12
Ya ma̱xte bi doka ya ngötꞌe̱i har pa ntsa̱ya̱
(Mr. 2:23‑28; Lk. 6:1‑5)
1 Nuya paꞌu̱ ar Hesu ne yá ma̱xte bi ꞌranga ha ya hwöhi xki ꞌbotꞌa ya tꞌe̱i. Mar pa ntsa̱ya̱, ha nuyá ma̱xte mi tsu̱ ar thuhu, jange bi ndu̱i bi dokwa yá ngöhö ya tꞌe̱i, mi töki mi tsaꞌu̱.
2 Mi hyanda ya de̱ngaꞌbe̱pate, bi ꞌñemba ar Hesu:
—Yoꞌö ri ma̱xte o̱tꞌa nöꞌö hingi ho da ꞌyo̱tꞌa har pa ntsa̱ya̱.
3 Ha nunar Hesu bi dötwabi njawa:
—Ha hinxka nehu̱ habu̱ enga nöꞌö bi ꞌyo̱tꞌa ar Dabi núꞌmu̱ mi zu̱ ar thuhu, nöꞌö ne yá ñꞌowi.
4 Bi yu̱tꞌö hár nijö Jö, ne bi zi nuya thuhme xki ꞌbo̱ꞌspa Jö, ha nöꞌö ne yá ñꞌohu̱ himi ho nda ziꞌu̱, ho̱nse̱ ya möjö.
5 Ha hinxka nehu̱ hár tꞌofo ar Moise, nuya möjö mpe̱ har nijö, mödi ar pa ntsa̱ya̱, hingi nhu ngu nꞌar tsꞌoki.
6 Ha nuga di xiꞌahu̱, ꞌbu̱kwa nꞌa töpa ár nsu ar nijö.
7 Nuꞌmu̱ gi pöhmöhu̱ tema di bo̱nga nöꞌö mönga ár Tꞌofo Jö habu̱ enö: Hindi ne gi hönkagihu̱ ya mꞌo̱ñho̱. Nöꞌö di ne, gi ꞌñu ri nhwëkihu̱. Nuꞌmu̱ xi zohmö ri mfenihu̱, hingi tsu̱hmöhu̱ nuyu̱ hinte xi ꞌyo̱tꞌa nöꞌö hingi njapꞌu̱.
8 Ngetho Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi gehnu̱ ár Hmu ar pa ntsa̱ya̱.
Ar ñꞌo̱ho̱ xki ꞌyotꞌa ár ꞌye̱
(Mr. 3:1‑6; Lk. 6:6‑11)
9 Ar Hesu bi thogi, ma ba ku̱tꞌa ha yá nijöꞌu̱.
10 Ka mi ꞌbu̱hnu̱ nꞌar ñꞌo̱ho̱ xki ꞌyotꞌa nꞌár ꞌye̱. Ne nuya de̱ngaꞌbe̱pate bi ꞌya̱mba ar Hesu:
—Hage xiñho gi o̱the nꞌar jöꞌi har pa ntsa̱ya̱.
Bi ꞌya̱nga njapꞌu̱ ngetho mi ne nda dinga te nda hyo̱xꞌu̱.
11 Ha nunar Hesu bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Xiꞌmu̱ gi ꞌñehu̱ nꞌar tsi de̱ti ne da zo ha nꞌar otsꞌi, ha hingi hñöhu̱ mödi ar pa ntsa̱ya̱.
12 Ha hinge nꞌar ñꞌo̱ho̱ töpa ár nsu nꞌar tsi de̱ti. Jange mahyoni ga o̱thu̱ ar ñho mödi ar pa ntsa̱ya̱.
13 Nuꞌmú̱ ar Hesu bi ꞌñemba ar ñꞌo̱ho̱ xki ꞌyotꞌa ár ꞌye̱:
—Maka ri ꞌye̱.
Nöꞌö bi japꞌu̱, ne dama bi dixa ár ꞌye̱, ne bi gohi ngu nöꞌö manꞌa.
14 Nu mi bo̱nga ya de̱ngaꞌbe̱pate, bi ñꞌu̱tꞌi hanja nda tsa̱ nda hyo ar Hesu.
Ar ꞌbe̱go xki hñuxa Jö
15 Ar Hesu mi pötho te mi beñꞌu̱, bi zohnu̱ bi ma, ne nze̱ye̱ ya jöꞌi bi de̱ni mi o̱thebi yá hñeni.
16 Ne xa mi huꞌmba yá mu̱i hinto nda metwabi togoꞌö.
17 Ne njapꞌu̱ nda tho ngu xki mönga ar mꞌe̱hni Isaia núꞌmu̱ bi ꞌñenö:
18 Gehnu̱ ma hoga ꞌbe̱go xta hutsꞌi,
togo di mödi ne jakagi ga njohya.
Ga umba ma Hñö,
da zohna gatho ya hnini ꞌbu̱ hár nxidi ar ximha̱i, ne da xipabiꞌu̱ xi ꞌñepꞌu̱ ar pa da thöꞌspa majöni.
19 Hinto ma da ntsa̱hñökiwi, hinda ma da mafi,
ne hinda ma da tꞌo̱ ár mhö ha ya ꞌñu.
20 Ma da hñuꞌmba yá mu̱i nuꞌu̱ hintsꞌu̱ pe̱ꞌsa ár tsꞌe̱di yá ñꞌemu̱i, ngu nꞌar xithi ꞌbu̱tho da dehmi.
Ma da me̱ꞌspa ar nhwëki nuꞌu̱ pe̱ꞌsa nꞌa tsi tu̱i ar ndo̱ꞌmi, ngu nꞌar tsibi fu̱ni.
Ne da japi da ntöte ar ñho.
21 Ne gatho ya jöꞌi ꞌbu̱ hár nxidi ar ximha̱i da do̱ꞌmba ár mfa̱tsꞌi uñꞌö.
Ar ñömañꞌu̱ tꞌe̱mba ár Hñö Jö
(Mr. 3:20‑30; Lk. 11:14‑23; 12:10)
22 Nuꞌmú̱ ar Hesu ba tsꞌimpa nꞌar jöꞌi mi gone ne mi goda̱, ngetho xki nthe̱xkwi nꞌar tsꞌondöhi. Bi o̱the, ne dama bi za̱ bi ñö ne bi hyandi.
23 Jange gatho ya jöꞌi xa mi ꞌyo̱tho, ne mi enga nꞌa ngu nꞌa:
—Hage go gehnu̱ ár Tꞌu̱ ar Dabi ꞌmu̱.
24 Ha nuya de̱ngaꞌbe̱pate mi ꞌyo̱xa nöꞌö mi mönga ya jöꞌi, bi ꞌñeñꞌu̱:
—Nunu̱ hingi e̱nse̱ ya tsꞌondöhi, hömpa ár tsꞌe̱di ar Belsebu ár ndö ya tsꞌondöhi.
25 Nunar Hesu bi bötwatho yá mfeniꞌu̱, ne bi ꞌñembabi:
—Nuꞌmu̱ nꞌar hnini da ñhege ne da ntunse̱, da jöꞌsase̱ gatho nöꞌö xi ꞌyo̱tꞌe. Ha nuꞌmu̱ da ntꞌu̱tsase̱ yá mengu nꞌar ngu, hiñꞌotho ár tsꞌe̱di, ne da nhwati.
26 Xi ar tsꞌondöhi, hage da ꞌye̱nse̱ yá mitsꞌondöhiwi. Nuꞌmu̱ da japꞌu̱, hinte di pe̱ꞌsa ár tsꞌe̱di ne xi nhwata gatho ꞌmu̱.
27 Gi eñhu̱ nuga di e̱nga ya tsꞌondöhi ngetho di hömpa ár tsꞌe̱di ar Belsebu. Xi ri mꞌe̱hnihu̱, tema tsꞌe̱di höꞌu̱ e̱nga ya tsꞌondöhi ꞌmu̱. Go da hñupꞌa ri hmihu̱ꞌu̱.
28 Ha nuꞌmu̱ di hömpa ár tsꞌe̱di ár Hñö Jö di e̱nga ya tsꞌondöhi, pöhu̱ ꞌmu̱, xi zo̱kwa habu̱ gi ꞌbu̱hu̱ ár tsꞌu̱tꞌwi Jö.
29 Hanja da za̱ da yu̱tꞌa nꞌar bë hár ngu nꞌar ñꞌo̱ho̱ xa di pe̱ꞌsa ár tsꞌe̱di, da bëpa yá ñho nuꞌmu̱ hinda xo̱tꞌe mꞌe̱tꞌo. Ne xta wadi hö, ja da tsa̱ da bëpa yá ñho.
30 Nuꞌu̱ togo hindi ñꞌoꞌbe, u̱tsagi, ne nöꞌö togo hindi musꞌbe mahye̱gi, go fontꞌi.
31 Di xiꞌahu̱, gatho ya tsꞌoki o̱tꞌa ya jöꞌi, ne gatho ya tsꞌate möñꞌu̱, ma da mpumbabi. Ha nöꞌö togo da ꞌye̱mba ar ñömañꞌu̱ ár Hñö Jö, hinda ma da mpumbabi.
32 Nuꞌmu̱ togo da zanga Nöꞌö ba e bi Njöꞌi, ma da mpumbabi. Ha nöꞌö togo da ñömañꞌu̱ ár Hñö Jö, hinda ma da mpumbabipya, ne hiñhamꞌu̱ da me̱ꞌsa ar pumbate.
33 Beñhu̱ nuꞌmu̱ ar za xiñho, ma da unga nöꞌö xiñho nꞌehe. Ha nuꞌmu̱ ar za hingi ho, hingi ho nöꞌö ma da uni, ngetho nöꞌö te unga nꞌar za, ja föpꞌu̱ tema zaꞌö.
34 Tsꞌojöꞌihu̱ di hñöxꞌahu̱ ya kꞌeñö. Hanja da tsa̱ gi möñhu̱ nöꞌö xiñho xa gar tsꞌojöꞌihu̱. Ngetho nöꞌö ñuxa ha ri mu̱ihu̱, gehnu̱ gi möñhu̱.
35 Nöꞌö togo benga ya hoga mfeni, mönga nöꞌö xiñho, ha nöꞌö benga ya tsꞌomfeni, mönga ya tsꞌomhö.
36 Nuga di xiꞌahu̱, gatho nöꞌö te gi möñhu̱ ne hingi jamasuhu̱, ja tema gi thöhu̱ núꞌmu̱ xta thösꞌahu̱ majöni.
37 Ngetho Jö ma da hñösꞌahu̱ majöni gatho nöꞌö gi möñhu̱, ne da nsiꞌahu̱ ri hogajöꞌihu̱ wa ri tsꞌomꞌu̱ihu̱.
Ya tsꞌojöꞌi a̱ nꞌar ntꞌudi
(Lk. 11:29‑32)
38 Nuꞌmú̱ ꞌra ya bötꞌofo ne ya de̱ngaꞌbe̱pate mi ꞌbu̱hnu̱, bi ꞌñemba ar Hesu:
—Utate, di ne ga hanthe gi ꞌyo̱tꞌa nꞌar ntꞌudi, njapꞌu̱ da nheki xpa pe̱ñꞌa Jö.
39 Ar Hesu bi dödi ne bi ꞌñenö:
—Ya tsꞌojöꞌi ꞌbu̱ nuya payu̱ a̱di da hyanda nꞌar ntꞌudi, ne hinte ma ntꞌudi da tꞌumbabi, ho̱nse̱ ár ntꞌudi ar mꞌe̱hni Honas.
40 Ngetho nöꞌö bi ñꞌo hñupa ne hñuxui mbo ár mu̱i ar döta hwö. Ma da njapꞌu̱ Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi, ma da mꞌu̱ hñupa ne hñuxui hár mu̱i ar ha̱i nꞌehe.
41 Nuya me Ninibe ma da nanga har thöxamajöni, ne ma da hñuꞌmba yá hmi nuya jöꞌi ꞌbu̱ nuya payu̱. Ngetho nuꞌu̱ bi ꞌyo̱tꞌwa yá ntso̱ꞌmi núꞌmu̱ mi zo ar Honas, ha ꞌbu̱kwa nꞌa töpa ár nsu ar Honas.
42 Nunar ꞌbe̱hñö mar ndö ndi ꞌñe makꞌangi, ma da nanga har thöxamajöni, da hñuꞌmba yá hmi nuya jöꞌi ꞌbu̱ nuya payu̱. Ngetho nuna ba e har yapꞌu̱ ha̱i nda ꞌyo̱ꞌspa ár mfödi ar Salomon, ne gi ꞌbu̱hwihu̱wa nꞌa xa töpa ár nsu ar Salomon.
Ar tsꞌondöhi bi pengi
(Lk. 11:24‑26)
43 Nepꞌu̱ ar Hesu bi ꞌñenö:
—Nuꞌmu̱ nꞌar tsꞌondöhi da hye̱ nꞌar jöꞌi, da ñꞌo ha ya otꞌatꞌo̱ho̱ di honga habu̱ da ntsa̱ya̱, ne hinte tini,
44 nꞌa nda bense̱ ne da ꞌñenö: Xiꞌmu̱ ga penga ha ma ngu da po̱ni. Ne xta zo̱ho̱ da dini hinto di ꞌbu̱i, xi njoki ne xi thoki xiñho.
45 Nuꞌmú̱ nöꞌö ar tsꞌondöhiꞌö ma da hyonga ma yoto yá mitsꞌondöhiwi di töte yá ntsꞌo, ne da ku̱tꞌi da mꞌu̱hwi. Ne nunár ꞌbe̱fa mꞌu̱i nunar jöꞌi xki hye̱hmö ar tsꞌondöhi, di töte ár ntsꞌo hinge ngu ꞌbe̱tꞌo. Ma da thota yá ntsꞌo nuya jöꞌi ꞌbu̱ nuya payu̱ nꞌehe.
Ár nönö ne yá jödö ar Hesu
(Mr. 3:31‑35; Lk. 8:19‑21)
46 Ar Hesu himi jwatho nda zo ya jöꞌi, nꞌa mbi zo̱ta ár nönö ne yá jödö mi ꞌba̱ nthi mi ne nda ñöwi.
47 Nꞌa togo bi ꞌñembabi:
—Ri nönö ne ri jödö bi ꞌba̱hnu̱ nthi, ne gi ñöwi ꞌnö.
48 Ar Hesu bi dötwabiꞌö:
—Togo ma nönö ne ma jödö.
49 Bi uti habu̱ mi ꞌbu̱ yá ma̱xte, ne bi ꞌñenö:
—Go gehyu̱ ma nönö ne ma jödö.
50 Ngetho gatho nuꞌu̱ o̱tꞌa ngu mönga ma Dada bi ꞌbu̱ mhetsꞌi, gehyu̱ ma jödö, ma nju ne ma nönö nꞌehe.