12
Ramatua Yesus tui Dedea nasasamaꞌ laꞌeneuꞌ lahenda mana noi oka anggor
(Mateos 21:33-46; Lukas 20:9-19)
Basa ria, boe ma Yesus dedea seluꞌ no malaka agama Yahudi ria malaka nara, mese agama ra ma lasi hadas lahenda Yahudi ra. Ana pake dedea nasasamaꞌ nae, “Hapu lahenda esa tao okaꞌ fo sele ai anggor nai ria daen bibiaꞌ esa. Ana heu kofeoꞌ nan. Ma ana tao bak ela nau natanee anggor boaꞌ a oe na. Boe ma ana tao na uma naneaꞌ madema esa. Basa de ana seba okaꞌ ria fee lahenda fekeꞌ roi, fo ara rabatiꞌ buna-boaꞌ. Tutiꞌ a lahenda ria leo nusa dea a neu.
Losa fai eꞌetu anggor boaꞌ a, boe ma manuu daeꞌ a nadenu ana uma dalen esa leo lahenda mana noi ra neu, fo hule ria nuu babati na. Tehuu anaꞌ ria bei losa, boe ma lahenda mana noi ra homu raan, de popoꞌo ni. Basa boe ma, radenu faliꞌ ana noo lima rou na.
Basa de manuu daeꞌ a fee seluꞌ ana uma dalen esa neu bali. Tehuu lahenda mana noi ra fepa rahea laka na. Basa de ramamaeꞌ ana, ma puu henin. Basa de, manuu daeꞌ a nadenu seluꞌ ana uma dale fekeꞌ esa neu bali. Tehuu ara raisa ni. Leo mae ara tao leoꞌ bea oo, manuu daeꞌ ria fee ana uma dale nara reu raroo. Tehuu mana noi sira popoꞌo ruma, ma raisa ruma. Besaꞌ ia bei ela adaꞌ noi lahenda esa a so. Riꞌ manuu daeꞌ a ana mane ise susue na. Huu no ta hapu eno fekeꞌ soꞌ, boe ma ana nadenu anaꞌ ria neu. Ana afi nae, ‘Kalu au fee anaꞌ ria neu, tantu ara sipoꞌ raan no malole, ma ramanene neuꞌ ana.’
De, ana nadenu ana na neu. Tehuu lahenda mana noi ra rita anaꞌ ria mai, boe ma ara dedea raoꞌ nara rae, ‘Ae! Emi mete dei! Toulasiꞌ a adenu ana boki na mai so. Kalu toulasiꞌ a mate ni, sona anaꞌ ia riꞌ sipoꞌ katemaꞌ hata posakaꞌ ara. Mai taisa anaꞌ ria, fo ela leoꞌ bea na ita riꞌ soa ria posaka nara!’ Boe ma ara homu ra anaꞌ ria, de raisa ni. Tutiꞌ a ara tuꞌu popora na, leo okaꞌ a deaꞌ neu. Tutui nasasamaꞌ ria teꞌe adaꞌ ia!”
Basa boe ma, Yesus natane neuꞌ lahenda bauinaꞌ sira nae, “Tuka emi dudua-aꞌafi mara, sona manuu daeꞌ a tao mana noi sira leoꞌ bea? Tuka Au, sona tantu ana mai fo naisa laꞌesa mana noi sira. Basa ria, baema ana seba okaꞌ anggor ria, leo lahenda fekeꞌ a neu.
10 Ita basa lees neme Manetualain Susura Makamoi Na mai so nae,
‘Hapu batu esa tukan ara tuꞌu henin so,
Tehuu besaꞌ ia batu ria dadi neuꞌ sloof fo natende dii bukuꞌ a neu.
11 Manetualain riꞌ here na batu ria, boe ma natende matalololen.
Huu ria na de ita tita ni malole na seliꞌ!’ ”
12 Lahenda bauinaꞌ sira bubuluꞌ tutiꞌ a rae, Yesus tui dedea nasasamaꞌ ria nana laꞌe seluꞌ sira. Ara sama leoꞌ bisinaaꞌ a mana noi okaꞌ anggor sira. Basa boe ma, ara mulai saka enoꞌ fo nau hopu raa Ni. Tehuu ara lele lahenda kadodouinaꞌ, fo ara rahiiꞌ ramanene Yesus nanori-nafada Na. De ara foa ela mesaꞌ Ana.
Lahenda nau rahii-hiiꞌ Ramatua Yesus laꞌeneuꞌ babae bea a
(Mateos 22:15-22; Lukas 20:20-26)
13 Basa ria, boe ma lahenda Yahudi ra lahenda bau-ina nara radenu lahenda Farisi hida, ro lahenda reme Herodes partei na mai, reu ratatane aoꞌ roo Yesus, fo nau rahii-hiiꞌ Ana. 14 Ara mai, boe ma ratatane aoꞌ roo Ni rae, “Papa Mesen! Ami basa bubuluꞌ Papa dale ma roos a, ma ta mapuputaꞌ fa. Papa mete noi lahenda dalen. Papa boe mafada ledo-ledo Manetualain hihii-nanaun, nana huu Papa ta mete mataꞌ fa. Naa! Besaꞌ ia, ami nau matane hata esa. Tuka ita atoran agama Yahudi na, sona ita muste bae bea fee mana pareta Roma a mane bau-ina na,* do taꞌa?”
15 Tehuu Yesus bubuluꞌ sira nau eediꞌ ralaꞌ Ana, ela Ana dedea soaꞌ mana pareta Roma a. Boe ma Yesus nataa nambera nae, “Ubeaꞌ taon de emi nau mahii-hii Au neniꞌ natatane ia! Soba matudu fee Au doi fulaꞌ esa fo ita anenin dei!”
16 Basa de, ara loo fee Ni doi fulaꞌ esa. Boe ma Yesus hai na doiꞌ ria de parisaꞌ ana. Basa de Ana natane si nae, “Potoreet ia, nana bea mata-idun? Ma bea nade na ia?”
Basa boe ma, ara rataa rae, “Ria nana mana pareta Roma a Mane Bauina na!”
17 Boe ma Yesus nae, “Naa! Kalu leoꞌ na, sona emi meu fee leo mana pareta hata fo mana pareta hak na. Ma fee leo Manetualain hata fo Manetualain hak Na!”
Ramanene Ni nataa nae leoꞌ na, boe ma basa si roi ramakokoaꞌ a, nana huu Ana nafada teaꞌ. Huu ria na, de ara ta bisa rahii-hiiꞌ rala Ni fa.
Laꞌe neuꞌ lahenda mana mate ara rasoda seluꞌ; ma lahenda sao nai nusatetu-ikutemaꞌ a, do taꞌa?
(Mateos 22:23-33; Lukas 20:27-40)
18 Hapu partei agama fekeꞌ, fo lahenda rae, partei Saduki. Ara ranori rae, lahenda mana mateꞌ ara ta rasoda seluꞌ soꞌ. Laiꞌ esa de, lahenda Saduki hida mai boe fo nau rahii-hiiꞌ Yesus. 19 Ara dedea ro Yesus rae, “Papa Mesen! Baꞌi Musa duiꞌ fee ita, hadas ia nae: kalu saotouꞌ esa mate ela saoina na, tehuu anaꞌ taꞌa, sona touꞌ ria fadi na muste sao na ina falu ria, ela boki fee aꞌa mana maten ria anaꞌ. 20 Tebe baꞌi Musa nanori nae leoꞌ na. Tehuu ami nau matane leo iaꞌ: hapu touꞌ hitu toranooꞌ ara. Uluꞌ a sao naꞌuluꞌ, basa boe ma mate ni, tehuu anaꞌ taꞌa. 21 Boe ma fadi mana tuka ria a, sao na seluꞌ ina falu ria. Ta doo bea boeꞌ te mate ni, ma ta hapu anaꞌ fa. Leoꞌ na boe fadi katelu a, ana sao na ina falu ria, tehuu mate ni, ma anaꞌ taꞌa boe. 22 Leo-leoꞌ na losa fadi muri anaꞌ a boe mate ni. Basa de, ina falu ria boe maten.
23 Naa! Besaꞌ ia ami nau matane leo iaꞌ: Ina ria parna sao touꞌ hitu. Tehuu maneniko dae-bafoꞌ a noe fo Manetualain fee lahenda mana mateꞌ ara rasoda seluꞌ, neuꞌ ko nemeꞌ tou kahitu ara mai, inaꞌ ria dadi neuꞌ sira bea saoinan?”
24 Basa boe ma, Yesus nataa nae, “Kalu emi matane leo naꞌ, sona sosoa na nae, emi bei ta bubuluꞌ matetuꞌ Manetualain Susura Makamoi Na isi na fa. Ma emi boe bei ta bubuluꞌ matetuꞌ Manetualain kuasa Na fa. De, emi sala ria so!
25 Nenene, e! Leo ia: nai nusatetu-ikutemaꞌ a sasao-aanaꞌ taꞌa. Basa lahenda mana mateꞌ fo Manetualain fee si rasoda seluꞌ a, ta hapu esa sao so boeꞌ. Leoꞌ na boe Manetualain ei-laꞌo-limalope nara rai nusatetu-ikutemaꞌ a ta sao fa. 26 Au boe afada laꞌeneuꞌ lahenda mana mateꞌ ara rasoda seluꞌ, do taꞌa. Baꞌi Musa duiꞌ laꞌeneuꞌ ai-huu anaꞌ fo aipilaꞌ a naa ni tehuu ta putu ni fa. Emi mafarene tutuiꞌ ria, do taꞌa? Tepoꞌ fo ai a pila nai ai-huu ria, Manetualain nafada Musa nae, ‘Au ia nana, o bei-baꞌi mara Manetualain na. Riꞌ baꞌi Abraham, baꞌi Isak, ma baꞌi Yakob. Sira basa doꞌo-tabe raroo neuꞌ Au losaꞌ besaꞌ ia.’ 27 Naa! Ita bubuluꞌ tae, bei-baꞌi sira mate si dooꞌ a so. Tehuu, no Manetualain nae Ria bei dadi neuꞌ sira Ramatua na, huu ria na de ita bubuluꞌ tae, ara rasoda seluꞌ so. Tebe lahenda masodaꞌ a riꞌ doꞌo-tabe neu Manetualain, te ta lahenda mana mateꞌ a fa, hete? De, maneniko emi homu mahere nanori-nafadaꞌ fo riꞌ nae, lahenda mana mateꞌ ara ta rasoda seluꞌ fa, memaꞌ emi sala ria so!”
Sue-lai neuꞌ Manetualain ma sue-lai neuꞌ lahenda dae-bafoꞌ a
(Mateos 22:34-40; Lukas 10:25-28)
28 Tepoꞌ ria, mese agama esa tuka fo nenene Yesus natuuꞌ dedea no lahenda reme partei Saduki. Mese agama ria afi nae, Yesus nataa sira natatane na no malole. Basa boe ma, ana natane neuꞌ Yesus nae, “Papa! Au nau atane ae leoꞌ ia: ita hada na atoran na, ma agama a pareta na dodouꞌ nan seliꞌ. Neme basa pareta fo remeꞌ baꞌi Musa mai nana, bea riꞌ lena heni?”
29 Yesus nataa nae, “Pareta fo lena heni, nai Manetualain Susura Makamoi na, nae leoꞌ ia:
‘Basa lahenda manai Israel! Nenene matalolole!
Manetualain nana, memaꞌ ita Ramatua na,
ma ita Malaka na!
Ta hapu fekeꞌ soꞌ, adaꞌ noi Ria mesaꞌ ana!
30 De, emi muste sue-lai neuꞌ Ana, lena neme basa-basan mai.
Huu ria na, de emi muste mahiiꞌ Ana lao naroo,
bubuluꞌ neuꞌ Ana,
ma moi-tao mela-maku fo tuka Ria hihii-nanaun.’
31 Ma pareta kadua a nae leoꞌ ia:
‘Emi muste sue-lai lahenda fekeꞌ ara, sama leoꞌ o sue-lai neuꞌ ao-ina heheli ma.’
Pareta kadua ia ra riꞌ lena heni. Ta hapu pareta fekeꞌ fo lena heni neme pareta kaduaꞌ ia ra mai soꞌ!”
32 Basa boe ma, mese agama ria nafada seluꞌ neuꞌ Yesus nae, “Memaꞌ! Papa mafada ria nana, tebe. Manetualain nanadadi neuꞌ ita Malaka na, ma ta hapu Ramatua fekeꞌ soꞌ. 33 Ita muste sue neuꞌ Ana lena heni basa-basan, losaꞌ ita tahiiꞌ tan seli too Ni, bubuluꞌ neuꞌ Ana, ma toi-tao mela-maku fo tuka Ria hii-nanaun. Ma ita boe muste sue lahenda fekeꞌ a, sama leoꞌ sue ita ao-ina heheli ara. Ria sona Manetualain sue ita lena neme kalu ita tuka adaꞌ noi atoran agama a. Ria malole lena neme ita fee banda tutunu-hohotuꞌ do, fee Ni hata fekeꞌ.”
34 Namanene ana nataa nae leoꞌ na, boe ma Yesus afi nae, mese agama ria bubuluꞌ no malole so. Boe ma, Yesus nae, “Hisadei na o dadi muꞌ Manetualain lahendan so.”
Basa ria boe ma, ta hapu lahenda fekeꞌ naparani natatane aoꞌ no Yesus soꞌ, huu fo ara ta ralan fa.
Kristus nana, memaꞌ mane Daud a tititi-nonosin, ma Ria boe mane Daud *a Ramatua na
(Mateos 22:41-46; Lukas 20:41-44)
35 Basa ria, boe ma Yesus bei nanori lahenda ra nai Manetualain Uma Mamaso Ina Na. Boe ma Ana natane si nae, “Tuka emi dale dodoo mara sona, leo beaꞌ? Mese agama ra ranori laꞌeneuꞌ Kristus, fo riꞌ Manetualain tudu memaꞌ Ana neme fai a ulu na mai. Tuka sira, Ria nanadadi adaꞌ noi neuꞌ mane Daud a tititi-nonosin. Tehuu Ria ta tebe leoꞌ na fa. 36 Nana huu maꞌulu na Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na pake Mane Daud a so, de duiꞌ nae,
‘Manetualain nafada neuꞌ au ramatua ka nae,
“Mai fo matuuꞌ nai mamanaꞌ hada-horomata a nai Au boboa ona Ka.
Neuꞌ ko Au tao a musunoo mara, raloe-radae ao nara neuꞌ o.’ ”
37a Neme ria mai ita bubuluꞌ tae, mane Daud a naloo neuꞌ Kristus boe nae, ‘Ramatuaꞌ’. Sosoa na nae, maneniko lahenda rae Kristus nana, adaꞌ noi mane Daud a tititi-nonosin, ria beita namadai fa. Nana huu Ria boe dadi neuꞌ mane Daud a Ramatua na.”
Ramatua Yesus nae besa-besa mo mese agama napuputa nara
(Mateos 23:1-36; Lukas 20:45-47)
37b Yesus bisinaaꞌ a dedea nae leoꞌ na, boe ma lahenda dodouꞌ rahiiꞌ ramanene Ni. 38 Basa boe ma, Ana nafada seluꞌ asa nae, “Emi muste besa-besa mo mese agama ra. Ara rahiiꞌ lalaꞌo, pake badu manaru fo roroso rarooꞌ a, reu raneta roo lahenda dodouꞌ ela lahenda rita si na rae, ‘Ae! Sira nana lahenda bauinaꞌ, o! 39 Maneniko ara masoꞌ leo uma mamasoꞌ daleꞌ reu, do reu raa feta, sona ara saka mamana natuuꞌ maloleinaꞌ, ela lahenda dodouꞌ rita si. 40 Tehuu besa-besa, o! Huu fo sira boe rapuputaꞌ ina falu ra, fo ralea ra uma nara. Tehuu nai lahenda dodouꞌ matan, sona rapoti etu sira salan ria, rapadei hule-haradoi doo na seliꞌ. Ara nau lahenda rae sira dale nara makamoiꞌ a. Tehuu neuꞌ ko Manetualain fee si huhuku maberaina.”
Ina falu kasian na tuꞌu doiꞌ kolete bauinaꞌ a naan seli
(Lukas 21:1-4)
41 Basa ria, boe ma Yesus neu natuuꞌ nasare na peti derma fo nai Manetualain Uma Mamaso Ina Na. Ana nita lahenda ra mai rakodi doi kolete nara leo peti ria daleꞌ neu. Ana nita lahenda kamasuꞌi ara mai tuꞌu doiꞌ dodouꞌ nai na boe. 42 Basa de, hapu ina falu kasian esa boe tuka mai hule-haradoi. Ana nakodi doi sen dua leo peti kolete daleꞌ neu. Doiꞌ ria beli na baianaꞌ naan seli.
43 Basa boe ma, Yesus kape ana mana tuka dea nara ma nafada nae, “Emi mete matalolole ina falu kasian ria. Ana nakodi doiꞌ noi sen duaꞌ a, tehuu ana fee lena nemeꞌ basa lahenda sira mai. 44 Basa lahenda fekeꞌ sira rakodi doi kolete neme sira doi lena nara mai. Tehuu ina falu ia, sona fee heni katemaꞌ doi nara leo Manetualain neu.”
12:1 Yesaya 5:1-2 12:11 Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ ara 118:22-23 * 12:14 Lahenda Roma ra Mane Bauina na raloon sona rae ‘Keser’. 12:18 Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 23:8 12:19 Tui Seluꞌ Laꞌe Neuꞌ Eno Sodaꞌ a 25:5 12:26 Kalua reme Masir 3:6 12:30 Tui Seluꞌ Laꞌe Neuꞌ Eno Sodaꞌ a 6:4-5 12:31 Malaka Agama ra Atoran 19:18 12:32 Tui Seluꞌ Laꞌe Neuꞌ Eno Sodaꞌ a 4:35 12:33 Hosea 6:6 12:34 Lukas 10:25-28 12:36 Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ ara 110:1