Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Amos 9

Sahtipǝzlik üstigǝ ⱪilinƣan jǝng

1 Mǝn Rǝbning ⱪurbangaⱨning yenida turƣinini kɵrdum; U mundaⱪ dedi: —

— Tüwrüklǝrning baxlirini urunglar, bosuƣilar silkingiqǝ urunglar,

Ularni ibadǝthanidikilǝrning baxliriƣa qüxürüp, parǝ-parǝ ⱪilinglar!

Mǝn xu butpǝrǝslǝrdin ǝng ahirda ⱪalƣanlirinimu ⱪiliq bilǝn ɵltürimǝn;

Ulardin ⱪaqay degǝnlǝr ⱪaqalmaydu,

Ulardin ⱪutulay degǝnlǝr ⱪutulup qiⱪalmaydu.□

2 Ular tǝⱨtisara iqigǝ texip kirsǝ, ⱪolum axu yǝrdin ularni tartip qiⱪiridu;

Ular asmanƣa yamixip qiⱪsa, Mǝn xu yǝrdin ularni tartip qüxürimǝn;□ ■

3 Ular Karmǝl qoⱪⱪisiƣa mɵküwalsimu, Mǝn ularni izdǝp xu yǝrdin alimǝn;

Ular dengiz tegidǝ nǝzirimdin yoxurunuwalƣan bolsimu,

Mǝn yilanni buyruymǝn, u ularni qaⱪidu;□

4 Düxmǝnlirigǝ ǝsirgǝ qüxkǝn bolsimu,

Mǝn xu yǝrdǝ ⱪiliqni buyruymǝn, u ularni ɵltüridu;

Mǝn yahxiliⱪni ǝmǝs, bǝlki yamanliⱪni yǝtküzüx üqün kɵzlirimni ularƣa tikimǝn. ■

5 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar,

Zeminƣa tǝgküqi bolsa dǝl Uning Ɵzidur;

U tegixi bilǝnla, zemin erip ketidu, uningda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi matǝm tutidu;

Zemin Nil dǝryasidǝk ɵrlǝp ketidu —

Misirning dǝryasidǝk ɵrkǝxlǝp, andin qɵküp ketidu.□

6 Rawaⱪlirini ǝrxlǝrgǝ selip, asman gümbizini yǝr yüzigǝ bekitküqi Xudur;

Dengizdiki sularni qaⱪirip, ularni yǝr yüzigǝ ⱪuyƣuqi Udur;

Pǝrwǝrdigar Uning namidur.■

7 Silǝr Manga nisbǝtǝn Efiopiyǝ baliliriƣa ohxax ǝmǝsmu, i Israil baliliri?

Mǝn Israilni Misirdin elip qiⱪarƣan ǝmǝsmu?

Filistiylǝrni Kret arilidin, Suriyǝliklǝrni Kir xǝⱨiridin qiⱪarƣan ǝmǝsmu?□

8 Ⱪaranglar, Rǝb Pǝrwǝrdigarning kɵzi «gunaⱨkar padixaⱨliⱪ» üstigǝ qüxti —

Mǝn yǝr yüzidin uni yoⱪitimǝn;

Lekin Mǝn Yaⱪup jǝmǝtini toluⱪ yoⱪitiwǝtmǝymǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.

9 Qünki ⱪaranglar, Mǝn buyruⱪ qüxürimǝn,

Xuning bilǝn huddi birsi danni ƣǝlwirdǝ tasⱪiƣandǝk, Israil jǝmǝtini ǝllǝr arisida tasⱪaymǝn,

Biraⱪ ulardin ǝng kiqikimu yǝrgǝ qüxüp kǝtmǝydu. □ 10 Ⱨalbuki, hǝlⱪimning barliⱪ gunaⱨkarliri, yǝni: «Külpǝt bizgǝ ⱨǝrgiz yeⱪinlaxmaydu, beximizƣa qüxmǝydu» degüqilǝr ⱪiliq tegidǝ ɵlidu.

Adǝmni ⱨǝyranuⱨǝs ⱪilidiƣan wǝdǝ — ahirⱪi zamanlar

11 Xu küni Mǝn Dawutning yiⱪilƣan kǝpisini yengibaxtin tiklǝymǝn,

Uning yeriⱪlirini etimǝn;

Uni harabiliktin ongxap,

Əyni zamandiki petidǝk ⱪurimǝn.□
■

12 Xuning bilǝn ular Edomning ⱪaldisiƣa ⱨǝmdǝ namim bilǝn atalƣan barliⱪ ǝllǝrgǝ igidarqiliⱪ ⱪilidu, — dǝydu buni bejirgüqi Pǝrwǝrdigar.

13 Mana xundaⱪ künlǝr keliduki, — dǝydu Pǝrwǝrdigar,

— Yǝr ⱨǝydigüqi ⱨosul yiƣⱪuqiƣa yetixiwalidu,

Üzümlǝrni qǝyligüqi uruⱪ qaqⱪuqiƣa yetixiwalidu;

Taƣlar yengi xarabni temitip,

Barliⱪ dɵng-egizliklǝr erip ketidu.□ ■

14 Wǝ hǝlⱪim Israilni asarǝttin ⱪutuldurup, azadliⱪⱪa erixtürimǝn;

Ular harab xǝⱨǝrlǝrni ⱪayta ⱪurup, ularda makanlixidu;

Ular üzümzarlarni tikip, ularning xarabini iqidu;

Ular baƣlarni bǝrpa ⱪilip, mewisini yǝydu.□

15 Mǝn ularni ɵz zemini üstigǝ tikimǝn,

Ular Mǝn ularƣa ata ⱪilƣan zemindin ⱨǝrgiz ⱪaytidin yuluwetilmaydu — dǝydu Pǝrwǝrdigar sening Hudaying.■

□ 9:1 «Mǝn Rǝbning ⱪurbangaⱨning yenida turƣinini kɵrdum; U mundaⱪ dedi: — Tüwrüklǝrning baxlirini urunglar, bosuƣilar silkingiqǝ urunglar, ularni ibadǝthanidikilǝrning baxliriƣa qüxürüp, parǝ-parǝ ⱪilinglar!» — bu ixlar, xübⱨisizki, Bǝyt-Əldiki (butpǝrǝslik soruni ⱪilinƣan, biraⱪ «Pǝrwǝrdigarning nami» bilǝn atalƣan) ibadǝthanida bolidu. Muxu buyruⱪ kimgǝ berilgǝnliki eniⱪ deyilmidi; bǝlkim pǝrixtilǝrgǝ berilgǝn boluxi mumkin. Ibadǝthanining buzuluxi bǝlkim yǝr tǝwrǝx bilǝn munasiwǝtlik (5-ayǝtni kɵrüng). □ 9:2 «tǝⱨtisara» — ɵlgǝnlǝrning roⱨliri baridiƣan jay. ■ 9:2 Zǝb. 139:8-12 □ 9:3 «Ular dengiz tegidǝ nǝzirimdin yoxurunuwalƣan bolsimu, Mǝn yilanni buyruymǝn, u ularni qaⱪidu» — «Yǝx.» 27:1ni kɵrüng. ■ 9:4 Yǝr. 44:11 □ 9:5 «U tegixi bilǝnla, zemin erip ketidu, uningda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi matǝm tutidu; zemin Nil dǝryasidǝk ɵrlǝp ketidu...» — muxu ayǝttǝ yǝr tǝwrǝx toƣruluⱪ yǝnǝ bir bexarǝt berilidu. ■ 9:6 Zǝb. 104:3, 13; Am. 5:8 □ 9:7 «Silǝr Manga nisbǝtǝn Efiopiyǝ baliliriƣa ohxax ǝmǝsmu, i Israil baliliri? Mǝn Israilni Misirdin elip qiⱪarƣan ǝmǝsmu? Filistiylǝrni Kret arilidin, Suriyǝliklǝrni Kir xǝⱨiridin qiⱪarƣan ǝmǝsmu?» — «Kret arili» — ibraniy tilida «Kaftor». Toluⱪ ayǝtning mǝnisi: — Israillar «Huda bizni Misirdin alaⱨidǝ qiⱪarƣan» degǝn oyda bolup, «Nemini ⱪiliximizdin ⱪǝt’iynǝzǝr, biz yǝnila Hudaning alaⱨidǝ hǝlⱪi bolimiz, ⱨeqnemǝ bizgǝ tǝgmǝydu» degǝn hata oyƣa kelip ⱪalƣan bolsa kerǝk. Huda muxu yǝrdǝ, baxⱪa ǝllǝrni («kapir» ǝllǝrni) baxⱪa yǝrlǝrdin (jümlidin Misirdin yiraⱪ jaylardin), elip qiⱪardim, dǝydu. Xunga, mǝlum bir ǝl bir yǝrdin baxⱪa bir yǝrgǝ yɵtkilip qiⱪⱪan bolsimu, bu ix ularning ⱪaltisliⱪini ispatlimaydu. Əlning yurtlirini bekitküqi bolsa pǝⱪǝt Huda Ɵzidur. □ 9:9 «Xuning bilǝn huddi birsi danni ƣǝlwirdǝ tasⱪiƣandǝk, Israil jǝmǝtini ǝllǝr arisida tasⱪaymǝn, biraⱪ ulardin ǝng kiqikimu yǝrgǝ qüxüp kǝtmǝydu» — buƣday danliri ƣǝlwirdin ɵtüp ketidu, taxlar ⱪalidu. Bu ayǝtning mǝnisi, xübⱨisizki, Huda ⱪimmiti bar bolƣan barliⱪ buƣday danlirini (ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadqilarni) yiƣip saⱪlaydu (10-ayǝtni kɵrüng). Süzülüp ⱪalƣanliri (taxlar) taxliwetilidu. □ 9:11 «Dawutning yiⱪilip qüxkǝn kǝpisini yengibaxtin tiklǝymǝn» — bu bexarǝt: (1) Dawut pǝyƣǝmbǝrdin bolƣan padixaⱨliⱪ naⱨayiti ajiz bolup andin tügixidiƣanliⱪini (yiⱪilidiƣanliⱪini) kɵrsitidu (Amos pǝyƣǝmbǝrdin 150 yil keyin xundaⱪ bolƣan); (2) ahirⱪi zamanlarda Hudaning Dawutning bir ǝwladini elip tǝhtkǝ olturƣuzup, Israilni ⱪaytidin bir padixaⱨliⱪ ⱪilidiƣanliⱪini kɵrsitidu. Bu padixaⱨliⱪ barliⱪ ⱪalƣan ǝllǝrni baxⱪuridu (12-ayǝttǝ kɵrsitilidu). Bu ǝllǝrning ⱨǝmmisi Hudaƣa ibadǝt ⱪilidu, uning nami bilǝn atilidu (12-ayǝt). «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng. ■ 9:11 Ros. 15:16 □ 9:13 «Üzümlǝrni qǝyligüqi uruⱪ qaqⱪuqiƣa yetixiwalidu» — «üzümlǝrni qǝyligüqi» üzüm xarabi qiⱪirix üqün üzümlǝrni kɵlqǝkkǝ ⱪoyup dɵssǝydiƣan adǝmlǝr. «yǝr ⱨǝydigüqi ⱨosul yiƣⱪuqiƣa yetixiwalidu, üzümlǝrni qǝyligüqi uruⱪ qaqⱪuqiƣa yetixiwalidu» — demǝk, ⱨosulni yiƣip boluxⱪa kɵp waⱪit ketidu. Ⱨosul elix adǝttǝ Mart, Aprel aylirida baxlinidu. Yǝr ⱨǝydǝx adǝttǝ Ɵktǝbr, Noyabrda bolidu. Biraⱪ ⱨosulni yeƣiwelix yǝr ⱨǝydǝx baxlanƣan waⱪitⱪiqǝ tehi tügimǝydu; üzüm qǝylǝx waⱪti adǝttǝ Sintǝbr eyida bolidu. Lekin ahirⱪi zamanda üzüm qǝylǝx uruⱪ qeqix waⱪtiƣiqǝ, yǝni Noyabr, Dekabr ayliriƣiqǝ dawamlixidu. «Barliⱪ dɵng-egizliklǝr erip ketidu» — bu ibarǝ bǝlkim süt wǝ xarab xunqǝ mol bolidu, mewǝ xirniliri eⱪip turidu, taƣlar wǝ dɵnglǝr «erip ketiwatⱪan»dǝk kɵrünidu, degǝn mǝnidǝ. Bu ayǝt «Yo.» 3:18-ayǝttin nǝⱪil kǝltürülgǝn. ■ 9:13 Yo. 3:18 □ 9:14 «Wǝ hǝlⱪim Israilni asarǝttin ⱪutuldurup, azadliⱪⱪa erixtürimǝn; ular harab xǝⱨǝrlǝrni ⱪayta ⱪurup,... ular baƣlarni bǝrpa ⱪilip, mewisini yǝydu» — bu uluƣ wǝdǝ 4:9, 5:11, 5:27, 8:2-ayǝtlǝrdǝ hatirilǝngǝn jazalarni yüzdǝyüz ɵzgǝrtidu. Ahir berip Huda Ɵz hǝlⱪini gunaⱨtin ⱪutⱪuzup, paklanduridu wǝ xuning bilǝn U ular arisida pütünlǝy uluƣlinidu. ■ 9:15 Yǝr. 32:41