PIN’EN NI I RIN’ E PI APOSTEL
ACTS
Fare babyor ni Acts e ba ul ul ko Gospel rok Luke. N’en nri ba’adag Luke ni nge weliy e murung’agen e tin som’on pi gachalpen Jesus, ni Kan Nthothup e gagiyeg nagrad ngar wereged murung’agen Jesus u lan yu Jerusalem, ngu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay (1:8). Irera — rogon ni tabab e maruwel ko galesiya rok Kristus u fithik’ e girdi’ nu Israel, mu daken e michan’ rorad e wear murung’agen Jesus nga fithik’ e girdi’ nu fayleng i yan, ni aram e pi’in ke mich Jesus u wun’rad e ra pi’ed keru’rad ko kan rorad kar manged girdi’en Kristus.
Ba’adag Luke ni nge dag ni Kristus e ir fare Messiah ni micheg Got ni bayi pi’, ni ir fa’anem ni yi’iynag David nge pi profet murung’agen, ma ku ba’adag Luke ni nge dag ni girdi’en Kristus e gathi yad baraba’ i girdi’ ni yad be togopluw ko am nu Roma.
Fare babyor ni Acts e ri be dag e maruwel rok fare Kan Nthothup nge rogon ni yib gelngin nga daken girdi’en Kristus u Jerusalem ko chirofen ni Pentekost, me tabab i gagiyegnag girdi’en e galesiya nge pi’in yad be yog e thin rorad. Rib gagiyel ko Acts ni pi machib ni pi’ e pi apostel e ke yib wenegan nga pangin e pi’in kar folgad riy ma darir paged e mu’ulung rorad.
Tin ni bay riy
Rogon nike fal’eg e pi apostel rogorad ni ngar wereged ta murung’agen Jesus 1:1–26
a. Bin tomur e motochiyel rok Jesus nge n’en nike micheg 1:1–14
b. Cha’ ni yan nga luwan Judas 1:15–26
Rogon nni weliy murung’agen Jesus u Jerusalem 2:1—8:3
Rogon nni weliy murung’agen Jesus u Judea ngu Samaria 8:4—12:25
Maruwel ni i tay Paul 13:1—28:31
a. Bin som’on e milekag ni tay Paul ni be wereg e thin rok Got 13:1—14:28
b. Fare mu’ulung ko galesiya ntay u Jerusalem 15:1–35
c. Bin migid e milekag ni tay Paul ni be wereg e thin rok Got 15:36—18:22
d. Bin tomur e milekag ni tay Paul ni be wereg e thin rok Got 18:23—21:16
e. Paul nni kalbusnag u Jerusalem, ngu Cesarea, ngu Roma 21:17—28:31
1
1 Theofilus,
u lan e kaen nsom’on e babyor rog e gu yoloy ngay urngin e tin ni rin’ Jesus nge tin ni fil ngak e girdi’, nnap’an e ngiyal’ ni tabab ko maruwel rok
2 nge yan i mada’ ko chirofen nni fek riy nga tharmiy. U m’on ndawor ni fek ngalang me yog e tin nge rin’ e pi’in ke mel’egrad ni ngar manged apostel rok, ni yog ngorad u gelngin fare Kan Nthothup.
3 Tomuren e yam’ ni tay ma aningeg i ragag e rran ni bo’or yay ni i yib i m’ug ngorad, rogon ni i yib i m’ug ngorad e micheg nriyul’ nike fos ko yam’; ya ra guyed, mi i weliy ngorad murung’agen e gagiyeg rok Got.
4 Ma fa’anra mu’ulunggad, me yog ngorad e n’en ni ngar rin’ed ni ga’ar, “Dab mu chuwgad u Jerusalem, ya ngam son niged fare tow’ath ni yog e Chitamag ni bayi pi’, ni ir faram e kug weliy murung’agen ngomed.
5 Ya John e i tawfe ko ran, machane ka in e rran ma aram min tawfe nagmed ko fare Kan Nthothup.”
Jesus nni fek nga tharmiy
6 Fa’ani mu’ulung e pi apostel nge Jesus miyad fith ngak ni lungurad, “Somol, ra taw ko re ngiyal’ nir ma aram ma ga fulweg e nam nu Israel ngarogon?”
7 Me ga’ar Jesus ngorad, “Ngal’an nge pi rran e ke duwgiliy e Chitamag u daken mat’wun, ma dariy rogon ni ngam nanged.
8 Machane bay yib gelngimed ko ngiyal’ ni bay yib fare Kan Nthothup riy nga dakenmed, ma aram mi gimed weliy murung’ageg u lan yu Jerusalem, ngu lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.”
9 Fa’ani mu’ i yog rok e re bugithin ney, mi ni fek ngalang nga tharmiy ni yad be guy, nge yan i chuw nga fithik’ bangi manileng nge dakur guyed.
10 Ka yad be changar nga lanelang ni aram e ka be yan, me sak’iy l’agruw i mo’on nga to’obrad ni ka ron’ew e mad nib wech.
11 Me lungurow, “Gimed e girdi’ nu Galile, mang ni kaygum sak’iygad u wur gimed be sap nga lanelang? Cha’nem i Jesus, ni kan fek romed ngalan e tharmiy e bayi sul ni bod rogon ni kam guyed nike yan nga tharmiy.”
Cha’ ni yan nga luwan Judas
12 Ma aram me chuw fapi apostel ko burey nu Olive ngar sulod nga Jerusalem, ni gonap’an e baley e mayel u lan binaw nga orel.
13 Miyad yan ngalan yu Jerusalem mranod ngalang ko fare senggil ni yad be par riy, ni aram Peter, nge John, nge James nge Andrew, nge Filip nge Thomas, nge Bartholomew nge Matthew, nge James ni Alfeus e chitamngin, nge Simon nma tiyan’ ko nam rok, nge Judas ni James e chitamngin.
14 Miyad ngongliy reb e ulung ngu’ur meybilgad ni yad e pi’in ni ppin, nge Maria ni chitiningin Jesus, nge pi pumo’on ni walagen Jesus.
15 In e rran nga tomuren me mu’ulung e pi’in ke mich Jesus u wun’rad, ni gonap’an yad ra’ay nge rliw’ u gubin, me sak’iy Peter ngalang ni nge welthin.
16 Me ga’ar, “Pi walageg, tin ke yog e babyor nib thothup e thangri yib i m’ug nib riyul’ ni bod rogon ni yib i yog fare Kan Nthothup u l’ugun David ni yi’iynag murung’agen Judas, ni ir e pow’iy fapi girdi’ nra koled Jesus ngar feked.
17 Judas e reb i girdi’en e ulung rodad, ya ni mel’eg ni nge muruwliy bang ko maruwel rodad.”
(
18 Salpiy ni yagnag Judas ko ngongol nib kireb e ni chuw’iy bangi binaw ngay, ni aram e gin ni mul riy u lang nge yim’; me po’ e yal rok nge wear gathon nga but’.
19 Urngin e girdi’ ni yad be par u Jerusalem e rrung’aged murung’agen e ren’em, ma aram miyad tunguy fithingan e re gi binaw nem ko thin rorad ni Akeldama, ni fan e re bugithin ney e “Binuwan e Racha’.”)
20 “Ya kan yoloy ngalan e babyor ko Psalm ni ga’ar,
‘Naun rok e dabi par be’ riy,
dab ni pag be’ nge par u lan.’
Ma ku bay ni kan yoloy nike ga’ar,
‘Nge yin’ be’ luwan nge maruwel.’
21-22 “Ere dabisiy ni nge cheag be’ nib mo’on ngodad ni be’ ni ir reb e mich ko fos ko yam’ ni tay Somol Jesus. Thangri yan i aw ni ir bagayad fa pi’inem ni ur moyed rodad u n’umngin nap’an ni ud milekaggad Somol Jesus, ni tabab ko ngiyal’ ni i machibnag John murung’agen e tawfe nge yan i mada’ ko chirofen nni fek Jesus rodad ngalang ngalan e tharmiy.”
23 Ma aram miyad yog l’agruw i pumo’on, ni aram Josef, ni yima pining Barsabbas ngak (ma ku yima pining Justus ngak), nge Matthias.
24 Miyad meybil ni lungurad, “Somol, ga manang laniyan’ urngin e girdi’. Ere mu dag ngomad, Somol, ko mini’ rok e gali cha’ney e kam duwgiliy
25 ni nge fek e re gaf i maruwel ko apostel ney nike pag Judas ke yan ko gin ni ir e mmil suwon ngay.”
26 Tomuren e biney miyad girengiy nochi yang i ban’en ni bay e pow riy ni ir e nge duwgiliy bagayow fa gali ngachal. Ma re ngachal ni yan i muturug e Matthias, ma aram min uneg ko fare ragag nge ta’reb i apostel.