7
7:1-9 Yesusi Yu Molopa Nirimu Mele Yunge Kandi Angenupilini Kuru Naa Mondoringi Temanemo
Kanu kinie pe Yesusi kolea Gallilli disiriki andopa molorumu. Juda ye awili kolea Judia disiriki moloringimene yu tonge nokoko moloringimunge pilipelie yu kelepa ‘Judia naapumbo.’ nimbe anjo molorumu. Nalo Juda yembomane ou kolea ku lieline sele-ulke takoko peringi walema* pilieringi wale kake telime nondopa wendo ombá terimu kinie Yesusi yunge angenupilini yundu ningendo: ‘ “Nuni ‘ulu tondoloma teleno mele nu lombili andolemele yemboma kanangi.’ ningu nu ya munduku siye kolko Judiando pani.’ konopu lekemolo.” niringi. “Yembo tene ‘yu kongono tepa molemo mele pilku yu kanoko imbi siengi.’ nimbe ulume lopi tepa naa telemo. Akumunge nuaku ulume sike teleno liemo yembomane pali kanangi puku te-pou.” niringi. Yesusi angenupilini kepe ‘Yesusi yu Pulu Yemone lipe mundorumu-ne orumu yemo.’ ningunaa pilkulie aku siku niringi.
Aku niringimunge Yesusini enondo nimbendo: “Nanga walemo ou wendo naa oli. Kinié alieli ulu tenge walema enonga walema. Ma kolea yembomane eno kinie konopu keri naa panjilimele nalo nane yembomando “Ulu telemelema teko kenjilimele.” niliomonga na kinie konopu keri panjilimele. Eno wale kake telimu wendo ombá pili-punge liemo pangi. Nalo nanga walemo ou naa wendo okomo-na na ⸤isili-ou⸥ naa pumbo.” nirimu. Aku nimbelie yu Gallilli we molorumu.
7:10-53 Ou Sele Ulkemanga Peringi Mele Pilieringi Wale Kake Telimu Wendo Orumu Kinie Pea Pilingendo Yesusi Jerusalleme Purumu Temanemo
10 Nalo Yesusi yunge angenupili ‘Wale kake telime§ pea piliemili.’ ningu ou puringi kinie Yesusi kepe purumu. Nalo Yesusi yu ‘naa kanoko imbi siengi.’ nimbe kiyengo nimbe kolea Judia disiriki pupe kolea awili Jerusalleme purumu. 11 Akune Juda yembomanga wale kake telime pilieringi Juda ye awilimene* ‘Yesusi omunje.’ ningu koroko molkolie enono ningendo: “Kanu yemo tena molemonje?” niringi.
12 We yembomanga awisilini yundu olo toko ningu andoko moloringi.
Marene ningendo: “Yu ye peangamo.” niringi.
Nalo marene ningendo: “Yu yandopa yemboma kolo topa silimo.” niringi. 13 Nalo eno Juda ye awilime pipili kolkolie ‘Olio nikimulu mele eno pilinge kinie mongo limolo.’ ningu ungu tondolo teko naa niringi.
14 Kake teli walema ou wendo orumu suku-singine Yesusi ⸤Pulu Yemo popo toko kaloringi⸥ ulke tembelena pupe yemboma mane sirimu. 15 Juda ye awilimene konopu awisili liku mundukulie ningendo: “Nambepa iyemo pilipe konginjeli pelemoye? Yu sukuli awili tenga naa purumu.” niringi.
16 Yesusini topondopa nimbendo: “I ungu nimbu siliomo nanga ungu te molo. Na lipe mundorumu-ne orundu yemonga ungumu. 17 ‘Pulu Yemone “Teaa.” nilimo ulume pilipu lipu teambo.’ konopu lepa molemo yembomone nane ungu nilio ungumunge pulumu pilipelie, ‘Nane Pulu Yemonga ungumu nilimo.’ molo ‘Yuni yuyu konopuni pilipe nilimo.’ nimbe pilimbe. 18 Yembo tene yuyu konopuni pilipelie ungu nimbe silimomone ‘Nanga imbi ola molopili.’ nimbe telemo, nalo yembo tene ‘Lipe mundorumu yemonga imbimu lipu ola mundundembo.’ nimbe kongono telemo yembomo yu sumbi nili yembo te molopa, tepa kenjipe kolo toli yembo te naa molemo. 19 Ou Mosisini eno Pulu Yemonga ungu manema naa sinderimuye? Sirimu nalo eno molemelemanga telurini kepe kanu ungu manema pilku tenge panjiku naa telemele. Aku liemo ‘Na kanu ungu manema pulue tolemo.’ ningu nambemune toko kondonge tekemeleye?” nirimu.
20 Yuni aku sipe nirimu pilkulie yembomane topondoko ningendo: “Nawene nu topa kondomba tekemoye? Nunge konopune kuru te molemomonga pilkulie aku siku nikinu lepamo.” niringi.
21 Yesusini enondo topondopa nimbendo: “Nane ulu tondolo te terindu kinie eno konopu awisili liku mundoringi. 22 Mosisini ‘Kangomanga kangi te makaye teko kopisiengi.’ nimbe ungu mane sipe panjerimumunge eno koro molemele wale Sambatemo kinie kangomanga kangi te makaye teko kopisilimele. (Sike Mosisini ou pulu pulu ‘aku ulumu teamili.’ ni naa nirimu. Ou enonga anda-kolepalimene aku ulumu teringi, nalo pe Mosisini kanu ungu manemo sipe panjerimumunge pilkulie telemele.) 23 Enone Mosisini ungumane sirimumu pilku likulie kango tenga kangi te kopisinge walemo eno koro molemele wale Sambatemo wendo olemo kinie kopisilimele liemo kapola na Sambate walemo kinie ye te tepo konde lsindumunge na-kinie nambemune mumindili kolemeleye? ⸤Sambate walemo kinie kango tenga kangi te kopisiku wendo likulie ‘Papu tekemolo.’ ningi liemo Sambate walemo kinie nane ye tenga kangi pali tepo konde lio akumu papula telio.⸥ 24 Enone mongone kanolemele ulume kanokolie sumbi siku ‘Imu sike. Imu kolo.’ ningu naa piliengi! Ulume mimi siku kanoko konopuni pilkulie sumbi siku apuruku kondangi.” nirimu.
7:25-31(-44) “Yesusi Yu Sike Pulu Yemone ‘Lipu Mundumbo.’ Nirimu Ye Nomi Kirasimunje?” Niringi Temanemo
25 Yu aku sipe nimbe molopili Jerusalleme moloringi yembo marene eno enono walsiku pilkulie ningendo: “I yemo ‘Topo kondamili.’ ningu molemele yemo naa molemoye? 26 Nalo kaname. Yembo awisili molemelena yu mona omba angilipe ungu mane sikimu nalo ye awilimene yu ulu te naa tekemele. Enone ‘Yu sike Pulu Yemone ‘Olio nokopa kondomba ye te lipu mundumbo.’ nirimu ye nomi Kirasimu.’ ningu pilkimilinje? 27 Nalo olione iyemonga pulu koleamo kanolemolo. Pulu Yemone lipe mundumbe ye nomi Kirasimu ombá kinie yembo tene yu molopa ombá koleamo naa kanopa imbi simbe.”§ niringi.
28 Kanu kinie Yesusi, ou ulke tembelena ungu mane sipe molorumu mele we sipe molopalie, ru nimbelie nimbendo: “Sike enone na kanoko imbi siku, na molopo ondu koleamo kanolemeleye? Na nanu konopuni pilipulie naa orundu. Na lipe mundorumu-ne orundu yemo yu-kinie sike ulu pulumu pelemo yemo. Kanu yemo eno naa pilimele 29 nalo na yu pea molopolie, yuni na lipe mundorumu-ne orundu akumunge nane yu kanopo imbi silio.” nirimu.
30 Aku nirimu kulu pilkulie yu ambolko liku ka singe teringi nalo yu tonge walemo ou wendo naa orumu kulu yembo tene yu naa ambolorumu.* 31 Yembo awisilini aku tenge teringi nalo yembo awisilini ningendo: “Pulu Yemone ‘Lipu mundumbo.’ nimbe mako torumu ye nomi Kirasimu ombalie nimbemone, iyemone yu molemo mele lipe ora silimo ulu tondoloma telemo mele kanu yemone ulu tondolo olandopama manda tembaye? ‘Ye nomi Kirasimuni temba.’ nimbu pilimolo ulume i yemone telemo.” ningulie ‘Yu sike kanu yemo.’ ningu tondolo munduku pilieringi.
7:32-36 Juda Ye Awilimene Ele Ye Mare “Yesusi Puku Ka Si-Pee!” Ningu Liku Mundoringi Temanemo
32 Yembomane aku sipe Yesusi molorumu mele aku siku anjo yando olo toko kerepale niringi mele Juda ye awili Parisimene pilkulie niringimuni, eno kinie Pulu Yemo popo tondoringi ye awilime kinie enone§ ulke tembele ele ye mare “Yesusi puku ka si-pe!” ningu liku mundoringi.
33 Kanu kinie Yesusini nimbendo: “Laye-kolo mindi eno kinie molopolie, pe na lipe mundorumu yemo molemona kelepo pumbo. 34 Pe enone na koronge nalo naa kanoko, molombona manda naa onge.” nirimu.
35 Juda ye awilimene enono anjo yando kerepale ningulie ningendo: “Yu tena pumbe-na olio manda yu naa pupu kanomoloye? Aku liemo olionga Juda yembo mare ou kolea lupemanga puringi molemele koleamanga pupe yembo talape lupema* ungu mane sipe molomba-na naa kanomolonje? 36 Yuni ou nimbendo: “Na koronge nalo enone na naa kanonge. Na molombona eno manda naa onge.” nimu kanumu ungu pulumu nambolkanje?” niringi.
7:37-39 Konde Molopa Mindi Puli Ulu Pulumu Pelemo Nomonga Ungu Te
37 Pe, yemboma Jerusalleme ongo maku toko kake teli walemanga ulume teringi walema pora nimbéndo wale awilimu wendo orumu kinie Yesusi ola angilipelie tondolo mundupelie nimbendo: “Yembo te no waka kolomu liemo na moliona omba no nopili. 38 Na molio nilio mele “Sike.” ningu tondolo munduku pilinge§ yemboma enonga konopumenga konde molopa mindi puli noma pikipe wendo ombá.* Pulu Yemonga bokune ungu te aku sipe nimbe molemo.” nirimu. 39 Yuni ungu nirimumunge pulumu isipe: “Yu Pulu Yemone sike lipe mundorumu, olio lipe tapondomba yemo molemo.” ningu tondolo munduku pilinge yemboma pe walse Pulu Yemonga Minimu enonga konopumenga omba molomba lingemondo nirimu. Yesusi ou kolopa lomboropa ola molopa mulu koleana kelepa olando naa purumu kulu Minimu ou naa oli.
7:40-44 Yemboma Yesusi Molorumu Mele Kerepale Ningu Moloringi Temanemo
40 Yembomane Yesusini ungu nirimume pilkulie, marene ningendo: “I yemo Mosisini ‘Pulu Yemonga ungu umbu tondombama pilipe yemboma nimbe simbe ye te ombá.’ nirimumu i yemo lemo.” niringi.
41-42 Marene ningendo: “Yu Pulu Yemone ‘olio nokopa kondomba lipu mundumbo.’ nimbe mako torumu ye nomi Kirasimu.” niringi.
Marene ningendo: “Pulu Yemone lipe mundumbe ye nomi Kirasimu kolea Gallilli disiriki molopalie ombáye? Yu Gallilli naa menge. Pulu Yemonga bokumuni nimbendo: ‘Pulu Yemone lipe mundumbe ye nomi Kirasimu ye nomi kingi Depisini kalopa limbe. Depisi yu meringi Betellieme taono akune ye nomi Kirasimu menge.’ nilimo kanumunge yu Gallilli disiriki manda naa menge lemo.” niringi.
43 Aku siku yemboma Yesusi molorumu mele kerepale ningu konopu lupe lupe lieringi. 44 Yembo marene ‘Yesusi ka siemili.’ konopu leko moloringi nalo tene yu pupe ambolopa naa lsimu.
7:45-52 Juda Ye Awilimene ‘Yesusi We Yere.’ Konopu Lieringi Temanemo
45 Ulke tembele ele-yema Yesusi kinie yemboma kinie ningu moloringi mele pilku molkolie, pe we kelko yando ongo Pulu Yemo popo tondoringi ye awilime kinie Parisi yema kinie moloringine puringi. Yesusi ka siku naa mengo oringi kulu kanokolie enone ele yemando ningendo: “Yemo nambemune naa mengo ongiye?” niringi.
46 Ele yemane ningendo: “Molo. Ye tene ou ungu mane silimele mele yuni aku sipe naa simu. Yuni ungu mane paa olandopa simu.” niringi.
47 Parisimene pilku keri pilkulie ningendo: “Yuni kolo topa ungu nimume ‘Sike nimu.’ konopu leko eno we kelko yando ongiye? 48 Olionga ye awilime kinie Parisi yema kinie olionga ye tene “Yu molemo nilimo mele sike akumu molemo.” nimbe piliemuye? ⸤Molo, tene aku sipe naa nimbe piliemu kanumu.⸥§ 49 Nalo we yembo maku toko molongime Mosisini ungu mane sirimu pelemoma paa naa pilimele. Pulu Yemone enonga kotemo koronga pilipe, kolonge kinie ‘Mindili nangi.’ nimbe panjerimu.” niringi.
50 Nikodimasi, yu ou walse Yesusi molorumune purumu ye kanumu,* Parisi ye kanumenga te yu, yuni eno walsipelie nimbendo: 51 “Olionga ungu manemane ‘Yembo te kote naa pilkulie we mongo liku sie.’ nilimoye? Yu ou kotena ombalie nilimo mele pilipulie pe ungu nilimomanga pulume apurupu pilimolo.” nirimu.
52 Parisi yemane yundu topondoko ningendo: “Aku nu kepe kolea Gallilli ye teye? Pulu Yemonga bokune sukundu mimi siku kanani. Mimi siku kanokolie, ‘Pulu Yemone ungu umbu tondolime pilipe yando nimbe simbe ye te Gallilli wendo ombá.’ nimbe pelemo kanoníye?” niringi.
7:53-8:11 Ambo Ye Puli Te Kinie Ye Te Kinie Wa Ulu Kerinele Teringili Kinie Yesusini Ulu Te Terimu Temanemo
53 Yemboma pali ulkendo bulu-balu ningu puringi
* 7:2 Iwalemonga ungu pulu teinie yakondo 5:1*. 7:3 bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. 7:6 Yu tonge wale yu yuyu pilipe molorumu ungu mare laye anjokondo 7:30*. § 7:10 aku wale kake telimunge ungu pulu te inie yakondo 5:1*. * 7:11 ungu pulu te inie yakondo 1:19*. 7:22 bokumunge alsena anjokondo “37. Sabat”. 7:23 LLipai 12:3; bokumunge alsena anjokondo “18. katim skin”. § 7:27 Sikenje, molo yuni kolo torumunje? Inie 7:42, Mateyu 2:4-6 unguselo kana. * 7:30 6,8 Yesusinge tonge walemo ou wendo naa oli ungu mare inie 2:4, 8:20, 12:23, 13:1, 17:1, 18:11, LLuku 4:28-30, 9:51, Mateyu 26:18, Mako 14:35-36. 7:31 bokumunge alsena anjokondo “23. Krais”. 7:31 ungu pulu te inie yakondo 2:11*. § 7:32 bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”, “34. pris”. * 7:35 bokumunge alsena anjokondo “2. arapela lain”. 7:36 inie yakondo 4:10,14. 7:37 Walemonga imbimu inie yakondo 7:2; ungu pulumu 5:1*. § 7:38 bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”. * 7:38 inie yakondo 4:10,14, ungupulu te 4:10*. 7:40 Ungu-Manema 18:15,18 molemo; bokumunge alsena anjokondo “35. profet”. 7:41-42 Maika 5:2. Akumu sike Yesusi Betellieme taonona meringi, Mateyu 2:1,4-6, LLuku 2:4-6. § 7:48 Sikenje. Molo Nikodimasi koronga kiyengo nimbe ‘Yesusi yu sike Pulu Yemone mako topa lipe mundorumu ye nomi Kirasimu.’ nimbe yu kuru mondopa molorumunje? Ya 7:50 kinie yakondo 3:1-21 kanani. * 7:50 inie 7:48*. 7:52 ya 7:40,41.