☰ Yǝrǝmiya 7
7
Biⱨudǝ diniy murasimlar
1 Pǝrwǝrdigardin Yǝrǝmiyaƣa mundaⱪ bir sɵz kǝldi: —
2 Pǝrwǝrdigarning ɵyidiki dǝrwazida turup muxu sɵzni jakarlap: «Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglanglar, i Pǝrwǝrdigarƣa ibadǝt ⱪilix üqün muxu dǝrwazilardin kiriwatⱪan barliⱪ Yǝⱨudalar!» — degin. 3 — «Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar — Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Yolliringlar ⱨǝm ⱪilmixliringlarni tüzitinglar; xundaⱪ bolƣanda Mǝn silǝrni muxu yǝrdǝ muⱪim turƣuzimǝn. ■ 4 «Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisi, Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisi, Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisi dǝl muxudur!» dǝp aldamqi sɵzlǝrgǝ tayinip kǝtmǝnglar. □ 5 Əgǝr silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn yolliring ⱨǝm ⱪilmixliringlarni tüzǝtsǝnglar, — ǝgǝr kixilǝr wǝ ⱪoxnanglar arisida adalǝt yürgüzsǝnglar, ■ 6 — ǝgǝr silǝr musapir, yetim-yesir ⱨǝm tul hotunlarni bozǝk ⱪilixtin, muxu yǝrdǝ gunaⱨsiz ⱪanlarni tɵküxtin, — xundaⱪla ɵzünglarƣa ziyan yǝtküzüp, baxⱪa ilaⱨlarƣa ǝgixip ketixtin ⱪol üzsǝnglar, — ■ 7 xundaⱪ ⱪilƣininglarda Mǝn silǝrni muxu yǝrdǝ, yǝni Mǝn ata-bowiliringlarƣa ⱪǝdimdin tartip mǝnggügiqǝ tǝⱪdim ⱪilƣan bu zeminda muⱪim turidiƣan ⱪilimǝn.
8 Lekin mana, silǝr ⱨeqⱪandaⱪ payda yǝtküzmǝydiƣan aldamqi sɵzlǝrgǝ tayinip kǝtkǝnsilǝr. 9 Əmdi nemǝ degülük?! Oƣriliⱪ, ⱪatilliⱪ, zinahorluⱪ ⱪilip, sahta ⱪǝsǝm iqip, Baalƣa isriⱪ yeⱪip wǝ silǝr ⱨeq tonumiƣan yat ilaⱨlarƣa ǝgixip, □ 10 andin Mening namimda atalƣan muxu ɵygǝ kirip Mening aldimda turup: «Biz ⱪutⱪuzulƣan!» dǝmsilǝr?! Muxu lǝnǝtlik ixlarda turuwerix üqün ⱪutⱪuzulƣanmusilǝr?! 11 Mening namimda atalƣan muxu ɵy silǝrning nǝziringlarda bulangqilarning uwisimu?! Mana, Mǝn Ɵzüm bu ixlarni kɵrgǝnmǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.■
12 Xunga, Mǝn ǝslidǝ Ɵz namimda turalƣu ⱪilƣan Xiloⱨ degǝn jayƣa berip, hǝlⱪim Israilning rǝzilliki tüpǝylidin uni nemǝ ⱪiliwǝtkǝnlikimni kɵrüp beⱪinglar! □  ■ 13 Əmdi ⱨazir, silǝr muxundaⱪ ⱪilmixlarni sadir ⱪilƣininglar tüpǝylidin, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — Mǝn silǝrgǝ tang sǝⱨǝrdǝ ornumdin turup sɵz ⱪilip kǝldim, lekin silǝr ⱨeq ⱪulaⱪ salmidinglar; Mǝn silǝrni qaⱪirdim, lekin silǝr Manga jawab bǝrmidinglar — □  ■ 14 ǝmdi Mǝn Xiloⱨdiki ɵyni ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsam, silǝr tayanƣan, xundaⱪla namim ⱪoyulƣan bu ɵyni wǝ Mǝn silǝrgǝ ⱨǝm ata-bowiliringlarƣa tǝⱪdim ⱪilƣan bu zeminnimu xundaⱪ ⱪilimǝn; □ 15 Mǝn silǝrning barliⱪ ⱪerindaxliringlar, yǝni Əfraimning barliⱪ nǝslini ⱨǝydiwǝtkinimdǝk silǝrnimu kɵzümdin yiraⱪ ⱨǝydǝymǝn.
16 Əmdi sǝn, Yǝrǝmiya, bu hǝlⱪ üqün dua ⱪilma, ular üqün nalǝ-pǝryad kɵtürmǝ yaki tilǝk tilimǝ, Mening aldimda turup ularning gunaⱨlirini ⱨeq tilimǝ, qünki Mǝn sanga ⱪulaⱪ salmaymǝn. ■ 17 Ularning Yǝⱨuda xǝⱨǝrliridǝ wǝ Yerusalem koqilirida nemǝ ⱪilƣanlirini kɵrüwatmamsǝn? 18 Balilar otun teridu, atilar ot ⱪalaydu, ayallar ⱪǝstǝn Meni rǝnjitixkǝ «Asmanning Hanixi» üqün poxkallarni selixⱪa hemirni yuƣuridu, xuningdǝk yat ilaⱨlarƣa «xarab ⱨǝdiyǝ»lǝrni ⱪuyidu. □  ■ 19 Azablinip ƣǝzǝplinidiƣini Mǝnmu? — dǝydu Pǝrwǝrdigar; — Ɵz yüzlirigǝ xǝrm qaplap, azablinidiƣini ɵzliri ǝmǝsmu? 20 Xunga Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mening ƣǝzipim wǝ ⱪǝⱨrim muxu jayƣa tɵkülidu; insan üstigǝ, ⱨaywan üstigǝ, daladiki dǝrǝhlǝr üstigǝ, tupraⱪtiki mewilǝr üstigǝ tɵkülidu; u ⱨǝmmini kɵydüridu, uni ⱨeq ɵqürǝlmǝydu.
21 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar — Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Beriweringlar, kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪliringlarni baxⱪa ⱪurbanliⱪlarƣa ⱪoxup ⱪoyunglar, barliⱪ gɵxlirini yǝwelinglar! □  ■ 22 Qünki Mǝn ularni Misir zeminidin ⱪutⱪuzup qiⱪarƣan künidǝ ata-bowiliringlarƣa «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ»lar yaki baxⱪa ⱪurbanliⱪlar toƣrisida gǝp ⱪilmiƣan wǝ yaki ǝmr bǝrmigǝnidim; 23 bǝlki Mǝn ularƣa mundaⱪ ǝmr ⱪilip: «Awazimƣa ⱪulaⱪ selinglar, xundaⱪ ⱪilip Mǝn silǝrning Hudayinglar bolimǝn, silǝr Mening hǝlⱪim bolisilǝr; Mǝn ɵzünglarƣa yahxiliⱪ bolsun dǝp buyruƣan barliⱪ yolda menginglar» — dǝp buyruƣanidim. ■ 24 Lekin ular ⱨeq anglimiƣan, Manga ⱨeq ⱪulaⱪ salmiƣan, bǝlki ɵz rǝzil kɵnglidiki jaⱨilliⱪi bilǝn ɵz hiyal-haⱨixliriƣa ǝgixip mengiwǝrgǝn; ular aldiƣa ǝmǝs, bǝlki kǝynigǝ mangƣan. □  ■ 25 Ata-bowiliringlar Misir zeminidin qiⱪⱪandin tartip bügünki küngǝ ⱪǝdǝr Mǝn ⱪullirim bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝrni yeninglarƣa ǝwǝtip kǝldim; Mǝn ⱨǝrküni tang sǝⱨǝrdǝ ornumdin turup ularni ǝwǝtip kǝldim. 26 Lekin hǝlⱪim anglimiƣan, ⱨeq ⱪulaⱪ salmiƣan; ular boynini ⱪattiⱪ ⱪilƣan; rǝzilliktǝ ata-bowiliridin exip kǝtkǝn. ■ 27 Sǝn bu sɵzlǝrni ularƣa eytisǝn; lekin ular sanga ⱪulaⱪ salmaydu; sǝn ularni towa ⱪilixⱪa qaⱪirisǝn, lekin ular jawab bǝrmǝydu.
28 — Sǝn ularƣa: — «Pǝrwǝrdigar Hudasining awazini anglimiƣan wǝ ⱨeq tüzitixni ⱪobul ⱪilmiƣan hǝlⱪ dǝl muxu!» — dǝysǝn. Ulardin ⱨǝⱪiⱪǝt-wapaliⱪ yoⱪap kǝtti; bu ularning eƣizidinmu üzülüp kǝtti.■
 
Huda yǝnǝ Yǝⱨudaƣa sɵz ⱪilidu
29 Qeqingni qüxürüp uni taxliwǝt; yuⱪiri jaylarda bir mǝrsiyǝ oⱪuƣin; qünki Pǝrwǝrdigar Ɵz ƣǝzipini qüxürmǝkqi bolƣan bu dǝwrni rǝt ⱪilip, uningdin waz kǝqti. ■ 30 Qünki Yǝⱨudadikilǝr kɵz aldimda rǝzillik ⱪilƣan, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — ular Mening namimda atalƣan ɵygǝ yirginqlik nǝrsilǝrni ǝkirip uni bulƣiƣan; 31 wǝ ɵz oƣul-ⱪizlirini otta ⱪurbanliⱪ ⱪilip kɵydürüx üqün «Ⱨinnomning oƣli»ning jilƣisidiki Tofǝtning yuⱪiridiki jaylarni ⱪurƣan; bundaⱪ ixni Mǝn ⱨeq buyrumiƣanmǝn, u oyumƣa ⱨeq kirip baⱪmiƣandur. □
  ■ 32 Xunga, mana, xundaⱪ künlǝr keliduki, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — «Tofǝt» yaki «Ibn-Ⱨinnomning jilƣisi» ǝmdi ⱨeq tilƣa elinmaydu, bǝlki «Ⱪǝtl jilƣisi» deyilidu; qünki ular Tofǝttǝ jǝsǝtlǝrni yǝr ⱪalmiƣuqǝ kɵmidu. 33 Bu hǝlⱪning jǝsǝtliri asmandiki uqar-ⱪanatlarning wǝ zemindiki janiwarlarning taami bolidu; ularni ɵlüklǝrdin ⱪorⱪutup ⱨǝydǝydiƣan ⱨeqkim bolmaydu. ■ 34 Mǝn Yǝⱨuda xǝⱨǝrliridin ⱨǝm Yerusalem xǝⱨǝrliridin oyun-tamaxining sadasini, xad-huramliⱪ sadasini wǝ toyi boluwatⱪan yigit-ⱪizining awazini mǝⱨrum ⱪilimǝn; qünki zemin wǝyranǝ bolidu.■
 
 
■ 7:3 Yǝr. 7:3; 18:11; 26:13 □ 7:4 «Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisi, Pǝrwǝrdigarning ibadǝthanisi dǝl muxudur!» — xübⱨisizki, Israillar Hudaning ibadǝthanisini birhil «tiltumar»dǝk, «Huda bizgǝ Ɵz ibadǝthanisini tapxurƣandin keyin, nemǝ yamanliⱪ ⱪiliximizdin ⱪǝt’iynǝzǝr ⱨeqkim bizgǝ tǝgmǝydu» — degǝndǝk oyliƣanidi. ■ 7:5 Yǝr. 5:28 ■ 7:6 Yǝx. 10:1, 2; 59:7 □ 7:9 «Baalƣa isriⱪ yeⱪip...» — «Baal» degǝn intayin yirginqlik birhil but. ■ 7:11 Mat. 21:13; Mar. 11:17; Luⱪa 19:46 □ 7:12 «Mǝn ǝslidǝ Ɵz namimda turalƣu ⱪilƣan Xiloⱨ degǝn jayƣa berip, ... uni nemǝ ⱪiliwǝtkǝnlikimni kɵrüp beⱪinglar!» — Israil Ⱪanaanƣa (Pǝlǝstingǝ) kirgǝndin keyin, Musa pǝyƣǝmbǝrning yetǝkqilikidǝ yasalƣan «muⱪǝddǝs qedir» awwal Xiloⱨ degǝn jayƣa tiklǝngǝn. «1Sam.» 4-babni kɵrüng. ■ 7:12 1Sam. 4:11; Zǝb. 78:60 □ 7:13 «Mǝn silǝrgǝ tang sǝⱨǝrdǝ ornumdin turup sɵz ⱪilip kǝldim» — Hudaning «tang sǝⱨǝrdǝ ornumdin turup,... » degǝn sɵzliri bǝlkim Uning ixtin heli awwal, ǝstayidilliⱪ bilǝn ix kɵridiƣanliⱪini kɵrsitidu; bǝzi waⱪitlarda Uning ⱪayta-ⱪayta, izqil ⱨalda mǝlum bir ixni kɵridiƣanliⱪini kɵrsitidu. ■ 7:13 2Tar. 36:15; Pǝnd. 1:24; Yǝx. 65:12; 66:4; Yǝr. 7:21-28 □ 7:14 «Mǝn Xiloⱨdiki ɵyni ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsam, silǝr tayanƣan, xundaⱪla namim ⱪoyulƣan bu ɵyni wǝ Mǝn silǝrgǝ ⱨǝm ata-bowiliringlarƣa tǝⱪdim ⱪilƣan bu zeminnimu xundaⱪ ⱪilimǝn» — Huda düxmǝnlǝrning wastisi bilǝn Xiloⱨ degǝn jaydiki muⱪǝddǝs qedirini Ɵz xan-xǝripidin juda ⱪilƣan wǝ xundaⱪla Israilni mǝƣlup ⱪilƣan («1Sam.» 4-bab, «Zǝb.», 78:40ni kɵrüng). ■ 7:16 Mis. 32:10; Yǝr. 11:14; 14:11 □ 7:18 «Asmanning Hanixi» — demisǝkmu, «Asmanning Hanixi» birhil ayal but idi. ■ 7:18 Yǝx. 65:11; Yǝr. 8:2; 19:13; 44:19; Yǝr. 44:19 □ 7:21 «Beriweringlar, kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪliringlarni baxⱪa ⱪurbanliⱪlarƣa ⱪoxup ⱪoyunglar, barliⱪ gɵxlirini yǝwelinglar!» — oⱪurmǝnlǝr bǝlkim biliduki, «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ»larning barliⱪ gɵxliri «Hudaƣa pütünlǝy ibadǝt süpitidǝ atalsun» dǝp ⱪurbangaⱨ üstidǝ kɵydürülǝtti. Muxu yǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨ Yǝrǝmiya arⱪiliⱪ: «Ⱪurbanliⱪliringlarning ⱨǝmmisi ǝⱨmiyǝtsiz, xunga «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ»larning gɵxlirini kɵydürsǝnglarmu, yesǝnglarmu, Manga bǝribir» dǝp Israilƣa ⱨǝjwiy, kinayilik gǝp ⱪilidu. ■ 7:21 Yǝx. 1:11; Yǝr. 6:20; Am. 5:21 ■ 7:23 Mis. 19:5; Law. 26:12; Ⱪan. 6:3 □ 7:24 «ular aldiƣa ǝmǝs, bǝlki kǝynigǝ mangƣan» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ular Manga yüz aldini ⱪilmay, bǝlki Manga kǝynini ⱪilƣan». ■ 7:24 Yǝr. 2:27; 3:17; 16:12; 32:33 ■ 7:26 Nǝⱨ. 9:17,29; Yǝr. 17:23; 19:15 ■ 7:28 Yǝr. 5:1-3 ■ 7:29 Ayup 1:20; Yǝx. 15:2; Yǝr. 16:6 □ 7:31 «Tofǝt» — «Tofǝt» degǝn sɵz ibraniy tilida «oqaⱪ» ⱨǝm «uyat» degǝnnimu bildüridu. U yǝnǝ «tükürük» degǝn sɵzning aⱨangiƣimu ohxap ketidu. Bu yǝr «Ⱨinnomning oƣli (Ibn-Ⱨinnom)ning jilƣisi»ƣa jaylaxⱪan, Yerusalem xǝⱨirining jǝnubiy tǝripidǝ idi. Hǝlⱪ axu yǝrdǝ ǝhlǝtlǝrni wǝ napak nǝrsilǝrni taxlap kɵydürǝtti. Xuning bilǝn u intayin «ⱨaram», ǝng bulƣanƣan jay dǝp ⱨesablandi. «Yuⱪiri jaylar» — Israil wǝ Yǝⱨuda uzundin beri taƣ qoⱪⱪiliri ⱪatarliⱪ jaylarda ⱨǝrhil butlarƣa qoⱪunup, ⱨǝtta axu jaylarda «insan ⱪurbanliⱪ»larni ⱪilip kǝlgǝn. Demisǝkmu, «insan ⱪurbanliⱪi» ⱪilix Tǝwratta ⱪǝt’iy mǝn’i ⱪilinƣan. «Bundaⱪ bir ixni Mǝn ⱨeq buyrumiƣanmǝn, ⱨeq oyumƣa kirip baⱪmiƣandur». ■ 7:31 2Pad. 23:10; Yǝr. 2:23; 19:5, 6 ■ 7:33 Ⱪan. 28:26; Yǝr. 34:20 ■ 7:34 Yǝx. 24:7; Yǝr. 16:9; 25:10; Əz. 26:13; Ⱨox. 2:13
☰