☰ Yǝrǝmiya 6
6
Yerusalemning ⱨalak boluxi toƣruluⱪ bexarǝt
1 Jeninglarni ⱪutⱪuzux üqün Yerusalem xǝⱨiridin ⱪeqinglar, i Binyamin jǝmǝtidikilǝr! Tǝkoa yezisida kanay qelinglar! Bǝyt-Ⱨakkǝrǝmdǝ is signalini kɵtürünglar! Qünki balayi’apǝt, yǝni dǝⱨxǝtlik ⱨalakǝt ximal tǝrǝptin pǝyda bolidu.□  ■
2 Zion ⱪizi, yǝni nazinin saⱨibjamalni, mǝn nabut ⱪilimǝn. 3 Yerusalemƣa ⱪarxi qiⱪiwatⱪan pada baⱪⱪuqilarmu ɵz padilirini epkelidu; ular Yerusalemni ⱪorxawƣa elip qedirlirini tikidu; ularning ⱨǝmmisi ɵzi igiligǝn jayda pada baⱪidu.□
4  Ular: «Uningƣa ⱪarxi jǝnggǝ tǝyyarlininglar! Turunglar, qüx waⱪtidin paydilinip ⱨujum ⱪilayli!», «Apla! Kün patay dǝp ⱪaptu, kǝqtiki sayilǝr uzirawatidu!» — dǝydu, andin: □ 5 «Xunga, keqiqǝ ⱨujum ⱪilip qiⱪayli, uning mustǝⱨkǝm ordilirini yoⱪitayli!» — dǝydu.□
6 — Qünki samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar ularƣa mundaⱪ dǝydu: — Dǝrǝhlǝrni kesip, ular bilǝn Yerusalem ǝtrapida dɵng-potǝylǝrni yasanglar; qünki u jazalanmisa bolmaydiƣan xǝⱨǝrdur; uningda barliⱪ ixlar zulum-zomigǝrliktur. 7 Ⱪuduⱪ ɵz sulirini urƣutup qiⱪarƣandǝk, umu rǝzilliklirini urƣutup qiⱪarmaⱪta; uningdin zulmǝt-zorawanliⱪ wǝ ⱨalakǝt sadaliri anglanmaⱪta; mening kɵz aldimda ⱨǝmixǝ aƣriⱪ-kesǝllǝr ⱨǝm yarilanƣanlar pǝyda bolmaⱪta. □ 8 I Yerusalem, tǝlim-tǝrbiyǝ ⱪobul ⱪil; bolmisa jenim sǝndin waz keqidu, — bolmisa, Mǝn seni harabilik, adǝmzatsiz bir zemin ⱪiliwetimǝn.
9 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dǝydu: — Ular üzüm telini pasangdiƣuqilardǝk Israilning ⱪaldisini pasangdaydu; xunga sǝn üzüm üzgüqidǝk üzüm telidiki xahlar üstidin yǝnǝ bir ⱪetim ⱪolungni ɵtküzgin!□  ■
10  Mǝn: — Mǝn ⱨazir kimgǝ sɵz ⱪilip agaⱨlanduray? Ulardin angliƣudǝk zadi kim bar? Mana, ularning ⱪulaⱪliri sünnǝt ⱪilinmiƣan, ular ⱨeq angliyalmaydu. Mana, Pǝrwǝrdigarning sɵzi ularƣa eƣir kelidu; ularƣa ⱨeq huxyaⱪmaydu, — dedim.□  ■
11 — Ⱪǝlbim Pǝrwǝrdigarning ƣǝzǝp otliri bilǝn tolup taxti; uni iqimgǝ siƣduruxtin ⱨalsirap kǝttim; uni koqidiki balilar, yigitlǝrning mǝxrǝp sorunliriƣa tɵkkǝysǝn. Ər-ayallar, ⱪerilar ⱨǝm yaxanƣanlarmu buningdin mustǝsna bolmisun!□
12 — Ularning ɵyliri, etizliri ayalliri bilǝn billǝ ɵzgilǝrgǝ tapxurulidu; qünki Mǝn ⱪolumni zemindikilǝrgǝ sozimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.■
13 — Qünki ǝng kiqikidin qongiƣiqǝ ularning ⱨǝmmisi aqkɵzlükkǝ berilgǝn; pǝyƣǝmbǝrdin kaⱨinƣiqǝ ⱨǝmmisi ohxaxla aldamqiliⱪ ⱪilidu; ■ 14 ular: «Aman-esǝnlik! Aman-esǝnlik!» dǝp hǝlⱪimning ⱪizining yarisini susluⱪ bilǝn ⱪol uqida qala tengip ⱪoydi. Lekin aman-esǝnlik yoⱪtur! ■ 15 Ular yirginqlik ixlarni sadir ⱪilƣinidin hijil boldimu? — Yaⱪ, ular ⱨeq hijil bolmidi, ⱨǝtta ⱪizirixnimu ular ⱨeq bilmǝydu. Xunga ular yiⱪilip ɵlgǝnlǝr iqidǝ yiⱪilip ɵlidu; ularni jazalaxⱪa kǝlginimdǝ ular putlixip ketidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□
16 Xunga Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪigǝ mundaⱪ dǝydu: — Silǝr tɵt aqa yolda turuwatisilǝr; xunga yolunglarni obdan kɵrüp ⱪoyunglar, ⱪǝdimki, yahxiliⱪⱪa elip barƣan yollarni sorap, ularda menginglar; xundaⱪ ⱪilƣanda jeninglar obdan aram tapidu. Lekin ular: «Biz xularda mangmaymiz!» — dǝydu.■
17 Mǝn: Silǝrgǝ «Kanayning agaⱨ sadasiƣa ⱪulaⱪ selinglar!» dǝydiƣan agaⱨ bǝrgüqi kɵzǝtqilǝrni tiklidim; lekin silǝr: «Ⱪulaⱪ salmaymiz» dedinglar.
18 Xunga i ǝllǝr, anglanglar; guwaⱨqilar bolup ular arisida bolidiƣan ixlarni bilip ⱪoyunglar! □ 19 Angla, i yǝr-zemin! Ⱪara, Mǝn bu hǝlⱪning bexiƣa külpǝt, yǝni ularning oy-hiyallirining aⱪiwitini qüxürimǝn; qünki ular sɵzlirimgǝ ⱪulaⱪ salmiƣan; Mening Tǝwrat-ⱪanunumni bolsa, ular qǝtkǝ ⱪaⱪⱪan.
20 — Əmdi zadi nemǝ mǝⱪsǝttǝ Xebadin qiⱪⱪan huxbuy, yiraⱪ yurttin elip kelingǝn egir Manga sunulidu? Kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪliringlar ⱪobul ⱪilarliⱪ ǝmǝs, silǝrning «tǝxǝkkür ⱪurnanliⱪ»liringlar Meni hursǝn ⱪilmaydu.■
21 Xunga Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn bu hǝlⱪ aldiƣa putlikaxanglarni salimǝn; xuning bilǝn ⱨǝm atilar ⱨǝm oƣullar billǝ putlixidu; ⱪoxnilar wǝ dostlar ohxaxla nabut bolidu. 22 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Ⱪara, ximaliy zemindin bir hǝlⱪ kelidu, yǝr yüzining ǝng ⱪǝriliridin uluƣ bir ǝl ⱪozƣilidu; ■ 23 ular oⱪya wǝ ⱪiliq bilǝn ⱪorallinidu; ular zalim, ⱨeq rǝⱨim ⱪilmaydu; ularning awazi dengiz dolⱪunidǝk xawⱪunlaydu; ular atlarƣa minidu, jǝnggiwar adǝmlǝrdǝk sǝp-sǝp bolup turidu; ular sanga ⱪarxi jǝng ⱪilixⱪa kelidu, i Zion ⱪizi!
24 «Biz ular toƣruluⱪ hǝwǝr angliduⱪ; ⱪolimiz boxixip kǝtti; ƣǝxlik, tolƣaⱪta ⱪalƣan ayaldǝk azab bizni tutti» — dedim.■
25 «Dalaƣa qiⱪmanglar, yollar bilǝn mangmanglar, qünki düxmǝnning ⱪiliqi bar, tǝrǝp-tǝrǝplǝrni wǝⱨimǝ basidu. 26 I hǝlⱪimning ⱪizi, sǝn ɵzünggǝ bɵz kiyim kiyiwal, küllǝr iqidǝ eƣinap yat; ɵzüngning bir tal oƣlungdin juda bolƣandǝk ⱪattiⱪ yiƣlap matǝm tut; qünki bulang-talang ⱪilƣuqi bizgǝ ⱪarap tuyuⱪsiz kelidu».□  ■
27  Pǝrwǝrdigar manga: — Mǝn seni roda siniƣuqi ⱪilip tiklidim, hǝlⱪim bolsa huddi tǝkxürülidiƣan rodidǝk bolidu; seni ularning yollirini kɵzitip sinaxⱪa tiklidim, — dedi.
28 — Ularning ⱨǝrbiri asiyning asiysi, ular tɵⱨmǝt qaplap uyan-buyan ⱪatrap yürmǝktǝ; ular mis wǝ tɵmürning ɵzidur, ⱨǝmmisi qirip kǝtkǝndur; □  ■ 29 tɵmürqining kɵrükimu kɵyüp kǝtti, ⱪoƣuxun bolsa otta yǝm boldi; rodini eritip tawlax bikar boldi; hǝlⱪim yamanlardin haliy bolmidi. □ 30 Ular «daxⱪal kümüx» dǝp atilidu; qünki Pǝrwǝrdigar ularni rǝt ⱪildi.■
 
 
□ 6:1 «Jeninglarni ⱪutⱪuzux üqün Yerusalem xǝⱨiridin ⱪeqinglar... dǝⱨxǝtlik ⱨalakǝt ximal tǝrǝptin pǝyda bolidu» — 4-bab, 6-ayǝtnimu kɵrüp selixturung. Xu yǝrdǝ hǝlⱪⱪǝ, «Yerusalemƣa ⱪeqip kiringlar» deyilgǝn. Biraⱪ ⱨazir Yerusalemning ɵzi ⱨalak bolidu. ■ 6:1 Yǝr. 1:13,14 □ 6:3 «Yerusalemƣa ⱪarxi qiⱪiwatⱪan pada baⱪⱪuqilarmu ɵz padilirini epkelidu; ular Yerusalemni ⱪorxawƣa elip qedirlirini tikidu; .. Ⱨǝmmisi ɵzi igiligǝn jayda pada baⱪidu» — 4-ayǝtkǝ ⱪariƣanda bu ayǝttiki «pada baⱪⱪuqiliri» wǝ ularning «padiliri» yat ǝllǝrning padixaⱨliri ⱨǝm ⱨɵkümdarliri wǝ ularning ⱪoxunlirini kɵrsitidu. Bu ⱨǝjwiy, kinayilik gǝp bolidu; qünki yuⱪirida (mǝsilǝn 2:8dǝ) Yǝrǝmiya Israilning baⱪⱪuqi bolƣan padixaⱨlirini «ɵz padiliri»ni baⱪmasliⱪi tüpǝylidin ǝyiblǝydu. Biraⱪ muxu yǝrdǝ Hudani tonumaydiƣan «yat ǝl padixaⱨliri» ɵz «padiliri» bolƣan hǝlⱪi üqün yol kɵrsitip ularni baⱪidu. □ 6:4 «Ular: «Uningƣa ⱪarxi jǝnggǝ tǝyyarlininglar! ....» — dǝydu» — «Ular» — Əllǝrning «pada baⱪⱪuqi»liri. □ 6:5 «(Ular): «... Turunglar, qüx waⱪtidin paydilinip ⱨujum ⱪilayli!», «Apla! Kün patay dǝp ⱪaptu, kǝqtiki sayilǝr uzirawatidu!» — dǝydu (4-ayǝt), andin: Xunga, keqiqǝ ⱨujum ⱪilip qiⱪayli... » — dǝydu» — 4- ⱨǝm 5-ayǝttiki bexarǝt xuni tǝkitlimǝkqiki, düxmǝnlǝr kǝlgǝndǝ bügüni bolmisa ǝtisi ⱨujum ⱪilidu, Yǝⱨuda üstidin ƣǝlibǝ ⱪilmay kǝtmǝydu; yǝnǝ kelip, ular ⱨujumni baxliƣanda, Yǝⱨudadikilǝr düxmǝnni keqǝ-kündüz ⱨujum ⱪilip ⱪelixi mumkin, dǝp ⱨeq dǝm alalmaydu. □ 6:7 «ⱪuduⱪ ɵz sulirini urƣutup qiⱪarƣandǝk, umu rǝzilliklirini urƣutup qiⱪarmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱪuduⱪ eⱪin suni saⱪliƣandǝk, u rǝzilliklirini saⱪlimaⱪta». □ 6:9 «Ular üzüm telini pasangdiƣuqilardǝk Israilning ⱪaldisni pasangdaydu; xunga sǝn üzüm üzgüqidǝk üzüm telidiki xahlar üstidin yǝnǝ bir ⱪetim ⱪolungni ɵtküzgin!» — bu sirliⱪ jümlining mǝnisi bǝlkim, Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝr Hudaning sɵzlirining wasitisi bilǝn, kelidiƣan düxmǝnlǝrning ⱨeqnǝrsǝ ⱪaldurmaydiƣan bulang-talangliridin ilgiri Israilning «ⱪaldisi»din tehi bǝzi kixilǝrni ⱪutⱪuzuximu mumkin, degǝnlik. ■ 6:9 Yǝx. 24:13 □ 6:10 «Mǝn: — Mǝn ⱨazir kimgǝ sɵz ⱪilip agaⱨlanduray?... ularƣa ⱨeq huxyaⱪmaydu, — dedim» — «Mǝn» (sɵzligüqi) wǝ «dedim» degǝn sɵzlǝr ǝslidiki tekisttǝ yoⱪ, oⱪurmǝnlǝrgǝ tekistni qüxinixlik bolsun dǝp kirgüzduⱪ. Qünki bizningqǝ eytilƣan gǝp pǝyƣǝmbǝrning ɵziningki idi. ■ 6:10 Yǝr. 7:26 □ 6:11 «Ⱪǝlbim Pǝrwǝrdigarning ƣǝzǝp otliri bilǝn tolup taxti» — xübⱨisizki, Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝr ɵzi toƣruluⱪ sɵzlǝwatidu. U Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪigǝ ⱪaratⱪan ƣǝzipigǝ ɵzini bir ⱪilip, Pǝrwǝrdigardin ƣǝzipini ularƣa tɵküxni tilǝydu. ■ 6:12 Ⱪan. 28:30 ■ 6:13 Yǝx. 56:11; Yǝr. 8:10 ■ 6:14 Yǝr. 8:11; Əz. 13:10 □ 6:15 «jazalaxⱪa kǝlginimdǝ» — ibraniy tilida «yoⱪliƣinimda» deyilidu. «Yǝrǝmiya»diki «(yeniƣa) kelip... jazalax» degǝn sɵz adǝttǝ ibraniy tilida «yoⱪlax» degǝn birla sɵz bilǝn ipadilinidu. ■ 6:16 Mat. 11:29 □ 6:18 «Xunga i ǝllǝr, anglanglar» — «ǝllǝr», Yǝⱨudiy ǝmǝs ǝllǝr. «Guwaⱨqilar bolup...» baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əy, jamaǝt(qilik),...». ■ 6:20 Yǝx. 1:11; 66:3; Am. 5:21; Mik. 6:6-8 ■ 6:22 Yǝr. 50:41,42,43 ■ 6:24 Yǝr. 4:31; 49:24; 50:43 □ 6:26 «ɵzünggǝ bɵz kiyim kiyiwal...» — bɵz kiyim kiyix, küllǝr iqidǝ olturux yaki yetix ⱪattiⱪ matǝm tutuxni yaki towa ⱪilixni bildüridu. ■ 6:26 Yǝr. 4:8 □ 6:28 «ular mis wǝ tɵmürning ɵzidur» — bǝlkim hǝlⱪning tax kɵngüllüklikini ⱨǝm xuning bilǝn bir waⱪitta ularning «qirip kǝtkǝnliⱪi»ning mumkinqilikini kɵrsitidu. Nemila bolmisun ular tawliƣuqi izdigǝn altun-kümüx ǝmǝs. ■ 6:28 Əz. 22:18 □ 6:29 «tɵmürqining kɵrükimu kɵyüp kǝtti, ⱪoƣuxun bolsa otta yǝm boldi; rodini eritip tawlax bikar boldi; hǝlⱪim yamanlardin haliy bolmidi» — bu ayǝttiki sɵzlǝr Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝrning Pǝrwǝrdigar Ɵzigǝ tapiliƣan wǝzipini orunliƣandin keyin, Pǝrwǝrdigarƣa bǝrgǝn jawabi bolsa kerǝk (28-ayǝtni kɵrüng). Kümüxni tawliƣanda, tawliƣuqi ⱪoxⱪan ⱪoƣuxun bilǝn kümüxning daxⱪili birlixidu andin ⱪoƣuxun wǝ kümüxning daxⱪilining kɵyüp tügixi bilǝn kümüx tawlinidu. Lekin Israil intayin naqar kümüxtǝk bolup, hǝlⱪning «daxⱪal»i tolimu kɵp bolƣaqⱪa, tawlax jǝryani bikarƣa kǝtti. «Ⱪoƣuxun ixlitilip tügǝp boldi», ⱨǝtta «kümüxqining otni püwlǝydiƣan kɵrüki»mu kɵyüp kǝtti. ■ 6:30 Yǝx. 1:22
☰