11
Vujangi Mata Usiusi
(Mt 6.9–15; 7.7–11)
1 Ale Iesu mo lo usiusi na jara matea, ale mara mo isoiso, nona tamlohi usuri matea mo verea isana mara, “Moli, o vujangi kamam mata usiusi sohen John tamlohi paptijo mo lo vujangi na nona tamlohi usuri hinia.”
2 Ale Iesu mo verea isara mara,
“Vara ka usiusi, ha verea vara:
God Tama, kama opoia vara tamlohi tari la sile na oloolo tavera isam
matan engko ko tapu.
Kama opoia vara nom suiha aulu mata supe i pala.
3 O sile kamam na hanhani matan nohorihi,
4 O r̃omi kamam matan nomam hehe
sohena kama lo r̃omi na hehe nona tinapua isamam.
O lavi nar̃ihi kamam na hina vaihite.”
5 Ale mo verea isara mara, “R̃a levosahia vara, vara te tapalam mo mai isam na livuha vutepongi ale mo verea isam vara, ‘Tapala, o er̃i sileau hin te pereti i tolu, ale a pa mele spaia,
6 matan tapalaku matea mo pa pala purongo na nona hahau, ale mo sopo te sope hanhani vara a silea isana.’
7 Ale na lolo ima o pa ulo isan tapalam na jingoima vara, ‘O sopo vaore, matarua mo pelati ale natuku la lo juruvi peresiau na vata. A sopo er̃i turu vara a sileho hin te hinau.’
8 Varar̃uhu na verea isamim, hina purongo vara enia tapalam matea, o pa sopo er̃i turu vara o silea hin te hinau hatea, pani o pa turu vara o sile na sava mo opoia matan mo lo ajiho matana.
9 Varar̃uhu na verea isamim, ha usia, ale i pa mai isamim; ha alea, ale ha pa lavutia; ha r̃erengi, ale i pa roi isamim.
10 Matan tamlohi tari sei la usia la lavia, ale haratu mo alea, mo lavutia, ale isan haratu mo lo r̃erengi, pelati i pa roi.
11 Ale sava tama isamim, vara natuna mo usia na maji matea, i pa turu i sile na mata sasati matea isana, pani mo sopo maji sei mo usia?
12 Teni vara mo usia hin te esile toa, i pa turu i silea na novu lepa?
13 Vara kamim sei ka sasati jea, pani ka levosahia sohena sava vara ha sile na otori r̃uhur̃uhu isana natumim, ha lo levosahia vara God Tama na tuka i pa sile na hinau mo r̃uhur̃uhu jea sohena Tanume Tapu, isan la haratu la usia!”
Beelzebul Enia Setan
(Mt 12.22–30; Mk 3.20–27)
14 Na rani matea Iesu mo titiu nar̃ihi na tanume sasati matea sei mo vai na tamlohi matea mo mengo. Pa tanume sasati mara mo malue, pa mengo atu mo retireti, ale tamlohi la mar̃urahi tavera.
15 Pani tatuara lara, “Enia mo lo titiu nar̃ihi na tanume sasati na hijan Beelzebul, tamlohi tavera nona tanume sasati!”
16 Ale tatuara, matan la opoia vara la vaihitea, la ajia vara i vai te matamata mar̃urahi hatea i tai na tuka.
17 Pani matan Iesu mo levosahi na r̃omira mo verea isara mara, “Jara supe tari sei la patumasa na lolora la pa puru, ale patumasa na lolo ima matea i pa aseasera la jovi.
18 Ale, vara Setan sohena mo lo hase valum isana hasena matan enia mo vaiau na er̃i titiu nar̃ihi na nona tanume sasati, nona suiha mata supe i pa turu sohena sava?
19 Ale, vara na lo titiu nar̃ihi na tanume sasati na hijan Beelzebul, hare natu mo lo tueni na natumim na rani la lo titiu nar̃ihi na tanume sasati? Matan haratu, enira natu la pa nomim tamlohi aria.
20 Pani vara na lo titiu nar̃ihi na tanume sasati na suihan God, ka levosahia vara mauri atu God mo aulu hinia mo pala isamim.
21 Vara tamlohi suiha matea sei mo tatamahu mata valum, enia mo lo matahi na imana tavera, nona tavtav la pa lo toho i r̃uhu.
22 Pani vara tea mo mele suiha mo jeua mo mai mo valum peresia, ale mo jeua, enia i pa lavi nar̃ihi na nona hinahinau mata vuro sei mo lo tau na nona rasua hinira, ale i pa ase na nona tavtav.
23 Haratu mo sopo turu peresiau enia mo lo turuleji hiniau, ale haratu mo sopo vilevilei peresiau mo lo levuti jalajalai.
Vujangi Mata Tanume Sasati
(Mt 12.43–45)
24 Vara te tanume lumiha sasati mo malue na tamlohi matea, mo vano r̃alihi na jara hasetoho mo lo aleale nona jara mapu, ale mara mo sopo hite tea mo verea mara, ‘A pa mele vano na imaku sei na tai ea!’
25 Ale, mara mo mele mai mo hite imana atu la tivesia, ale la vai mamahunia.
26 Moiso, mo mele vano mo lavi na tanume lumiha sasati mo limaravrua tinapua sei la sati la jeua, ale la unu hin ima atu ale la lo toho hinia. Ale hitahu, maurin tamlohi atu i pa sati i jeu tiroma.”
27 Iesu mo pa lo vere la hinau nike, har̃ai matea hin vao atu mo ulo isana mara, “Avulahi isan har̃ai atu mo tapeho ale mo kilauho!”
28 Iesu mo r̃aramia mara, “Avulahi i pa mele r̃uhu jea isan la haratu la rongo na reti non God ale la hahau hinira.”
Matamata Non Jonah
(Mt 12.38–42; Mk 8.12)
29 Ale vao atu mara mo lo tavera jea Iesu mo tapulo verea isara mara, “Pina nike enia pina sasati matea. Mo lo ale na matamata, pani i pa sopo er̃i hite te matamata pani matamata non Jonah purongo.
30 Matan sohen Jonah enia matamata matea isana mara Nineveh, Natun Tamlohi sohena isan pina nike.
31 Ale Vesupe non Sheba i pa turu na rani aria peresi na tamlohin pina nike nake, ale i pa verea vara talai non pina akerihi mo tataholo, matan enia mo tai na jara asau rove mo sinai vara i tapurongo na lelevosahi non Solomon; pani hinau matea mo mele aulu jea hin Solomon mo lo toho nike.
32 La tamlohi atu matan Nineveh la pa turu na rani aria peresi pina nike nake, ale la pa verea vara talai non pina nike mo tataholo, matan enira la posi mata retivujavujangi non Jonah; pani tamlohi matea mo aulu jea hin Jonah mo lo toho nike nake.
Malarani Na Maurim
(Mt 5.15; 6.22–23)
33 Mo sopo te tamlohi i hasahi na lamu, vara i taua na jara jarohi matea na lolo ima, teni i taua na ruhuruhun te tanga; pani i pa kehoia na jarana matan vara la haratu la unu na ima la pa hite na merana.
34 Matam enia lamu mata epem. Vara matam mo lo r̃uhu, epem tari la lo mar̃ivi na mera; pani vara matam mo sati, epem tari la pa mar̃ivi na r̃or̃oha.
35 Matan haratu, o lo kilau mamahu vara sava ko lo r̃om vara enia mera na lolom mo sopo mera varar̃uhu pani r̃or̃oha.
36 Pani vara epem tari mo mar̃ivi na mera, ale mo sopo te r̃or̃oha hinia, i pa mera vevuhi sohena sasarami lamu matea sei mo lo sileho na merana.”
Iesu Mo Retir̃oar̃oahaira
(Mt 23.1–36; Mk 12.38–40; Lk 20.45–47)
37 Iesu mo pa lo retireti, ale Pharisee matea mo usia vara i vano na imana i hanhani peresia, ale mo vano mo sakele na jara hanhani.
38 Pharisee atu mo hutua matan Iesu mo sopo javula tiroma vara i pa hanhani.
39 Ale Moli mo verea isana mara, “Kamim Pharisee ka lo hoje na paniken peresi na peleti na har̃ira, pani na lolomim ka mar̃ivi na hanmarua peresi na posposi sasati jea.
40 Kamim ka rongorongo vono! Haratu sei mo lo vai na har̃ina enia mo vai na lolona.
41 Pani ha sile na silesilea na avulahi isan la haratu la vejuveju, ale ha pa vokevoke vevuhi na maurimim tari.
42 Pani rani sasati isamim Pharisee! Matan ka lo sile na sangavulu solat, oke peresi na pere pahai tari, ale ka lo r̃omr̃omi purongo na hinau mo aulu na nahon God sohena nomim ariari, ale ka sopo opoi God. Pani i pa mele r̃uhu jea vara ha vaira enira mo isoiso.
43 Rani sasati isamim Pharisee! Matan ka opoi na jara sakele nona tamlohi aulu na lolo ima lotu, ale ka opoi vara tamlohi la lo sile na retioloolo isamim na jara maket.
44 Rani sasati isamim Pharisee! Matan kamim, ka sohena taptap sei tamlohi la sopo levosahia vara enira taptap, ale tamlohi la hahau aulu hinira pani la sopo levosahia, ale mo vaira la lumiha matana.”
45 Tamlohi lelevosahi mata leu matea hin la haratu la lo turu atu mo r̃aramia mara, “Tija, sava ko lo verea ko vai mahanuhanu hin kamam sohera!”
46 Ale Iesu mara, “Rani sasati sohena isamim tamlohi lelevosahi mata leu! Matan ka tau na tetehi puhoni isana tamlohi la sopo er̃i lavira, ale te vonamim hatea mo sopo vai te hinau hatelete vara i tuenira.
47 Rani sasati isamim! Matan ka voro na matamata mata r̃omr̃omi na pr̃ovet sei tamamim la vilira.
48 Matan haratu, kamim ka nora tuetueni ale ka majinga na sava tamamim la vaira, matan enira la vilira ale kamim ka vai na matamata mata r̃omr̃omira na tapura.
49 Matan haratu, God na nona lelevosahi mo verea mara, ‘A pa r̃ule te pr̃ovet peresi na vahar̃ule isara, la pa vilimatei te tatuara ale la tipahi te tatuara.’
50 Matana, r̃ae pr̃ovet tari sei mo roro mo tapulo na rani vavahinau hin varama nike, God i pa taua na liman pina nike nake,
51 mo tapulo na r̃aen Abel mo tikeli na r̃aen Zechariah, hara sei mo mate na livuha votavota peresi na jara tapu na Temple. Varar̃uhu na verea isamim, God i pa sile na talai tavera isan pina nike nake.
52 Rani sasati isamim tamlohi lelevosahi mata leu! Matan ka lo turuhoro na malele tamlohi vara la er̃i levosahi God, ale kamim sohena ka sopo levosahi God, ale ka lo turuhoro na tamlohi sei la opoia vara la levosahi God.”
53 Ale Iesu mara mo malue hin jara atu, Pharisee peresi na tamlohi vujangi mata leu, la tapulo area r̃ilangi, la jinea vara i mele vere te hinau matuvana,
54 la lo sasaovi r̃or̃o matana vara la er̃i tuvaia hin te hinau i pa verea.