10
Vujangi Mata Lahi
(Mt 19.1–12; Lk 16.18)
Ale Iesu mo malue Capernaum, mo sivo na jara matan Judea, ale mo vano na tavalu wai Jordan na jara Opae hinia. Hin jara atu vao tamlohi la mele mai isana sohen tarea, ale mo lo vujangira sohen tarea.
Pharisee hai la mai isana la vaihitea hin retiusia akerihi lara, “Tamlohi i pa tope na leu vara mo r̃ohu hin narouna teni mo vono?”
Iesu mo r̃aramira mara, “Leu non Moses mo verea vara sava?”
La tamlohi atu la verea lara, “Moses mo majinga hinia mara i pa uli na certificate matea matana, moiso i pa er̃i r̃ule nar̃ihia i vano.” Deut 24.1–4; Mt 5.31
Pani Iesu mo r̃aramira mara, “Moses mo pa uli leu atu matan patumim mo r̃ilangi. Pani na pongi tiroma sei God mo vai na varama, ‘Mo vai na lamane peresi na har̃ai.’ Gen 1.27; 5.2
Mata hinau atu natu, tamlohi matea i pa sor̃otahi isan narouna, i pa malue isan tamana enia tinana. La tupra rua atu la pa mai epe matelete purongo.’ Matan la sopo mele mo rua, pani la pa matea, Gen 2.24 i pa sopo te tamlohi hatea i er̃i mele tauhasehira matan God mo sor̃otahira la mai matea moiso.’ ” 10 Ale hitahuna, Iesu mara mo lo toho hasena na ima peresi na nona tamlohi usuri, ale la mele usia hin pa vujangi atu. 11 Ale Iesu mo verea isara mara, “Vara te tamlohi mo r̃ohu hin narouna, moiso mo mele lavi na har̃ai tinapua, enia mo lo vaivaileu peresi har̃ai atu. 12 Ale vara te har̃ai mo r̃ohu hin tuana, moiso mo mele lahi isana tamlohi tinapua, enia mo lo vaivaileu peresi tamlohi atu.”
Iesu Mo Ler̃uhu Na Natuvarihi
(Mt 19.13–15; Lk 18.15–17)
13 Na rani tinapua, tamlohi hai la lavi na natura la mai isan Iesu matan vara i tau na limana hinira, ale i ler̃uhu hinira, pani nona tamlohi usuri la lo horora. 14 Pani Iesu mara mo hitea mo lolokoru hinira, ale mo verea isara mara, “Ha tinar̃ihi na natuvarihi la mai isaku, ha sopo horora matan mauri atu God mo aulu hinia, enia non la haratu sei la sohera. 15 Varar̃uhu na verea isamim vara te tamlohi mo sopo er̃i lavi mauri atu God mo aulu hinia sohen natirihi nike, enia i pa sopo er̃i unu hin mauri atu hin te rani.” 16 Moiso Iesu mo tuli na natuvarihi na limana, ale mo tau na limana aulu na patura mo ler̃uhu hinira.
Tamlohi Tavtav Matea
(Mt 19.16–30; Lk 18.18–30)
17 Na rani matea, Iesu mo pa tapulo vara i mele vano na nona hahau matea na jara tinapua matea, uluvou matea mo maro mo mai ale mo papaohi isan Iesu mo usia mara, “Tija r̃uhur̃uhu, a pa vai na sava natu vara a lavi na mauri tui hinia?”
18 Iesu mo verea mara, “Mata sava ko vereau vara na r̃uhu? God hasena mo r̃uhu. 19 Engko ko levosahi na leu, ‘O sopo vilimateia na tamlohi, o sopo vaivaileu peresi na tinapua mo lahi moiso, o sopo vavanaho, o sopo halu, o sopo retihalu hin tahisam, o sopo vai te halu mata vavanaho, moiso o oloolo hin tamam enia tinam.’ ” Exo 20.12–16; Deut 5.16–20
20 Uluvou atu mo verea mara, “Tija, la leu tari atu na lo usurira na pa lo natirihi mo sinai mo kakau nake.”
21 Iesu mo kilau tataholo isan tamlohi atu na opoia, ale mo verea isana mara, “Ko pa lo vejuveju na hinau matea. O vano o har̃ehi vevuhi na nom hinau tari, ale o sile na maniana isana tilavono, ale o pa lavi na tavtav na tuka. Moiso, o pa mai, o usuriau!” 22 Pa tamlohi atu r̃omina mo jovi mata sava Iesu mo verea isana, matan enia tamlohi tavtav matea.
Vujangi Mata Suihan God
23 Iesu mo kilau r̃alihi, ale mo verea isana nona tamlohi usuri mara, “I pa r̃ilangi isan la haratu la tavtav vara la unu hin mauri atu God mo aulu hinia.” 24 Nona tamlohi usuri la mar̃urahi na nona reti matan la lo r̃omr̃omia lara God mo ler̃uhu na tamlohi tavtav. Iesu mo mele verea isara mara, “Natuvarihi, mo r̃ilangi jea vara tea i er̃i unu hin mauri atu God mo aulu hinia! 25 Mo mele malum jea vara camel i unu na koko niteli matea mo jeu haratu vara tamlohi tavtav matea i er̃i unu hin mauri atu God mo aulu hinia.”
26 Nona tamlohi la mar̃urahi tavera hinia, ale la lo usiusira hinia lara, “Hare natu, i pa er̃i juri?”
27 Iesu mo kilau tataholo isara mara, “Hinau tamlohi la sopo er̃i vaia, God i er̃i vaia. Matan God i er̃i vai na hinau tari.”
28 Moiso Peter mo tapulo verea isan Iesu mara, “Kama tinar̃ihi na hinau tari vara kama usuriho!”
29 Ale Iesu mara, “Varar̃uhu, na verea isamim, vara tea mo tinar̃ihi na imana, teni tasina teni vetasina, teni tamama teni tinana teni te natuna, teni jarana, ale mo tinar̃ihira mataku teni mata Retir̃uhu, 30 enia i pa mele lavia nike nake na varama i vaha ngavulu sangavulu (100) na imana, na voraina peresi na vetasina, tinana, peresi na natuna teni jarana, ale i pa lavi na rani r̃ilangi na lima tamlohi, pani na pongi hitahu i pa lavi na mauri tui. 31 Pani la haratu sei la lo r̃omr̃omia vara enira la aulu na tamlohi nake, la pa atano jea, ale la haratu sei la lo atano nake, la pa aulu hinira.”
Iesu Mo Mele Verea Vara I Pa Mate
(Mt 20.17–19; Lk 18.31–34)
32 Ale lara la lo vano na malele vara la sahe Jerusalem, Iesu mo lo vano tiroma, ale la haratu na har̃ina la mar̃urahi na nona reti, ale la tupu sangavulu r̃omana mo rua atu la matahu matan Iesu mo mele tapulo vere na sava i pa masese isana Jerusalem. 33 Mo verea isara mara, “Ka hitea, r̃a lo sahe Jerusalem nahai, pani i pa sopo tuai la pa tau Natun Tamlohi na lima moli mata pr̃is peresi na tamlohi vujangi mata leu, ale la pa silea na talai vara i mate, moiso la pa taua na lima mara Rome. 34 La pa retikerekerehia, la pa litovia, la pa rupia na asi maja, ale la pa vilimateia. Pani na hatolu rani i pa mele turu na mateia.”
Vujangi Mata Volitusi
(Mt 20.20–28)
35 Ale James enia John natun Zebedee, la mai isan Iesu la verea isana lara, “Tija, kama opoi na hinau matea vara o pa vaia matamam.” 36 Iesu mara, “Ka opoia vara a vai na sava matamim?”
37 La verea lara, “Kamam kama opoia vara kama pa sakele na pahisam na nom rani suiha. Matea na matuam, ale matea na maraum.”
38 Ale Iesu verea isara mara, “Ka sopo levosahi na sava hinau ka lo usia. Kamim ha er̃i inu hin paniken atu mata rani r̃ilangi sei a pa inu hinia? Kamim ha er̃i lavi paptijo atu mata rongohaji sei a pa lavia?”
39 La r̃aramia lara, “Kama er̃i vaia.”
Ale Iesu mo verea isara mara, “Ha pa inu hin paniken atu sei a pa inu hinia, ale ha pa lavi paptijo atu sei a pa lavia, 40 pani mo sopo noku hinau vara a pa verea vara hare natu i pa sakele na matuaku teni na marauku. God Tama mo tatamahuni la jara atu moiso matan la haratu sei mo vir̃onira moiso.”
Haratu Mo Aulu Varar̃uhu
41 La tupu sangavulu tinapua atu lara la rongo hinau atu la lolokoru hin James enia John. 42 Ale matana, Iesu mo tovi matavuhira mai isana mo verea isara mara, “Ka levosahia vara la haratu la lo aulu na tamlohi r̃or̃oha la lo r̃omr̃omira hasera purongo, ale la lo vailehilehi na tamlohi la lo toho na ruhuruhura. 43 Pani i pa sopo sohen haratu isamim. Vara te vonamim mo opoia vara i aulu hin kamim, enia i pa mai sohena nomim volitusi. 44 Ale vara tea mo opoia vara i tiroma, enia i pa mai sohena slev nona tamlohi tari. 45 Matan hina purongo vara enau na Natun Tamlohi, na sopo mai vara tamlohi la volitusi isaku. Pani na mai vara a volitusi, ale vara a hase sile na mauriku vara i volituhu na tamlohi matuvana.”
Iesu Mo Tueni Bartimaeus
(Mt 20.29–34; Lk 18.35–43)
46 La kakau Jericho, ale hitahu Iesu mara mo pa lo malue Jericho tolu na nona tamlohi usuri peresi na vao tavera matea, tamlohi matavuso matea hijana Bartimaeus natun Timaeus, mo lo sakele na pahisa malele, ale mo lo usi na mania isana tamlohi. 47 Ale mara mo rongoa vara Iesu mara Nazareth mo lo hahau hin jara atu, mo tapulo tangi aulu mara, “Iesu, natun Supe David, o r̃omopoiau!”
48 Pani tamlohi matuvana la merusahia lara i toho malum, pani mo mele ulo aulu jea mara, “Natun Supe David, o r̃omopoiau!”
49 Iesu mara mo rongoa mo turu atu, mo verea isara mara, “Ha verea i mai isaku!”
Ale tamlohi la tovi matavuso atu lara, “Eh, r̃omim i sopo sati! O turu! Iesu mo toviho.” 50 Mo pulahi nar̃ihi na nona ruru hamariri, mo vai vilavila mo mai isan Iesu.
51 Iesu mo usia mara, “Ko opoi na sava vara a vaia isam?”
Matavuso atu mo r̃arami Iesu mara, “Tija, na opoia vara a er̃i kilau.”
52 Ale Iesu mara, “O vano! Nom rasua mo vaiho ko r̃uhu moiso.”
Ale vahatea purongo matana la kilau, moiso mo usuri Iesu na malele.