12
Tauipi ai awanaina
(Matthew 21:33-46; Luke 20:9-19)
Iesu i vikarei ma awanainei awari i babani i pa, “Mara tagogi oroto, ana wapu i kauei ma grape i paewi* ma i gari ma grape anigudana ma violaḡa numana i voai. Ma tauipi ḡelaui i verei da ita nolei taui anatapui aubai. Ma i vaḡai au dobu ḡela. Tuaruta ana mara i ḡetai ma taniwaga, ana taunola i paritawanei tauipi awarii da ana ḡuta ita vaia. Wate tauipi, tauna i vojijini ma i kwapui ma kwakwavina i paritawanei. Ma taniwaga, taunola ḡelauna i paritawanei. Ma taui, kolana i viaibauni ma i vitepaubaubai. Ma taunola ḡelauna i paritawanei ma tauna i viraḡeni ma i maḡa ḡelaui i paritawanei, ḡelaui i kwapui ma ḡelaui i viraḡeni. Ma tagogi ava e mamae da ina paritawanei. Lamna natuna orotona tagotago ana nuavainana. Ma tauna au murioina i paritawanei ma i pa, ‘Taui, natu ina vivirei.’ Wate taui, tauna i ʼnanai ma i riwa vivira i pa, ‘Wei taniwaga natuna. Ona nei, tana viraḡeni ma ana buderi ina viḡaritaiei!’ Ma i vunui ma i viraḡeni ma tupuana wapuei i tawanana-opunei.
—Wapu taniwagana marina aiwai ina kauei taui awarii? Tauna ina nei ma tauipi ina viraḡeni ma grape wapuna ina veredamanei tauipi ḡelaui awari. 10 Wei girumana o iavi bo eḡa?
‘Wei ḡaimana, tauvoa i geduaiei,
wate muriai i nelaḡai da tauna ḡaima kaua.
11  Wei lamna, Bada ana kaua
ma inanana i vinualaulauna.” (Psalm 118:22-23)
12  Jew babadai i aramanei da awanaina lamna taui i bababaniei ma i ḡoei da ita pani. Wate taui patara i rovoei, lamna aubaina Iesu i voterei ma i nae.
Caesar awarina tax tana terei bo eḡa?
(Matthew 22:15-22; Luke 20:20-26)
13 Ma Pharisi ḡelaui ma Herod ana rava ḡelaui i nae Iesu awarina da riwei ita waroi. 14 Taui i nei ma i riwa, “Tauviararamana, tauai aramanei da tam rava jijimanim. Ma rava wavai naenaei ma rava labalababa eḡa uta vibainaenaei ma anatapui e vaivaia da tagogi. Wate tam God ana babani riwa kauei e viararamani. Ma riwelai tax tana terei Rome gulauna wavana Caesar awarina, i aii bo eḡa?”
15 Wate Iesu, ai moru i ʼnana-bauni ma i riwei, “Aiwai aubaina o raudadaniu? Mani tagogi ona neiai da ana inanai!”
16  Denarius tagogi i neiai Iesu awarina ma taui i vitara-virevirei, “Wei aiai aruana ma wavana?”
I paribelei, “Caesar.”
17  Iesu i riwa, “Aiwai Caesar ḡarinei, Caesar ona verei. Ma aiwai God ḡarinei, God ona verei!” Ma taui i baiei.
Sadusi ḡelaui, Iesu i vitara-virevirei irairaḡelei vomairina aubaina
(Matthew 22:23-33; Luke 20:27-40)
18  Mai Sadusi ai vitumaḡana da rava eḡa ita vovomairi-me maranai e irairaḡe. Anina ma ḡelaui i nei Iesu awarina ma i paridadanei, 19 “Tauviararamana! God ana tarawatu, Moses wenanare i girumi: Mepa da oroto iʼraḡe ma kaiababana i netawanei ma eḡa natunatui. Oroto vareina kaiababana ina ravaḡi ma roaroa ina ḡuni vareina aubaina. 20 Mara tagogi varevarei seven i mae. Ma natuevou i tavine ma eḡa natunatuna ma oroto i ʼraḡe. 21 Vareina viruaina kaiababa i ravaḡi ma tauna maiteni eḡa natuna ma i ʼraḡe. Ma nanare vareina vitonuina. 22 Ma nanare anatapui seven, wavinena i ravaḡi ma eḡa natunatui. Au muriai wavine iʼraḡe. 23 Anatapui seven, wavinena i ravaḡi. Vomairi me au marana, lamna aiai awana?”
24 Iesu, taui i riwei, “Aiwai Moses i girumi ma God ana rewapana eḡa ota aramanei. 25 Maranai taui iraḡelei ina vomairi, taui eḡa ina tavine bo ina vitavinei. Wate ina mae me anela au mara. 26  Ma rava iraḡelei ai vomairi babanina, Moses ana tarawatu eḡa ota iavi bo? Mepa ai i ararata lana, kampa God Moses i riwei: Tau Abraham ana God ma Isaac ana God ma Jacob ana God. 27 Tauna eḡa rava irairaḡei ai God, wate rava lawalawai ai God. Taumi o moru kaua!§
Tarawatu ḡeḡetelarana
(Matthew 22:34-40; Luke 10:25-28)
28 Ma tarawatu badana tagogi i nae ma ai vitarapiri i nonori. Ma i nonori da Iesu i babani kaua, lamna aubaina tauna i vitara-viravira, “God ana tarawatu metauna i ḡetelara?”
29  Iesu i paribelei, “Ḡeḡetelarana tagogi lamna wei: Ona rautaniḡana Israel! Bada ata God, tauna ava Bada. 30  Bada ami God nuanuami ina vaia orami anatapunei ma aruami anatapunei ma ami nota anatapunei ma ami rewapana anatapunei! 31  Ma viruaina lamna wei: Rava ḡelaui nuanuam ina vaia me tam nuanuam e vaivai-melei! Wei tarawatui ruaḡa i ḡetelara, eḡa me ḡelaui nanare.”
32 Tarawatu badana i riwa, “Tauviararamana u babani kaua! Riwa kaua u babaniei, Bada Tauna ava God ma eḡa mepa ḡelauna. 33 Ma nuanuami ina vaia orami anatapunei ma ami nota anatapunei ma ami rewapana anatapunei. Ma, Rava turam nuanuam ina vaia me tam nuanuam e vaivai-melei. Wei tarawatui ruaḡa lamna i ḡetelera, eḡa me pulo apuapunana bo pulo ḡelaui.”
34 Iesu i ʼnanai da tauna i paribelana kaua ma i riwei, “Tam, God ana vigulau au ḡereḡerena e ḡeḡeta.” Ma eḡa aiai tepana ita tora da Iesu ita vitara-viravirana-melei.
Keriso tauna aiai?
(Matthew 22:41-46; Luke 20:41-44)
35 Maranai Iesu au Tempol i viararamana ma i vitara-viravira i pa, “Aiwai aubaina Tarawatu Babadai e ririwa da Keriso tauna David natuna? 36  Arua Vivivireina, David nota i verei ma tauna i riwa:
‘Mamae-nonoana au gulau i riwei,
Au oieu ma kiala
da am ḡavia
au ae karem da ma tuvaidoedoei.’ (Psalm 110:1)
37 David, tauoina wei gulauna i ḡorei bada. Ma menanare da badana lamna, David natuna?” Patara ḡaeḡaena riwana i nonori ma i vinuaiai.
Iesu, Tarawatu Babadai ai kaua i babaniei
(Matthew 23:1-36; Luke 20:45-47)
38 Ma Iesu, taui i viararamani i pa, “Tarawatu babadai ona rovoei. Ai gara manamanai ma e bababara nae au deba da rava taui e vivivirei. 39 Taui anikiala vinevinei pari au numana ma au torela, gabu aiaii e vaivaia. 40 Taui, kaikaiababa e morumorui ma ai numa e kwalekwalei, e morumoru ma e raraupari-vai-manamanawa. Taui ai kovoḡa ina apoapoe guratana.”
Kaiababa ana pulo
(Luke 21:1-4)
41 Ma Iesu, pulo aniterenana au baba ḡelauna i kiala ma rava i ʼnananai mane i tereterei. Rava maḡamaḡaui vivimanei, mane maḡamaḡaui i terei. 42 Wate kaiababa molamolakana i nei ma mane muomuoi ruaḡa i terei, ruvana i aburu kaua. 43 Ana tauvotaḡotaḡo i ḡorei ma i riwei, “Anina a ririwemi, wei kaiababa molamolakana i tere-guratei, eḡa me taui ḡelaui. 44 Taui ḡelaui ai maurei i verena, wate wei kaiababa molaka ma ḡarinei anatapuna i terei, ana anilawana anatapuna.”
12:1 Isa 5:1-2 * 12:1 Parivainota wadubona, God au anatapuna Israel e bababaniei me tauna ana grape wapuna, me Isa 5:1-2. 12:14 Sisa. 12:18 Act 23:8 12:18 Sadusi taui gulagulau ma rava ḡaeḡaei mai Jew ai giu babadai taui maiteni eḡa ita vitumaḡana da anela bo arua ḡelaui e mamae ma buka 5 i vinao, Moses i girugirumia, taui lamna ava e vivitumaḡanei (Karena, Exodus, Leviticus, Numbers, Deuteronomy). Ma eḡa buka ḡelaui. Wate Moses ma Bada riwaiei taui i viatataiei da lawana e mamae iraḡe au murina. 12:26 Exo 3:6 § 12:27 ...wate rava lawalawai ai God. Mepa da Bada i riwa da tauna Abraham ma Isaac ma Jacob ai God, taui lawalawai maranai Bada, Moses awarina i babani. 12:29 Deu 6:4-5 12:31 Lev 19:18 12:36 Psa 110:1