafyale bwa kʉmwanya, afwene bo ʉmwene nyumba ʉjʉ ikʉsokola mu ndamba jaake ɨkyʉma ɨkɨpya nɨ kɨkʉʉlʉ.”
Abandʉ abaa kʉ Nasaleti bikʉnkaana Jesu
(Maalɨka 6:1-6; Lʉʉka 4:16-30)
53 Jesu bo amalile ʉkʉjoba ɨfifwanikɨsyo ɨfyo, alɨnkʉsookako kʉla. 54 Bo afikile nkaaja aka aakʉliile, alɨnkʉbamanyisya abandʉ mu sinagogi jaabo. Abandʉ bala balɨnkʉswiga, balɨnkʉlaalʉʉsania balɨnkʉtɨ, “Mwe! Ʉjʉ agaagile kʉʉgʉ amahala aga, na maka agaa kʉbomba ɨfiika ɨfi? 55 Bʉle, ʉjʉ akaja jo mwana gwa nsongola matapwa? Ʉnna akaja jo ʉjʉ bikʉntɨ Malija? Bʉle, abaamyabo bakaja bo baa Jaakobo, Joosefu, Simoni na Juuta? 56 Abalʉmbʉ baake boosa tʉkaja nabo papaapa? Po ʉjʉ asyagile kʉʉgʉ syosa ɨsi?”
57 Po abeene balɨnkwikinyamo, balɨnkʉsita kʉmmwitɨka. Looli Jesu alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Ʉnkunguluka atikʉpondwa ʉlwɨmɨko looli mwene nkaaja kaake, nkɨkolo kyake na baa mu nyumba jaake.” 58 Jesu akaabombile ɨfiika fingi kʉla, paapo abandʉ abo bakaalɨmmwitiike.
* 13:15 13:14-15 Bala kalata gwa Jeesaja 6:9-10. 13:35 13:35 Bala kalata gwa Ɨsabʉli 78:2.