☰ Galatiyaliqlargha 3
3
Tewrat qanuni we iman-étiqad
1 I eqilsiz Galatiyaliqlar, köz aldinglarda Eysa Mesih éniq süretlen’gen, aranglarda kréstlen’gendek körün’geniken, kim silerni heqiqetke itaet qilishtin azdurup séhirlidi?□  ■ 2 Men peqet shunila silerdin sorap bileyki: — Siler Rohni Tewrat qanunigha intilish arqiliq qobul qildinglarmu, yaki xush xewerni anglap, étiqad arqiliq qobul qildinglarmu?□ 3 Siler shunche eqilsizmu? Rohqa tayinip hayatni bashlighanikensiler, emdilikte et arqiliq kamaletke yetmekchimu?□ 4 Siler étiqad yolida bolghan shunche köp azab-oqubetlerni bikargha tarttinglarmu? Derweqe bikargha kettighu?! 5 Silerge Rohni Teminligüchi, aranglarda möjizilerni yaritiwatquchi bu karametlerni silerning Tewrat qanunigha intilip tayan’ghininglardin qilamdu, yaki anglighan xewerge baghlighan ishench-étiqadinglardin qilamdu?□
6  Muqeddes yazmilarda déyilgendek: «Ibrahim Xudagha étiqad qildi; bu uning heqqaniyliqi hésablandi».■ 7 Shuning üchün, shuni chüshinishinglar kérekki, étiqadtin tughulghanlarla Ibrahimning heqiqiy perzentliridur.□ 8 Muqeddes yazmilarda Xudaning yat elliklerni Özige étiqad qilishi arqiliq ularni heqqaniy qilidighanliqi aldin’ala körülüp, Xudaning Ibrahimgha: «Sende barliq el-milletlerge bext ata qilinidu» dep xush xewerni aldin éytqanliqi xatirilen’genidi.□  ■ 9 Shuning bilen, étiqadtin bolghanlar étiqad qilghuchi Ibrahim bilen teng bext tapidu. 10 Lékin Tewrat qanunigha emel qilimiz dep yürgenler bolsa hemmisi lenetke qalidu. Chünki muqeddes yazmilarda mundaq yézilghan: «Tewrat qanunida yézilghan hemme emrlerge üzlüksiz emel qilmaywatqan herbir kishi lenetke qalidu». □  ■ 11 Yene roshenki, héchkim Xudaning aldida qanun’gha intilish arqiliq heqqaniy qilinmaydu; chünki muqeddes kitabta yézilghinidek: — «Heqqaniy adem ishench-étiqadi bilen hayat bolidu». □  ■ 12 Emma qanun yoli étiqad yoligha asaslan’ghan emes, belki muqeddes kitabta: — «Qanunning emrlirige emel qilghuchi shu ishlar bilen hayat bolidu» déyilgendektur. □  ■ 13 Halbuki, Mesih bizni Tewrat qanunidiki lenettin hör qilish üchün ornimizda lenet bolup bedel tölidi. Bu heqte muqeddes yazmilarda: «Yaghachqa ésilghan herbir kishi lenetke qalghan hésablansun» dep yézilghan. □  ■ 14 Shuning bilen Mesih Eysa arqiliq Ibrahimgha ata qilin’ghan bext yat elliklergimu keltürülüp, biz wede qilin’ghan Rohni étiqad arqiliq qobul qilalaymiz.
 
Tewrat qanuni we Xudaning wedisi
15 Qérindashlar, men insanlarche sözleymen; hetta insanlar arisida özara ehde tüzülsimu, bashqa héchkim uni yoqqa chiqiriwételmeydu yaki uninggha birer nerse qoshalmaydu. □  ■ 16 Shuningdek, Xudaning ehdisidiki wediler Ibrahim we uning neslige éytilghan. Muqeddes kitabta U: «we séning nesilliringge», (yeni, köp kishilerge) démeydu, belki «séning neslingge», (yeni yalghuz bir kishigila), deydu — bu «nesil» Mesihdur. □  ■ 17 Men shuni démekchimenki, Xudaning Mesihke aldin tüzgen bir ehdisini töt yüz ottuz yildin kéyin chüshürülgen Tewrat qanuni emeldin qalduralmaydu, Xudaning bu wedisini héch bikar qilalmaydu. □
  ■ 18 Chünki wede qilin’ghan miras qanun’gha asaslan’ghan bolsa, mana u Xudaning wedisige asaslan’ghan bolmaytti; lékin Xuda shapaet bilen uni Ibrahimgha wede arqiliq ata qilghan.□  ■
19 Undaqta, Tewrat qanunini chüshürüshtiki meqset néme? U bolsa, insanlarning itaetsizlikliri tüpeylidin, Xudaning mirasi wede Qilin’ghuchi, yeni Ibrahimning nesli dunyagha kelgüche qoshumche qilip bérilgen; u perishtiler arqiliq bir wasitichining qoli bilen békitilip yolgha qoyulghan. □
  ■ 20 Emma «wasitichi» bir terepningla wasitichisi emes (belki ikki terepningkidur), lékin Xuda Özi peqet birdur. □ 21 Undaqta, Tewrat qanuni Xudaning wedilirige zitmu? Yaq, hergiz! Eger birer qanun insanlarni hayatliqqa érishtüreleydighan bolsa, undaqta heqqaniyliq jezmen shu qanun’gha asaslan’ghan bolatti. 22 Halbuki, muqeddes yazmilar pütkül alemni gunahning ilkige qamap qoyghan; buningdiki meqset, Eysa Mesihning sadaqet-étiqadi arqiliq wedining étiqad qilghuchilargha bérilishi üchündur. ■ 23 Lékin étiqad yoli kélip ashkare bolghuche, biz Tewrat qanuni teripidin qoghdilip, ashkare bolidighan étiqadni kütüshke qamap qoyulghaniduq. 24 Shu teriqide, bizning étiqad arqiliq heqqaniy qilinishimiz üchün Tewrat qanuni bizge «terbiyiligüchi» bolup, bizni Mesihke yéteklidi. □  ■ 25 Lékin étiqad yoli ashkara bolup, biz emdi yene «terbiyiligüchi»ning nazaritide emesmiz. 26 Chünki hemminglar Mesih Eysagha étiqad qilish arqiliq Xudaning oghulliri boldunglar. □  ■ 27 Chünki herqaysinglar Mesihge kirishke chömüldürülgen bolsanglar, Mesihni kiyiwalghan boldunglar. □  ■ 28 Mesihde ne Yehudiy bolmaydu ne Grék bolmaydu, ne qul bolmaydu ne hör bolmaydu, ne er bolmaydu ne ayal bolmaydu, hemminglar Mesih Eysada bir bolisiler. □  ■ 29 Siler Mesihke mensup bolghanikensiler, silermu Ibrahimning nesli bolisiler we uninggha wede qilin’ghan bext-saadetke mirasxordursiler.■
 
 
□ 3:1 «I eqilsiz Galatiyaliqlar, köz aldinglarda Eysa Mesih éniq süretlen’gen, aranglarda kréstlen’gendek körün’geniken, kim silerni heqiqetke itaet qilishtin azdurup séhirlidi?» — «Eysa Mesih ... aranglarda kréstlen’gendek körün’geniken» dégen sözler toghruluq ikki közqarash bar: (1) Pawlus xush xewerde Eysa toghruluq pakitlarni shunche éniq yetküzüp jakarlighachqa, anglighuchilar «neq meydanda turghandek, öz közi bilen guwahchi bolghandek» bolghanliqini yaki: (2) Pawlusning kéche-kündüz öz hayati arqiliq Mesihning kréstlen’genlikini körsetkenlikini körsitidu (1:16, 2:20ni körüng). Bizningche ikkila közqarash toghra. ■ 3:1 Gal. 5:7. □ 3:2 «siler rohni Tewrat qanunigha intilish arqiliq qobul qildinglarmu, yaki xush xewerni anglap, étiqad arqiliq qobul qildinglarmu?» — «Roh» Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu. □ 3:3 «Siler shunche eqilsizmu? Rohqa tayinip hayatni bashlighanikensiler, emdilikte et arqiliq kamaletke yetmekchimu?» — «Rohqa tayinip» — grék tilida «Rohta» (Xudaning Rohida, elwette). «emdilikte et arqiliq kamaletke yetmekchimu?» — «et arqiliq» yaki «insaniy etler arqiliq» — démek, Xudaning méhir-shepqitige emes, nijatigha emes, belki öz küchige, Tewrat qanunigha emel qilishqa intilishlargha tayinishtin ibaret. □ 3:5 «silerge Rohni Teminligüchi» — «Roh» — Muqeddes Roh, Xudaning Rohi. «Silerge Rohni Teminligüchi» Xuda’Atining Özi. ■ 3:6 Yar. 15:6; Rim. 4:3; Yaq. 2:23. □ 3:7 «... étiqadtin tughulghanlarla Ibrahimning heqiqiy perzentliridur» — grék tilida «étiqadtin bolghanlar...» — démek, Mesih Eysagha étiqad baghlap «qaytidin tughulghan»lar, Ibrahimning izlirini basqanlar. □ 3:8 «muqeddes yazmilarda Xudaning yat elliklerni Özige étiqad qilishi arqiliq ularni heqqaniy qilidighanliqi aldin’ala körülüp...» — «yat ellikler» — Yehudiy emesler. «Sende barliq el-milletlerge bext ata qilinidu» — «Yar.» 12:3. ■ 3:8 Yar. 12:3; 18:18; 22:18; 26:4; 49:10; Ros. 3:25. □ 3:10 «Lékin Tewrat qanunigha emel qilimiz dep yürgenler bolsa hemmisi lenetke qalidu» — «Tewrat qanunigha emel qilimiz dep yürgenler» — mushu yol bilen özlirini heqqaniy dep ispatlaymiz deydighanlar, elwette, «Tewrat qanunida yézilghan hemme emrlerge üzlüksiz emel qilmaywatqan herbir kishi lenetke qalidu» — «Qan.» 27:26. Elwette, héchkim Tewrat qanunining emrlirige «üzlüksiz emel qilalmaydu» — shunga hemme kishi, Yehudiy bolsun, Yehudiy emes bolsun, Mesihsiz bolsa lenet astida turidu. ■ 3:10 Qan. 27:26. □ 3:11 «Heqqaniy adem ishench-étiqadi bilen hayat bolidu» — «Hab.» 2:4. ■ 3:11 Hab. 2:4; Rim. 1:17; 3:20; Gal. 2:16; Ibr. 10:38 □ 3:12 «Qanunning emrlirige emel qilghuchi shu ishlar bilen hayat bolidu» — «Law.» 18:5. Héchkim Tewrat qanunining emrlirige emel qilalmaydu, elwette. ■ 3:12 Law. 18:5; Ez. 20:11; Rim. 10:5. □ 3:13 «Halbuki, Mesih bizni Tewrat qanunidiki lenettin hör qilish üchün ornimizda lenet bolup bedel tölidi» — grék tilida: «hör qilish üchün bedel tölesh» yaki «qutuldurup bedel tölesh» dégen ibariler adette qullarni bazardin qaytidin sétiwélip, hör qilish»ni körsitidu. «yaghachqa ésilghan herbir kishi lenetke qalghan hésablansun» — «Qan.» 21:24. ■ 3:13 Qan. 21:23; Rim. 8:3; 2Kor. 5:21. □ 3:15 «men insanlarche sözleymen» — mushu ibare belkim «insanlarning kündilik turmushidin bir misal körsitey», dégini bolsa kérek. ■ 3:15 Ibr. 9:17. □ 3:16 «Shuningdek, Xudaning ehdisidiki wediler Ibrahim we uning neslige éytilghan. Muqeddes kitabta U: «we séning nesilliringge», (yeni, köp kishilerge) démeydu, belki «séning neslingge», (yeni yalghuz bir kishigila), deydu — bu «nesil» Mesihdur» — bu wede Tewrat, «Yar.» 12:7 we 13:15, 17:7, 24:7de tépilidu. Démisekmu, Mesih Yehudiylardin bolup, u Ibrahimning nesli, elwette. ■ 3:16 Gal. 3:8. □ 3:17 «Xudaning Mesihke aldin tüzgen bir ehdisi» — «Mesihke» — demǝk, Mesih «Ibrahimning nesli»ning süpitide bolup ehde xu chaghda Uninggha tüzgen. Bezi kona köchürmilerde «Mesihke» dégen söz tépilmaydu. ■ 3:17 Yar. 15:13; Mis. 12:40; Ros. 7:6. □ 3:18 «Chünki wede qilin’ghan miras qanun’gha asaslan’ghan bolsa, mana u Xudaning wedisige asaslan’ghan bolmaytti; lékin Xuda shapaet bilen uni Ibrahimgha wede arqiliq ata qilghan» — «wede qilin’ghan miras» Ibrahimgha wede qilin’ghan köp tereplik bextni közde tutidu. ■ 3:18 Rim. 4:14. □ 3:19 «Tewrat qanunini chüshürüshtiki meqset néme?... u perishtiler arqiliq bir wasitichining qoli bilen békitilip yolgha qoyulghan» — «bir wasitichi» shübhisizki, Musa peyghemberni körsitidu. Bu muhim 19-ayet toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. «Tewrat qanuni... insanlarning itaetsizlikliri tüpeylidin» — bu sözning köp jehetliri bar — «qoshumche söz»imizde u toghruluq toxtilimiz. ■ 3:19 Qan. 5:5; Yuh. 1:17; 15:22; Ros. 7:38,53; Rim. 4:15; 5:20; 7:8. □ 3:20 «emma «wasitichi» bir terepningla wasitichisi emes (belki ikki terepningkidur), lékin Xuda Özi peqet birdur» — bu ayetke bérilgen birnechche sherh bar. Menisi belkim: «Ikki adem kélishim tüzgende, bir wasitichi bolush kérek. Lékin, Xuda Öz ehdisini Ibrahimgha bergende, uni wasitichisiz bergen, u sap Xudaning qolidin kelgen; shunga bu ehde beribir Tewrat qanunidin üstün turidu» dégendek bolidu. «Qoshumche söz»imizde umu toghruluq toxtilimiz. ■ 3:22 Rim. 3:9; 11:32. □ 3:24 «bizning étiqad arqiliq heqqaniy qilinishimiz üchün Tewrat qanuni bizge «terbiyiligüchi» bolup,..» — «terbiyiligüchi» grék tilida «pédagog» dégen söz bilen ipadilinidu. ■ 3:24 Mat. 5:17; Ros. 13:38; Rim. 10:4. □ 3:26 «... Chünki hemminglar Mesih Eysagha étiqad qilish arqiliq Xudaning oghulliri boldunglar» — bu muhim 23-26-ayetler toghruluq «qoshumche söz»imizde, yuqiriqi 3:19-ayet üstide toxtalghinimizni körüng. ■ 3:26 Yesh. 56:5; Yuh. 1:12; Rim. 8:15; Gal. 4:5. □ 3:27 «Chünki herqaysinglar Mesihge kirishke chömüldürülgen bolsanglar, Mesihni kiyiwalghan boldunglar» — démek, Mesihge étiqad qilip sugha chömüldürülüp, Uninggha baghlan’ghan bolsaq, Uning tebiitige igileleymiz, shuning bilen «Mesihge mensup adem» bizning asasiy salahiyitimiz bolidu. ■ 3:27 Rim. 6:3. □ 3:28 «Mesihde ne Yehudiy bolmaydu ne Grék bolmaydu... hemminglar Mesih Eysada bir bolisiler» — «Grék» dégen söz mushu yerde «Yehudiy emes», «yat ellikler»ni bildürülidu. ■ 3:28 Yuh. 17:21. ■ 3:29 Yar. 21:12; Rim. 9:7; Ibr. 11:18.
☰