Pol Romɨnɨ uŋuuni ikhɨvan zui
27
(Sapta 27-28)
Mee Pol nigha gua ukura athɨsima a Romɨn zui
+ Mee, ee nigh Italinɨ unuaghɨnan maŋŋamɨusuava ukuran phorugha akama rɨkɨrigha gɨvaghava, Polɨn phorugha rɨvɨnan kɨrthɨghan iti tharsi ivhɨra mee nigha 100 plam mbɨzorsir gumasira aphanan afharɨ athɨ, aŋni izɨɨ Julius, ana ativasi gumaghan garava ana araavi gumasiri ikɨv. * + Mee ee nigha guava Adramitiumɨnɨ uŋuunɨ ukura athɨɨ. Ukuran khav Esian distrighɨn itirɨ uŋuimba vɨkeeŋ maŋŋamɨusuava amuima, ee maghɨra aŋn zui. Mauthughura Aristarkus, a Masedonian distrighɨn itirɨ uŋuu Tesalonaikan gumagh, a ivhɨra en phorugha iti. + Amɨrɨtusi rɨmaaŋra ee Saidonɨnɨ uŋuuno othuivi. Julius othɨvhana aghuuŋn Polɨ amuava ana thaesima a nona andarsivɨusua zuima, mee aghae rako bisir aŋna akuruvasi. Ee Saidonɨnɨ uŋuuni ikhegha nomthegha zuima gamiiŋ bar aghavagharisima, kamagha amuisima ee Saiprusɨn mɨghsɨman gamiiŋ amɨrasira aŋanan zui. Ee guava Silisian distrigh koma Pamfilian distrighɨn itira oŋarani ikhɨva biigha guava Lisian distrighɨna avhen itirɨ uŋuun ikɨv Mairana oto. Mbɨzorsir gumasir garir gumaghan khav ana Aleksandrian uŋuun itirɨ ukuran garima a Italinɨ unuaghɨnan maŋŋamɨusuava amuima, an aŋn ganigha ee nigha guava en aŋga athɨ. Ee rɨkhavighava bar amɨraghɨvɨra zuima uthusir marsi gɨva, ukurɨ uvhuarira akɨrɨsɨsi phatɨ, gamiiŋni ikhɨvɨ rɨkavhisima, ukuram mbɨsɨmanɨ usuisi gumasi mee iŋaaran ikhɨvara amua gua ee Nidusɨna aghan zui. Ee zuima gamiiŋ aghavagharigha enɨ utuava phɨrisima ee maaŋan iŋgura, kamagh amuisima ukur nonɨ utuava thaegha gua Kritɨn mɨghsɨmano otogha guava, Salmonɨnɨ unuaghɨnano othɨvhan iti. Uthughun khavɨn ee Kritɨn gamiiŋ uvhuee phatɨsira aŋanan gueghiri. Gamiiŋ bar amɨrasima, mee fhighavɨre iŋaara gua oŋarana ataaŋna anaŋga zaava aŋanan mavɨo oto, aŋanan khavɨn izɨɨ Ifhanaaŋna Aghuuŋ ee aŋmba othuvi. Aŋanan khav a Laseanɨ uŋuuna aghani iti.
Uthusira avhɨrara phura gɨva. Kamagha amuisi Judarir akoghɨn gumasi mee aghae thamɨrasirɨ uthugh* otogha gɨva. Kha uthughun oŋar bar maghatisima, kamagh amuisima Pol kamagh mem mbɨŋgeeghi, 10  + “Gumasi, khɨɨ kamagh nɨghɨnɨsi, ee thighira maŋɨva uthughun maghatɨgha thavɨo otoghtima ukuran iti bisira avhɨrara mareireghtima, ukur mareireghtima, ee ivhɨra marereghemi.” 11 Mbɨzorsir gumasir garir gumagh Polɨna akamamba oraesi phatɨghava ukuran guav koma anɨ usuisir gumagh aniiŋn nɨghɨnɨghan gɨn zui. 12 Ifhanaaŋn khav a ikhɨva geeŋmbar ikiir mondugh ikhamiri ifhanaaŋna aghuuŋ phatɨ. Mamagha amuigha ukurani iti gumasira avhɨrara maŋŋamɨusuava akama rɨkɨri. Mee thugharatɨghɨva mee maŋŋɨva Finiksɨnɨ uŋuuno otuivighɨva kha gamiiŋn ikhɨvan gan kha uŋuun ikaami. Finiks a ifhanaaŋ mav a Kritɨn mɨghsɨman sautɨ rɨfhaaŋn itima ukur aro gueghiri rɨfhaaŋ mogh zui.
Gamiiŋn ikhɨv koma oŋar rɨkavi
13 Sautɨn gamiiŋna amɨɨŋndɨghɨ rɨkavhi. Mee kamaghɨusue, mee ti inderaghavɨra maaŋɨ Finiksɨn ifhanaaŋno otuivighemi. Mee kamagh mbɨkemigha ukura asigharafhaghava Kritɨno oŋara mbɨkeeŋn zui. 14-15 Mee muaŋ ikesima gamiiŋn bar aghavaghar rɨkavhigha oŋara amuima a phuvɨra iŋaari. Mee kamagh gamiiŋn khavɨ rɨmbori, “Not ko Istɨn thighiiŋn rɨkavir gamiiŋ.” A Kritɨn mɨghsɨman muaaŋmogh zaava fighavɨra ukuro uvhuava ana munamandi. Gamiiŋ bar aghavagharisi ukuran iŋaarir gumasi ukuranɨ usuisi phatɨgha ukura thaesi gamiiŋ aŋgu uvhueema a phura zui. 16 Ee gua Kaudan mɨghsɨma mbɨkeeŋn gue. Mɨghsɨman gamiiŋ mange ana aphɨrisima ee akeman sovange ikuigha ukuran aghan zaaousua bar iŋaaran ikhɨva amui. 17 Uthughun khavɨnɨ ukuran iŋaarir gumasi akeman sovange ufhuegha iphɨa athɨgha, mee umbue ukurima anda guava ukurana apheeŋ guesima, mee ukuran phorugha ane ikesima a bar aghavaghari. Mee maaŋɨ Afrikan oŋarana ataaŋn iti gɨrɨrɨŋn mavanaŋna avhighaviigha, ukuran selɨ ukunisi gamiiŋ ukura sɨvaghsɨvasima a zui. 18 Gamiiŋ koma oŋar ivhɨra bar aghavagharigha phuvɨra em mbɨsosi. Amɨrɨtusi rɨmaaŋra ukuran iŋaarir gumasi ukurana avhen iti bisi nigha oŋarana anda ukuri. 19 Uthughunɨ mbɨketavɨnɨ mee ukuaruvan ikɨv nigha maghɨra ukuran pulɨa amui phuri rako bisir marsi ivhɨrama anda ukuri. Mee nona afharir anda niava anda ukuri. * 20 Mauthughura uthusira avhɨrara ee aro koma mbɨkovir ganis phatɨ. Uthughun khavɨn gamiiŋ mbɨghɨravɨra eŋgɨ uvhuavɨre iti. Kamagha amuisi ee bar ambuun norira akuragh mbɨghɨvɨghɨghan nɨghɨnɨgha thav eni iti phatɨ.
21 Uthughunɨ uruaraaŋn gumasi aghaa thava amesi phatɨsima, Pol rɨkavhigha men mbɨnɨmanɨ utugha kamaghɨm mbɨŋgeeghi, “Gumasi, gee nana akamamba oraegha, ee Kritɨn mɨghsɨmare ikheghavikhasi uthughun maghatɨghan khav emba otoghom phatɨghtima, bisi tharsi mareregham phatɨghami. 22  + Khɨɨ thighira gem mbɨkɨmamɨusua, ena thav aremighem phatɨghami. Kamagha amuisi gee avhighavigha thaghɨri, gee phura inɨmɨre ikhɨɨ. Kamagha amuisima, ena thav marerɨgham phatɨghtima ukur nombɨra marerɨghami. 23  + Khɨɨ Gotɨn gumagh, khɨɨ aŋni izɨɨ ufhii. Rɨmaaŋn Gotɨn ensel zaa nana aghanɨ utugha kamaghɨm mbɨŋgeeghi, 24  + ‘Pol, nɨɨ avhighavigha thaghɨri. Nɨɨ maŋŋɨva, Sisarɨna arɨmasi rɨfhaaŋnɨ utuivami. Nɨɨ oragh, Got nɨɨna azaaŋsɨgha oraegha gɨvagha nɨɨnɨ ukuarukuvi. Nɨɨn phorugha ukuran iti gumasi, mee aremighem phatɨghami.’ 25  + Gumasi, gee oragh! Khɨɨ nɨghɨnɨghana aghavaghar Gotɨn ikha kamagh ikaaŋi, Got nam mbɨkemisi moghɨra bisi othuivhami. Kamaghɨnɨ, gee gamgaeŋgiri avhighavigha thaghɨri. 26  + Ee ukura thaeghtima a mara maaŋɨtima, gamiiŋ aŋgu uvhuɨrahɨva ana nigh maaŋɨ mɨghsɨma thavɨn ana phorughami.”
27 14 pɨla rɨmaŋgarir gamiiŋ eŋgu uvhurasima ee Mediterenian oŋarani ikhɨvan iphɨn zui. Rɨmaaŋna arɨgha aghangera zesima ukuran iŋaarir gumasi nɨghɨnɨsi, “Ee unuaghɨnan aghan zaamati.” 28 Kamagha amuisi mee oŋaranɨ ukhondɨghi ikaaŋmɨusua umbueeŋ ukunisi a gueghirɨ. Kha uthughun oŋaranɨ ukhondɨgh 40 mitan utu. Ukur muaŋ sɨvagha gusima, mee oŋarana ambarima a 30 mitanɨ utu. 29 Mee kamagh avhighavighi, ukur maaŋɨ aŋgɨɨ tharsi itira aŋanan phorugh barɨm mbɨsarighireghemi. Mee aŋkarir 4 pɨla ukuran gɨraŋgɨrana anda ukunigha, aro anaaŋmɨusuava nori Gotɨn phorugha mbɨŋgeeghi. 30 Ukuran iŋaarir gumasi, mee ukura thaegh arɨmaŋamiusua utuavivɨusua uri. Mee ondava akeman sovange ikhesirɨ umbue afhɨrighava ane ukunisima ano oŋaran gueghirɨ. Mee khorigha amua kamaghɨusue, “Ee ukuran aŋkarii ukuri.” 31  + Mauthughura Pol kamagh 100 pɨla mbɨzorsir gumasir garir gumagh koma aŋm mbɨzorsir gumasi vɨŋgeeghi, “Gumasir kharsi ukuran ikhaam phatɨghtima, gee bar marereghemi.” 32 Kamaghɨnɨ mbɨzorsir gumasi akeman sovangenɨ umbuea rɨghorisima ana oŋaran gueghirɨ.
33 Mauthughura amɨni itiisuava amuima Pol aghaa thava ramamɨusuava meŋga aghori, “14 pɨlanɨ uthusi gea rɨtusima gee mbɨtiire iti, gee norivɨusua navkuvava aghaa thav amesi phatɨ. 34  + Khɨɨ thighira gem mbɨŋgeeghi gee aghaa thava ramɨri. Aghaa gen akuruvaghtima gee gamgaeŋgemi. Gen thooŋn thav maghatiighen phatɨ. Mamaghɨra gena aphanan arɨghɨna thav marerɨgham phatɨghami.” 35  + A kamaghɨm mbɨkemigha gɨvagha, uvhuighanɨ utuman mav nigha men arɨmasi rɨfhaaŋnɨ utugha Gotɨ mbɨnambaghava, ane biigha maghɨrama ana aphi. 36 Kamaghɨna amuisima mee bar navan aghuuŋ nighava nori aghaa aphi. 37 Ee ukuran iti gumasi, ee rɨmbombon 276ɨnɨ utu. 38 Mee amegha navi izɨvagha, kamaghɨusue, ukuru mbɨghɨvɨghɨigh iphɨre ikaami. Mee ukaran iti uitir othevi nia anda oŋaraou ukuri.
Ukur maghatɨghi
39 Aro anandima, ukuran iŋaarir gumasi oŋarana iti mɨghsɨman ataaŋn mavɨn garava inderagha aŋni izɨɨ ikeeŋsi phatɨ. Mee ifhanaaŋn mavɨn gari, a bara avhen gugha gɨrɨrɨŋna aghuuŋre iti. Mee kamagh nɨghɨnɨsi, mee inderaghavɨra ukurou uruivaghɨva aŋra ramuightima a ti maŋŋɨ gɨrɨrɨŋ khavɨn akɨran maŋŋamɨusua, mee anaaŋn vhusvhusi. 40 Mee aŋkariirɨ usuisirɨ umbue rɨghorisima anda oŋaran gueghire. Ukuran phurɨ amuir phurir ikii ikesirɨ umbue afhɨri. Mee gamiiŋmɨusua ukuran mbɨnɨman itir sela gurasima gamiiŋ ukur nighava ataaŋn zui. 41  + Mauthughura ukur gua oŋaran thooŋn ifhivir gɨrɨrɨŋni iphɨn guavanambogha, maghɨrama apheraghav iti. Ukura mbɨnɨm gua gɨrɨrɨŋna avhen gughava bar aghavaghari. Uthughun khavɨn oŋar zaava aŋn gɨragɨraaŋ mbɨsosima a bar bɨɨghire. 42 Mbɨzorusir gumasi kamagh nɨghɨnɨghava avhighevighi, rɨvɨnan kɨrthɨghan iti gumasi tharsi ifhɨɨ oŋaran ameeŋ dɨɨva ataaŋn maŋɨva nori arɨmaŋeghemi. Mee, mem mbɨsueghti mee aremighaousua nɨghɨnɨsi. 43 Mauthughura 100 pɨla mbɨzorsir gumasir garir gumagh, a Pol ivhɨrama arɨman iphɨrphɨri. Aŋm mbɨzorsir gumasir thɨvagha, kamaghɨusue, “Dɨɨ ikeeŋsi tharsi, gee ufhuaragh ifhɨva oŋarana ameeŋgɨva nori dɨɨva ataaŋn maŋɨ. 44  + Gumughun igharisi tharsi mee ther arari rako ukuran arari andari iphɨn maaŋaŋgami.” Kamagha amuisima, mee bar inderaghavɨra gua mbɨkeeŋ othuivi.
+ 27:1 Ap 25.12; 25.25 * 27:1 Pol Jerusalemɨn zima, Luk ti ivhɨra aŋn phorugha zui. Nɨɨ Iesusɨm Mbɨsevisir Gumasir Iŋaarirɨm Mbɨghar 16.10 koma 21.17ɨn gan. Pol Judian distrigha thaegha Romiiŋn zuima, Luk ti ivhɨra aŋn phorugha gu. + 27:2 Ap 19.29 + 27:3 Ap 24.23 * 27:9 Uthughun ikhɨvan khav, Got gumasi rako amisir othevir maghatɨsi anda gɨn amandirɨ uthugh. Nɨɨ ikaaŋmɨusua, Wok Pris 23.26-32ɨn gan. Judarir akoghɨn gumasi mee aghae thamɨrasirɨ uthughun khav mara gaeŋmbari ikii Mediterenian oŋar rɨkhavima ukuri arui phatɨ. + 27:10 Ap 27.22 * 27:19 Grighiiŋna akam inderaghavɨra bighan khavɨn aŋm mbɨkemisi phatɨ. + 27:22 Ap 27.10; 27.31 + 27:23 Dan 6.16; Ap 23.11; Ro 1.9 + 27:24 Ap 23.11 + 27:25 Ro 4.20-21; 2 Ti 1.12 + 27:26 Ap 28.1 + 27:31 Ap 27.22 + 27:34 1 Kin 1.52; Mt 10.30; Lu 12.7 + 27:35 Mt 15.36; Jo 6.11; 1 Ti 4.3-5 + 27:41 2 Ko 11.25 + 27:44 Ap 27.22-25