8
Zilivaa siriv tilaghlaagh tomania Yesu ve tiuluule
Yesu ipaburigin laghooŋ tooni muul, ve ilaagh irau nugh tintiina ve geegeu, ve ivovotia vaaru poia pa pooz to Maaron. Mbiwa tooni saŋavul ve ru, tomania zilivaa siriv tilaagh tomania. Zilivaa tawe, muuŋ Yesu iziir avuvu sasaghati tighau pazi ve igharaat zi pa moroghooŋ toozi. Toozi ee, ene Maria to nugh Magdala. Muuŋ, Yesu iziir avuvu sasaghati liim ve ru tighau pani. Ve Yoana tau azaawa Kuza iŋgin uraat siriv to Erod na, ve Susana, tomania zilivaa siriv paam. Yes tiuluul Yesu tomania mbiwa tooni pa lezi aniiŋ ve gabua siriv paam. *
Saveeŋ palelaaŋ to suruvaaŋ uuv
(Mt 13:1-9; Mk 4:1-9)
Saawe ee, eval tiina kat to nugh nugh tila to Yesu, ve i isavia saveeŋ palelaaŋ tane pazi ighe:
“Pai ee, ŋeer ee igham wit uuve, ve ila uum tooni ighe isuruuv zi. Saawe tau isusuruuv uuv tawe, siriv timburur tizi eez. Tauvene tamtamon tivaghaaza, ve man tiroov tila ve tighan suvinia. Ve siriv timburur izi nugh tau mboŋar tiina igheen siiŋa, ve taan ŋgiira mon igheen izala paavo. Tauvene rekia mon titum tizaa. Eemon malau mako rauazi timalai ve timatmaat. Pasaa, taan tawe loolo gorgori. Yaa mako. Ve uuv siriv, timburur ila waar tuatua lolozi. Tauvene waar tawe titum tomania wit tizaa, ve tinduruv zi le timatmaat. Eemon uuv siriv titaptap tizala taan poia. Tauvene titum poi tizaa, ve tisov anoŋazi katini irau ndiŋndiŋ ee (100).”
Yesu isavia saveeŋ palelaaŋ tane le isov, ra isaav aliiŋa tiina ighe: “Tamtamon tau ighe le taliiŋa, i aat ilooŋ saveeŋ tane ve igham ŋgar pani poi.”
Puughu tau Yesu isavsaav ila saveeŋ palelaaŋ
(Mt 13:10-17; Mk 4:10-12)
Mbiwa tooni tilooŋ saveeŋ palelaaŋ tane, ve tighasoni pa puughu.
10 Yesu iyol aliŋazi ighe: “Pooz to Maaron, ene ŋgara yoŋgaaŋa. Eemon yam, Maaron igham poghani gham, ve ipaghazoŋai pooz tooni ŋgara le ighazooŋ payam. Ve tamtamon siriv, yes tiloŋlooŋ mos ila saveeŋ palelaaŋ mon. [Pasaa, lolozi ivool wa.]
‘Tauta aat matazi tighitghita gabua, eemon irau tighilaal puughu mako.
Ve taliŋazi tiloŋlooŋ saveeŋ, eemon irau tigham ŋgar pani mako.’ ” *
Saveeŋ palelaaŋ to suruvaaŋ uuv puughu
(Mt 13:18-23; Mk 4:13-20)
11 Yesu isaav pazi muul ighe: “Saveeŋ palelaaŋ tane, puughu tauvene: Wit uuve, ene izaa to Maaron saveeŋ tooni. *
12 Uuv siriv tau timburur tizi eez, ene izaa to tamtamon tau tilooŋ Maaron aliiŋa, eemon rekia mon Sadan ila gha isan saveeŋ tawe ighau pa lolozi. Leso tighur ila to Maaron sov. Pa ighe tighur ila tooni, ene pale igham mulin zi. 13 Ve uuv siriv tau timburur izi nugh tau mboŋar tiina igheen siiŋa ve taan ŋgiira mon igheen izala paavo, ene izaa to tamtamon tau tilooŋ Maaron aliiŋa, ve tighamu toman lolozi poia kat. Eemon saveeŋ tawe igheen tuŋia ila lolozi mako. Yes timin aniiŋ tau waria izila taan loolo geeg mako. Tauvene tighur ila saawe tuuku mon, ve isaav ighe tovaaŋ eta ivot pazi, ene rekia mon titap ve tighur murizi pa Maaron. 14 Ve uuv siriv tau timburur ila waar tuatua lolozi, ene izaa to tamtamon tau tilooŋ saveeŋ to Maaron, eemon pataŋani naol to taan lepoogha, tomania kuaz ve gabua popoia maata maata tau tamtamon lolozi ighaar pani na, ene ikau ŋgar toozi. Tauvene saveeŋ tau igheen ila lolozi na, ighur anooŋa poia eta ivot mako. Yes timin uuv ta itum izaa eemon anooŋa imatuugh mako. *
15 Ve uuv siriv tau titap tizala taan poia, ene izaa to yes tau ŋgar toozi poia ve lolozi eemon ila pa Maaron. Tauvene tilooŋ saveeŋ tooni, ve tikisi ariaaŋ ila lolozi, ve ghuruuŋ ila toozi ighurghur anooŋa popoia.” *
Saveeŋ palelaaŋ to lam
(Mt 5:14-16; Mk 4:21-25)
16 Yesu isaav muul ighe: “Isaav ighe tamtamon eta itun lam, pale ipagudu pa oon, ma ighuru ila boor saamba? Mako. Pale isaroni izaa ituuk. Leso mbonari isul tamtamon tau tiloŋ tila ruum loolo na. *
17 Tauvene gabua eta irau iyooŋ mako. Gabua isov tau ŋgozaaŋ, ene pale tivoti zi le tighazooŋ. Ve ŋgar isov tau yoŋgaaŋ na, ene pale tivot mataghare le eval tiina tiwatagh zi. *
18 Tauvene aghur taliŋamim ve agham ŋgar poi pa saveeŋ tau aloŋlooŋa na. Pa tamtamon tau ighe iwatagh Maaron aliiŋa ve itaghoni, ene pale Maaron iuule ve iseeŋ ŋgar tooni pa ŋgar siriv muul. Eemon isaav ighe tamtamon eta inumeer sorok ighe i iwatagh Maaron aliiŋa, ve itaghoni mako, ene pale Maaron iwalaav ŋgar tooni tana pani, ve i ileep sorok.” *
Yesu tiina ve tazŋa
(Mt 12:46-50; Mk 3:31-35)
19 Saawe tana, Yesu tiina ve tazŋa tilam tighe tighita. Eemon eval tiina tilivuti ve tipoon zi. 20 Tauvene tipaes pani tighe: “Ou, tinam tomania tazimŋa tilam tiyozyooz muuri we. Tighe tighit ghom.”
21 Yesu iyol aliŋazi ighe: “Tinaŋ ve tazigŋa, ene yes tau tilooŋ Maaron saveeŋ tooni ve titaghoni.” *
Yesu isaav, ve yaghur ve dibom imaat
(Mt 8:23-27; Mk 4:35-41)
22 Saawe ee, Yesu tomania mbiwa tooni tizaa waaŋ, ve isaav pazi ighe: “Aiyo, tala tavool pa yaa naliu ziige ite.” Tauvene tivot tila. 23 Tiraav tila, ve Yesu izi igheen le loolo iveegh kat. Malau mako ve yaghur tiina izaa le ipei dibom tintiina. Ereman ivon ila waaŋ loolo, le rigmon kanaŋ timarum gha tilalez.
24 Tauvene mbiwa tooni tila tivaaŋ Yesu, ve tisaav pani tighe: “Tiina, Tiina, uburig lak! Paita tamarum gha talaleen tane!” Yesu iburig ve iyaon yaghur ve dibom, le yaghur imot ve dibom imaat, ve taun izi. 25 Ra isaav pa mbiwa tooni ighe: “Ghuruuŋ ila tsiam igheen sindei?”
Mbiwa tooni tighita gabua tana, le roiŋ tiina igham zi ve ŋgar toozi imbool. Ve tivasavo zi tighe: “Wai, ŋeer tane sei kat, ta isaav pa yaghur ve dibom, ve tilooŋ aliiŋa ve titaghoni?” *
Yesu iziir avuvu saghati pa ŋeer ee izi nugh Gerasa
(Mt 8:28-34; Mk 5:1-20)
26 Yesu tomania mbiwa tooni tiraav tila tilooŋ nari to yes Gerasa tau igheen ila yaa naliu Galilaia ziige ite. 27 Yesu iyaat izi pa waaŋ, ve ŋeer ee to nugh tawe ilaagh ŋaruini ila. I, avuvu sasaghati katini tizeeva le ŋgar tooni ikaukau kat. Tauvene muuŋ ve ilam, i inonogh ghi pa uuli eta mako. Ilaghlaagh tiini ŋginaaŋa. Ve ileep ila ruum eta mako. Ilepleep iloŋ ila maet puura siriv tau tigharaat zi timin naal pa mateegha.
28-29 I ighita Yesu, le iyak saghat, ve itap izi Yesu naagho. Yesu isaav ariaaŋ pa avuvu saghati tau izeev ŋeer tana ighe ipuli ve ighau ila. Eemon i iboob aliiŋa tiina ighe: “Aii Yesu! Yo Maaron Tiina Tau Iliiv Zimaronŋa Tisov na Naatu. Ulam sene pasaa? Yau nambaaŋ payo? Yau nataŋ rarai ghom. Ughur yavyavuuŋ payau sov!” Ŋeer tana, saawe naol tau avuvu saghati tawe ipazaagha, tamtamon titoova to tikauu pa ravraav toman sen. Leso ileep le aate izi. Eemon gabua eta irau ikisi ne mako. I ikuup motmotin ravraav ve sen tana tizi, ve avuvu saghati ipazaagha gha ighau ila pa nugh ŋginaaŋa muul.
30 Yesu ighasoni ighe: “Ezam sei?”
I iyol aliiŋa ighe: “Yau ezag ‘Legion’ *
(o ‘Ndiŋndiŋ Ndiŋndiŋ’).” I isaav tauvene pasaa, avuvu sasaghati tau tizeeva na, yes eval kat. 31 Ra titaŋ rarai Yesu muul tighe iziir zi tila tileep puura saghati tau le puughu mako na sov. *
32 Nugh tawe, ŋgai umbaal tiina ee tilepleep izi loloz ziige ve tighanghan. Tauvene avuvu sasaghati tau tizeev ŋeer tana na titaŋ rarai Yesu tighe iyok pazi, leso tizeev zi tiloŋ tila ŋgai tawe lolozi. 33 Yesu iyok pazi, tauvene tipul ŋeer tana, ve tiŋarui ŋgai tawe tila, le tizeev zi tiloŋ tila lolozi. Ra ŋgai tawe tilaan taghon sariipa tizila, ve tiyaat tizila yaa loolo, gha tighun yaa le tisov timataar.
34 Yes tau tiŋginŋgin ŋgai na, tighita gabua tana, ve tighau tila tipaesia vaaru izi nugh toozi ve nugh siriv tau tigharau zi na paam. 35 Tauvene tamtamon tisov tila tighe tighita gabua tau ivot na. Tila tivot to Yesu, ve tighita ŋeer tau avuvu sasaghati tipuli na, ŋgar tooni poia ivot wa. I inonogh ghi pa nonoghiiŋa ee, ve mboole izi igharau Yesu aaghe. Tauvene roiŋ tiina igham zi.
36 Ra yes tau tighita gabua tau ivot na tipaes pa eval tiina pa eez tau Yesu igharaat ŋeer tana, ve iziir avuvu sasaghati tighau pani. 37 Eval tiina to nugh Gerasa ve nugh siriv tau tigheen tigharau na, tilooŋ paesiiŋ toozi tana, le roiŋ tiina kat igham zi. Tauvene tighason Yesu tighe ipul zi, ve ila pa nugh ite paam. Tauvene Yesu tomania mbiwa tooni tipul zi, ve tizaa waaŋ toozi tighe timuul tila.
38 Ve ŋeer tau avuvu sasaghati tipuli na, ilam ighason Yesu ariaaŋ ighe iyok pani, ve yesŋa tila. Eemon Yesu iziire ighe: 39 “Mako. Umuul ula pa nugh tsio, ve usavia uraat tiina tau Maaron igham payo na.” Tauvene ŋeer tana imuul ila, ve ivotia uraat tiina tau Yesu igham pani na vaaru le irau nugh.
Yesu igharaat livaa ee, ve ipaburigin Yairus natliva pa mateegh
(Mt 9:18-26; Mk 5:21-43)
40 Yesu tomania mbiwa tooni tigham waaŋ, ve timuul tila pa yaa naliu ziige tau papazoge tileep pani na. Eval tiina tileep ta sewe ve tisasaŋani. Tauvene tighita ilam peria, ve tighamu toman lolozi poia. 41 Malau mako ve daaba ee tau iŋgin rumei toozi na, ilam ivot toozi paam. Eeza Yairus. I itap izi Yesu aaghe puughu, ve itaŋ raraini ighe yesuru tila ruum tooni. 42 Pasaa, natliva imorooŋ le ighe imaat. I natliva eemon kat. Ve ndaman tooni irau saŋavul ve ru.
Tauvene Yesu itaghoni gha tila. Tilaagh tila, ve eval tiina titaghon zi ve tivavagiriŋi zi ila le tigiriŋ Yesu paam. 43 Livaa ee ilaagh tomani zi paam. I, moroghooŋ to zilivaa ikisi irau ndaman saŋavul ve ru wa. I ipul maet tooni isov pa gholiiŋ yes uraata to gharatooŋ moroghooŋa. Eemon eta irau iuule mako. 44 I itaghon Yesu ila ila le itut Yesu nonoghiiŋa tooni aavo ziige, ve rekia mon siŋ imot pani le tiini poia muul.
45 Tauvene Yesu ighason zi ighe: “Ai, sei itut ghau?”
Yes tisov tiyol aliiŋa tighe: “Yei mako.”
Ve Petrus isaav pani ighe: “Tiina, ughita. Ene eval tiina tilivut ghom ve tivagiriŋi zi. Tauta eta itut ghom.”
46 Eemon Yesu isaav pazi ighe: “Mako. Toozi eta aat itut ghau. Pasaa, nayamaan naghe tapirig to uleeŋ igham tamtamon eta wa.”
47 Livaa tawe ighilaal ighe irau iŋgooz tauu muul mako. Tauvene roiŋ ighamu le tiini irur, ve ila itap izi Yesu naagho. Ra ivotia puughu tau i itut Yesu na ila eval tiina tana matazi. Ve ipaes pazi paam pa Yesu tapiri tau iuule le rekia mon moroghooŋ tooni isov. 48 Yesu ilooŋ saveeŋ tooni, ve isaav pani ighe: “Livug, ghuruuŋ ila tsio, tauta iuul ghom gha tinim poia wa. Ula toman lolom poia.”
49 Yesu isavsaav soone, ve ŋeer ee ileep Yairus ruum tooni gha ilam, ve ipaes pa Yairus ighe: “Olman, ugherev sorokin mos puughu tana ilam sov. Pa natum livaa imaat wa.”
50 Yesu ilooŋ saveeŋ tana, ve isaav pa Yairus ighe: “Uroi sov. Ukis ghuruuŋ ila tsio ariaaŋ, o natum livaa iburig muul.”
51 Tila peria ruum, ve Yesu iŋgalsekin tamtamon ighe eta iloŋ ila ruum loolo tomani zi sov. Ra igham Petrus, Yoan, ve Yakobus, tomania livaa marani taama ve tiina, ve yes mon tiloŋ tila. 52 Saawe tana, eval tiina tau tileep muuri na titaŋtaŋ pa livaa marani toman oroor tiina. Eemon Yesu isaav pazi ighe: “Yam ataŋ sov. Livaa marani imaat mako. I igheen mon.” *
53 Yes tilooŋ saveeŋ tooni tane, ve tiŋiŋ pani. Pasaa, yes tiwatagh: Livaa marani imaat wa. 54 Eemon Yesu ila ikis niima, ve isaav pani toman aliiŋa tiina ighe: “Livaa marani, uburig!” *
55 Rekia mon livaa marani avuvu imuul ilam, ve iburig. Ra Yesu isaav pazi ighe: “Agham le aniiŋ ilam gha ighan.” 56 Livaa marani taama ve tiina tighita kaut ŋgereeta tana le ŋgar toozi imbool. Ve Yesu iŋgalsekin zi ariaaŋ ighe tisavia gabua tau ivot na vaaru pa tamtamon eta sov. *
* 8:3 Mt 27:55 * 8:10 Is 6:9+; Mbaŋ 28:26; Ro 11:8 * 8:11 1Pe 1:23 * 8:14 1Tim 6:9, 17; 2Tim 4:10 * 8:15 Hib 10:36; Yems 1:25 * 8:16 Mt 5:15; Lu 11:33 * 8:17 Mt 10:26; Lu 12:2 * 8:18 Mt 13:12, 25:29 * 8:21 Yo 15:14+; Ro 8:29; Hib 2:11+ * 8:25 Mbo 65:7, 89:9, 107:29 * 8:30 Zaaba ŋgun ee tau irau tamtamon 6,000, ene yes Roma tiwaat zi tighe ‘Legion’. * 8:31 Syg 9:2, 20:1-3 * 8:52 Yo 11:11+ * 8:54 Yo 11:43+ * 8:56 Lu 5:14