7
Lo que hace impuro al hombre
(Mt 15.1-20)
Cabero fariseo maja aperã judío majare cabuerã jĩcaarã Jerusalẽpʉ cãnana Jesu tʉpʉ cáajuparã. Jesu buerãre jĩcaarã wamo cojequẽnana na caʉgaro catʉjʉyuparã fariseo maja. “Ʉgagarã jʉgoye manire bairo wamo cojequẽema Jesu buerã. To bairi caroorã ãnama,” na caĩ tʉjʉyuparã fariseo maja Jesu buerãre. Fariseo maja, judío maja nipetirã quena na ñicʉ jãa na cáti jʉgo atájere bairona cáti ʉjayuparã. To bairi caroaro na wamorire cojeri bero jeto caʉganucuñuparã. Na caʉgarique nuniri paʉpʉ cawapayera aátana tunu ejarã quena to bairona na wamorire cacojenucuñuparã. Na ñicʉa na cátinucurique cõo cátinucuñuparã. To bairona etirica baparire na capio jãnucuri rʉri quenare, na come rʉri quenare cacojenucuñuparã. To bairo mani cátiquẽpata Dio, “Caroorã ãma,” mani ĩ tʉjʉboʉmi ĩrã, to bairo cátinucuñuparã ti wamere yua. To bairi Jesu buerã na cawamo cojequẽto tʉjʉrã Jesure cʉ caĩ jeniñañuparã fariseo maja, judío majare cabuerã:
—¿Nope ĩrã mani ñicʉa na cátinucuriquere na átiquẽeti? Na wamorire cojequẽnana ʉgarã rooro ána áama, caĩñuparã.
To bairo na caĩro ocõo bairo na caĩñupʉ Jesu:
—Cariapena caĩ ucayupi Isaía tirʉmʉpʉ macacʉ Dio ye quetire buiori majocʉ mʉja cabaipere. Ocõo bairo caĩ ucayupi:
Ati maja, “Diore camairã jã ã,” ĩbana quena na yeripʉ yʉ tʉgooña nʉcʉbʉgoquẽema.
To bairi jocarãna, “Diore cáti nʉcʉbʉgorã jã ã,” ĩnucuma. Na majuuna na catʉgooñari wamere, “Atie Dio cʉ carotirique ã,” ĩbana na ya wame macare áti nʉcʉbʉgonucuma, caĩ ucayupi Isaía.
Dio cʉ caroti majuurijere mʉja átiquetinucu, camaja na cátinucurije macare cáti ʉjarã aniri. To bairi etirica bapare cojerique, ape rʉri cojerique jetore mʉja tʉgooñanucu. Capee wame mʉja ñicʉ jãa na cáti jʉgo atájere mʉja tʉgooñanucu, Dio cʉ caroti majuurijere tʉgooñaquẽnana.
’Tie macare mʉja recõanucu, mʉja ñicʉ jãa na cáti jʉgo atáje jetore átigarã, na caĩnemoñupʉ Jesu. 10 —Ocõo bairo caĩ ucayupi Moisé: “Mʉja pacʉare na nʉcʉbʉgoya. Rooro na pacʉare caĩrã unare na cajĩa repe ã.” 11 Mʉja maca ti wamere mʉja bai netoonucu, ocõo bairo mʉja pacʉare na ĩri: “Atie niyerure mʉjaare yʉ joo majiquẽe,” mʉja pacʉare jocarãna na mʉja ĩ. “Dio ye cãnipe ã, cʉ̃re yʉ cajoope. To bairi mʉjaare yʉ átinemo majiquẽe,” mʉja pacʉare jocarãna na mʉja ĩ. 12-13 Mʉja majuuna mʉja ye niyerure maibana to bairo na mʉja ĩtonucu. To bairi nare átinemogaquetiri nare canʉcʉbʉgoquẽna mʉja ã. To bairo ĩ tʉgooñabana Dio cʉ carotirica wamere mʉja bai netoonucu. “Mʉja pacʉare na nʉcʉbʉgoya,” Dio cʉ carotirica wamere mʉja bai netoonucu, na átinemoquẽnana. To bairije mʉja ñicʉ jãa na cáti jʉgo atáje capee wame mʉja átinucu.
14 To bairo na ĩ yaparo camajare na pijo, ocõo bairo na caĩ buioyupʉ Jesu:
—Caroaro yʉ apiya, yʉ cabuiorijere majigarã. 15 Camaja na majuuna roorije na yeripʉ na catʉgooñarije jʉgori caroorã ãma. Na caʉgarije jʉgori mee caroorã ãma. 16 Noa yʉre caapirã yʉ caĩ buiorijere caroaro apiʉjaya.
17 Ĩ yaparo camaja capãarã watoapʉ cãnacʉ na cáaáweoyupʉ Jesu. Aá, cʉ buerã mena wiipʉ cajãacoajupʉ. Wiipʉ cʉ cajãaro bero, cʉ buerã ti wame cõorique mena cʉ cabuioriquere cʉ caĩ jeniñañuparã. 18 To bairo cʉ̃re na caĩ jeniñaro:
—¿Mʉja quena tiere mʉja api puoquẽeti? na caĩñupʉ. —Camaja na ʉgarique unie jʉgori rooye tuaquetinucuma. 19 Na caʉgarije na yeripʉ jañaquẽe. Na caʉgari wame cõo paropʉ eja, to cõona yajicoapa.
To bairo ĩ, nipetiro ʉgarique caroa jeto ã ĩi, to bairo caĩñupʉ Jesu.
20 Apeye na caĩnemoñupʉ Jesu tunu:
—Camaja na majuuna caroorije na cátie na rooye tuu. 21-22 Camaja na yeripʉ caroorije na catʉgooñari wame cõo caroorije átinucuma. Ato cãnacã wame majuu na cátinucurije ã: Áti epericarã cʉtaje, jee rutirique, aperãre jĩarique, apeĩ nʉmore eperico cʉtaje, aperã na cacʉgorijere tʉjʉ ʉgoorique, aperãre rooro átaje, ĩtorique, aperãre wada pairique, mani majuuna, “Aperã netoro cãcʉ yʉ ã,” ĩ tʉgooñarique, caroaro tʉgooñaquẽnana átaje. 23 Atie nipetiri wame camaja caroorije na majuuna na yeripʉ na catʉgooñarije jʉgori rooye tuama.
Una mujer extranjera que creyó en Jesús
(Mt 15.21-28)
24 Jesu Genesarépʉ cãnacʉ Tiro, Sidón cawamecʉti macaripʉ cáaájupʉ. Topʉ eja, topʉ cʉ caejarijere na camajiro cabooquẽjupʉ, aperã capãarã yʉ tʉpʉ neñarema ĩi. To bairi jĩca wiipʉ cajãacoajupʉ. To bairo baibacʉ quena dope bairo baii cayaji majiquẽjupʉ. 25-26 Nemoona Jesu cʉ caejarijere caapiyupo jĩcao cawãti jãa ecoorico paco. Apero macaco, Sirofenicia macaco cãñupo. Jesu cʉ caejarijere queti apio, Jesu tʉ ejao, rʉpopatuaripʉ caejacumuñupo. Ejacumuri wãti co macoacãpʉ cãcʉre cabuu roca rotiyupo. 27 Jesu maca co caĩñupʉ:
—Aperã Israel maja cãniquẽnare yʉ cátinemoro cawimarã ye ʉgariquere na emari yaiare nare nuʉre bairo yʉ átiboʉ. Cawimarãre canu jʉgope ã, co caĩñupʉ Jesu.
28 To bairo cʉ caĩro:
—Ʉpaʉ, cariape mʉ ĩ. To bairo yaiare cawimarã ye ʉgariquere cajooquetipe to cãnibato quena na caʉga ruiri cajawa ẽoropʉ caña rerijere ʉganucuma yaia. To bairona caĩñupo Jesure, yʉ quena apeo yʉ cãnibato quena Israel majare na átinemo yaparoʉ petoacã yʉ quenare yʉ átinemoña ĩo, caĩñupo Jesure.
29 To bairo co caĩro ocõo bairo co caĩñupʉ Jesu:
—Caroaro yʉre mʉ caĩ tʉgooña nʉcʉbʉgori wamere apii wãti mʉ macopʉre cãcʉre mere yʉ buu rocatʉga. Mere yʉre caĩ nʉcʉbʉgoo aniri tunu aácoja, co caĩñupʉ.
30 To bairo Jesu cʉ caĩro co ya wiipʉ catunucoajupo. Tunu eja, co macore co cuñaricaropʉ capejaore co catʉjʉyupo, mere wãti cõpʉre cãnibatacʉ cʉ cabutiricopʉre yua.
Jesús sana a un sordomudo
31 Jesu Tiro cawamecʉtopʉ cãnacʉ cabuti aájupʉ. Buti aácʉ Sidón cawamecʉtopʉ to bairi Decápoli cãni macaripʉ caneto aájupʉ. To neto aá, Galilea ʉtabʉcʉra tʉ caejayupʉ tunu. 32 Topʉ jĩcaʉ caapi majiquẽcʉ, caroaro cawada majiquẽcʉre Jesu tʉpʉ cʉ caneajuparã, mʉ wamo mena cʉ ñiga peori cʉ netooña ĩrã. 33 To bairi Jesu aperobʉjaacã camaja na catʉjʉquẽtopʉ cʉ cane aájupʉ. Topʉ cʉ ne aá, cʉ wamo jũari mena cʉ amoo operipʉre ñu nʉcori bero cʉ wamo jũare ʉcoo wareri cʉ ñemerore capañañupʉ. 34 To bairo cʉ ñemerore paña, ʉmʉrecoopʉ tʉjʉ mʉgori cayeri jinijãñupʉ. Yaparo:
—¡Efata! cʉ ye mena caĩñupʉ. Cʉ amoo tujuya ĩi, to bairo caĩñupʉ.
35 To bairo Jesu cʉ caĩrona caapi majii, caroaro cawada majii cãñupʉ mere yua. 36 To bairi topʉ cãnare, “Aperãre na buio batequeticõaña,” na caĩñupʉ Jesu. Seeto buioquẽja cʉ caĩbato quena seetobʉja capãarãre na cabuio bateyuparã. 37 Seeto majuu tʉjʉ acʉari ocõo bairo caĩñuparã:
—Nipetiri wamere caroaro átinucumi Jesu. Caapi majiquẽna quenare na caapi majiro áami. Cawada majiquẽna quenare na cawada majiro áami, caĩñuparã.