22
Te Yek'b'il Aj Telponx Nya'tx Kyaqil Nkye'okslan Tuj Tume'l Tzan Kyox Tuj Ka'j
Yaji te Jesus owaq'ik tzan tyolin junky'el kyuky'i'l tuky'i txq'anky yek'b'il b'ix oxik tq'uma' kyetz ikxjani: «Ntons, kyi'j kye xjal aj nkyekaj tuj tq'ab' te Qtat aj nnajan tuj ka'j, te nini iktza' jun k'ulul mandad aj oqet tb'isu' jun pyest tzan tpaj toklen junan te tk'ajol. Ntons eb'ajxik tlajo' kye tmos uk'lel kye aj uk'leme' tuj te pyest, per kye aj uk'leme' k'onti'l okyb'anij tzan kypon. Yaji eb'ajxik tlajo' junky'el kye tmos b'ix oxik tq'uma' kyetz ikxjani: “Intxik eq'uma' kyuky'i kye aj uk'leme' witza', wetz ma'tx kyeqet nkansa' kye nwakaxh b'ix kye walo' aj b'an worte' b'ix kyaqil ma'tx b'antik [tzan qpyestin]. Pe'etzaj ajna'l tuj te pyest.”
Ntons kye aj eb'ajtzaj uk'le' k'onti'l owox tuj kywi'. Jun te kyetz oxik tuj tawal, b'ix junky oxik tuj taq'un, b'ix kye junjunky eqet kyb'uju' kye tmos te k'ulul mandad b'ix eb'ajqet kykansa'. Ntons te k'ulul mandad ojaw q'ojlik nim b'ix oxik tk'ulu' mandad kye tsoldad tzan kyqet kykansa' kye aj eqet kansan kye tmos b'ix tzan tqet tuq tz'e'sa' te kyamaq'. Yaji oxik tq'uma' kye tmos ikxjani: “Kyaqil ma'tx b'antik tzan taq'ik te pyest, per kye aj etzaj wuk'le' tb'aya' nya'tx tuq kymeres tzan kyul. Ajna'l pex etetz tuj te nim b'ey b'ix inktzaj etuk'le' tuj te pyest aj okye'okelnoj ewitz.”
10 Ntons kye tmos eb'aj'ex kyuj kye b'ey b'ix e'ok kchimo' kyaqil kye aj e'oknoj kywitz, kyaqil kye aj nya'tx galan-e' b'ix kye aj galan-e', b'ix ikxji te luwar onoj tuky'i xjal. 11 Ya ma tz'ox te k'ulul mandad e'el kye aj uk'leme', oxik tka'yi' jun xjal aj k'onti'l tuq atok jun tq'anaq galan te jun pyest toklen junan kab'e' xjal. 12 B'ix oxik tq'uma' tetz ikxjani: “Wamiw, ¿titza' ma xhch'otz tzani b'ix qa k'onti'l atok jun aq'anaq galan?” Per te xjal k'onti'l owaj stzaq'b'e' ch'inwt. 13 Ntons te k'ulul mandad oxik tq'uma' kye tmos: “Intqet ek'alo' toq b'ix tq'ab', b'ix intex etin jwer tuj qlolj. Tzi owokelten oq'el b'ix ma qitx'itx'in txe' te'.”* 14 Ntons ky'ila'j kye aj nkyetzaj uk'le', per cha junjun kye aj nkye'el joyo'.»*
Te Tume'l Ti'j Te Chojenj
Mak 12:13-17; Luks 20:20-26
15 Ntons, yaji kye aj b'uch'uj Parisey e'ex tzi b'ix e'okten kawlayon titza' tuq tzan tqet kyeq'i' te Jesus ti'j jun tyol b'ix ikxji tzan txik kyq'uma' iktza' til. 16 Ntons eb'ajxik kylajo' junjun aj nkye'ok lapet tuq kyi'j b'ix junjunky aj nkye'okslan tuq ti'j te Eródes tzan txik kyq'uma' tuq ikxjani: «Xnaq'tzon, qetza qeb'ena yatz jun chyolin b'ix tuj tume'l nxik axnaq'tza' tzan qanq'in tuj jun tume'l iktza' ntq'uma' te Qtata Dios, b'ix k'onti'l nchk'ulun jun tidi' cha a'ox tzan akaj galan tuj kywitz txq'anky, tzan tpaj k'onti'l n'ok asi' anab'l ti'j jun xjal titza' tok ka'yin ti'j. 17 Astilji, qgana tzan txik qcha'o'na jun tidi' te yatz. ¿Titza' yatz tuj anab'l ti'j te Jkawb'il, b'a'n pe' tzan txik qchojo' chojenj* te twitzale' k'ulul mandad tuj qamaq' qa nya'txji?» 18 Ntons te Jesus owel tniky' ti'j te nya'tx galan aj nkyb'isu' tuq, b'ix oxik tq'uma' ikxjani: «¡Xmeletz' ka'r! ¿Tistil egan tzan nqet eteq'i'? 19 Instzaj eyek'u' jun tmin aj n'oken tzan xhchojet te chojenj.» Ntons oxik ksi' jun tmin iktza'x twi' tk'u'j jun xjal tuj jun q'ij, 20 b'ix tetz oxik tq'uma' kyetz ikxjani: «¿Ab'l qitzb'alil atok ti'j te ja tminni, b'ix ab'l qb'i atok ti'j?» 21 Yaji owaj ktzaq'b'e' tetz ikxjani: «Titzb'alil te César aj twitzale' k'ulul mandad.» Ntons te Jesus oxik tq'uma' kyetz ikxjani: «Intxik esi' te César aj tetzkixi' b'ix intxik esi' te Qtata Dios aj te Qtata Dios.» 22 Ya ma tz'ok kcha'o' ikxji, kyetz oje kyelab'an b'ix okaj ksi' b'ix eb'aj'aj.
Aj Txik Tq'uma' Jesus Oqojawel Anq'in Junky'el
Mak 12:18-27; Luks 20:27-40
23 Ntons, tuj aj q'ijji junjun aj b'uch'uj Sadusey eb'ajxwa'q q'olb'el Jesus. Kye aj b'uch'uj Sadusey, kyetz tuj kynab'l jun xjal k'onti'l njaw anq'in,* astilji kyetz oxik kyq'uma' te Jesus ikxjani: 24 «Xnaq'tzon, te Moisés okaj stz'ib'a' qa jun xjal ma kamik b'ix qa k'onti'l ma kaj jun tk'wa'al, ntons te junky terman a tgan tzan tok junan tuky'i'l te xuj byud tzan tkaj tk'wa'al te xjal aj okamik.* 25 Ntons, jun-el tzani qxola ate' tuq wuq ichan kyerman tuq kyib'. Te tb'ay ermanj owok junan b'ix yaji okamik. B'ix komo k'onti'l okaj jun tk'wa'al, astilji te txu'jel okaj tuj tq'ab' te junky titz'in. 26 Yaji ax ikxji oky'ik ti'j te tkab'i', b'ix ax ti'j te toxi' ermanj, b'ix ikxji oky'ik kyuky'i kye txq'anky ermanj max tuky'i te twuqi'. 27 Ya ma kamik te twuqi' ermanj, ax okamik te xujky. 28 Ntons oj kyjaw anq'in kye kamnaq, ntons kxol kye kywuqi' ichan, ¿ab'l jun te kyetz owokel tichmil te xuj? Komo te xuj owok junan kyuky'i kywuqil.» 29 Yaji te Jesus owaj stzaq'b'e' kyetz ikxjani: «Etetz k'onti'l n'el eniky' tzan tpaj k'onti'l eteb'en te Tu'jal Dios b'ix k'onti'l n'el eniky' ti'j te tajwalil Qtata Dios. 30 Oj kyjaw anq'in kye kamnaq, kye xuj b'ix kye ichan, nlay kye'ok junan iktza' kye ángel aj akyejax tuj ka'j [k'onti'l nkye'ok junan]. 31 B'ix ti'j te oj kyjaw anq'in kye kamnaq, ¿ti'tzun, mina' tqet ete'e' etetz aj otq'umaj te Qtata Dios? Komo ikxjani nyolin: 32 “Wetz a'in te Dios aj ntzaj kyna'o' te Abran b'ix te Isak b'ix te Jacob.”* Ntons astilji te Qtata Dios tetz nya'tx jun Dios kye kamnaq sinoke jun Dios aj ntzaj na'o' kyitza' xjal aj itz'oje'.»
33 Ya ma tz'ok kcha'o' kyaqil ntzani, kye txq'anky xjal oje kyelab'an ti'j titza' nxnaq'tzan tuq kxol kye xjal.
Te Aj Mas Presis Aj Okaj Tq'uma' Te Qtata Dios Tzan Jk'ulun
Mak 12:28-34
34 Ntons, kye aj b'uch'uj Parisey, aj tok kcha'o' ojetq tuq kye lumet kye aj Sadusey titza', kyetz owok kchimo' kyib' ti'j Jesus, 35 b'ix jun xjal kxol kyetz, jun xnaq'tzal Kawb'il, oxik tq'uma' te Jesus ikxjani tzan tqet teq'i': 36 «Xnaq'tzon, ¿alkyetz te aj q'umankaj tuj te Kawb'il aj mas presis tzan tqet jk'ulu'?»* 37 Yaji te Jesus owaj stzaq'b'e' ikxjani: «Intqet egani' te Etajawil aj Qtata Dios ntzaj ena'o', intqet egani' tuky'i jun tk'u'jlal tuj etanim, b'ix tuky'i jun tk'u'jlal tuky'i ebalor, b'ix tuky'i jun tk'u'jlal tuky'i enab'l.* 38 Te ntzani a te tb'ay aj mas presis tzan jk'ulun. 39 B'ix te tkab'i' ax ch'inky tuq parej, b'ix nyolin ikxjani: “Intqet egani' te junky ab'l etetz iktza'x nqet egani' etib'x etetz.”* 40 Kye ja kab'e' yol ntzani aj otzaj tq'uma' te Qtata Dios tzan tqet qoksla', a te mas presis twitz kyaqil aj nyolin te Kawb'il b'ix te aj oqet ktz'ib'a' kye aj yolil tyol Dios oqtxi'.»
Te Koloyon Aj Q'umankaj Oqtxi' Mas Nim Tajwalil Twitz Te Dawid
Mak 12:35-37; Luks 20:41-44
41 Aj man tuq tzunx chimo' kyib' kye aj b'uch'uj Parisey, 42 te Jesus oxik xhcha'o' kyetz ikxjani: «¿Titza' etetz nkxb'isun ti'j te Koloyon Aj Q'umankaj Oqtxi'? ¿Ab'l qijajil tetz?» Ntons kyetz oxik kyq'uma': «Tijajil Dawid.» 43 Ntons te Jesus oxik tq'uma' kyetz ikxjani: «¿Ntons titza' te Dawid, aj nyolin tuq te Txew Dios tuj tanim, owok tq'uma' ti'j tetz iktza' Tajawil? Komo te Dawid oxik tq'uma' ikxjani: 44 “Te Qtata Dios oxik tq'uma' te Wajawil:§ ‘Paqet wit'let tuj nb'anq'ab' b'ix nk'ulu'tz tzan kyqet kye awajq'oj witza'.’ ”* 45 Ntons komo te Dawid oxik tq'uma' “Wajawil” ti'j te Koloyon aj Q'umankaj Oqtxi', ¿titza' tetz jun tijajil ikxji?» 46 Ntons, nijunwt ab'l ob'antik tzan taj stzaq'b'e' ni jun yol, b'ix yaji nijunwt otnimsaj tk'u'j tzan txik xhcha'o' jun tidi' tetz.
* 22:13 Mat 8:12; 25:30 * 22:14 Luks 13:28 * 22:17 Ax: ornat. 22:17 Ax: César. Ikxji kyb'i kyaqil kye twitzale' aj Romaj nkyek'ulun mandad tuq. * 22:23 Kya 23:8 * 22:24 Deu 25:5-6 * 22:32 Exo 3:6 * 22:36 Luks 10:25-26 * 22:37 Deu 6:5; Luks 10:27 * 22:39 Lev 19:18 22:44 Tuj yol ebrey nyolin “YHWH” aj telponx iktza' “Yawe.” § 22:44 Tuj yol ebrey nyolin “Adonay” aj telponx iktza' “Qajawil” tuj qyol qetz. * 22:44 Ax: Paqet wit'let tuj nb'anq'ab' maxkix oj kyok kye awajq'oj kye tojlb'il awoq; Sal 110:1.